İçeriğe atla

Tinaja

Tinaja oluşumları, Nevada

Tinaja, şelalelerin altında oluşan, kaynak suyun akışı veya sızıntı tarafından oyulmuş veya aralıklı akarsularda (arroyolar) kum ve çakıl aşınması sonucu oluşan,[1] temel kayada oluşan bir yüzey çöküntü cebidir.[2][3] Tinajalar kurak ortamlarda önemli bir yüzey suyu depolama kaynağıdır.[2][4]

Bu nispeten nadir arazi şekilleri ekolojik açıdan önemlidir, çünkü benzersiz bitki topluluklarını destekler ve karasal yaban hayatına önemli hizmetler sunarlar.[5]

Terim, İspanyolcada "kil kavanoz" anlamına gelen İspanya kökenli olup, Amerika'nın güneybatısında kullanılmaktadır.

Örnekler

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Annotated Definitions of Selected Geomorphic Terms and Related Terms of Hydrology, Sedimentology, Soil Science and Ecology: Reston, Virginia, Open File Report 2008-1217. Osterkamp, W. R. (İngilizce). 2008. s. 49. 
  2. ^ a b "Desert Water: 9781558688582 - AbeBooks". www.abebooks.com (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Ağustos 2024. 
  3. ^ Mabbutt, J. A. (1977). Desert Landforms (İngilizce). Australian National University Press. ISBN 978-0-7081-0437-8. 29 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2024. 
  4. ^ The distribution of bedrock depressions (tinajas) as sources of surface water in Organ Pipe Cactus National Monument, Arizona. Journal of the Arizona-Nevada Academy of Science (İngilizce). Arizona-Nevada Academy of Science. 1983. s. 61-68. 
  5. ^ Ajo, Mailing Address: 10 Organ Pipe Drive; Us, AZ 85321 Phone: 520-387-6849 Contact. "ORPI Ecological Monitoring Report - Organ Pipe Cactus National Monument (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Ağustos 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arizona</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Arizona, Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısında bulunan bir eyalettir. 50 eyaletin 6. büyük ve 14. kalabalık eyaletidir. Başkenti ve en büyük şehri Phoenix'tir. Arizona, Dört Köşe bölgesini kuzeyde Utah, kuzeydoğuda Colorado ve doğuda New Mexico ile paylaşıyor; diğer komşu eyaletleri batıda Nevada ve Kaliforniya, güneyde ve güneybatıda Meksika eyaletleri Sonora ve Baja California'dır.

<span class="mw-page-title-main">Nevada</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Nevada, Amerika Birleşik Devletleri'nin Batı, Dağlık Batı ve Güneybatı bölgelerinde bulunan bir eyaletidir. Komşuları batıda Kaliforniya, kuzeybatıda Oregon, kuzeydoğuda İdaho, doğuda Utah ve güneydoğuda Arizona eyaletleridir. Nevada ABD'de 7. en büyük, 35. en kalabalık ve 9. en düşük nüfus yoğunluğuna sahip eyalettir. Nüfusun üçte ikisi 3 büyük şehrin birleşiminden oluşan Las Vegas metropolitan bölgesinde yaşar. Başkenti Carson City'dir ve en büyük kenti Amerika Birleşik Devletleri ve dünyanın kumar merkezlerinden olan Las Vegas'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kaktüsgiller</span> bitki familyası

Kaktüs, Caryophyllales takımının 1750 kadar bilinen türüne ve yaklaşık 127 cinsine sahip Cactaceae bitki familyasının bir üyesidir. "Kaktüs" kelimesi Latince aracılığıyla, Theofrastos tarafından kimliği kesin olmayan dikenli bir bitki için kullanılan Antik Yunanca kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İnsan vücudu</span> fiziksel ve kimyasal yapılardan oluşan sistemler bütünü

İnsan vücudu bir insanın tüm yapısıdır. Birlikte dokular ve ardından organları ve sonra organ sistemlerini oluşturan birçok farklı hücre türünden oluşur. Bunlar insan vücudunun homeostazisini ve canlılığını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Missouri Nehri</span> Orta Amerika Birleşik Devletlerindeki büyük nehir

