İçeriğe atla

Tikrit

Tikrit
Arapçaتكريت
Kasaba
Tikrit Sarayı
ÜlkeIrak Irak
İlSelahaddin
Nüfus
 (2002)
 • Toplam260.000
 • Yoğunlukoto/km²

Tikrit, Bağdat'ın 140 km kuzeybatısında, Dicle nehri kıyısında kurulmuş bir kasabadır.[1] Selahaddin Valiliğinin idari başkenti olan kasabanın 2002 yılı tahmini nüfusu 28.900 dolaylarındadır.

İklim

 Tikrit iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 14,3 17,2 21,4 27,6 35,0 40,6 43,6 43,2 39,4 32,7 23,6 16,5 29,6
Ortalama sıcaklık (°C) 9,1 11,3 15,1 20,6 26,9 31,9 34,6 34,2 30,3 24,3 16,7 10,9 22,2
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 4,0 5,5 8,8 13,6 18,9 23,2 25,8 25,3 21,5 15,9 9,9 5,3 14,8
Ortalama yağış (mm) 28 29 30 20 7 0 0 0 0 5 24 37 180
Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü[2]


Tarih

Kasabaya ilk defa, Asurluların yıkılışı ile ilgili kayıtlarda değinilmiştir. Söz konusu belgelerde kasabanın Babil kralı Nabopolassar'ın Assur şehrine saldısı sırasında kullanıldığı belirtilmiştir. Yaklaşık bin yıl önce Tikrit'te bir kale ve büyük bir Hristiyan manastırı bulunmaktaydı. Bu dönemde kasaba yünlü tekstil ürünleri üretilen bir merkezdi.

Mısır'ı savunan, haçlı seferlerine karşılık verip 1187 yılında Kudüs'ü geri alan ünlü hükümdar Selahaddin Eyyubi 1138 yılında burada doğdu. Tikrit'in merkezi olduğu şehir günümüzde onun adıyla anılmaktadır.

Irak'ın birçok bölgesi gibi Tikrit te 14. yüzyılda Hülagü Han liderliğindeki Moğol saldırısına uğradı. 16. yüzyıl'da Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçen Tikrit birinci dünya savaşı sonunda İngiliz yönetimine girdi.

Tikrit kendisini Selahaddin Eyyubi ile karşılaştıran Irak'ın eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in doğum yeri olarak bilinmektedir. Yönetimi sırasında Saddam Hüseyin kendi aşiretinden çok sayıda Tikritliyi üst düzey devlet yönetimine getirmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ "Dünya Meteoroloji Örgütü – Tikrit". Birleşmiş Milletler. Erişim tarihi: 1 Ocak 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İyad Allavi</span>

İyad Allavi, Iraklı siyasetçi ve sinirbilimcidir. Haziran 2004-Mayıs 2005 arasında Irak başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak</span> Batı Asyada bir ülke

Irak, resmî adıyla Irak Cumhuriyeti, Batı Asya'da bir ülkedir. Kuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan, güneybatıda Ürdün, batıda ise Suriye ile sınır komşusudur. Başkenti ve en büyük şehri Bağdat olan federal parlamenter cumhuriyet ile yönetilen bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Eyyûbîler</span> Orta Doğuda hüküm sürmüş olan geç dönem Orta Çağ Kürt devleti (1171–1250)

Eyyûbîler, Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbî Sultanlığı, Zengî Devleti'nin komutanı ve daha sonradan Fâtımî Devleti'nin veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin 1171 yılında kurduğu Eyyûbî Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Sünni Müslüman bir devlettir. En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Filistin, Libya, Yemen ve Levant bölgelerini egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Hâlifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan bir iktidar boşluğuyla tarih sahnesine çıkan devlet, 1187'de Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da önemli bir güç hâline gelmiştir. Hanedanlık, bölgedeki hâkimiyetini 13. yüzyılın ortalarına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Savaşı</span> 1990-1991 yılları arasında Irak ile 42 ülkeden oluşan koalisyon arasında yaşanan çatışma

