İçeriğe atla

Timurlenk (şiir)

"Timurlenk ", (orijinal adıyla Tamerlane) Edgar Allan Poe'nun, bir Türk fatihi olan Timur'un hayatının kurgusal bir anlatımını içeren şiiridir. . Şiir ilk olarak 1827 tarihli Timurlenk ve Diğer Şiirler koleksiyonunda yayınlandı. Sadece 50 nüsha basılan bu koleksiyon, yazarın gerçek adıyla değil, "Bir Bostonlı" mahlasıyla basıldı. Şiirin orijinal versiyonu 403 satırdı ancak Al Aaraaf, Tamerlane ve Minor Poems'e dahil edilmesi için 223 satıra indirildi .

Özet

Şiir, tarihsel olarak Timurlenk olarak bilinen bir Türk fatihinin hayatını anlatıyor. Şiir, hayatının tarihsel bir tasviri olmasa da, adı Timur İmparatorluğu'nu kuran 14. yüzyıl savaş ağası "Timurlenk" in Latince bir versiyonudur.

Timurlenk, iktidara ulaşmak için bir köylüye olan genç sevgisini görmezden gelir. Ölüm döşeğindeyken, "kırık bir kalbe karşılık bir krallık" yaratma kararından pişmanlık duyuyor. Köylü, şiirin orijinal versiyonunda çoğunlukla 'Ada' olarak isimlendirilir, ancak birçok gözden geçirilmiş versiyonunda bu isim kaldırılmış veya yeniden eklenmiştir.[1] "Ada" adı, muhtemelen Poe'nun hayranlık duyduğu ünlü bir şair olan Lord Byron'ın kızı Ada Lovelace'e bir göndermedir. Aslında, "Evime ulaşıyorum - artık evim yok" cümlesi, Byron'un Don Juan çalışmasındaki bir satırı taklit ediyor.[2]

Analiz

"Tamerlane", 14. yüzyıldan kalma tarihi bir figürün Latince adıdır .

"Timurlenk"in ana temaları bağımsızlık ve gurur[3] kayıp ve sürgündür.[4] Poe şiiri erken aşkı Sarah Elmira Royster'ı,[5] öz annesi Eliza Poe'u veya üvey annesi Frances Allan'ı kaybetmesi üzerine yazmış olabilir. Şiir aynı zamanda Poe'nun üvey babası John Allan ile ilişkisini de yansıtabilir; Poe'ya benzer şekilde, Tamerlane belirsiz bir soya ait "sahte bir isim"dir.[6] Poe'nun şiiri yazdığı zaman yalnızca 17 yaşındaydı, Poe'nun kendi kaybetme duygusu soyunu bulma ihtimalinin azalmasından ve Virginia Üniversitesindeki eğitiminden ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Belirgin bir şekilde bir gençlik şiiri olan şiir aynı zamanda Poe'nun yaşamı boyunca kullanacağı, özeleştiri eğilimi ve mükemmellik için devam eden çabaları da dahil olmak üzere çeşitli temaları içerir.

Şiir, hem tarz hem de üslup olarak Lord Byron'ın draması Manfred ve şiiri The Giaour'dan etkilenmiştir .[7]

Poe, Timur'u 1822 Temmuz'unda Richmond, Virginia'da genç bir adam olarak duymuş olabilir. Richmond tiyatrosunda Timour the Tatar adlı bir at gösterisi sahnelendi ve Ekim ayında tekrarlandı. Bazı Poe akademisyenleri Poe'nun gösteriye katıldığını veya en azından gösteriyi duyduğunu düşünüyor.[8]

Poe, ana karakterle kendini özdeştirmiş olabilir. "TAMERLANE"i bir takma ad olarak 1833'te Baltimore Saturday Visiter'da yayınlanan ilk şiirleri "Fanny" ve "To ——" şiirlerinde kullandı.

