İçeriğe atla

Tiran Boğazı

Tiran Boğazı
Mısır Sina üzerinde Tiran Boğazı
Tiran Boğazı
Tiran Boğazı
Suudi Arabistan üzerinde Tiran Boğazı
Tiran Boğazı
Tiran Boğazı
Genel Bilgiler
Ülke(ler)Mısır, Suudi Arabistan
Koordinatlar28°0′14″K 34°27′55″D / 28.00389°K 34.46528°D / 28.00389; 34.46528
Ada(lar)Sanafir Adası, Tiran Adası
Ayırdığı topraklarSina Yarımadası← →Arap Yarımadası
TürBoğaz
Bağladığı sularKızıldeniz→ ←Akabe Körfezi
Genişlik13 km (8,1 mi)
Ortalama derinlik290 m (950 ft)
Wikimedia Commons
Harita

Tiran Boğazı (Arapçaمضيق تيران, İbranice: מיצרי טיראן) Sina ve Arap Yarımadası arasında bulunan 5 km eninde boğaz. Akabe Körfezi'ni Kızıldeniz'le birleştirir. Adını Suudi Arabistan'ın boğaz açıklarında bulunan Tīrān Adası'ndan (Arapça‏تِيرَانْ) alır.

Tiran Boğazı, İsrail için Hint Okyanusu'na, Ürdün için de Dünya denizlerine bağlantıdır.

Boğazın ortasında birçok mercan resifi bulunmaktadır.

Süveyş Krizi'nden kısa bir süre önce Cemal Abdünnasır, bu boğazı İsrail gemilerine kapatınca Altı Gün Savaşı'na sebep oldu. ABD Cumhurbaşkanı Lyndon B. Johnson, bu savaştan sonra 19. Haziran 1967'de „Eğer iyi düşünülmemiş tek bir eylem diğerlerinden daha fazla [savaşın] bu başlangıca sebep olduysa keyfî ve tehlikeli Tiran Boğazı'nı kapatma kararıydı. Bütün milletlerin deniz yollarından serbestçe geçme hattı olmalıdır.“[1]

Tiran Boğazı'nın kapatılması, 27 Nisan 1958'de kararlaştırılmış olan ve sınırdaş bölgeler için geçerli deniz egemenliği konvansiyonuna aykırıydı.[2]

Tiran Boğazı üzerinden tren ve yol köprüsü yapımı

Mısır ve Suudi Arabistan, 1988'den beri bu boğaz üzerinden bir tren ve yol köprüsü inşaatını yolunda adımlar atmaktadırlar. Köprünün uzunluğu 32 km olacaktır.[3] Şimdiye kadar İsrail ve Ürdün üzerinden geçilmemek şartıyla bağlantılar, hava ve deniz yoludur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Yehuda Lukacs: Documents on the Israeli-Palestinian Conflict 1967-1983; NY: Cambridge University Press 1984, s. 17-18; Abba Eban: Abba Eban; NY: Random House 1977, s. 358.
  2. ^ United Nations Conference on the Law of the Sea; Genf: UN Publications 1958, S. 132-134.
  3. ^ "Rotes Meer: Ägypten genehmigt Mega-Brücke nach Saudi-Arabien (Volkhard Windfuhr)". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kızıldeniz</span> Afrika ile Asya arasında yer alan, Hint Okyanusuna bağlı bir deniz

Kızıldeniz, Afrika ile Asya arasında yer alan, Hint Okyanusu'na bağlı bir denizdir. Kızıldeniz, adını, Yunanca Ερυθρά Θάλασσα ve Latince "Mare Rubrum"un çevirisinden almıştır. Kızıldeniz, yerel halk tarafından şap denilen mercan kayalıklarından dolayı "Şap Denizi" olarak da bilinmektedir. Uzunluğu yaklaşık 2000 km olup, bazı kaynaklarda 1900 km ya da 2350 km diye geçmektedir. Kuzeyde Mısır'daki Süveyş Kanalı ile doğal olmayan yoldan Akdeniz'e bağlanmıştır; güneyde ise Arap Yarımadası ucunda Babü'l Mendep Boğazı ile Hint Okyanusu'na bağlanır. Kızıldeniz kuzeyde Sina Yarımadası ile ikiye ayrılır; kuzeydoğuya doğru Akabe Körfezi, kuzeybatıda ise Süveyş Körfezi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün</span> Orta Doğuda bulunan bir Arap ülkesi