Missouri Nehri, Kuzey Amerika'daki en uzun nehirdir. Batı Montana'daki Rocky Dağları'ndan doğan Missouri, Missouri'deki St. Louis kentinin kuzeyinde Mississippi Nehri'ne kavuşmadan önce doğuya ve güneye doğru 3.767 km boyunca uzanır. Mississippi Nehri ile birleştiğinde, dünyanın dördüncü en uzun nehir sistemini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Meksika kurdu</span>

Meksika kurdu, "lobo mexicano" ya da kısaca "lobo" olarak da bilinen, Kuzey Amerika'ya özgü bir gri kurt alt türüdür. Bu kurt, doğu ve güneydoğu Arizona, batı ve güney New Mexico ile kuzey Meksika'daki parçalanmış bölgelere özgüdür. Tarihsel olarak, Meksika kurdu Güney Kaliforniya'dan Baja Kaliforniya'ya, Sonora ve Chihuahua çöllerinden Batı Teksas'a kadar geniş bir alanda yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz taksisi</span> toplu taşıma sağlamak için kullanılan deniz aracı

Bir deniz taksisi veya deniz otobüsü her gün devamlı olarak işi ile evi arasında gidip gelen yolcuları taşıyarak toplu taşıma hizmetini sağlayan bir bottur. Hizmet çok duraklı olarak tarifelenmiş olabilir, bir otobüse benzer şekilde hizmet verir. Bir bot hizmeti iki nokta arasında mekik dokur şekilde verilirse bu normal olarak taksi veya otobüsten daha ziyade feribot olarak tanımlanabilir.

Kırgıbayır, daha yumuşak olan tortul kayaçların ve kil bakımından zengin toprakların, rüzgar ve su tarafından büyük ölçüde aşındığı kurak bir arazi türüdür. Kırgıbayırlar, dik yamaçlar, bitki örtüsünden yoksunluk, önemli regolit eksikliği ve yüksek drenaj yoğunluğu ile karakterize olmuşlardır. Kırgıbayır, volkanik kayalardan oluşan malpais'lere benzemektedirler. Kanyonlar, vadiler, tanık tepeler, oluklar, hoodoolar ve diğer bu türde olan jeolojik yapılar, çorak bölgelerde yaygındırlar.

<span class="mw-page-title-main">Springfield, Illinois</span>

Springfield ABD Illinois eyaletinin başkenti ve Chicago kentinden sonra en büyük şehri. Springfield şehir merkezinin nüfusu 2010 Nüfus Sayımına göre 116.250 kisidir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Devletler Ulusal Bilimler Akademisi</span> Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Akademilerinin bilim kolu

ABD Ulusal Bilimler Akademisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde doğa bilimleri, mühendislik ve tıp alanlarında, kamuoyuna kamu yararı gözeterek önerilerde bulunan bilim insanlarından oluşan bağımsız bir akademik topluluktur. Bilim, Mühendislik ve Tıp Ulusal Bilimler Akademileri'nin arasında bulunan bu akademi, Amerika Birleşik Devletleri Millî Mühendislik Akademisi, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Tıp Akademisi ve Amerika Birleşik Devletleri Millî Araştırma Konseyi ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri Fen Bilimleri, Mühendislik ve Tıp Millî Akademileri olarak adlandırılan bilimsel teşkilâtın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tatlı su</span> deniz suyuna nazaran az miktarda tuz ve diğer çözülmüş katıları barındıran su

Tatlı su, içerisinde düşük derişimlerde çözünmüş tuzlar ve diğer toplam çözünmüş katı maddeler bulunan, doğal olarak oluşan herhangi bir sıvı veya donmuş sudur. Deniz suyu ve acı su, tatlı su teriminden hariç tutulmakla beraber demirli su kaynakları gibi tuzsuz ve mineral açısından zengin sular, tatlı su kapsamında değerlendirilir. Tatlı su; buz örtüleri, buz tabakaları, buzullar, kar alanları ve buzdağlarındaki donmuş ve eriyen suları; yağmur, kar yağışı, dolu/karla karışık yağmur ve grezil gibi doğal yağışları; sulak alanlar, göletler, göller, nehirler, akıntılar gibi iç su kütlelerini oluşturan yüzey akıntılarını; akiferlerde, yer altı nehirlerinde ve göllerde bulunan yeraltı sularını kapsayabilir. Tatlı su, insanlar en ihtiyaç duyduğu ve kullandığı su kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">John Howard Northrop</span> Amerikalı biyokimyager (1891 – 1987)