Yayın tarihi

"Tamerlane" ilk olarak Poe'nun en eski şiir koleksiyonu olan Tamerlane and Other Poems'te yayınlandı. Poe'nun önsözde bahsettiği "küçük cilt" 10 şiirden oluşuyor.[9] Şiirin bu orijinal versiyonu 406 satır içeriyordu. 1845 tarihli bir yayında, bu sayı yalnızca iki yüz otuz dörde indi.[3] Haziran 1827'de çıkan Tamerlane and Other Poems, kırk sayfa uzunluğundaydı ve yalnızca "Bostonlu" adını mahlasını taşıyordu.[10]

Poe, Timurlenk ve Diğer Şiirler koleksiyonundaki ilk yayınında "Tamerlane" den bazı imalarını açıklayan son notlara yer verdi. Ayrıca, tarihsel Timurlenk hakkında çok az şey bildiğini erken dönemlerde itiraf ediyor, "ve bu kadar az şeyle bir şairin tam özgürlüğünü kazandım. Bu son notlar "Tamerlane" içeren başka hiçbir koleksiyonda görünmez.

1829'da Poe kitabını "Al Aaraaf" ile birlikte incelenmek üzere The Yankee adlı dergide eleştirmen olan John Neal'a gönderdi.[11] Poe, Neal'ın takdirine karşılık olarak Al Aaraaf, Tamerlane ve Minör Şiirler'i kendisine adama arzusunu dile getirdi, ancak Neal bunu kabul etmedi. Poe bunun üzerine yalnızca kitaptaki "Tamerlane" i Neal'a adadı.[12]

Kaynakça

  1. ^ Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998. p. 124. 0-8018-5730-9 ("Quinn").
  2. ^ Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. Harper Perennial, 1991. p. 41 ("Silverman").
  3. ^ a b Quinn, p. 122.
  4. ^ Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. p. 27. 0-8071-2321-8.
  5. ^ Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.
  6. ^ Silverman, p. 39.
  7. ^ Campbell, Killis. "The Origins of Poe", The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: 150.
  8. ^ Thomas, Dwight & David K. Jackson. The Poe Log: A Documentary Life of Edgar Allan Poe, 1809–1849. Boston: G. K. Hall & Co., 1987: 52. 0-7838-1401-1.
  9. ^ Silverman, p. 38–39.
  10. ^ Silverman, p. 38.
  11. ^ John Neal. Boston, Massachusetts: Twayne Publishers. 1978. s. 114. ISBN 080-5-7723-08. 
  12. ^ That Wild Fellow John Neal and the American Literary Revolution. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. 1972. s. 130. ISBN 0-226-46969-7. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe</span> 19. yüzyılda yaşamış Amerikalı yazar, şair, editör ve edebiyat eleştirmeni

Edgar Allan Poe, Amerikalı şair, yazar, editör ve edebiyat eleştirmeni. Çoğunlukla şiir ve kısa öykü yazdı. Özellikle gizem ve macabre öyküleri ile tanınır. ABD'de ve Amerikan edebiyatında Romantizm akımının önemli figürlerinden biri olmasının yanı sıra ülkesinde kısa öykünün ilk yazarlarından sayılır. Genellikle polisiye türünün mucidi olarak kabul edilmesinin yanında ayrıca yeni ortaya çıkmakta olan bilimkurgu türüne de katkıda bulunduğu öne sürülür. Yaşamını yalnızca yazdıkları ile sürdürmeye çabalayan ilk tanınmış Amerikan yazarı olan Poe'nun yaşamı ve kariyeri ekonomik güçlükler içinde geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzgun (şiir)</span>

Kuzgun, Amerikalı şair Edgar Allan Poe tarafından yazılmış ve ilk olarak 1845'te yayımlanmış öyküleyici şiir. Şiir genelde müzikselliği, stilize dil kullanımı ve doğaüstü atmosferiyle bilinir. Şiirde, konuşabilen bir kuzgunun perişan hâldeki birini gizemli biçimde ziyaret edişi ve adamın deliliğe doğru yavaş yavaş ilerleyişi anlatılır. Genelde bir öğrenci olduğu düşünülen aşık, sevgilisi Lenore'u kaybetmenin yasını tutmaktadır. Bir Pallas büstünün üzerine tüneyen kuş, adamın üzüntüsünü "nevermore - bir daha asla" sözcüğünü sürekli tekrar ederek körükler gibidir. Şiirde birçok folklorik ve klasik konuya atıfta bulunulur.

