Timur ve arkadaşları

Timur ve arkadaşları (Rusça: Тимур и его команда) Sovyet yazar Arkadiy Gaydar tarafından yazılmış olan ve 1940 yılında yayınlanan çocuk hikâyesinin adıdır. Hikâyede babaları ve eşleri Kızıl Ordu'da görev yaptığı için evlerinden uzak olan ailelere gizlice yardım eden çocuk grubunun maceraları ele alınır. Kitap çok başarılı olmuş ve sadece Sovyetler Birliğinde değil pek çok sosyalist ülkede gençlik ve Komsomol örgütleri arasında dayanışma hareketini amaçlayan Timur hareketinin (тимуровцы) başlamasına yol açmıştır.^[1] Hikâye ayrıca 1940 ve 1976 yıllarında olmak üzere iki kez televizyona aktarılmıştır.^[2]^[3]

Arka planı

Hikâyenin konusu Gaydar'ın yıllar süren gözlemleri ve deneyimlerini yansıtmaktadır. Yazarın arkadaşı Ruvim Frayerman Gaydar'ın bakış açısını şöyle aktarır:

“	Timur ve arkadaşlarını yazmadan çok önce Gaydar bana bu konudaki bakış açısını anlattı: "Sence çocuklar yüzyıllardan beridir neden haydutluk oyunları oynadı ve oynamaya devam ediyor? Temelde baktığında haydutlar yasaları çiğner ve cezalandırılmalıdırlar. Ama çocukların algıları kuvvetlidir. Kendilerini haydutların yerine koyarak insanoğlunun tarihsel olarak özlem duyduğu ve toplumsal hayatta var olmayan bağımsızlık ve özgürlük fikrinin ardından gidiyorlar. Ancak bugün Sovyet çocuklarının yaşadığı dönem tarihte başka hiçbir döneme benzemiyor. Kralın adamlarına karşı mücadele eden haydut oyunlarına artık ihtiyaçları yok. Onun yerine Sovyet askerlerinin uluslararası haydutlara karşı verdiği savaşa destek veren oyunlar oynamaları gerekiyor."	„
—Ruvim Frayerman^[4]

Konusu

Kızıl Ordu Albayı Aleksandrov'un kızları Jenya ve Olga Moskova'dan daçalarının bulunduğu köye gelirler, gelir gelmez köyde geceleyin bir takım garip olayların gerçekleştiğini fark ederler. İşin peşine düşen Jenya eski bir çiftlik evinde gizli bir örgütün merkezini keşfeder. Timur ile karşılaşan Jenya, onun ve arkadaşlarının gizli şekilde köyde yardım ve dayanışma işlerini gerçekleştirdiğini anlar. Evlerinden uzakta olan Kızıl Ordu subay ve askerlerinin ailelerine yardım edilmekte, yaşlı ve çocuklara destek sunulmakta ve Kvakin önderliğindeki holigan çetesine karşı mücadele edilmektedir.

Yazım süreci, basımı ve etkileri

Gaydar, öyküdeki ana karakter için oğlu Timur'un adını kullanmıştır. 1939 yılı Aralık ayında Moskova'da hikâyeyi yazmaya başlar. 1940 yazında tamamlanan hikâye hemen o yaz filme çekilir ve başarı kazanır. Sonbaharda Pionerskaya Pravda adlı haftalık dergide devamı haftaya şeklinde 5 Eylül 1940 - 8 Ekim 1940 arasında yayınlanır. 1941 yılında kitap halinde basılır ve ülke çapında büyük başarı kazanır.

Türkçeye çevirisi

Timur ve arkadaşları, Yazılama Yayınevi, Mart 2017 Çeviren: Hale Yıldırım, Çizim: Selçuk Özel ISBN 978-605-9988-02-5^[5]

Kaynakça

^ Büyük Sovyet Ansiklopedisindeki maddeden 26 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
^ 1940 yapımı filmin imdb sayfası 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
^ 1976 yapımı filmin imdb sayfası 9 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
^ The Life and Works by A.P.Gaidar, Detskaya Literatura, Moskova 1964, s.177
^ Yayınevinin ilgili sayfası 1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

Subbotnik

İlgili Araştırma Makaleleri

İşçi ve Köylü Kızıl Ordusu, genellikle Kızıl Ordu olarak kısaltılır.