John Howard Northrop Amerikalı biyokimyacı. 1946 yılında, James Batcheller Sumner ve Wendell Meredith Stanley ile birlikte, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. James Batcheller Sumner, "enzimlerin kristalize edilebildiğini keşfetmesi nedeniyle" bu ödülü kazanırken; John Howard Northrop ve Wendell Meredith Stanley "enzimlerin ve virüs proteinlerinin saf formlarını hazırlamaları nedeniyle" bu ödüle layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Mojave Çölü</span> ABDde bir çöl

Mojave Çölü, ABD'nin Kaliforniya Eyaleti'nin güneydoğusunun büyük bir bölümü ile orta bölümlerinin küçük bir parçasını işgal etmekle beraber; Güney Nevada'nın, Güneybatı Utah'ın ve Kuzeybatı Arizona'nın küçük bir alanını kaplar. Mojave'de en yüksek irtifa 610 metredir, bu sebeple Mojave genellikle en yüksek çöl olarak bilinir. Fakat tezat bir şekilde Kuzey Amerika'daki en alçak çöl irtifası Mojave'nin bir parçası olan meşhur Death Valley'de ölçülmüştür. Arazinin yüzölçümü 124.000 kilometrekaredir.

<span class="mw-page-title-main">Erime suyu</span>

Erime suyu; okyanuslar üzerindeki buz sahanlıkları, yassı buzdağları ve buzullar dahil olmak üzere kar veya buzun erimesiyle salınan sudur. Erime suyu genellikle buzulların kar örtüsü oranının azaldığı ablasyon bölgesinde bulunur. Daha tehlikeli laharların oluşmasına benzer şekilde, volkan patlamaları sırasında erime suyu oluşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Buharlaşma</span>

Buharlaşma, bir sıvının gaz fazına geçerken yüzeyinde oluşan buharlaşma türüdür. Çevreleyen gazdaki buharlaşan maddenin yüksek konsantrasyonu, örneğin çevredeki nemin suyun buharlaşma hızını etkilemesiyle buharlaşma yavaşlar.

Bu liste, önce kıtalara daha sonra ülkelere göre sıralanmış, dünyanın mağaralarının bir listesidir. Bir ülkenin kendisinin bulunduğu kıtadan farklı bir kıtada yer alan mağaralar, bölgenin kıtası ve adına göre sıralanmıştır.

Henry Eyring Meksika doğumlu Amerikalı teorik kimyager. Kimyasal reaksiyon halleri ve geçiş durumları üstüne çalışmaları ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Omar M. Yaghi</span> Amerikalı kimyager

Omar M. Yaghi, Berkeley California Üniversitesi'nde James ve Neeltje Tretter Kimya Bölümü Profesörü ve ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin seçilmiş bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pachycereus pringlei</span>

'Pachycereus pringlei', ayrıca Meksika dev cardon' veya fil kaktüsü olarak da bilinir, Baja California, Baja California Sur ve Sonora eyaletlerindeki kuzeybatı Meksika'ya özgü bir kaktüs türüdür. Genellikle "deve dikeni" anlamına gelen İspanyolca "cardo" kelimesinden türetilen bir isim olan 'cardón olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri</span> Amerika Birleşik Devletlerinin coğrafi bölgesi

Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin genellikle Arizona, New Mexico ve Kaliforniya, Colorado, Nevada, Oklahoma, Teksas ve Utah'ın bazı kısımlarını içeren coğrafi ve kültürel bir bölgedir. En büyük şehirleri; Phoenix, Las Vegas, El Paso, Albuquerque ve Tucson'dur. 1848'den önce, tarihi Santa Fe de Nuevo México bölgesinde ve Alta California ve Coahuila y Tejas'ın bazı kısımlarında, Nuevo México'nun Pueblos ve İspanyol veya Meksika belediyelerinin dışında yerleşim neredeyse yoktu. Bölgenin çoğu, Amerika Birleşik Devletleri 1848'de Guadalupe Hidalgo Antlaşması ve 1854'te Gadsden'in satın alımı ile bölgeyi alana kadar Yeni İspanya ve Meksika'nın bir parçasıydı.