<span class="mw-page-title-main">Annabel Lee</span>

"Annabel Lee", Amerikalı şair ve yazar Edgar Allan Poe'nun yazdığı son şiirdir. 1849'da yazılan şiir aynı yıl, Poe'nun ölümünün hemen ardından yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eulalie</span> Edgar Allan Poe tarafından yazılmış bir şiir

Eulalie ya da Eulalie-Bir Şarkı, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış bir şiirdir. İlk olarak The American Review´un Temmuz 1845 sayısında yayınlanmış, hemen ardından 9 Ağustos, 1845'te Broadway Journal´da yeniden basılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ulalume</span> Edgar Allan Poe tarafından 1847de yazılmış bir şiir

Ulalume, Edgar Allan Poe tarafından 1847'de yazılmış bir şiirdir. Poe'nun birkaç başka şiiri gibi Ulalume de güzel bir kadının zamansız ölümünü anlatır. Poe şiiri aslında bir hitabetin parçası olarak yazmıştır, o sebeple şiir işitsel güzelliğe odaklanmıştır. Ayrıca şiirde özellikle mitolojiye pek çok gönderme bulunur. Ulalume'nin gerçek bir kişi olup olmadığı ve kimliği tartışılagelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ligeia</span>

"Ligeia", Edgar Allan Poe'nun erken dönem öykülerinden biri. İlk defa 1838'de yayımlanan öykü, isimsiz bir anlatıcı ile Ligeia adındaki güzel ve kuzgun saçlı eşi hakkındadır. Hastalanan Ligeia, Fatih Kurtçuk adında bir şiir yazar ve ölmeden hemen önce, Joseph Glanvill'in insanın sadece irade yoluyla hayatta kalabileceğine dair bazı sözlerini sayıklar. Eşinin ölümünün ardından isimsiz anlatıcı, Leydi Rowena ile evlenir. Leydi Rowena da hastalanıp ölünce çılgına dönen anlatıcı, gece boyunca kadının cesedi yanında kalır. Sonunda Rowena yavaş yavaş dirilmeye başlar ama aynı zamanda Ligeia'ya dönüşür. Öykü, anlatıcının afyon etkisiyle gördüğü bir düş olabileceği gibi, kimi görüşlere göre Poe'nun hiciv amacıyla yazdığı bir öykü de olabilir. İlk olarak The American Museum isimli dergide yayınlanan öyküyü Poe, hayatı boyunca defalarca gözden geçirmiş ve yeniden yayınlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Morgue Sokağı Cinayetleri</span>

Morgue Sokağı Cinayetleri, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1841'de Graham's Magazine'de yayımlanan öykü. İlk dedektiflik öyküsü olarak kabul edilen Morgue Sokağı Cinayetleri'ni Poe, "uslamlama öyküleri" olarak grupladığı öyküler arasında saymıştır. Ancak, E. T. A. Hoffmann'ın Matmazel Scuderi (1819) ve Voltaire'in Zadig (1748) öyküleri gibi, benzer temaya sahip daha eski öyküler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Eliza Clemm Poe</span> Amerikalı yazar Edgar Allan Poenun karısı (1822 – 1847)

Virginia Eliza Clemm Poe, Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun eşiydi. Kuzen olan çift, Virginia Clemm 13, Poe ise 27 yaşındayken evlendi. Bazı biyografi yazarları çiftin ilişkisinin karı kocadan çok ağabey kardeş ilişkisine benzediğini, aralarında cinsel anlamda bir ilişki olmadığını belirtir. Virginia Poe, Ocak 1842'de vereme yakalandı ve Ocak 1847'de 24 yaşındayken bu hastalıktan öldü.

William Henry Leonard Poe, adının genellikle kullanılan haliyle Henry Poe, denizci, amatör şair ve Edgar Allan Poe'nun ağabeyidir.

Frances Sargent Osgood, Amerikalı şair ve döneminin en popüler kadın yazarlarından biridir. Lakabı "Fanny" olan yazar, ayrıca Edgar Allan Poe ile birbirlerine yazdıkları romantik şiirlerle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe bibliyografyası</span>

