Tiliura - Turkipedia

Tiliura (Hititçe: ^URUti-li-i-ú-ra)^[1] Kaşka topraklarında bir Hitit sınır kasabasıydı. Kummeşmaha Nehri'nin aşağı kesimlerinde, muhtemelen bugünkü Yeşilırmak yakınlarında bulunuyordu, kesin yeri bilinmiyor.

Tarih

Şehir, Kral II. Hantili yönetimindeki Kaşkalar tarafından saldırıya uğramış, yakılıp yıkılmasının ardından terk edilir. II. Murşili dokuzuncu yılında burayı ele geçirir ve yeniden inşa eder. Gümüş bir fincan adadığı hava tanrısı Lihzina için bir tapınak yaptırır. Şehir bir sınır komutanının kontrolüne verilir ve nüfusu esirlerle beraber tekrar iskan eder.

III. Hattuşili, Tiliura'nın eski sakinlerinin oraya tekrar yerleşmesini sağlar. Kaşkaların ağır cezalarla şehre girmesini kısıtlayan, girdiklerinde ise yapacakları ticaretin kapsamını oldukça sınırlayan katı yasalar çıkardı.

Kaşkalar, işlerini şehir dışında yürütülmek zorunda kalmıştı. Bir şehir sakininin Kaşka kölelerini şehre getirmesine de izin verilmiyordu ancak onları şehrin önündeki tarlada bırakmak veya geceyi sığır ahırında geçirmelerine izin veriliyordu. Kaşkaların Hitit çobanlarına ve çiftçilerine başvurmalarına da izin verilmiyordu. Kaşkalara destek olan herkesin evi, tarlaları, kadınları ve çocukları da dahil olmak üzere şehirden uzaklaştırılırdı.

Şehir kültü

Tiliura'da Fırtına Tanrısı Lihzina'nın bir tapınağı vardı; burada bir rahip, meshedilmiş bir kişi ve bir "mızrak adamı" vardı. Tanrının heykeli, dört ayak üzerinde duran boğa şeklinde, ahşaptan yapılmış bir riton şeklindeydi. Gümüşle kaplıydı, başı ve göğsü altın rengindeydi. Fırtına tanrısının kaidesine on küçük güneş kursu yerleştirildi.

Ayrıca tanrıça Išḫašḫuriya'ya (Hit. ^diš-ḫa-aš-ḫu-ri-ia-aš al-da-an-ni-iš) tapınılırdı. Heykeli, gümüş kaplı, kamıştan yapılmış, oturan bir kadın şeklindeydi. Üç çift küpe ve üzerinde beş altın meyve asılı olan bir gerdanlığı vardı. Göğsünde altı altın güneş kursu ve onların altında da iki gümüş güneş kursu vardı. Bahar tanrıçasına komşu şehir Tarammeka'da da,ordu kampının fırtına tanrısı (^dU KARAŠ), savaş tanrısı Zababa ve Marduk (^dAMAR.UD) ile birlikte tapınılırdı.

Kaynakça

^ Giuseppe F. del Monte, Johann Tischler: Die Orts- und Gewässernamen der hethitischen Texte: Répertoire Géographique des Textes Cunéiformes, Band 6. Reichert, Wiesbaden 1978: Tiliura, S. 421f.

Bibliyografya

Birgit Christiansen: Tiliura. In: Michael P. Streck (Hrsg.): Reallexikon der Assyriologie und Vorderasiatischen Archäologie. Band 14, Walter de Gruyter, Berlin/Boston 2014–2016, ISBN 978-3-11-034659-6, S. 45–44.
Giuseppe F. del Monte, Johann Tischler: Die Orts- und Gewässernamen der hethitischen Texte: Répertoire Géographique des Textes Cunéiformes, Band 6. Reichert, Wiesbaden 1978: Tiliura, S. 421f.
Hititler ile ilgili bu madde bir . İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

İtalya, resmî adıyla İtalyan Cumhuriyeti, Güney Avrupa'da, büyük ölçüde İtalya Yarımadası üzerinde yer alan bir ülke. Akdeniz'in en büyük iki adası Sicilya ve Sardinya da İtalyan topraklarıdır. Yüzölçümü 301.340 km² olan ülkenin kuzeyde Alpler bölgesinde Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya'yla kara sınırı vardır. Bağımsız iki Avrupa ülkesi olan Vatikan ve San Marino da İtalya'nın yarımadadaki toprakları içine sıkışmış anklav ülkelerdir. İtalya'nın ayrıca biri İsviçre (Campione), diğeriyse Tunus (Lampedusa) tarafından kara ve deniz sınırlarıyla kuşatılmış iki eksklavı bulunur. Nüfusu 58 milyon olan İtalya, Avrupa Birliği'nin en kalabalık üçüncü ülkesidir. Başkenti ve en büyük şehri Roma, yüzyıllar boyunca Batı uygarlığının merkezi olmuş, mimaride barok üslûbunun doğuşuna tanıklık etmiş ve eskiden beri Katolik Kilisesi'nin merkezi olmuştur.

