İçeriğe atla

Tilia dasystyla

Tilia dasystyla
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Malvales
Familya:Malvaceae
Cins:Tilia
Tür: T. dasystyla
İkili adlandırma
Tilia dasystyla
Steven, Bull. Soc. Imp. Naturalistes Moscou 4: 260 (1832).

Tilia dasystyla, ebegümecigiller (eskiden Tiliaceae) (Malvaceae) familyasından bir ıhlamur türü.

Potansiyel olarak büyük ağaçtır 35 m'ye kadar çıkabilir. Kabuk gri renklidir; kabukta oluşan sırtlar kare şeklindeki pullar halinde çatlayabilir. Dallar ince (1,5–3 mm kalınlığında), genellikle kırmızı, özellikle güneşte, tüysüz veya çok az tüylüdür. Tomurcuklar 7–9 mm uzunluğunda, 3 görünür pullu, daha fazla veya daha az tüylü, kırmızı veya yeşil renklidir. Yaprak sapı 2,5–5.5 cm; yaprak ayası 5-13 × 5–11 cm, geniş oval veya daire şeklinde, yaprak ucu sipsivri, yaprak tabanı kalp şeklinde veya eğik kesilmiş görünümünde; üst yüzeyi yeşil, alt yüzeyi biraz grimsi-yeşil, damar koltuklarında açık kahverengi saç kümeleri bulunur; yaprak kenarındaki dişler üçgen, ucu sivri çıkıntılı 0,7-1,7 mm uzunluğundadır. Brakteler 5–14 × 0,8–2,6 cm, eliptik, mızrak şeklinde veya ters mızrak şeklindedir. Çiçek durumu sarkık, 3-7 çiçekli; boyuncuk bazen yoğun tüylüdür. Körelmiş, kısır veya verimsiz erkek organ yoktur. Meyve 7–11 × 5–8 mm, küresel ila ters yumurta şeklinde, yoğun beyaz kaba tüylüdür.[1]

Bu tür Kırım, Kafkaslar ve Batı Asya'da bulunan bir ağaçtır. Türün Avrupa bölgesinde sınırlı bir yayılış alanına sahip olmasına rağmen, Asya'da geniş bir yayılış alanına sahiptir. Bu tür için kaydedilen tek tehdit olan orman seyrelmesinin büyük bir tehdit olduğu düşünülmemektedir ve korunan alanlarda iyi alt popülasyonlar da bulunmaktadır. Bu nedenle Asgari Endişe olarak değerlendirilir.[2]

Tilia dasystyla, Kuzey İran, Kafkaslar, Batı Asya ve Kırım'ın güney dağlarında bulunur.[3] Tür az sayıda bölgeden bilinmektedir ve tahmini yayılış alanı (EOO) 1.885.350 km²'dir. Tilia dasystyla subsp. caucasica, 500 ila 1.500 m rakım arasında geniş bir yükseklik aralığında meydana gelir.[1]

Alt türlerden Tilia dasystyla subsp. caucasica en yaygın olanıdır. Büyük Kafkasya'nın yamaçlarında bu türün yaklaşık 30.000 ha üretim ormanı vardır, ancak Gürcistan ve Ermenistan'da daha dağınıktır.[1] Bu alt tür Türkiye'de de yaygın ve bol miktarda bulunur. Karşılaştırıldığında, subsp. multiflora çok nadirdir ve soyu tükenmiş olabilir.[1] subsp. dasystyla'nın sıklığı, türün küresel popülasyonunun büyük olduğunu, ancak genel popülasyon eğiliminin bilinmediğini düşündürmektedir.[2]

Bireysel ağaçlar, Kırım'da orman yönetimi için ormanların 'inceltilmesinden' etkilenmiştir,[3] ancak bu önemli olarak görülmemektedir. Avrupa dışındaki türlere yönelik tehditler bilinmemektedir.[2]

Bu ağaç, Kafkasya'da yerel silvikültürel öneme sahiptir[1]

