İçeriğe atla

Tiflis Sioni Katedrali

Koordinatlar: 41°41′29″K 44°48′27″D / 41.69139°K 44.80750°D / 41.69139; 44.80750
Sioni Meryem'in Ölümü Kilisesi
სიონის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარი
Sioni Katedrali
Harita
Temel bilgiler
KonumSionis Kuça, Tiflis, Gürcistan
Koordinatlar41°41′29″K 44°48′27″D / 41.69139°K 44.80750°D / 41.69139; 44.80750
İnançGürcü Ortodoks Kilisesi
Mimari
Mimari türKilise
TamamlanmaKilise: 6- 7. yüzyıl,
yenilenme 13. yüzyıl ve
17-18. yüzyıl.
Saat kulesi: 1812
Özellikler
Kubbe sayısı1

Sioni Meryem'in Ölümü Kilisesi (Gürcüce: სიონის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარი) Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yer alan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Kutsal Topraklar'daki belirli yerlerin isimlerini kiliselere vermek bir Orta Çağ Gürcü geleneğiydi, Sioni katedrali adını Kudüs'teki Zion Dağı'ndan almaktadır. Gürcistan'daki Sioni adını taşıyan diğer kiliselerden ayrılması için yaygın olarak Tiflis Sioni olarak adlandırılır.

Tiflis Sioni Katedrali, Tiflis şehir merkezindeki tarihi Sionis Kucha (Sioni Caddesi) caddesinde konumlanmıştır. Kilisenin doğu cephesi, Kura Nehri'nin sağına bakmaktadır. Katedralin orijinali 6 ve 7. yüzyıllarda inşa edilmiştir. O zamandan beri yabancı işgalciler tarafından tahrip edilen yapı, birkaç kez yeniden yapılmıştır. Mevcut kilise, 17 ve 19. yüzyıllarda yapılan bazı değişikliklerle birlikte 13. yüzyıla dayanmaktadır. Sioni Katedrali, Kutsal Teslis Katedrali’nin 2004’te kutsanmasına kadar Gürcistan’ın Katolikos-Patriğinin konutu ve Gürcü Ortodoks Kilisesinin Ana Katedrali olmuştur.

Tarihi

Kura Nehri'nin sağ tarafından görülen Sioni Katedrali, 1870'ler

Orta Çağ Gürcü yıllıklarında yazdığına göre, bu bölgedeki orijinal kilisenin inşaatı 5. yüzyılda Kral Vahtang Gorgasali tarafından başlatılmıştır. Yüz yıl sonra, İberya (Kartli) prensi I. Guaram, 575 yılında, halefisi Adarnase tarafından 639'da tamamlanan yeni bir yapı inşa etmeye başlamıştır. Efsaneye göre, her iki prens de bu kiliseye gömülmüştür, ancak mezarlarına dair hiçbir iz bulunamamıştır. Bu kilise Araplar tarafından tamamen tahrip edilmiş ve sonradan yeniden inşa edilmiştir.

Katedral 1112 yılında, Kral Kurucu Davit tarafından tamamen yeniden inşa edilmiştir. Mevcut yapının temel unsurları bu döneme aittir. 1226'da, kilisenin kubbesi Celâleddin Harezmşah'ın emriyle yıkıldığı zaman kilise ağır görmüştür. Kilise, daha sonra tekrar tamir edilmiştir, ancak 1386'da Timur tarafından yapılan saldırılar sonucu yeniden hasar görmüştür. Sonrasında Kral I. Aleksandre tarafından bu hasarlar tamir edilmiştir. 17. yüzyıldaki Fars işgali sırasında yine hasar görmüştür.

Grigory Gagarin'in fresklerini gösteren 19. yüzyıl kesit çizimi

1657'de, Tiflis Metropoliti, Elise Saginaşvili (ö. 1670), büyük ölçüde kubbeyi restore etmiş ve kilisenin güneyine bir şapel eklemiştir, ancak yapı bu kez de 1668 depremiyle tekrar tahrip olmuştur. Kartli'nin kral naibi, batonişvili (prens) VI. Vahtang, 1710 yılında kubbe ve katedral duvarlarının restorasyonlarını gerçekleştirmiştir. Bununla birlikte, kilise 1795'te Perslerin işgali nedeniyle tekrar zarar görmüştür.

1850 ve 1860 yılları arasında, Rus ressam ve general Knyaz Grigori Gagarin (1810-1893) ilginç bir duvar resimleri dizisi oluşturduğunda katedralin içi farklı bir görünüm kazanmıştır, bu süreçte birçok Orta Çağ freski kaybolmuştur. Batı duvarındaki duvar resimlerinin bir kısmı, 1980'lerde Gürcü sanatçı Levan Tsutskiridze tarafından yapılmıştır.