Yazar Edgar Allan Poe'nun çalışmaları, çok sayıda şiir ve kısa hikâye ile bir romanı kapsar. Kurgusal eserleri, korku edebiyatı, macera, bilimkurgu ve kendisinin kurduğu kabul edilen polisiye gibi birçok türe yayılmıştır. Bu çalışmalar genellikle, transandantalizme edebi bir tepki olan kara romantizm akımının bir parçası kabul edilir. Poe'nun yazımı, kendi edebi teorilerini yansıtır: Didaktizme ve alegoriye karşıdır. Edebiyatta anlam, eleştirisinde söylediği gibi, yüzeyin hemen altında bir alt akıntı olmalıdır; anlamı fazla açık olan eserler sanat olmaktan çıkar. Poe eserlerinde özgünlüğün peşinde koşar ve atasözlerinden pek hoşlanmazdı. Frenoloji ve fizyonomi gibi popüler sözdebilim unsurlarına sıklıkla yer verirdi. En sık tekrarladığı temalar ölümün fiziksel işaretleri, çürümenin etkileri, diri diri gömülme kaygıları, ölünün yeniden canlanması ve matem de dahil olmak üzere ölümle ilgili olanlardır. Gotik kurgunun ustalarından olarak bilinmesine karşın, Poe bu türün yaratıcısı değildir; uzun süredir devam eden popüler bir geleneği takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nathaniel Parker Willis</span>

Nathaniel Parker Willis ya da kısaca N. P. Willis, yazar, şair ve Edgar Allan Poe ve Henry Wadsworth Longfellow gibi çok sayıda kayda değer Amerikalı yazarla çalışmış editör. Döneminin en çok kazanan dergi yazarı haline geldi. Bir süre, eski köle ve geleceğin yazarı Harriet Jacobs'ın işvereniydi. Erkek kardeşi besteci Richard Storrs Willis, kız kardeşi ise, Fanny Fern takma adıyla yazan bir yazardı.

The Broadway Journal, Charles Frederick Briggs ve John Bisco tarafından 1844'te kurulan New York merkezli, kısa ömürlü süreli yayındır. Bir yıl sonra Edgar Allan Poe tarafından satın alındı ve Poe'nun herhangi bir zamanda sahip olduğu tek dergi haline geldi. Ancak dergi, Poe satın aldıktan birkaç ay sonra yayınlarını sonlandırdı.

<span class="mw-page-title-main">Sarah Helen Whitman</span> Amerikalı şair (1803 – 1878)

Sarah Helen Power Whitman, şair, deneme yazarı, transandantalist ve spiritüalist. Ayrıca Edgar Allan Poe'nun bir dönemki sevgilisidir.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe National Historic Site</span>

Edgar Allan Poe National Historic Site, Philadelphia, Pensilvanya'daki Spring Garden'da bulunan, bir zamanlar Edgar Allan Poe'nun kiralamış olduğu korunmuş evdir. Yazar yıllar boyunca Philadelphia'da çok sayıda evde yaşamış olmasına karşın bu, içlerinden günümüze kalan tek evdir.

David Poe Jr., Edgar Allan Poe'nun babası olan Amerikalı aktör.

<span class="mw-page-title-main">George Pope Morris</span>

George Pope Morris, Amerikalı editör, şair ve şarkı yazarı.

<span class="mw-page-title-main">The Stylus</span>

The Stylus Edgar Allan Poe'nun şahsen sahib olduğu ve düzenlediği yüksek kalitede bir edebiyat mecmuası olacaktı ama, finansel sorumlardan dolayi, Poe uzun yıllardır hayal ettiği bu projeyi gerçekleştiremedi.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe'nun ölümü</span>

Edgar Allan Poe'nun 7 Ekim 1849'daki ölümü gizemini korumaktadır. Ölümü öncesindeki koşullar belirsiz olduğu gibi, ölüm sebebi de tartışmalıdır. Amerikalı yazar 3 Ekim'de Baltimore, Maryland'da hezeyan halinde, kendisini bulan Joseph W. Walker'ın ifadesiyle "büyük bir sıkıntı içinde ve ... acil yardıma ihtiyaç duyar halde" bulundu. Washington College Hospital'a götürüldü, burada 7 Ekim Pazar günü sabah 5'te öldü. 40 yaşındaydı. Poe bu duruma nasıl geldiğini asla açıklayamadı.

<span class="mw-page-title-main">Al Aaraaf</span> Şiir

Al Aaraaf, Amerikalı edebiyatçı Edgar Allan Poe'nun erken dönem yazdığı ve ilk kez 1829'da yayınlanmış şiiridir. Şiirde; Al Aaraaf denen yerde ölümden sonraki hayat anlatılmaktadır. Poe şiirini yazarken Kuran'da geçen A'raf kavramı ve Araf suresinden etkilenmiştir. 422 satırdan oluşan şiir, Poe'nun en uzun şiiridir. Eserde hem dinî hem de astronomi kavramlarından esintiler bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.