İçeriğe atla

Tireli Savaş

Tireli Savaş, 1989'da Komünist hükümetin düşmesinden sonra Çekoslovakya'da ülkenin adının ne olacağı konusunda yaşanan tartışmadır.

Kasım 1989'da gerçekleşen Kadife Devrim ile ülkedeki Çek- Slovak ilişkileri sorunu ülkenin adı meselesi üzerinden yeniden gündeme gelmiştir. Ülkenin adı, 1920-1938 arasında ve 1945-1960 arasında "Çekoslovak Cumhuriyeti" idi. Komunist rejim ile yönetildiği yıllarda "Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti" olan bu isim komünist rejimin yıkılması ile birlikte tekrar eski halini alacağı düşünülmüştü. Aralık 1989'da bu konuda bir kanun teklifi verildiyse de mecliste halen komünistler çoğunlukta olduğu için reddedilmişti. Başkan Vaclav Havel, 1990 yılı başında isim değişikliği için yeniden kanun teklifi sundu. 23 Ocak 1990'da Anayasa değişikliği yapılmış ve meclisin yapısı değişmişti bu yüzden Havel, teklifin artık sorunsuz kabul edileceğini düşünüyordu.[1] Ancak parlamentoda isim değişikliği konusunda yapılan görüşmelerde anlaşmazlık çıktı.

Ülke, ilk kurulduğunda 1918-1920 yılları arasında ve II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra 1938-1939 arasında Çeko-Slovak Cumhuriyeti olarak anılmıştı. Slovak politikacılar, ismin o günlerdeki gibi Çeko-Slovak Cumhuriyeti şeklinde "tireli" olarak yazılmasının eşitliğe daha uygun olacağını düşünüyorlar; ülkenin isminde "S" harfinin küçük yazılıyor olmasını küçültücü buluyorlardı.[2] Ancak Çekler ismin tireli yazılması önerisini benimsemedi. Onlara göre bu isim ülkenin Çek topraklarının Nazi işgali altında bulunduğu dönemi hatırlatıyordu, bu nedenle kabul edilemezdi.

Uzun tartışmalardan sonra 29 Mart 1920'de ülkenin adının Çekoslovak Federal Cumhuriyeti" (Çekçe: Československá federativní republik) olmasına karar verildi. Gayri-resmî "Çekoslovakya" adı ve "Çekoslovak" sıfatı ise Çekçede bitişik, Slovakçada ise arada tire işareti ile (Slovakça:Česko-slovenská) yazılmaya başlandı. 20 Nisan 1990'da ise meclis ülkenin resmî adını "Çek ve Slovak Federal Devleti" olarak değiştirdi (Çekçede Česko-slovenská federatívna republik, Slovakçada Česká a Slovenská Federatívna Republika).[3]

Söz konusu tartışma, her ne kadar bir "savaş" değilse de aynı ülkenin halkı olan iki ulusun ülkenin ortak kimliği konusunda ayrılıklarını gözler önüne serdi. İki yıl sonra iki ulus arasında daha derin ayrılıklar ortaya çıktı. 1992'de Çek ve Slovak politikacılar ülkenin Çek Cumhuriyeti ve Slovak Cumhuriyeti olarak iki ayrı devlete ayrılmasına karar verdi. 1 Ocak 1993'te gerçekleşen ve "Kadife Boşanma" denen bu olay ile tireli savaş da sona erdi.

Kaynakça

  1. ^ Tolarik, M. Mark. "The Czech and Slovak Republics: Twenty Years of Independence, 1993-2013". 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020. 
  2. ^ "Czech Republic 1996, Losing the hyphen war". the-philatelist.com sitesi 31 Temmuz 2019. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020. 
  3. ^ "Today in History: 1990: The Hyphen War". rosl.org.uk sitesi. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çekya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Çekya, resmî adıyla Çek Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bir ülkedir. Kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovakya (Slovakça: Slovensko ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika , Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Çekçe</span> Çekyanın resmi dili