Tür, Kırım'da çeşitli rezervlerde korunmaktadır. Kırım'da 'nadir' bir tür olarak kabul edilir,[3] ancak Avrupa dağılımında En Az Endişe Veren olarak rapor edilmiştir (Beech ve ark. 2017). Bu türün 41 ex situ koleksiyonda tutulduğu rapor edilmiştir (BGCI 2016). Ukrayna popülasyonlarına atıfta bulunan dasystyla alt türleri için listelenen beş koleksiyon vardır. Kırım dağılımının dışında bu tür hakkında çok az bilgi verilmektedir.[2]

Dağılımı: Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Kuzey İran, Rusya; kuzey Kafkasya, Türkiye, Ukrayna ve Kırım; güney sahiline yakın kısmıdır.[4]

Pigott (2012) ikisinde yetiştiriciliği yapılan üç alt türü tanır. Bunlardan subsp. caucasica, çok daha geniş yabani dağılıma sahiptir ve kültürde subsp. dasystyla'dan çok daha yaygındır. Batı Avrupa'daki Tilia dasystyla'nın daha büyük ve daha eski örneklerinin hepsinin subsp. caucasica'ya ait olduğu bilinmektedir veya varsayılmaktadır. Üçüncü, daha az anlaşılan bir form subsp. multiflora (Ledeb.) Pigott'tur, kuzey Kafkasya'nın Karadeniz'le buluştuğu bölgeden bilinir. subsp. caucasica'dan sadece çiçeklenme başına önemli ölçüde daha fazla çiçeğe sahip olması bakımından farklıdır ve kültürde bilinmemektedir.[1]

  • Tanımlama anahtarı
    • 1a. Yapraklar oval, 5–11 cm uzunluğunda, üstü parlak değil. Brakteler 7–14 cm uzunluğunda, mızrak şeklinde veya ters mızrak, soluk yeşil, mumsu değil.
    • 1b. Yapraklar yuvarlak, 5–8 cm uzunluğunda, üstü parlak. Brakteler 5–11 cm uzunluğunda, dar eliptik, mumsu sarımsı-yeşil. Tilia dasystyla subsp. dasystyla
    • 2a. 3-7 çiçekli, çiçekler bir veya iki kez dallanmıştır. Tilia dasystyla subsp. caucasica
    • 2b. 10-20 çiçekli, çiçekler üç ila dört kez dallanır. Tilia dasystyla subsp. multiflora[1]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g Pigott, C. D. (2012). Lime-trees and Basswoods. Cambridge: Cambridge University Press. 
  2. ^ a b c d Wilson, B. (2021). "Tilia dasystyla". The IUCN Red List of Threatened Species. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T79738009A119836493.en. 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  3. ^ a b c Yena ve Fateryga (2015). 
  4. ^ "Tilia dasystyla". Treesandshrubsonline. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ihlamur</span> bitki cinsi

Ihlamur (Tilia), Malvaceae (ebegümecigiller) familyasına bağlı, Kuzey Yarımküre'nin ılıman ve yarı tropik bölgelerinde yetişen ağaç cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük yapraklı ıhlamur</span> Ebegümecigiller familyasından bir bitki türü

Büyük yapraklı ıhlamur, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından 40 m kadar boylanan ağaç nadir olarak da çalı durumunda olan ıhlamur türü.

İspir meşesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasından Türkiye'ye özgü endemik meşe alt türü.

<span class="mw-page-title-main">Orman gülü</span> Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı

Orman gülü, fundagiller (Ericaceae) familyasından Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı. Gösterişli çiçekleri nedeniyle bahçelerde ve saksıda yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Kara kavak</span> Söğütgiller familyasından bir bitki türü

Karakavak, söğütgiller (Salicaceae) familyasından ana vatanı Avrupa, güneybatı ve Orta Asya olan ve Türkiye'de doğal olarak bulunan bir kavak türü.