Vyaçeslav Mihayloviç Molotov (Rusça: Вячеслав Михайлович Молотов, II. Dünya Savaşı sırasında Stalin ile birlikte görev yapmış Sovyetler Birliği dışişleri bakanı. Alman Dışişleri Bakanı Ribbentrop ile Molotov Ribbentrop Paktı'nı imzaladı. 1920'lerde Stalin ile beraber hızla yükseldi ve 1950'lerde Nikita Kruşçev'in yükselişiyle siyasetten çekilmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi (Almanca: Die Ostfront 1941-1945, der Rußlandfeldzug 1941-1945 veya der Ostfeldzug 1941-1945 Rusça: Великая Отечественная война Avrupalı Mihver Devletleri ve Finlandiya'nın Sovyetler Birliği, Polonya ve diğer Müttefik Devletlere karşı verdikleri savaşı anlatır. Nazi propagandası savaşa Bolşevizme karşı haçlı seferi anlamı yüklemiş, Sovyetlere karşı savaşmak üzere Avrupa'nın neredeyse tamamından gönüllüleri Waffen SS birliklerine dahil etmiştir. Savaş 22 Haziran 1941 - 9 Mayıs 1945 tarihleri arasında orta, doğu, kuzeydoğu ve güneydoğu Avrupa topraklarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan-Türkiye ilişkileri</span>

Afganistan-Türkiye ilişkileri, Türkiye Cumhuriyeti'nin Afganistan İslam Emirliği'yle süregelen uluslararası politikalarını içerir.

Moskova Davaları Büyük Temizlik sırasında 1936-38 yılları arasında Josef Stalin'in siyasi rakiplerini yargılamak için yapılan davalardır. 1950'li yıllarda Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarından sonra, Moskova Davaları, pek çok yerde kararların önceden verildiği, itirafların zorlama yoluyla verildiği göstermelik duruşmalar olarak nitelendirilir. Davalılar, Madde 58'e göre Stalin ve diğer Sovyet liderlerine suikast yapmak ve batılı güçlerle komplo düzenlemek, SSCB'yi parçalayıp kapitalist düzeni getirmek istemek girişimiyle suçlandı.

Rjev Muharebeleri, ayrıca gaziler ve tarihçiler tarafından korkunç kayıplar veren Kızıl Ordu sebebiyle "Rjev Kıyma Makinası" ya da "Mezbaha" olarak anılan, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesinde 8 Ocak 1942 – 31 Mart 1943 tarihleri arasında Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordusu ile Almanya'nın Wehrmacht'ı arasında yaşanan kanlı muharebeler. Bu muharebeler, Sovyet kuvvetlerince Rjev - Syçevka - Vyazma genel istikametlerinde yürütülen bir dizi karşı taarruz harekâtları sırasında yaşanan muharebelerdir. Tüm bu muharebeler sonucunda Almanların Moskova’ya doğru ilerleyişi kesin olarak durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Antanas Sniečkus</span>

Antanas Sniečkus Litvan komünist, partizan ve siyasetçi. 1940 yılından ölümüne kadar Litvanya Komünist Partisinin liderliğini yürütmüş, II. Dünya Savaşı sırasında partizan komutanı olarak Nazilere karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Sokolov</span>

Sergey Sokolov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali.

Semyon İvanoviç Aralov Sovyet asker, devlet adamı ve devrimci. Kızıl Ordu’ya bağlı istihbarat teşkilatı GRU kurucularındandır.

İvan Vasilyeviç Panfilov Sovyet generali ve Sovyetler Birliği Kahramanı. II. Dünya Savaşı'nda Moskova Muharebesi'nde komutası altındaki 316. Piyade Tümeni ile sayıca üstün Nazi zırhlı birliklerine karşı verdiği mücadele ile bilinir.