Kur'an veya yaygın kullanılan adıyla Kur'an-ı Kerim, Müslüman inancına göre, yaklaşık 23 yıllık bir süreçte ayetleri Allah tarafından Cebrâil adındaki melek aracılığıyla Muhammed'e parça parça vahiyler hâlinde indirilen bir kutsal kitaptır. İslam inancına göre Kur'an, Muhammed'in gerçek bir peygamber olduğunu kanıtlayan en önemli ve en büyük mucizedir. Müslümanlar, namaz başta olmak üzere belli başlı ibadetlerinde Kur'an'dan çeşitli bölümler okurlar.

<span class="mw-page-title-main">Urartular</span> Van Gölü civarında kurulmuş Demir Çağ krallığı

Urartular, başkenti Tuşpa (Van) olan tarihi krallık. Urartu Devleti en güçlü döneminde, günümüzdeki Doğu Anadolu Bölgesi, Kuzeybatı İran, Irak'ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi'ne egemendi.

<span class="mw-page-title-main">Manna Krallığı</span> Mannalar

Manna devleti, , Minni veya Manas — MÖ IX yüzyıldan MÖ VI yüzyıla kadar tarihi Azerbaycan topraklarında, günümüz Güney Azerbaycan'ın kuzeybatısında Urmiye Gölü'nün kıyısında kurulmuş eski bir devlettir. Manna, yazılı kaynaklarda bahsedilen ilk merkezi devlet olarak kabul edilir. Başkenti İzirtu şehridir. Manna devleti, eski geleneklere sahip bir bölgede, eski tarihin çok geniş bir döneminde ekonomik ve kültürel açıdan önde gelen bir bölgede ortaya çıkmıştı. Manna, MÖ III-II binyıllarda bu bölgede var olmuş Kuti, Lullubi, Turukki kabilelerinin ve diğer kabilelerin doğrudan mirasçısıydı. Manna devleti MÖ. 615-613 yılları arasında Medya Devleti'ne katılmıştır.

Kaşkalar büyük olasılıkla Asur Ticaret Kolonileri Çağı ile MÖ 8. yüzyıl arasında, Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi'nde, zaman zaman Hititlere karşı yaptıkları akınlarla imparatorluğun iç bölgelerinde yaşadığı, Hititlerin tarih sahnesinden çekilmesi ile yaşam alanlarının Asur sınırlarına ulaştığı tahmin edilen yarı göçebe kavim veya kavimler topluluğuydu.

Yehova/Yehovah, Tanah'ta bahsi geçen Tanrı'nın adının (יְהֹוה) olası bir telaffuz şeklidir. İsmin orijinali İbranice 4 adet sessiz harften oluşur ve orijinal İbranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanımı yer alır.

Luviler, Anadolu'da yaklaşık olarak M.Ö. 2300'e doğru ortaya çıkmış bir halktır. Benzersiz bir yerli hiyeroglif yazısı ve Mezopotamya'dan ithal edilmiş çivi yazısı ile yazılmış olan Anadolu dillerine mensup Luvice dilini konuştukları da bilinmektedir.

Panaztepe, İzmir'in Menemen ilçesi merkezinin 13 km. batısında, Maltepe beldesinin 4 km doğusunda, sahil şeridinden 10 km uzaklıktaki, Yeditepeler olarak da anılan bölgenin kuzey ucunda doğal bir tepe ve yamaçlarında yer alan Tunç Çağı arkeolojik sitidir. Hitit döneminde adının Paniişşa olarak geçtiği düşünülmektedir.

Labarna, MÖ 1680 ve MÖ 1650 seneleri arasında yaşamış bir Hitit kralıdır. Labarna Eski Hitit Krallığı'nın geleneksel kurucusu kabul edilir. Labarna ismi daha sonraki dönemlerde Hitit kralları tarafından bir unvan gibi kullanılmaya başlanmıştır.

Ammuna, Eski Krallık döneminde yaklaşık MÖ 1545-1530 yılları arasında hüküm sürmüş Hitit kralıdır. Tahtta kaldığı süre boyunca krallık toprakları kötü bir şekilde zarar görmüş, ülke önemli miktarda bölgeyi yitirmiştir.

Muhammed, dünyanın en kalabalık ikinci dini olan İslam'ın kurucusu ve merkezî figürü olan dinî, askerî ve siyasi Arap liderdir. Arap Yarımadası'nın tamamını ele geçirerek Müslüman hâkimiyetini tek bir yönetim altında birleştirmiş ve böylece İslam'ın kutsal kitabı Kur'an'ın yanı sıra, öğretileri ile uygulamalarını güvence altına alarak İslami dinî inancın temelini oluşturmuştur. Müslümanlar tarafından Âdem, İbrahim, Musa, İsa ve diğer peygamberlerin daha sonradan tahrif edilmiş tek tanrılı dinlerini onaran ve tamamlayan kişi ve Allah'ın insanlara gönderdiği son peygamber olduğuna inanılır.

Korsanlık tarihi, korsanlığın tarih içerisinde gelişmesini, korsan olarak tanınmış bazı isimlerin biyografilerini ve zamanın şartları da gözönünde bulundurarak ele alan tarihin alt dallarından biridir.

Anzili veya Enzili, Tamita ve Zapişḫuna'da kendisine tapınılan bir Hitit tanrıçasıydı. Adı Hitit tabletlerinde bazen IŠTAR Sümerogramı ile veya IŠTAR- li bileşiği ile yazılır.

Tārukka veya Tarukka, Kuzey Anadolu'da İlluyanka mitinde de bahsi geçen bir Hitit şehriydi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.