İçeriğe atla

Timur Kocaoğlu

Timur Kocaoğlu
Timur Kocaoğlu
Doğum30 Mayıs 1947 (77 yaşında)
MilliyetÖzbek
Vatandaşlık Türkiye
Kariyeri
DalıTarihci
Dilbilimci
Siyaset bilimi
Çalıştığı kurumlar
Doktora
danışmanı		Edward Allworth
Timur Kocaoğlu ve Şevket Mirziyoyev. Özbekistan Arkeoloji Sergisi'nin Berlin'deki açılış töreninden bir görüntü. 3 Mayıs 2023

Timur Kocaoğlu (31 Mayıs 1947, İstanbul), Özbek asıllı Türk tarihçisi, dilbilim ve siyaset bilimi uzmanı. Columbia Üniversitesi'nde doktora tezini savunan ilk Özbek bilim adamı.[1][2][3][4] 1947 yılında İstanbul'da Buhara Halk Sovyet Cumhuriyeti liderlerinden biri olan Osman Kocaoğlu ailesinde doğdu. 1971 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. 1977'de Columbia Üniversitesi'nde (New York) Sanat, Orta Doğu Dilleri ve Kültürleri (MELAC) Bölümü'nde okudu, ardından 1979'da Columbia Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar Bölümü'nde siyaset bilimi alanında iki yüksek lisans tezi savundu.[5] 1982'de Columbia Üniversitesi'nde görev yapan ünlü profesör Edward Allworth'un bilimsel rehberliğinde National Identity in Soviet Central Asian Prose Fiction of the Post-Stalin Period: 1953— 1982 (Stalin Sonrası Sovyet Orta Asya romancılığında Ulusal Kimlik: 1953-1982) adlı tezini savundu.[6] Timur Kocaoğlu bu tezi savunduktan sonra uzun yıllar Özgür Avrupa Radyosu'nda çalıştı.[7]

Hayatı

Timur Kocaoğlu, 31 Mayıs 1947'de İstanbul'da doğdu. O dönemde babası Osman Kocaoğlu siyasi baskılar ve iş için sık sık Türkiye'yi terk etmek zorunda kaldı. Timur dört yaşındayken ailesiyle birlikte Pakistan'ın Peşaver kentine taşındı. Bir İngiliz dil okulu olan Convent High School'da üç yıl okudu. 1957'de Osmanlı ailesi İstanbul'a döndü ve Timur eğitimine Ahmet Rasim İlkokulu'nda devam etti. Daha sonra Kartal Lisesi'nde ve ardından Pendik Lisesi'nde okudu. Lisede okurken tarih öğretmeni Nazmiye Togon ve edebiyat öğretmeni Selahattin Savcı'dan dersler aldı. Nazmiye Togan, Türk halklarının ulusal kurtuluş hareketinin liderlerinden biri ve ünlü bilim adamı Ahmed Zeki Validi Togan'ın eşiydi.

Timur Kocaoğlu lisede okurken arkadaşı Yusuf Çotuksöken ile birlikte "Duvar" adlı bir gazetesi çıkardı. Ayrıca o sıralarda fotoğrafçılık da yapıyordu. 1965 yılında İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı alanında okumaya başladı. Bu üniversitede ünlü Türk bilginleri olan Ali Nihad Tarlan, Abdulkadir Karahan, Ahmet Caferoğlu, Sadettin Buluç, Faruk Timurtaş, Muharrem Ergin, Fahir İz, Mehmet Kaplan, Ömer Faruk Akün, Ali Karamanlıoğlu gibi öğretmenlerden dersler aldı.