Körfez Savaşı veya Birinci Körfez Savaşı, kod adı Çöl Fırtınası Harekâtı 2 Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan krizin sonucunda, ABD öncülüğünde, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır'ın da aralarında bulunduğu 37 ülkenin dahil olduğu koalisyon gücünün Irak'a karşı düzenlediği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Saddam Hüseyin</span> 5. Irak cumhurbaşkanı

Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti, Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Selahaddin Eyyubi</span> Eyyûbî Devletinin kurucusu (1137–1193)

Selahaddin Eyyubi, Eyyûbîler Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. 1187 yılında Kutsal Topraklar'ı Haçlılardan geri almak için bir ordu kurdu ve komutasındaki ordusuyla beraber 4 Temmuz 1187 tarihinde gerçekleşen Hıttin Muharebesi ile Kudüs Kralı Lüzinyanlı Guy'ın ordusunun büyük bir bölümünü yok etti. 2 Ekim 1187'de ise Kudüs'ü Haçlı kuvvetlerinden alarak bölgedeki 88 yıl süren Katolik egemenliğine son verdi ve kenti İslam dünyasına geri kazandırdı. Avrupalı Katolik Hristiyanlar yaşadıkları bu yenilgiden sonra, Kudüs'ü tekrar hâkimiyetlerine geçirebilmek amacıyla Üçüncü Haçlı Seferi'ni düzenlediler.

<span class="mw-page-title-main">Erbil Beyliği</span>

Erbil Beyliği, Erbil Atabeyliği veya Begteginliler, 1146-1233 yılları arası Irak'ın kuzeyindeki Erbil ve çevresine egemen olan Türk Atabeyliğidir. Devlet adını kurucusu olan Zeynüddin Ali Küçük'ün babası Begtegin'den almıştır.

Kürt tarihi, Ortadoğu'da yaşayan İranî bir etnik grup olan Kürtlerin yaşadığı coğrafi bölge olan Van Gölü ve Urmiye Gölü'nün güneyindeki dağlık bölgelerdeki tarihini içerir. Çoğunlukla Türkiye Kürtleri Kürt dilerinden biri olan Kurmançça'yı, Kuzey Irak Kürtleri Sorani'yi ve son olarak İran'da yaşayan Kürtler Kelhuri'ceyi konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Meşal Acil el-Yaver</span> Iraklı siyasetçi

Gazi Meşal El Yaver, Iraklı siyasetçi, inşaat mühendisi ve Irak eski cumhurbaşkanı. 2004'te Saddam Hüseyin'in idam edilmesinden sonra yasal olmayan bir şekilde Irak devlet başkanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Taha Yasin Ramazan</span>

Taha Yasin Ramazan, eski Irak Halk Ordusu Lideri (1974–1991) ve Başkan Yardımcısı (1991–2003). Eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in sağ koluydu.

<span class="mw-page-title-main">Arsuf Muharebesi</span> 1191, III. Haçlı Seferinde İngiltere Kralı I. Richardın zaferiyle sonuçlanan çarpışma

Arsuf Muharebesi, III. Haçlı Seferi sırasında Haçlı ordusuna kumandanlık eden I. Richard ile Müslüman kuvvetlere kumandanlık eden Selahaddin Eyyübi arasında geçen ve Haçlı ordusunun zaferi ile sonuçlanan çatışmadır. Bu savaşla birlikte Haçlı devletler doğuda yıkılma noktasına gelen Haçlı devletleri yüzyıl daha hayatta kalabilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kusay Hüseyin</span>

Kusay Saddam Hüseyin el-Tikriti, eski Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in ikinci oğlu. Kusay Hüseyin Cumhuriyet Muhafızları'nın lideriydi ve büyük olasılıkla Irak'ın bir sonraki lideri olarak görülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Sünni Üçgeni</span> Vikimedya liste maddesi

Sünni Üçgeni, Irak'ta çoğunlukla Sünni Müslüman Arapların yaşadığı Bağdat'ın kuzeybatısındaki yoğun nüfuslu bölge.