Ürdün ya da resmî adıyla Ürdün Hâşimi Krallığı, Orta Doğu'da bulunan bir Arap ülkesidir. Asya, Afrika ve Avrupa'nın kesişiminde bulunan ülke, Levant bölgesine dahildir ve Şeria Nehri'nin doğu yakasında yer alır. Kuzeyinde Suriye, kuzeydoğusunda Irak, güneyinde ve doğusunda Suudi Arabistan, batısında İsrail ve Batı Şeria ile Lut Gölü yer almaktadır. Ülkenin güneybatıda bulunan 26 km kıyısı Akabe Körfezi yoluyla Kızıldeniz'e açılmaktadır. Akabe Körfezi Ürdün'ü Mısır'dan ayırır. Ürdün yarı kurak bir ülke olup yüz ölçümü 89 bin km², nüfusu yaklaşık 10 milyondur. Bu da Ürdün'ü 11. en kalabalık Arap ülkesi yapmaktadır. Halkının %95'i Sünni Müslüman olan Ürdün'ün resmî dini İslam'dır, ayrıca Hristiyan azınlık da bulunur. Başkenti ve en büyük şehri Amman'dır.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Suudi Arabistan veya Suudistan ya da resmî adıyla Suudi Arabistan Krallığı, Arap Yarımadası'nda bulunan en büyük ülkedir. Kuzeybatı'da Ürdün, kuzey ve kuzeydoğu'da Irak, doğuda Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, güneydoğuda Umman, güneyde Yemen, kuzeydoğusunda Basra Körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrilidir. Buraya iki kutsal caminin arazisi de denir; çünkü İslam'a göre iki kutsal şehir olan Mekke ve Medine bu ülkededir. Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Umman</span> Güneydoğu Arabistanda bir ülke

Umman ya da resmî adıyla Umman Sultanlığı, güneybatı Asya'da, Arap Yarımadası'nın güneydoğu kıyısında yer alan Arap ülkesidir. Kuzeybatıda Birleşik Arap Emirlikleri, batıda Suudi Arabistan, güneybatıda ise Yemen ile sınır komşusudur. Güneyde ve doğuda Umman Denizi, kuzeydoğuda ise Umman Körfezi ile çevrilidir. Ülkenin Birleşik Arap Emirlikleri tarafından çevrelenmiş, Madha ve Müsendem olmak üzere 2 adet eksklavı bulunmaktadır. Maskat en büyük şehir ve başkenttir.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Savaşı</span> 1990-1991 yılları arasında Irak ile 42 ülkeden oluşan koalisyon arasında yaşanan çatışma

Körfez Savaşı veya Birinci Körfez Savaşı, kod adı Çöl Fırtınası Harekâtı 2 Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan krizin sonucunda, ABD öncülüğünde, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır'ın da aralarında bulunduğu 37 ülkenin dahil olduğu koalisyon gücünün Irak'a karşı düzenlediği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan İç Savaşı</span> 1975 yılında Lübnanda meydana gelen iç savaş

Lübnan İç Savaşı, 1975'ten 1990 yılına kadar Lübnan'da yaklaşık olarak 150.000 - 230.000 insanın ölümüne neden olmuştur. Yaklaşık 350.000 kişi yaralanmış bir milyondan fazla insan da ülkesini terk etmiştir. Soğuk Savaş dönemi Lübnan'ı ciddi şekilde etkiledi ve 1958'deki siyasi kriz ancak ABD'nin Beyrut'a çıkarma yapmasıyla sona ermişti. İsrail'in kurulması ve yüzbinlerce Filistinli mültecinin Lübnan'a yerleşmesi dini çatışmaları arttırdı. Silahlı FKÖ gerillalarının ülkeye girişi ciddi siyasi sorunlara sebep oldu. FKÖ'nün gelişi, Filistinli mültecilerin silahlanması farklı gruplar arasındaki sürtüşmeyi hızlandırdı. 1976'da çoğunluğu Müslüman Lübnan Cephesi ve Ulusal Komite arasında çatışmalar başladıktan kısa süre sonra Arap Ligi ve Suriye arabuluculuğa girişti, Filistinli-Lübnanlı çatışması daha çok Güney Lübnan'da yoğunlaştı. FKÖ burayı 1969 yılından beri kontrol ediyordu. Kahire Antlaşması imzalanarak bu bölgeden çekildi. İsrail, Güney Lübnan'ı işgal etti ve Suriye önce Hristiyanlar lehine iç savaşa dahil oldu ve sorun uluslararası bir boyut kazandı. Suriye ve İsrail anlaşmazlığı Lübnan üzerinden devam etti. 1980'lerde taraflar harabeye dönen Beyrut'un onarılması için çaba gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud</span> 6. Suudi Arabistan kralı

Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud, Suudi Arabistan eski kralı.

Fetih, Türkçe kaynaklardaki yaygın adıyla El-Fetih ya da tam adıyla Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi, Yaser Arafat'ın önderliğinde 1959'da kurulan Filistin kökenli direniş örgütü ve Filistin Ulusal Yönetimindeki iktidar partisi.