Üniversitede okurken babası Osman Kocaoğlu vefat etti. Osman Kocaoğlu, oğlu Timur'u son kez huzuruna davet ederek şöyle bir vasiyette bulunmuştu:

Sana bankada para bırakmıyorum, sana köşkler, bereketli topraklar, sana destek olacak kardeşler de bırakmıyorum, hatırlaman için sana sadece vatanın kederini bırakıyorum.[8]

Bilimsel aktivite

Osman Kocaoğlu'nın ölümünden haberi olmayan Columbia Üniversitesi profesörü Edward Allworth, onun adına bir mektup gönderir. Mektup, Buhara ve siyaseti ile ilgili bazı soruları içeriyordu. Mektubu alan Timur Kocaoğlu, babasının ölüm haberiyle birlikte mektupta yer alan bazı soruları yanıtlamaya çalışmıştır. Bu sayede Timur Kocaoğlu, Profesör Edward Allworth ile mektup vasıtasıyla tanışmıştır. Edward Allworth, Timur Kocaoğlu'nun Orta Asya halklarının edebiyatına ilgi duyduğunu fark edince bir bursla Amerika'ya gelmesine yardım eder.[9][10]

1977 yılında Timur Kocaoğlu, bilimsel faaliyetleriyle birlikte Özgür Avrupa Radyosu'nda çalışmaya başladı. O sırada Özgür Avrupa Radyosu'nun haberleri 22 dilde yayınlanıyordu. Bunlar arasında 6 Türk dili (Özbekçe, Kazakça, Kırgızca, Türkmence, Tatarca ve Başkurtça) vardı. Bilim adamı, Özgür Avrupa Radyosu'unda çalıştığı 17 yıl boyunca Özbekçe ve İngilizce yüzlerce bilimsel makale yazdı. Almanya'da çalışırken Almanca da öğrendi. Özgür Avrupa Radyosu'nda çalışmaya bir süreliğine ara verdikten sonra 1985-1988 yıllarında Marmara Üniversitesi'nde çalıştı. Özgür Avrupa Radyosu'da dört yıl daha çalıştıktan sonra 1993 yılında Koç Üniversitesi Dekanı Attila Aşkar'ın daveti üzerine Türkiye'ye döndü ve Koç Üniversitesi'nde dersler verdi. 1995-2005 yılları arasında Türk Dil Kurumunda çalıştı. 2011 yılından beri Michigan Üniversitesi'nde çalışmaktadır. 2021'de Michigan Üniversitesi'nden emekli oldu. Şimdi Özbekistan Ulusal Üniversitesi'nde online dersler veriyor. Ayrıca YouTube'da "Türkbilim Sanaltayı"nı kurdu ve bilimsel konferanslar düzenlemektedir.[9][11]

