İçeriğe atla

Tik ağacı

Tik ağacı
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Lamiales
Familya:Lamiaceae
Cins:Tectona
Tür: T. grandis
İkili adlandırma
Tectona grandis
L.f., Suppl. Pl.: 151 (1782).

Tik ağacı (Tectona grandis), çift çeneklilerden, kaplamada kerestesinden yararlanılan, doğal rengi sarı, zamanla havada kendiliğinden koyulaşan bir sıcak iklim ağacı.[1]

Anavatanı başta Hindistan, Malezya ve Endonezya olan tik ağacı güney ve güneydoğu Asya'ya özgü bir ağaçtır. Afrika ve Karayipler gibi birçok ülkede yetiştiriciliği yapılır. Bu alanlarda doğallaşmıştır. Tik kelimesi Malayalam dilindeki Thekku kelimesinden gelir.

Morfolojik özellikleri

Tik ağacı 40 m'ye kadar boylanabilen, kırmızımsı-kahverengi dallı, yaprakdöken bir orman ağacıdır. 15–45 cm uzunluk ve 8–23 cm genişlikdeki yapraklar yumurtamsı-eliptik biçimde, yaprak kenarı tam ve yaprak sapı oldukça kalın olup 2–4 cm uzunluktadır. Geniş salkımlar oluşturan kokulu beyaz renkli çiçekleri Haziran-Temmuz aylarında görülür. Tozlaşma genellikle böceklerle olmasına karşın bazen rüzgarlada gerçekleşebilir.[2] 1990 yılında Tayland'da yapılan bir bilimsel çalışmada Ceratina cinsi arılarının önemli tozlaştırıcı türler olduğu rapor edilmiştir.[2]

Dağılımı ve habitat

Tik ağacı Tectona cinsindeki üç türden biridir. Nispeten dar bir yayılışa sahip olan T. hamiltoniana ve T. philippinensis sırasıyla Myanmar ve Filipinler'de yetişen iki endemik türdür.

Tik ağacı yılda yalnızca 500 mm yağış alan kurak ya da yılda 5000 mm yağış alan çok nemli ormanlık bölgelerdeki farklı habitat ve iklim koşullarında yetiştiğinden dolayı çeşitlilik gösterir. Yılda 3-5 aylık kurak dönem olmasına karşın yağışlı dönemde ortalama 1,250-1,650 mm büyüme yapar.

Botanik geçmişi

Tik ağacı ilk kez 1782 yılında Carl Linnaeus the Younger'in Supplementum Plantarum adlı eserinde tanımlanmıştır. 1975 yılında Harold Norman Moldenke bilimsel içerikli bir dergide türün dört formunun özelliklerini yayınlamıştır. Moldenke her bir formun tip türden farklılıklarını kıyaslamıştır.

  • T. grandis f. canescens yaprak alt yüzeyinin yoğun grimsi tüylerle kaplı olmasıyla tip materyalden ayrılır.
  • T. grandis f. pilosula: yaprak damarları bakımdan tip materyalden ayrılır.
  • T. grandis f. punctata: yalnızca yaprak altındaki büyük damarlarda tüyler mevcuttur.
  • T. grandis f. tomentella: yaprakların alt yüzeyi yoğun sarı keçemsi tüylerle kaplıdır.

Üretimi

Tik ağacı başlıca tohumda üretilir. Tohum kabuğundan kaynaklanan çimlenme engelinin kaldırılması için ön uygulama gerekir. Tohumlar ıslatma ve kurutma uygulamalarında geçirilir. İlk aşamada tohumlar 12 saat kadar suda bekletilir; ikinci aşamada ise 12 saat güneşte bırakılır. Bu 10-14 gün kadar tekrarlanır ve tohumlar torf-kum karşımından oluşan çimlenme yastığına ekilir. Tohumlar 15-30 gün sonra çimlenir. .[3][4]

Kaynakça

  1. ^ tik ağacı 20 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 31 Ekim 2011.
  2. ^ a b Tangmitcharoen, S. and J. N. Owens. 1996. Floral biology, pollination, pistil receptivity, and pollen tube growth of teak (Tectona grandis Linn f.). 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Annals of Botany, 79(3): 227-241. DOI:10.1006/anbo.1996.0317
  3. ^ Kadambi, K. (1972). Silviculture and management of Teak. Bulletin 24 School of Forestry, Stephen F. Austin State University Nacogdoches, Texas
  4. ^ B. Robertson (2002) Growing Teak in the Top End of the NT. Agnote. No. G26 PDF 26 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ihlamur</span> bitki cinsi

Ihlamur (Tilia), Malvaceae (ebegümecigiller) familyasına bağlı, Kuzey Yarımküre'nin ılıman ve yarı tropik bölgelerinde yetişen ağaç cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Monteri çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Monteri çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından anavatanı ABD ve Kanada olan 15–30 m boy, 30–90 cm çap yapabilen çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Çınar yapraklı akçaağaç</span>

Çınar yapraklı akçaağaç veya Norveç Akçaağacı, Sapindaceae familyasından doğal olarak Avrupa ve güneybatı Asya, Fransa ile Rusya'dan İskandinavya ve İran'a kadar yayılış gösteren akçaağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Yulaf</span>

Yulaf (Avena), bol nişastalı taneleri (tohumları) için yetiştirilen bir tarım bitkisi. Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan bu tahıldan insanların beslenmesinde de yararlanılır. Bir yulaf tarlası, buğday ya da arpa başaklarına benzemeyen, salkım biçimindeki dağınık başakları sayesinde öbürlerinden kolayca ayırt edilebilir. Sapçıkların ucunda bulunan başakcıkların her biri iki ya da üç tohum içerir. Dışları kılıfta örtülü olan bu tohumların ikisini birden yeniden zarsı iki yaprak kuşatır.