<span class="mw-page-title-main">Yom Kippur Savaşı</span> Ekim 1973te İsrail ile Arap devletleri Mısır ve Suriye arasındaki savaş

Yom Kippur Savaşı olarak isimlendirilen 1973 Arap–İsrail Savaşı, 6 ila 25 Ekim 1973 tarihleri arasında Mısır ve Suriye liderliğindeki Arap devletlerinin İsrail'e karşı başlattığı bir savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Suudi Arabistan Bayrağı, Suudi Arabistan'ın 15 Mart 1973'ten beri kullandığı resmî devlet bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin (Ürdün kralı)</span> Kral Hüseyin (Ürdün)

Hüseyin bin Talal, 1952-1999 arasında Ürdün kralı.

<span class="mw-page-title-main">Scopus Dağı</span>

Scopus Dağı Kudüs'ün kuzeydoğusunda bulunan 834 metre yüksekliğinde bir dağdır. Kudüs'ü tepeden görmesi sebebiyle antik çağlardan beri stratejik önemi vardır. 1. yüzyılda Romalılar bu dağda kamp kurup şehri kuşatmıştır. Aynı şekilde bu dağ Haçlılar tarafından da kullanılmıştır. 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrasında Ürdün'de kalan bu topraklar 1967'deki Altı Gün Savaşı'na kadar BM tarafından korunmuş bölge ilan edildi. Scopus Dağı bugün itibarıyla Filistin toprakları içindedir

<span class="mw-page-title-main">Batı Asya</span> Orta Doğu ve Kafkasların bir bölümünü kapsayan bölge

Batı Asya, Asya'nın en batıdaki bölgesidir. Anadolu, Arap Yarımadası, İran, Mezopotamya, Levant bölgesi, Kıbrıs adası, Sina Yarımadası ve Transkafkasya'yı (kısmen) kapsamaktadır. Bölgenin Mısır'da bulunan Süveyş Kanalı ile Afrika'dan, Türk Boğazları'nın su yolları ve Büyük Kafkas Dağları ile Avrupa'dan ayrıldığı düşünülmektedir. Doğusunda Güney Asya, kuzeydoğusunda Orta Asya bulunmaktadır. Bölgeyi sekiz deniz çevrelemekte : Ege Denizi, Karadeniz, Hazar Denizi, Basra Körfezi, Umman Denizi, Aden Körfezi, Kızıldeniz ve Akdeniz.

<span class="mw-page-title-main">Basra Körfezi</span> Arabistan Yarımadasının kuzeyi ile İranın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusuna bağlı koy

Basra Körfezi,, Arap Yarımadası'nın kuzeyi ile İran'ın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusu'na bağlı körfez. Dünyanın en önemli petrol ve doğalgaz yatakları bu bölgede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sanafir Adası</span>

Sanafir Adası, Tiran Boğazı'nda Suudi Arabistan'ın kontrolünde olan ver herhangi bir yerleşimin olmadığı bir adadır. Ada Tiran Adası'nın hemen yanında yer almaktadır. Adanın yüzölçümü 33 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tiran Adası</span>

Tiran Adası veya, Tiran Boğazı'nda Suudi Arabistan'ın kontrolünde olan ve herhangi bir yerleşimin olmadığı bir adadır. Ada Sanafir Adası'nın hemen yanında yer almaktadır. Adanın yüzölçümü 88 km²'dir.

Transürdün, Doğu Yakası/Şeria, Mavera-i Ürdün/Ürdün/Şeria'nın ötesi ya da Transürdün Yaylaları, Ürdün Nehri'nin doğusunda, Güney Levant'ın parçasıdır. Büyük bölümü günümüzde Ürdün topraklarının içinde yer alır.

Arap Soğuk Savaşı, Arap dünyasında 1952'de Cemal Abdünnâsır'ı iktidara getiren Mısır Devrimi ile 1979'da İran-Arap gerginliklerinin Arap içi çatışmayı tutmasına neden olan İran Devrimi'nin neden olduğu siyasi rekabetti. Bir tarafta Mısır önderliğindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diğer tarafta Suudi Arabistan önderliğindeki geleneksel krallıklar bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün Rift Vadisi</span>

Ürdün Rift Vadisi veya Suriye-Afrika Depresyonu, İsrail ve Ürdün'de bulunan uzun bir vadi ve depresyondur. Bu coğrafi bölge, kaynaklarından, Hula Vadisi, Korazim bloğu, Taberiye Gölü, Ürdün Vadisi boyunca, Ölü Deniz'e kadar ve sonra, Arabe Vadisi boyunca devam eder ve sonunda Tiran Boğazı'nda Kızıldeniz'e ulaçarak Ürdün Nehri'nin tüm uzunluğunu içermektedir.