Eserleri

  • Timur Kocaoğlu (Şimdi. ). Türk Dünyası Cümle Rehberi İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1992; 156
  • Timur Kocaoğlu (Haz. ), Jön Türkistan: Türkistan Milli Bağımsızlık Düşünce Servisi Aylık Dergisi (Paris). cilt 1 (1929-1930). İstanbul: Ayaz Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı Yayınları, 1997
  • Timur Kocaoğlu, "Jön Türkistan'ın Türkistan Basın Tarihindeki Yeri" Jön Türkistan: Türkistan Milli İstiklal Fikrine Hizmet Eden (Paris) Aylık Dergisi. cilt 1 (1929-1930). İstanbul: Ayaz Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı Yayınları, 1997; s. 13
  • Timur Kocaoğlu, (Şimdi.). Türkistan'da Islahat Hareketleri ve Devrimler: 1900-1924. Haarlem (Hollanda): SOTA, 2001 (Birinci Baskı); 506 sayfa
  • Timur Kocaoğlu, (Şimdi.). Türkistan'da Islahat Hareketleri ve Devrimler: 1900-1924. Haarlem (Hollanda): SOTA, 2001 (2. Basım: 2018) ; 506 sayfa
  • Timur Kocaoğlu. Karai: Trakai Lehçesi. Münih: Lincom Europa Akademik Yayınları, 2006; 243 sayfa.
  • Timur Kocaoğlu. Aşk Sözleri: Ağlamak. İstanbul: Kutlu Yayınevi, 2018; 245 sayfa.
  • Timur Khoja Ogli, Aşk Sözleri. Taşkent: Qamar Media, 2021 .
  • Timur Kocaoğlu ve Akartürk Karahan, Sevgili Güzel Hasine: Yüzbaşı Şerafettin'in Karısına Mektuplar, 1911-1922. İstanbul: Cümle Yayınları, 2018; 144 sayfa
  • Timur Kocaoğlu. Maghjan Jumabayev: Alev, Özgürlük ve Aşkın Şairi. Astana (Kazakistan): Uluslararası Türk Akademisi, 2018; 93.
  • Timur Kocaoğlu ve Muhammed Kayum Azizi. Binbir Bilmece: Özbek Ağızlarından Afganistan. İstanbul: Uluslararası Türk Akademi Yayını, 2019; 536 sayfa.
  • Timur Kocaoğlu (Haz.) Türk Sözü ile Kültür Varlıklarının İzinde. İstanbul: Türk Dil Derneği Yayını (Yayıncı: Kutlu Yayınevi), Aralık 2020; 399
  • Timur Kocaoğlu, Tülay Gençtürk Demircioğlu, and Akartürk Karahan. Kurtuluş Savaşı'nın Unutulan Şairi Dr. Şerafettin Bey (1889-1922) Derleme Şiirler. . Ankara: Türk Dil Kurumu, 2021; 287.
  • Norman Graham, Folke Lindahl, Timur Kocaoğlu. Rusya ve Türkiye'yi Yeniden Büyük Hale Getirmek. Lanham: Lexington Books, 2021, 244
  • Joliboy Eltezerov ve Timur Kocaoğlu (Haz.). Buhara Cumhuriyeti 101 yaşında / Buhara Cumhuriyeti 101 yaşında. İstanbul: KutluYayınevi, 2021; 282. (Özbekistan baskısı: Taşkent: Mumtoz, 2021).
  • Timur Kocaoğlu, "Çağdaş Özbek Edebiyatı" Türk Dünyası El Kitabı, Dördüncü Cilt: Edebiyat (Türkiye Dışı Türk Edebiyatları). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1998 (Üçüncü Baskı); s. 179-197.
  • Shamsiddin Kamoliddin — Timur Kocaoğlu. Proekt Kulturnoy Autonomii Turkestana Mahmudhodji Behbudi 1907 [Mahmudhoca Behbudi'nin Türkistan Kültürel Muhtariyeti Tasarımı]. Saarbrücken: Lambert Akademik Yayıncılık.[12][13]