<span class="mw-page-title-main">Yalancı mazı</span> Servigiller familyasından bir bitki türü

Yalıncı mazı, servigiller (Cupressaceae) familyasından Japonya'da endemik olan bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Sekoya</span> Servigiller familyasından bir bitki türü

"Sahil Sekoyası", servigiller (Cupressaceae) familyasının Sequoia cinsinden tek bir türle temsil edilen (monotipik) 120 m boy, 7 m çap yapabilen ana vatanı Kuzey Amerika olan büyük bir ağaç türü. Dünyanın en uzun ağacı bu türe aittir ve boyu 115 metredir. 2000 yıl veya daha fazla yaşayan, herdem yeşil, uzun ömürlü bir ağaçtır. En yaşlı örneği 2300 yaşındadır. Genellikle okyanustan gelen nemden kaynaklanan yağışın daha fazla olduğu dağlarda büyürler. En uzun ve en yaşlı ağaçlar, yıl boyunca akarsuların akabildiği ve sisin düzenli olarak düştüğü derin vadilerde ve oyuklarda bulunur. Sahil sekoyası kerestecilik sektöründeki en değerli kereste türlerinden biridir. Sahil sekoyası kerestesi, güzelliği, hafifliği ve çürümeye karşı direnci nedeniyle oldukça değerlidir. Reçine içermemesi suyu emmesini ve yangına dayanıklı olmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Çöl iklimi</span> İklim çeşidi

Çöl iklimi veya kurak iklim, bitki örtüsü çalı ve kurakçıl otlar olan, çok az yağış alan ve kutup iklimi olarak sınıflandırılacak kriterleri karşılamayan bir iklimdir.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman kuşak iklimleri</span> Iklim türü

Ilıman kuşak iklimi, tropikal bölgeler ile tundralar arasında kalan bölümde görülen iklim çeşididir. İklim özelliklerinin çeşitliği ve aşırı sıcak veya soğuk olmayışı en önemli özelliğidir. Dünya'nın yüzde 15'ini oluşturan bu kuşakta toplam nüfusun %48'i yaşar. Ekonomik ve teknolojik açıdan en güçlü ülkeler bu kuşak üzerinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Fındık faresi</span> Memeli hayvanların bir cinsi

Fındık faresi, Gliridae familyasından en küçük memelilerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Akasya</span> bitki familyası

Akasya, baklagiller familyasından Acacia cinsini oluşturan genellikle hep yeşil yapraklı ve dikenli ağaç ya da ağaççıkların ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye iklimi</span>

Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Türkiye'nin coğrafî konumu ve yer şekilleri sonucunda iklimi, farklı özellikte iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Dağların yüksekliği ve uzanışı deniz etkilerinin iç kesimlere ulaşmasını engeller. Bu nedenle iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa kayını</span> Kayıngiller familyasından bir bitki türü

Avrupa kayını, kayıngiller (Fagaceae) familyası üyelerinden belirli mevsimlerde yaprak döken bir kayın türü.

<span class="mw-page-title-main">Muson iklimi</span>

Muson iklimi, tropikal iklim özellikleri taşıyan Güney, Güneydoğu ve Doğu Asya'da etkilidir. Görkemli yağmur bulutları, aralıksız yağış ve güçlü rüzgârları başta gelen özelliğidir. En yağışlı iklim tipidir dolayısı ile sık sık sel felaketi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Barut ağacı</span> Cehrigiller familyasından bir bitki türü

Barut ağacı, cehrigiller (Rhamnaceae) familyasından 4–5 m'ye kadar boylanan yaprak döken yavaş gelişen bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

<span class="mw-page-title-main">Pıtrak</span> bitki türü

Pıtrak, papatyagiller (Asteraceae) familyasından Xanthium cinsini oluşturan Amerika ve Asya'ya özgü dikenli tohumlara sahip otsu bitki türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Mahlep</span> bitki türü

Mahlep, gülgiller (Rosaceae) familyasından boylu çalı veya 8–10 m'ye ulaşan, kışın yaprağını döken bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Adi fındık</span>

Adi fındık, huşgiller (Betulaceae) familyasından Avrupa ve Anadolu'da doğal olarak yetişen çok yıllık çalı (ağaççık)türü. Ortalama 3 m, en fazla 5 m kadar uzunluğa sahiptir. Gövde çapı 15–18 cm, ortalama ömrü 80-100 yıldır.

<i>Melilotus albus</i>

Melilotus albus, Beyaz çiçekli taş yoncası olarak bilinen, Fabaceae familyasından bir baklagiller bitkisidir. Azot sabitleyici özelliğe sahip olan Melilotus albus, değerli bir bal bitkisi olarak kabul edilir, nektar kaynağıdır ve genellikle yem bitkisi olarak yetiştirilir. Kurutulduğunda yoğunlaşan karakteristik tatlı kokusu, kumarinden kaynaklanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.