Çekçe, Hint-Avrupa Dilleri'ne bağlı Slav dillerinin Batı kolununa ait olan, Çek-Slovak dillerinin bir parçasıdır. Çekçe, yaklaşık 10 milyonu Çek Cumhuriyeti'nde yaşayan yaklaşık 11,5 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya</span> Orta Avrupada 1918 ile 1992 arasında varlığını sürdürmüş devlet

Çekoslovakya, Orta Avrupa'da 1918 ile 1992 arasında varlığını sürdürmüş ülke. 1 Ocak 1993'te Slovakya ve Çek Cumhuriyeti adlı iki bağımsız devlete bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kadife Devrim</span>

Kadife Devrim, 17 Kasım-29 Aralık 1989'da Çekoslovakya'da meydana gelen kansız bir devrimdir. Sonucunda, komünist yönetim düşürülmüştür. Eski Çekoslovakya'da 1989'da yapılan Kadife Devrim'in öncülerinden olan muhalif oyun yazarı Václav Havel, Çekya'da 40 yıl sonra ilk kez 1990'da yapılan serbest seçimlerde cumhurbaşkanı oldu.

Çek Cumhuriyeti tarihi, bugünkü Çekya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya'nın dağılması</span>

Çekoslovakya'nın dağılması Çekoslovakya'nın 1 Ocak 1993 tarihinde barışçıl bir şekilde Çekya ve Slovakya adında iki ülkeye ayrılması olayıdır. Bu olay aynı zamanda Kadife Boşanma olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya'nın İşgali</span>

Çekoslovakya'nın İşgali (1938-1945), Münih Antlaşması sonucu Almanya'nın, Südetler olarak bilinen bölgeyi işgal etmesiyle başlamıştır. 16 Mart 1939'da Alman birlikleri Çekoslovakya'nın geri kalanını da işgal ederek II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar ülkenin varlığına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">77 Bildirgesi</span> Komünist Çekoslovakyada 1976 ve 1992 arasında varlığını sürdürmüş sivil muhalif inisiyatif

77 Bildirgesi yahut Bildirge 77. Adını, Ocak 1977'de bir grup Çekoslovak aydının yayınladığı bildiriden alan, komünist Çekoslovakya'da 1976 ve 1992 yılları arasında varlığını sürdürmüş sivil muhalif inisiyatif. Kurucuları Jiří Němec, Václav Benda, Ladislav Hejdánek, Václav Havel, Jan Patočka, Zdeněk Mlynář, Jiří Hájek, Martin Palouš ve Pavel Kohout'tur. Bu tip bir bildirinin yayınlanması, dönemin komünist rejimi tarafından suç olarak kabul edilmekteydi. 1989 yılındaki Kadife Devrim'den sonra, bu oluşumun birçok üyesi Çek ve Slovak siyasi yaşantısında çok önemli rol oynadılar.

<span class="mw-page-title-main">Slovak Sovyet Cumhuriyeti</span>

Slovak Sovyet Cumhuriyeti, Rusya ve Macaristan'dan sonra ilan edilen üçüncü komünist devletir. Devletin başkenti Prešov'dur. Devleti kuranda Çekoslovak gazeteci Antonín Janousek'dir. Slovakya'nın müttefikleri Macaristan ile Ukrayna'dır. Kurulan devlet çok uzun süreli olmadı. 16 Haziran'da ilan edilen devlet 7 Temmuz 1919'da çöktü. Macaristan Kızıl ordusu Çekler'i yenemeyince burası Çek ordusunun eline geçti. Ve ilk iş olarak bu devleti yıktı. Macaristan'a Bununla birlikte Slovakya'da bulunan komünist yapıda yıkıldı. Devletin başkanı Antonín Janousek Macaristan'a kaçtı. Ancak bu devlet kısa bir süre yıkılmasının ardından Çekoslovakya'ya iade edildi. Buradan da Sovyetler Birliği'ne sığındı.