Kaynakça

  1. ^ "Timur Kocaoğlu (1947)". 7 Mart 2022. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022. 
  2. ^ "Buhara'nın ilk Cumhurbaşkanı Osman Hoca'nın oğlu Prof. Dr. Kocaoğlu: Buhara ordusu Türk subayların desteğiyle kuruldu". star.com.tr. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2020. 
  3. ^ "Osman Kocaoğlu'nu Anma". turkdilidernegi.org.tr. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015. 
  4. ^ "TUHAF BİR TARİH ANLAYIŞI". www.tarihistan.org. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020. 
  5. ^ "Timur Kocaoglu". academia.edu. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2017. 
  6. ^ Sulaymon Inoyatov. BUXOROI ShARIF XOʻJALARI: USMON XOʻJA, OTAULLA XOʻJAYeV, FAYZULLA XOʻJAYeV AJDODLARI VA AVLODLARI ShAJARASI, Buxoro, 2022
  7. ^ Timur Kocaoğlu (1947). "Timur Kocaoğlu (1947)". 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2014. 
  8. ^ Сулаймон Иноятов. БУХОРOИ ШАРИФ ХЎЖАЛАРИ: УСМОН ХЎЖА, ОТАУЛЛA ХЎЖАЕВ, ФАЙЗУЛЛА ХЎЖАЕВ АЖДОДЛАРИ ВА АВЛОДЛАРИ ШАЖАРАСИ 96 бет
  9. ^ a b Aleyna Malkoç. Türkbilimde Arayışlar Timur Kocaoğlu Armağanı. 15 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İstanbul: KUTLU YAYINEVİ, 2022
  10. ^ Prof. Dr. Timur Kocaoğlu. "The Opening Lecture on "Turkology from Past to Present" by Prof. Dr. Timur Kocaoğlu". 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022. 
  11. ^ "LEARNING TURKISH AND TURKIC LANGUAGES ON DIGITAL ENVIRONMENT IN THE USA ~ PRESENTED KNOWLEDGE AND OPPORTUNITIES". lmglobal.org. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  12. ^ "The Opening Lecture on "Turkology from Past to Present" by Prof. Dr. Timur Kocaoğlu". marmara.edu.tr. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022. 
  13. ^ "Timur Kocaoğlu kitapları". nadirkitap. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Türkbilimde Arayışlar Timur Kocaoğlu Armağanı. İstanbul: KUTLU YAYINEVİ. 2022. s. 900. 
  • BUHARA CUMHURIYATI 101 YAŞINDA. Истанбул – Тошкент. 2021. s. 282. 
  • Inoyatov S. „Qatagʻon qurboni boʻlgan uch buyuk siymo“. „Taʼlim va innovatsion tadqiqotlar“ Xalqaro ilmiy-metodik jurnal. Buxoro −2022. № 1, -B.7-23
  • Ayniy S. „Taʼrixi inqilobi Buxoro“. Dushanbe, 1987
  • „Tarixning nomaʼlum sahifalari“, Hujjat va materiallar. Birinchi kitob. T.: „Gʻ.Gʻulom nomidagi nashriyot — matbaa ijodiy uyi“, 2009.
  • "Osman Khoja and the Origins of Jadidism in Bukhara, " in Türkistanʼda Yenilik Hareketleri ve İhtilaller, 1900-1924: Osman Hoca Anısına İncelemeler / Reform Movements and Revolutions in Turkistan, 1900-1924: Studies in Honour of Osman Khoja, ed. Timur Kocaoğlu (Haarlem: SOTA, 2001)
  • Yaş Türkistan, Cilt 1 (1929— 1930), haz. Timur Kocaoğlu, Ayaz Tarih Türkistan İdil. Ural Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekçe</span> Özbekistanın resmî dili olan Türk dili

Özbekçe veya Özbek Türkçesi, Özbekistan'ın resmî dilidir. Türk dillerinin içerisinde sınıflanan Karluk grubuna bağlı bir dil ve tarihî Çağataycanın çağdaş devamı olan Türk yazı dillerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Timur İmparatorluğu</span> Asyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk

Timur İmparatorluğu, Timurlu Devleti, Timurlular veya Turan İmparatorluğu, Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk-Moğol devlet ve askeri teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran Emir Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Semerkant</span> Özbekistan şehri

Semerkant, Özbekistan'ın 12 ilinden biri olan Semerkant ilinin yönetim merkezi olan şehir. Zerefşan Nehri vadisinde, başkent Taşkent'in 275 km güneybatısında yer alır. Nüfus açısından Özbekistan'ın en büyük ikinci şehri, tarihi ve sosyo-kültürel açıdan en önemli şehridir. 2500 sene öncesine dayanan tarihiyle dünyanın en eski şehirleri arasında yer alan Semerkant, İpek Yolu'nun önemli bir kavşağında yer almasından dolayı tarih boyunca siyasi, ekonomik ve kültürel açıdan önemli bir yerleşim yeri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Çağatayca</span>

Çağatayca, Çağatay Türkçesi veya Doğu Türkçesi, 15. yüzyılda Timurluların idaresi altında gelişen ve 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına dek Orta Asya'daki Müslüman Türk halkları tarafından ortak yazı dili olarak kullanılan dildir.

Sâdi Yâver Ataman, Türk müzikolog, folklor uzmanı, eğitimci ve sanatçı.

<span class="mw-page-title-main">Füsun Önal</span> Türk şarkıcı, oyuncu ve yazar

Nuriye Füsun Önal, Türk şarkıcı, yazar, oyuncu ve fotoğrafçıdır.