<i>Primula auriculata</i>

Primula auriculata, Primulaceae familyasından 20–25 cm kadar kısa köksaplı bir Primula türü.

<span class="mw-page-title-main">Çan çiçeği</span>

Çan çiçeği (Campanula), çan çiçeğigiller (Campanulaceae) familyasından bir, iki ya da çok yıllık bitkilerin ortak adı. Adlarını çiçeklerinin çan şeklinde olmasından alır. Latince'de Campanula küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<i>Rhododendron ponticum</i>

Rhododendron ponticum, Ericaceae (fundagiller) familyasından kuzey yarımkürenin nemli dağlık bölgelerinde görülen bir orman gülü türü. Anavatanı Güney Avrupa ve Güneybatı Asya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Çobangülü</span>

Çobangülü, Fabaceae familyasından 10–40 cm yüksekliğe ulaşabilen iki yıllık veya kısa ömürlü çok yıllık bir bitki türü.

<i>Rhododendron caucasicum</i>

Rhododendron caucasicum, Ericaceae (fundagiller) familyasından, en çok bir metreye kadar boylanabilen, kısa boylu, çiçekleri güzel kokulu, her dem yeşil bir çalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya meşesi</span> bitki türü

Makedonya meşesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasından bir meşe türü.

Sideritis akmanii, Sideritis cinsine bağlı bir bitki türüdür. Dünya'da yalnızca Türkiye'de Afyon ilinde yayılış yapar. İlk olarak 1996 yılında Türk botanikçileri Zeki Aytaç, Ali A. Dönmez ve Murat Ekici tarafından tanımlanmıştır. Bu tür, Ankara Üniversitesi'nde bir botanikçi olan ve aynı alanda bitkiyi ilk toplayan Prof. Dr. Yıldırım Akman'ın onuruna adlandırılmıştır.

Sideritis vulcanica, Sideritis cinsine bağlı bir bitki türüdür.

Evolvulus nummularius, Kahkahaçiçeğigiller familyası Evolvulus cinsine ait çiçekli, otsu bir bitki türüdür. Arılar aracılığı ile tozlaşmaktadır. Yıl boyunca çiçeklidir ve meyve verebilir. Ovalar da dahil olmak üzere orman tarlaları ve bozulmuş nemli yaprak döken ormanlarda bulunabilir. Genellikle nemli yerleri tercih eder. Hindistan: Assam, Odisha; Tropikal Amerika, Madagaskar, Nepal'de yayılış gösterir. Tropikal Amerika yerlisi bir türdür ancak; Afrika ve Hint-Malezya'da da yayılmıştır.

Myosotis lazica, Mihail Grigoryeviç Popov tarafından tanımlanmış, hodangiller familyasından bir bitki türüdür. 1300 metre yüksekliğe kadarki ıslak kıyılarda yaşayan Laz kuşgözü, Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun'da görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Toros akçaağacı</span> sapindaceae familyasından bir akçaağaç türü

Toros akçaağacı, Sapindaceae familyasından bir akçaağaç türüdür.

<i>Tilia kiusiana</i> bitki türü

Tilia kiusiana, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından bir ıhlamur türü.

<i>Tilia tuan</i> bitki türü

Tilia tuan, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından bir ıhlamur türü.

<i>Cyclamen coum</i>

Cyclamen coum, çuhaçiçeğigiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. 5 ila 8 cm uzunluğa erişebilen bitkinin, yuvarlağımsı kalp şeklinde yaprakları ve pembe kabuk şeklinde çiçekleri vardır. Bahçecilikte yer örtücü süs bitkisi olarak yetiştirilen Cyclamen coum, kışın ve Mart ayında çiçeklendiği için değerlidir.

<i>Campanula glomerata</i>

Campanula glomerata, Campanulaceae familyasına ait Campanula cinsinden bir çiçekli bitki türüdür. Aynı zamanda İngiltere'nin Rutland bölgesinin resmi çiçeğidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.