İkonostasis taşının tarihi 1850'li yıllara dayanmaktadır. Taş, 1795'te kiliseye yapılan Pers işgali sırasında yanan ahşap ikonostasisin yerine konmuştur. Sunakın solunda, saygı gösterilen "asma haç" vardır. Bir söylentiye göre, bu haç Azize Nino tarafından yapılmıştır. Azize Nino, 4. yüzyılın başlarında Kafkasya'ya Hristiyanlığı yaymak için gelmiş Kapadokyalı bir kadındı. Kral III. Vahtang, 14. yüzyılın başlarında, kendi rölikerini kiliseye bağışlamıştır. Sioni Katedrali, Rus İmparatorluğu'nun resmi olarak Gürcistan'ı topraklara kattığını bildiren ilk bildirinin yayınlandığı yerdir. 12 Nisan 1802'de, Gürcistan'daki Rus Tümgeneral Karl von Knorring, Gürcü soylularını Katedral'de toplamıştır. Katedral, sonrasında Rus birlikleri tarafından kuşatılmıştır. Soylular, Rus İmparatorluk tacı için yemin etmeye zorlandılar; kabul etmeyen gözaltına alındılar.[1][2][3]

Sioni Katedrali, Sovyetler dönemi boyunca kullanıldı. Katedral, 1980 ve 1983 yılları arasında kısmen yenilenmiştir.

Mimarisi

Tavanın görünümü

Sioni Katedrali, yazıtlı haç tasarımının tipik bir Orta Çağ Gürcü kilise mimarisi örneğidir. Bu haç tasarımına, doğu cephesindeki çıkıntılı çokgen apsisler eşlik etmektedir. Katedralin yapımında kullanılan sarı tüf, Tiflis'in güneybatısındaki Bolnisi kasabasından gelmektedir. Kilisenin cepheleri genel olarak az süslemenin olduğu basit bir tasarıma sahiptir. Bununla birlikte, kilisenin batı cephesinde, zincirlenmiş bir aslan ve bir haçın, kuzey cephesinde ise bir melek ve azizlerin alçak kabartma oymaları vardır. On altı pencerenin hepsinde oyulmuş süslenmiş çerçeveler vardır.

Katedralin kuzeyinde, avlu içinde, 1425 yılında Kral I. Aleksandre tarafından yeniden yaptırılmış bir saat kulesi bulunmaktadır. Üç katlı olan saat kulesi, diğer yapılardan bağımsızdır. 1795'te Persler tarafından büyük ölçüde tahrip edilen kule, 1939'da bugünkü durumuna getirilmiştir. Caddenin karşısında üç katlı başka bir çan kulesi daha vardır; bölgedeki ilk Neoklasik Rus mimarisi örneklerinden biridir. 1812 yılında tamamlanan çan kulesinin yönetimi için, Rus İmparatorluğu adına Gence'yi fetheden Pavel Tsitsianov görevlendirilmiştir. Gence'yi fethinden dolayı ödül olarak kazandığı parayı kilisenin yönetimi için kullanmıştır.[4]

Gömülenler

Sioni Katedrali, tanınmış kilise görevlerinin mezarı olarak kullanılmaktadır. Gürcistan'daki 20. yüzyıl patrikleri ve ekonomik ve politik figür Giorgi Maisaşvili bu kişilerden bazılarıdır:

  • Patrik II. Kyrion,
  • Patrik Leonid,
  • Patrik Ambrose,
  • Patrik III. Christophorus,
  • Patrik Callistratus,
  • Patrik II. Melçizedek,
  • Patrik II. Ephraim,
  • Patrik V. David
  • Giorgi Maisaşvili

Kaynakça

  1. ^ Klaproth, J. (2005), Travels in the Caucasus and Georgia. Performed in the years 1807 and 1808, by command of the Russian government, Adamant Media Corporation, 1-4021-8908-7, p. 220 (Replica of 1814 edition by Henry Colburn, London)
  2. ^ Villari, L. (1906), Fire and Sword in the Caucasus, T. F. Unwin, London, p. 32 (Online version [1] 6 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  3. ^ Lang, DM. (1957), The Last Years of the Georgian Monarchy: 1658–1832, New York: Columbia University Press, p. 247
  4. ^ Утверждение Русскаго владычество на кавказе, Время Кнорринга, Цицианова и Гудовича. 1801–1809 гг, A. I Liberman: 1901. Volume 1
  • Rosen, Roger. Georgia: A Sovereign Country of the Caucasus. Odyssey Publications: Hong Kong, 1999. 962-217-748-4

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sioni Cathedral ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Svetitshoveli Katedrali</span>

Svetitshoveli Katedrali,, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in kuzeybatısında yer alan Mtsheta tarihi kentinde bulunan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Erken Orta Çağa ait bir eser olan Svetitshoveli, UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir. Halen Tiflis'teki Üçleme Katedrali'nden sonra ikinci en büyük kilise binasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Opiza Manastırı</span>

Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Martvili Manastırı</span>

Martvili Manastırı Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Martvili Belediyesinin merkezindeki Gürcü manastır kompleksidir. Çevredeki en yüksek tepeye konumlanmıştır ve stratejik öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Samtavisi Katedrali</span>

Samtavisi Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli ve ülkenin başkenti Tiflis'e 45 km uzaklıkta olan bir 11. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Katedral, günümüzde Samtavisi Piskoposluğu ve Gori Gürcü Ortodoks Kilisesinin merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Katedrali</span>

Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yorgi Kilisesi (Kldisubani)</span>

Qarapi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Eski Tiflis bölgesindeki Narikala katedralinin dibinde yer alan bir 18. yüzyıl kilisesidir. Kilise tek katlıdır ve 1753 yılında inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi, Aziz Kral Vahtang Gorgasali döneminde inşa edilmiş eski bir Gürcü kilisesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir. Kilise, Ermeni tüccar Petros Zohrabian ve eşi Lolita'nın ve 1735'te yaptıkları yardımlarla yeniden inşa edildi. Kilise, Gürcü-Ermeni dostluğu ve işbirliğinin en önemli örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ertatsminda Katedrali</span>

Ertatsminda Mtsheta Patriği Katedrali Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kaspi ilçesinde bulunan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Ertatsminda isimli köyün merkezinde konumlanmıştır. "Ertatsminda" adı, Gürcücede Aziz Eustatius anlamına gelen "Estatezminda" (ესტატეწმინდა) kelimesinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Manglisi Katedrali</span>

Manglisi Katedrali veya Manglisi Sioni Katedrali Gürcistan'ın Tetritsqaro Belediyesindeki Manglisi kentinin yanında bulunan aktif bir Gürcü Ortodoks katedralidir. 330'larda inşa edilen katedral, ülkedeki en eski Hristiyan ibadethanelerinden biridir. Mevcut katedral ise 6. ve 7. yüzyıllarda inşa edilmiştir. Katedral, 1002'de büyük bir restorasyondan geçmiştir. Eskiden, İsa'nın gerildiği çarmık parçasının da dahil olduğu rölikleriyle meşhurdu. 21. yüzyılda ise, duvar resimleriyle bilinmektedir. Katedral, popüler bir ulusal turizm merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Martkopi Manastırı</span>

Martkopi İlah Manastırı Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 25 km doğusundaki Martkopi köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın tarihi, 6. yüzyıldaki stilit çalışmalarına dayanmaktadır ve On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Anton ile ilişkilidir. Manastırın mevcut yapılarının çoğu 17 ila 19. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dmanisi Sioni Katedrali</span>

Dmanisi Theotokos Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Dmanisi Sioni Kilisesi Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Dmanisi Tarihi Sit Alanının kalbinde yer alan bir Erken Orta Çağ bazilikasıdır. Kilise, üç bölümlü nefe, belirgin şekilde çıkık apsise ve 13. yüzyılın başlarında zengin biçimde süslenmiş bir nartekse sahiptir. Sioni kilisesi, 2009 yılında yenilenen ve faal durumda olan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Devlet tarafından Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtı listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Metehi Kilisesi</span> Tblisideki kilise

Metehi Meryem Ana Kilisesi veya Metehi Kilisesi, Kura Nehri'nin sağ kıyısında ve Eski Tiflis'in karşısında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Nikozi İlah Kilisesi</span>

Zemo Nikozi İlah Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla Ghvtaeba (ღვთაება), Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Ayrıca çan kulesi, piskoposluk sarayı ve savunma duvarını da içeren bir kompleksin parçasıdır. Kompleks, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gudarehi Manastırı</span>

Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Metehi</span>

Metehi, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yer alan tarihi bir mahalledir. Mtkvari nehrine bakan uçurumun üzerinde konumlanmıştır. Mahalle, adını verdiği Metehi Meryem'in Göğe Çıkışı Kilisesi'ne ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tsilkani Katedrali</span>

Tsilkani Meryem Ana Katedrali, Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta Belediyesinin Tsilkani köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 4. yüzyılda inşa edilen kilisenin, Orta Çağ'da sürekli biçimi değiştirilmiştir. Köşelerinde kuleler bulunan bir duvarla çevrelenmiş olan mevcut yapı, kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruisi Katedrali</span>

Ruisi Meryem Ana Katedrali Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Ruisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 8-9. yüzyılda inşa edilen kilise, 11. yüzyılda yeniden modellenmiş ve 15. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir. Doğusunda at nalı şekilli apsisi bulunan, uzun kubbeli bir Yunan haçı planlı kilisedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi Katedrali</span>

Urbnisi İlk Şehit Aziz Stephen Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Urbnisi Sioni Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Urbnisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir. İlk kez 6. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, 10 ve 17. yüzyıllarda yeniden inşa edilmiştir. Yapı, görece büyük bir üç nefli bazilikadır. Kilise duvarları, Gürcü alfabesinin kullanıldığı en eski örneklerin de bulunduğu birçok yazıt içermektedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bana Katedrali</span>

Bana Katedrali, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Panaki (ფანაკი) veya Banaki (ბანაკი) olan Penek köyünde yer alan Bana Manastırı'nın ana kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan mimarisi</span> gürcistan mimarisine genel bakış

Gürcistan mimarisi, Gürcistan'da bulunan mimari tarzları ifade eder. Ülke mimari anıtlar açısından son derece zengindir. Gürcü mimarisinin karakteristik özellikleri, anıtsallık, net kompozisyon, katı orantılar, makul derecede dekorasyon kullanımı ve hepsinden önemlisi doğa ile uyumlu etkileşimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.