Muharrem Ergin, Türk Türkologdur.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Eyüboğlu</span> Türk yazar, akademisyen ve çevirmen

Sabahattin Eyüboğlu, Türk yazar, çevirmen ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Yesevî</span> Türk mutasavvıf ve şair

Ahmed Yesevî ya da Ata Yesevî (Kazakistan Türkçesi: Қожа Ахмед Яссауи; Özbekistan Türkçesi: Xoja Ahmad Yassaviy; 1093, Sayram - 1166, Türkistan, kendi gibi Türk asıllı olan Arslan Baba'nın talebesidir. "Pîr-i Türkistan" lakabıyla bilinen bir mutasavvıf ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekler Tekkesi</span>

Özbekler Tekkesi, 1752'de Buharalı Nakşibendi dervişler tarafından Ahmet Yesevi geleneğinde Üsküdar, Sultantepe'de kurulan tekke. Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu'ya asker ve cephane göndermede gizli bir üs olarak hizmet verdi. Halen Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olup müze olarak kullanılması gündemdedir. Üsküdar İlçesinin Sultantepe Mahallesi, Münir Ertegün Sokağın devamında mezarlık içerisinde yer almaktadır.

Ayla Kutlu, Türk yazardır.

Şeybanîler, Cengiz Han'ın oğullarından Cuci'nin 5. oğlu ve Batu'nun kardeşi olan Şeyban'ın (Şiban) sülalesinden olup Özbekleri yöneten Ebu'l Hayr tarafından kurulmuş Türk veya Türk-Moğol sonradan Farslaşan hanlık.

Eski Uygur alfabesi, Eski Uygur Türkçesi döneminin yazımı için kullanılmış olan alfabedir. Uygur topluluğunun ticarete, şehir hayatına ve yerleşik düzene olan temayülleri, onları Orta Asya'nın tüccar kavmi Soğutlara yakınlaştırmıştır. Kısa zaman sonra Soğut alfabesini öğrenip bu alfabeden Uygur yazısını geliştirmişlerdir. Böylece Uygur ağzı, Uygur alfabesi vasıtasıyla klasik bir yazı dili hâline gelmiş; Orta Asya’daki diğer Türk topluluklarının ortak dili de bu ağız özelliklerinin yaygınlaştığı dil olmuştur. Bazı akademik yayınlarda bu alfabe Uygur alfabesi olarak da belirtilir. Çağdaş dönem Uygur Türkçesi için Arap asıllı alfabenin varlığı sebebiyle, ayrım için bu tarihî alfabeye “eski” ibaresi eklenir.

Mustafa Kutlu, Türk yazar. Hikâye ve denemeleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Kâmuran Şipal</span> Türk romancı, öykü yazarı ve çevirmen

Kâmuran Şipal, Türk romancı, öykü yazarı ve çevirmen.

Dedehan Hasan,, Sovyet Özbek şair, gazeteci, sanatçı, ozan, besteci, kanaat önderi ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Osman Kocaoğlu</span>

Osman Kocaoğlu, kısa ömürlü Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanıdır. Adı yabancı kaynaklarda Polat Usmon Khodzhayev olarak geçmektedir. Ancak burada Türkiye’deki bulunduğu süre içinde kullandığı isim esas alınmıştır.

Güngör Tekçe, Türk şair, yazar. Daha çok şiirleri ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ubaydullahoca Kasimhoca oğlu</span>

Ubaydullahoca Kasimhoca oğlu ünlü tüccar, eski Buhara şehrinda yaşamış bir milyoner, Kasım Şeyh soyundan gelen ve Özbekistan SSC'nin ilk liderlerinden biri olan Feyzullah Hocayev'in babası, SSCB'nin ilk lideri olan Osman Kocaoğlu'nun amcası. Ubaydullahoca Kasımhoca oğlu, esas olarak Karakul deri ticareti yoluyla büyük bir servet sahibi olmuştur. Milyoner ayrıca pamuk ve mücevher ticareti yapmış ve Moskova'da ayrı bir özel ticaret mahkemesi kurmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.