<span class="mw-page-title-main">Ján Čarnogurský</span>

Ján Čarnogurský, eski Slovak siyasetçi, 1991-1992 yıllarında Slovakya Başbakanı ve Hristiyan Demokratik Hareket başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Miloš Zeman</span> Çek Cumhuriyeti 3. Cumhurbaşkanı

Miloš Zeman, Çekya'nın 8 Mart 2013 - 8 Mart 2023 tarihleri arasında görev yapan üçüncü cumhurbaşkanı. 1998'den 2002'ye kadar Çek Cumhuriyeti başbakanı olarak görev yaptı. 1990'lı yıllarda Çek Sosyal Demokrat Partisi'nin liderliğini yaptı ve partisini ülkenin önde gelen partilerinden biri yaptı. 1996 ila 1998 yılları arasında Çek parlamentosunun alt meclisi olan Temsilciler Meclisinin Başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti</span> Orta Avrupada bir cumhuriyet (1960-1990)

Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da 1948'den 1990'a kadar varlığını varlığını sürdürmüş ülke.

<span class="mw-page-title-main">Slovak Cumhuriyeti (1939-1945)</span> Nazi Almanyasının bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmında var olmuş uydu devleti

Slovak Cumhuriyeti (1939-1945) veya Birinci Slovakya Cumhuriyeti veya Birinci Slovak Cumhuriyeti, 14 Mart 1939 ile 4 Nisan 1945 arasında, bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmı üzerinde var olmuş Nazi Almanyası'na bağlı uydu devlet. Devlet Almanların Çekoslovakya'yı işgalinden 1 gün önce Alman provokasyonları ile bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu daha önce kendilerine ait bir devletleri olmayan Slovakların tarihinde bir ilkti. Slovak Cumhuriyeti, günümüz Slovakya topraklarının büyük kısmına sahipti ancak 1938'de Çekoslovakya'nın Macaristan'a bıraktığı güney toprakları yoktu. Doğudaki bazı topraklar, kısa süren bir savaş sonucunda Macaristan'a kaybedildi.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya Komünist Partisi (1939)</span>

Slovakya Komünist Partisi Slovakya'da faaliyet yürüten komünist parti. Mayıs 1939'da Çek Cumhuriyeti kurulduğu zaman, Çekoslovakya Komünist Partisi'nin (KSČ) Slovak şubelerinin ana partiden ayrılmasıyla kuruldu. Çekoslovakya tekrar birleşik bir devlet olarak kurulduğunda 1945-1948 yılları arasında KSS ayrı bir partiydi. 29 Eylül 1948'de KSČ ile tekrar birleşti ve “KSČ’nin Slovakya topraklarında örgütsel bölge birimi ” olarak var olmaya devam etti. Başlıca yayın organı o zamandaki Slovakya'daki ana gazete olan Pravda idi.

<span class="mw-page-title-main">Andrej Hlinka</span>

Andrej Hlinka İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Çekoslovakya'daki en önemli Slovak kamu aktivistlerinden biri olan Slovak Katolik rahip, gazeteci, bankacı ve politikacıydı. Hlinka Slovak Halk Partisi'nin lideriydi.

Çekoslovakya Genç Komünist Birliği, Çekoslovakya'da 1921-1936 arasında faaliyet gösteren komsomol gençlik örgütü. Çekoslovakya Komünist Partisi'nin gençlik kanadıydı. Örgüt, Genç Komünist Enternasyonal'in Çekoslovak bölümü idi.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya arması</span>

Slovakya arması, Slovakya'nın resmî devlet armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti</span>

Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti, genellikle halk arasında Birinci Cumhuriyet olarak anılır, 1918'den 1938'e kadar var olan etnik Çekler ve Slovakların oluşan ilk Çekoslovak devletiydi. Ülke genellikle Çek ve Slovakya'nın bir bileşimi olan Çekoslovakya olarak adlandırılıyordu; halefi devletler için yavaş yavaş en yaygın kullanılan isim haline geldi. Devlet, eskiden Avusturya ve Macar topraklarından farklı yönetim sistemlerini miras alan eski Avusturya-Macaristan topraklarından oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti</span>

İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti, 30 Eylül 1938 ile 15 Mart 1939 arasında 169 gün yaşadı. Bohemya, Moravya, Silezya, Karpat Rutenya ve Slovakya'nın özerk bölgelerinden oluşuyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.