Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.
Moğolca, Moğolistan ve civardaki bazı özerk bölgelerde resmî dil olan Asya dilidir.
Tibet Orta Asya'da Tibet halkının anavatanı olan bölge. Ortalama 4.900 metrelik yükseltisiyle "Dünyanın Çatısı" diye tanınır. Kuzeyinde Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve Qinghai, doğusunda Sichuan, güneyinde Hindistan, Nepal ve Bhutan vardır. Başkenti Lhasa'dır.
Tibet Özerk Bölgesi ya da Çince ismiyle Xizang Özerk Bölgesi, kısaca Tibet veya Xizang, Güneybatı Çin'de, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'ne bağlı eyalet düzeyinde bir özerk bölgedir. Toprakları, geleneksel Tibet bölgesine ait Ü-Tsang ile Kham bölgeleriyle örtüşür.
Çinghay, Çin'in kuzeybatısında bir eyalettir. Tibet Platosu'nda yer alır. Kuzeybatıda Kansu, güneydoğuda Siçuan eyaletleri, kuzeybatıda Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve güneybatıda da Tibet Özerk Bölgesi'yle çevrilidir.
Çin-Tibet dil ailesi, 400'den fazla Doğu Asya dilini içeren bir dil ailesi. Çin-Tibet dilleri, 40'ı aşkın farklı alt gruba sahiptir. Ancak genellikle Çin dilleri ile bu gruba ait olmayan tüm farklı grupları tanımlamak için kullanılan Tibet-Birman dilleri şeklinde ayrılmaktadır. Ailenin en çok konuşulan üyeleri Çince, Tibetçe, Dzongka ve Birmanca olmaktadır.
Tibet Üniversitesi Çin'e bağlı Tibet Özerk Yönetimi'ndeki ana üniversitedir. Üniversite iki kampüsten oluşmaktadır. Bu kampüsler Lhasa ve Nyingchi'de bulunmaktadır. Üniversite resmi olarak 1985 yılında kurulmuştur ve maddi kaynağı Çin hükûmeti tarafından sağlanmaktadır.
Ünlü, sesli veya vokal; ses yolu görece açık durumda iken, ses tellerinin titreşmesi ile bir engele takılmadan oluşan; hecenin en küçük birimini oluşturan konuşma sesi. Ünsüz veya sessiz karşıtıdır. Ünlülük kavramı harflerden ziyade "sesleri" tanımlar zira bir harf kimi sözcüklerde ünlü, kimi sözcüklerde ise ünsüz bir sesi simgeleyebilir.
Tibet alfabesi ; Limbu, Lepça ve Fags-pa alfabeleri ile akraba olan Tibet merkezli bir alfabedir.
Sikkim dili, , Dranjoke, Denjongka, Denzongpeke, veya Denzongke, Çin-Tibet dilleri ailesinin Tibet dilleri grubuna bağlı bir dildir. Sikkim ve kuzeydoğu Nepal'de Bhutia'lar tarafından konuşulur. Sikkim halkı kendi dillerine "Drendzongké", anavatanlarına da "Drendzong" derler.
Ethnologue verilerine göre Çin'de toplam 298 yaşayan dil konuşulmaktadır. Bu dillerin birçoğu, Çin'deki tanınmış etnik gruplar tarafından konuşulur. Çin'deki en yaygın dil yedi ana lehçe grubuna bölünür ve Hanyu olarak bilinir. Çin'de bu dille ilgili çalışmalar, kendine özgü bir akademik disiplin olarak düşünülmektedir. Hanyu kapsamına giren lehçe grupları, birbirinden hem morfolojik hem de fonetik açıdan o kadar çok farklılık gösterir ki farklı bölgelerde konuşulan lehçeler karşılıklı olarak anlaşılmaz. Çince, Moğolca, Tibetçe, Uygurca ve Zhuangca, Çin'de en çok öğrenilen ve hükûmetten en çok destek gören dillerdir.
Namtso, Çin'ın Tibet Özerk Bölgesi'nde bulunan bir gölüdür. Göl, Koko Nor'un ardından Çin'in ikinci büyük tuz gölüdür.
Tibet dilleri; Tibet Platosu ve Hindistan Yarımadası'nın kuzeyinde konuşulan, Eski Tibetçenin soyundan gelen dillerdir.
Yarlung Tsangpo (bazen Yarlung Zangbo ya da Yarlung Zangbo Jiang ya da Yalu Zangbu Nehri, Tibet Özerk Bölgesi'nin en uzun nehridir. Tibet Platosu'ndan ayrılırken, nehir dünyanın en büyük ve en derin kanyonu olan Yarlung Tsangpo Büyük Kanyonu'nu oluşturur.
Hmong-Mien dilleri, Güney Çin ve Güneydoğu Asya'nın kuzeyinde konuşulan tonlamalı bir dil ailesi. Guizhou, Hunan, Yunnan, Siçuan, Guangşi ve Hubei eyaletleri dahil olmak üzere Güney Çin'in dağlık bölgelerinde konuşulur.
Monguorlar ya da Tular, Tsagaan Mongol olarak da bilinirler, Çin'de resmî olarak tanınan 56 etnik gruptan biridir. "Tu" etnik kategorisi 1950'lerde oluşturuldu.
Tibet-Birman dilleri, Çin-Tibet dil ailesinin Çin dili olmayan dilleri kapsayan koludur. Bu kola ait dillerin 400'den fazlası, Güneydoğu Asya'nın dağlık bölgeleri çapında ve Doğu ile Güney Asya'nın bazı bölgelerinde konuşulur. Tibet-Birman dillerini konuşan yaklaşık 60 milyon kişi var; bunların yaklaşık yarısı Birmanca, %13'ü de Tibet dillerini konuşur. Bu kolun kapsamındaki en fazla konuşulan dillerin bu iki dalın olmasından ötürü, kolun ismi bu iki daldan türemektedir. Bu dalların ayrıca bol kapsamlı edebî gelenekleri var; Birmancanınki 12. yüzyıla kadar dayanırken Tibetçeninki 7. yüzyıla kadar dayanır. Kolun kapsamındaki diğer dillerse çok daha küçük topluluklar tarafından konuşulur ve bu dillerin bir çoğunun üzerinde dilbilimciler tarafından henüz ayrıntılı şekilde çalışılmamıştır.
Monpalar ya da Mönpalar, Kuzeydoğu Hindistan'da yer alan Arunaçel Pradeş eyaletinde ve Çin'e bağlı Tibet Özerk Bölgesi'nde bulunan bir etnik grup.
Luobalar ya da Lhobalar, Tibet'in güneydoğusundaki Pemako bölgesinde ve bunun civarında yaşayan, Çin-Tibet dillerini konuşan çeşitli kabile halklarından oluşan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.
Eski Tibetçe, 7. yüzyılın ortalarında Tibet İmparatorluğu'nda yazının kullanılmaya başlamasından 11. yüzyıl başlarına kadar olan döneme ve bu dönemde yazılı belgelere akseden Tibet anadiline verilen isimdir.
Çin