<span class="mw-page-title-main">İman Hamlesi</span> Irak Baas Partisi kampanyası

İman Hamlesi, Irak Baas Partisi tarafından 1993'te başlatılan ve de Irak'ta daha tutucu ve açık şekilde İslamcı bir ideolojinin benimsenmesi amacıyla yürütülen bir girişimdi. Bu girişim, İslamcı gruplara daha fazla özgürlük sunulması, dini programlara daha fazla kaynak ayrılması, yasal sistemde İslami cezalara daha sık başvurulması ve de genel olarak Irak toplum hayatında İslam'ın daha merkezi bir konum edinmesi gibi çeşitli ilkelerin hayata geçirilişinden meydana gelmekteydi.

Bramble Bush Operasyonu, İsrail'in Körfez Savaşı sırasında Irak'ın Scud füzeleriyle topraklarına gerçekleştirdiği saldırılarına misilleme olarak 1992'de Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e suikast düzenleme planıydı. Aralık 2003'te İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth tarafından operasyonun detaylı bilgileri yayınlanmış olsa da Ocak 1999'dan beri komplo teorisi seviyesinde bilinen bir haberlerdi. Plan, operasyon tatbikatı sırasında beş askerin öldürülmesinin ardından iptal edildi; kaza İsrail'de Tze'elim Bet felaketi olarak biliniyor.

Irak Devrimci Komuta Konseyi, 1968'deki askeri darbeden sonra kuruldu ve 2003'teki Amerikan işgalinden önce Irak'taki nihai karar alma organıydı. Konsey, konseyin üçte iki çoğunluğu tarafından seçilen başkan ve başkan yardımcısı ile ülkede hem yürütme hem de yasama yetkisini kullandı. Başkan ayrıca daha sonra Irak cumhurbaşkanı ilan edildi ve bir cumhurbaşkanı yardımcısı seçmesine izin verildi. Saddam Hüseyin'in 1979'da Irak cumhurbaşkanı olmasının ardından konseye başkan yardımcısı İzzet İbrahim ed-Duri, başbakan yardımcısı Tarık Aziz ve Saddam'ı 1960'lardan beri tanıyan Taha Yasin Ramazan başkanlık etti. Ülkenin yasama organı; DKK, Ulusal Meclis ve ülkeyi yöneten 50 üyeli bir Kürt Yasama Konseyi'nden oluşuyordu. Başkanlığı sırasında Saddam, DKK başkanı ve cumhurbaşkanıydı. DKK'nin diğer üyeleri arasında, 1968 ve 1970 yılları arasında bu görevde olan Saddam'ın üvey kardeşlerinden Salah Ömer el-Ali, Barzan İbrahim et-Tikriti, Taha Yasin Ramazan, Adnan Hayrullah, Sa'adun Şakir Mahmud, Tarık Aziz, Hasan Ali Nasır en-Namiri, Naim Hamid Haddad ve Taha Muhyeddin Maruf vardı. 2003 yılında, Geçici Koalisyon Yönetiminin 2 No'lu Emri uyarınca Paul Bremer tarafından DKK, resmen feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Selahaddin Kartalı</span> Selahaddin Eyyubi ve Eyyûbî Devletinin kullanmış olduğu, günümüzde de benzer şekilde kullanılmaya devam eden ulusal sembol

Selahaddin Kartalı, Mısırlıların söylemiyle Mısır Kartalı veya Cumhuriyet Kartalı, günümüzde Mısır, Irak, Suriye, Filistin, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve Yemen armalarında veya bayraklarında yer alan ulusal bir semboldür. Sembol, Eyyûbî Devleti'nin kurucusu olan Kürt komutan ve hükümdar Selahaddin Eyyubi'nin kullanmış olduğu kartalı temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Hüseyin Hudeyr es-Samarrai</span> 1993ten 1994e kadar Irak Başbakanı

Ahmed Hüseyin Hudeyr es-Samarrai, Irak'ın Tikrit şehrinde doğmuş bir Sünni Müslüman liderdir. Kendisi, 20. yüzyılın ortalarında Irak'ta etkili bir figür olarak bilinir.