Nazi kaçış rotaları, II. Dünya Savaşı'nın ardından mağlubiyete uğrayan Mihver Devletleri ve özellikle Nazi Almanyasındaki başta Naziler olmak üzere savaş suçluları ve işbirlikçilerinin Avrupa'dan kaçmak için örgütledikleri güzergâhları tarif etmek için kullanılan bir tâbirdir. Söz konusu rotalar, genellikle Latin Amerika ülkelerine doğru olmuş, kaçanlar özellikle Arjantin, Paraguay, Brezilya, Uruguay, Şili ve Bolivya'ya saklanmışlardır. Bazı kişilerin ABD, Kanada ve çeşitli Orta Doğu ülkelerine gittiği de bilinmektedir. İlk kaçış güzergâhı Almanya-İspanya-Arjantin, diğer güzergâh ise Roma-Cenova-Latin Amerika idi. Kaçış rotalarını örgütleyen çeşitli kişi ve kuruluşlar önce bağımsız hareket etseler de, zamanla örgütlü hareket etmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vatanseverlik Savaşı Nişanı</span>

Vatanseverlik Savaşı Nişanı, II. Dünya Savaşı sırasında başarı göstermiş tüm Kızıl Ordu mensubu asker ve Sovyet partizanlarına verilmiş Sovyetler Birliği nişanı. 1985 yılında 9 Mayıs zaferinin 40. yıl kutlamaları sırasında tüm gazilere verilmesine karar verilmiştir. Toplamda 9 344 283 adet verilmiştir: 1. sınıf 2 627 899 adet, 2. sınıf 6 716 384 adet.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Maresyev</span>

Aleksey Petroviç Maresyev, II. Dünya Savaşı sırasında savaşmış olan Sovyet as pilot, Sovyetler Birliği Kahramanı.

Yuriy Yakovleviç Yakovlev, Sovyet senarist ve yazardır. Çocuk edebiyatı konusundaki eserleriyle tanıdır.

Lazar Moiseyeviç Kaganoviç Sovyet siyasetçi ve devlet adamı. Özellikle Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Josef Stalin'in yakın çalışma arkadaşı ve önde gelen Eski Bolşeviklerden. Stalin döneminde Sovyet siyasetinde aktif rol almış, sonrasında Nikita Kruşçev döneminde Anti Parti Grubu sürecinde tasfiye edilmiştir.

Yegor Timuroviç Gaydar, 1992 yılının Haziran-Aralık ayları arasında geçici başbakanlık görevinde bulunan Rus siyasetçi ve iş insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arkadiy Gaydar</span>

Arkadiy Gaydar veya asıl adıyla Arkadiy Petroviç Golikov Rus asıllı Sovyet yazar ve Kızıl Ordu bünyesinde subay. Yazmış olduğu başarılı Sovyet çocuk kitaplarıyla tanınır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilere karşı savaşırken ölmüştür.

Timur Arkadiyeviç Gaydar Sovyet ve Rus gazeteci, yazar ve Kızıl Ordu bünyesinde amiral.

Anatoliy İvanoviç Parfyonov Sovyet işçi, Kızıl Ordu askeri ve sporcusu. 1956 Yaz Olimpiyatlarında Grekoromen güreş +87 kg kategorisinde altın madalya kazanmıştır.

Troçkist Anti-Sovyet Askeri Örgütü Davası ya da Tuhaçevski davası (Rusça: Де́ло Тухаче́вского) 1937 yılında başlayan, Büyük Temizlik kapsamı içerisinde bir kısım Kızıl Ordu komutanlarının, askeri bir komplo ile siyasi iktidarı ele geçirmeye çalışmaktan yargılandıkları bir davadır. Bu dava 1937-38 Kızıl Ordu tasfiyeleri'nin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Destalinizasyon dönemiyle beraber Batılı tarihçiler arasında davanın uydurma olduğu yönünde analizler yapılsa da başta Grover Furr olmak üzere çeşitli tarihçiler ise güncel analizlerin ardından bu türlü bir karşı-devrimci yapının gerçek olduğuna dair güçlü kanıtlar ortaya koymuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.