İçeriğe atla

Tianzuo (Liao)

Tianzuo
Liao Hanedanı imparatoru
Hüküm süresi12 Şubat 1101-26 Mart 1125
Önce gelenDaozong
Sonra gelenYelü Dashi
Doğum5 Haziran 1075
Ölüm1156
HanedanYelü

Tianzuo (Çince: 遼天祚帝; pinyin: Liáo Tiānzuò Dì; 5 Haziran 1075-1156) veya asıl adıyla Aguo (阿果), Çin'in Liao Hanedanı'nın dokuzuncu ve son imparatorudur. Saltanatı 1101'den 1125 yılına kadar sürmüştür.

Tianzuo'nun saltanatı iç karışıklıklarla doluydu. 1115 yılında Aguda önderliğindeki Curçen kabileleri Kin Hanedanı'nı kurdu. 1124 yılında Yelü Dashi Batı Liao Hanedanı'nı kurdu. Tianzuo, 1125 yılında Kin Hanedanı güçleri tarafından esir alınmasıyla Liao Hanedanı yıkıldı.[1]

Kaynakça

  1. ^ "Chinese History – Liao Dynasty". 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
Tianzuo (Liao)
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Daozong
Liao Hanedanı imparatoru
1101-1125
Sonra gelen:
Yelü Dashi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mançurya</span> Doğu Asyadaki coğrafi bir bölge

Mançurya, Doğu Asya'da bugünkü Çin'in kuzeydoğu bölgesi ve Rusya'nın Primorski bölgesini kapsayan tarihî bir bölge.

Hitaylar, Hıtaylar, Kitanlar , 4. yüzyıldan itibaren modern Moğolistan, Kuzeydoğu Çin ve Rusya'nın Uzak Doğu bölgelerine tekabül eden bir bölgede yaşayan Kuzeydoğu Asya'dan tarihsel bir Moğol göçebe halkıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kin Hanedanı (1115-1234)</span>

Kin Hanedanı, Curçen Hanedanı olarak da bilinen hanedan, yaklaşık 500 yıl kadar önce Çin Hanedanı'nı kuran Mançuların, ataları olan Curçen'lerin, Vanyan kabilesi tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Song Hanedanı</span>

Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song, 960'tan 1279'a kadar Çin'i yöneten hanedandır. Hanedan, Sonraki Zhou Hanedanı'nın verasetini gasp eden ve On Krallık'ın geri kalanını fetheden, Beş Hanedan On Krallık dönemini sona erdiren Taizu tarafından kuruldu. Song, kuzey Çin'deki çağdaş Liao, Batı Şia ve Kin hanedanlarıyla sık sık çatışırdı. Song, Kin Hanedanı'nın saldırılarının ardından Güney Çin'e çekildikten sonra sonunda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Yuan Hanedanı tarafından fethedildi.

<span class="mw-page-title-main">Karahıtaylar</span> Orta Asyada Kurulan Mogol Devleti

Karahıtaylar, Orta Asya'da Hıtay (Kitan)lar tarafından kurulan Moğol devleti. Başkenti Balasagun idi.

<span class="mw-page-title-main">Liao Hanedanı</span>

Liao, bugünkü İç Moğolistan ve Çin'in kuzey kesminde hakimiyetini kuran Karahitayların kurduğu hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Curçenler</span>

Curçenler Mançurya bölgesinde yaşayan Tunguz halkıdır. Komşuları olan Mançularla birleşip Kin Hanedanı'nı kurmuşlardır. Kin Hanedanı 1234 yılında Moğollar tarafından ișgal edilip yıkıldıktan sonraki yaklaşık 300 yıl içerisinde Ming Hanedanı'nı yıkıp Qing Hanedanı'nı kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Bagrationi Hanedanı</span>

Bagrationi Hanedanı, Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır. Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

Hyeonjong, Kore'de Koryo Hanedanı'nın sekizinci kralıdır. Saltanatı 1009'dan 1031 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Sunjong, Kore'de Koryo Hanedanı'nın 13. kralıdır. Saltanatı 1083'ten 1094 yılında ölümüne kadar yalnızca üç ay sürmüştür.

Injong, Kore'de Koryo Hanedanı'nın 17. kralıdır. Saltanatı 1122'den 1146 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Aguda (Kin)</span>

Aguda veya Taizu, Çin'in Kin Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı 1115'ten 1123 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Taizong veya asıl adıyla Yaogu (堯骨), Çin'in Liao Hanedanı'nın ikinci imparatorudur. Saltanatı MS 927'den 947 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Shizong veya asıl adıyla Wuyu (兀欲), Çin'in Liao Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 947'den 951 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Muzong veya asıl adıyla Yelü Jing (耶律璟), Çin'in Liao Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS 951'den 969 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Jingzong veya asıl adıyla Yēlǚ Xián (耶律賢), Çin'in Liao Hanedanı'nın beşinci imparatorudur. Saltanatı MS 969'dan 982 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Shengzong veya asıl adıyla Wenshunu (文殊奴), Çin'in Liao Hanedanı'nın altıncı imparatorudur. Saltanatı MS 982'den 1031 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Xingzong veya asıl adıyla Zhigu (只骨), Çin'in Liao Hanedanı'nın yedinci imparatorudur. Saltanatı 1031'den 1055 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Daozong veya asıl adıyla Chala (查剌), Çin'in Liao Hanedanı'nın sekizinci imparatorudur. Saltanatı 1055'ten 1101 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Jin-Song Savaşları</span>

Jin-Song Savaşları, Curçen liderliğindeki Kin hanedanı (1115-1234) ile Han liderliğindeki Song hanedanı (960-1279) arasındaki bir dizi çatışmaydı. 1115'te Curçen kabileleri, efendileri Hıtay liderliğindeki Liao hanedanına (916-1125) karşı isyan ettiler ve Kin hanedanını kurdular. Ortak düşmanları Liao hanedanına karşı Song'la ittifak kuran Kin, 938'den beri Liao'nun kontrolü altına giren On Altı Eyaleti Song'a bırakma sözü verdi. Song kabul etti ancak Jin'in Liao'yu hızlı bir şekilde yenilgiye uğratması Song'un askeri başarısızlıklarıyla birleştiğinde, Jin bölgeyi terk etme konusunda isteksizdir. Her iki tarafı da kızdıran bir dizi müzakerenin ardından Jurchenler, 1125'te Song'a saldırdı ve bir orduyu Taiyuan'a, diğerini Song'un başkenti Bianjing'e gönderdi.