Thyone (uydu) - Turkipedia

Thyone, Jüpiter'in düzensiz uydularından biridir.

Keşfi

11 Aralık 2001 tarihinde Scott S. Sheppard, David C. Jewitt ve Jan T. Kleyna tarafından Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevi'nde keşfedildi.^[1]

Adı

Başlangıçta S/2001 J2 olarak adlandırılan Thyone, Yunan tanrısı Zeus'un oğlu Dionysos'un annesi olan Semele'nin (başlangıçta adı Semele olan) adını almıştır. Onun hikâyesi, başka bir Jüpiter ayının adını taşıyan Lysithea'nın hikâyesine benzer: Zeus, onu hamile bıraktıktan sonra ne isterse yapacağına dair bir söz verdi ve Hera (Zeus'un karısı ve kız kardeşi), onu Zeus'tan aynı şekilde gelmesi için kandırdı. Bu nedenle Zeus, kendisini şimşek ve gök gürültüsü eşliğinde gösterdi, bu da Thyone'ı kelimenin tam anlamıyla korkudan öldürdü. Zeus, onun ceninini kendi uyluğuna dikti, böylece çocuğu taşıyabilirdi. Uygun zaman geldiğinde Zeus, dikişleri açtı ve ortaya Dionysus çıktı.^[1]

Bir "e" ile biten bir isim, retrograd yörüngelere sahip dış uyduları adlandırmak için Uluslararası Astronomi Birliği'nin politikasına uygun olarak seçildi.^[1]

Özellikleri

Thyone, Ananke grubunun bir üyesidir; bu grup, benzer yörüngelere sahip olduklarından ortak bir kökene sahip olma ihtimali bulunan Jüpiter'in uyduları ailesidir. Grubun muhtemelen, Jüpiter'in çekimine yakalanan ve ardından bir çarpışma geçirerek bir dizi parçaya ayrılan bir asteroid olarak başladığı düşünülmektedir. En büyük kalan parça "Ananke" olarak adlandırıldı ve diğer 15 uydusu Ananke grubunu oluşturdu.^[1]

Tüm Ananke uyduları retrograd hareket eder, yani Jüpiter'in dönüş yönüne karşı dönerler. Ayrıca, yörüngeleri düzgün bir daire yerine eliptik (oval) ve Jüpiter'in ekvator düzlemine oldukça eğikler. Bu özellikler, Ananke uydularının muhtemelen Jüpiter'in orijinal sistemine ait olmadıklarını, ancak bir zamanlar yakalanan bir asteroid olduklarını destekler. Hiçbir Ananke üyesi, kendini bir küreye çekecek kadar büyük değildir, bu nedenle muhtemelen hepsi düzensiz şekillidir.^[1]

Thyone'nin ortalama yarıçapı, 0.04 albedo varsayılarak yaklaşık 1 mil (2 kilometre)dir.Yerçekim ivmesi 0,002 m/sn² Kaçış hızı ise 0.0024497 km/s Jüpiter'den yaklaşık 13.2 milyon mil (21.2 milyon kilometre) uzaklıkta bulunarak bir yörüngeyi tamamlamak için yaklaşık 627 Dünya günü sürer.^[1]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Thyone - NASA Science". science.nasa.gov (İngilizce). 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jüpiter'in doğal uyduları</span> Vikimedya liste maddesi

Jüpiter'in bilinen 95 doğal uydusu vardır. Bu uydular yörüngeleri, boyut ve fiziksel özellikleri ve bu verilere göre tahmin edilebilecek oluşum mekanizmaları ile çok büyük çeşitlilik göstermektedir. Jüpiter'in, halkaları, manyetik alanı ve uyduları ile birlikte oluşturduğu ve küçük bir güneş sistemini andıran bu karmaşık yapı, Güneş Sistemi'nin evrimini aydınlatabilecek çok sayıda ipuçları barındırmaktadır. İç uyduları olan İo, Europa, Ganymede ve Callisto büyük ve aydın iken diğerleri soluk ve küçüktür.

Satürn'ün doğal uyduları, sadece onlarca metre çapındaki minik uydulardan, Merkür gezegeninden daha büyük olan muazzam Titan'a kadar çok sayıda ve çeşitlidir. Satürn, halkalarında gömülü olmayan ve yörüngeleri doğrulanmış 146 uyduya sahiptir ve ayrıca milyonlarca gömülü küçük uydu ve daha küçük sayısız halka taneciklerini içeren yoğun halkaları vardır. Yedi Satürn uydusu, elips şekline sahip olabilecek kadar büyüktür, ancak bunlardan sadece Titan ve muhtemelen Rhea şu anda hidrostatik dengededir. Satürn'ün uyduları arasında özellikle dikkat çekici olanlar; azot bakımından zengin, Dünya benzeri bir atmosfere, kurumuş nehir ağları ve hidrokarbon göllerinden oluşan bir manzaraya sahip, Güneş Sistemi'ndeki ikinci en büyük uydu olan Titan, güney kutup bölgesinden gaz ve toz jetleri çıkan Enceladus ve tezat oluşturan siyah ve beyaz yarım küreleriyle İapetus'dur.

Europa, Jüpiter'in yörüngesinde bulunan dört Galilei uydusunun en küçüğüdür. Galileo Galilei tarafından keşfedilen dört büyük uydudan gezegene yakınlık açısından ikinci sırada bulunur, bu nedenle Jüpiter'in "II" numaralı uydusu olarak adlandırılmıştır. Jüpiter'in bilinen 80 uydusu arasında gezegene en yakın altıncı uydudur ve ayrıca Ay'dan biraz küçük olan 3.100 kilometrelik çapı ile Güneş Sistemi'ndeki altıncı en büyük uydudur. 1610 yılında Galileo Galilei tarafından keşfedildi ve adını Girit Kralı Minos'un Fenikeli annesi ve Zeus'un sevgilisi olan Europa'dan aldı.

Praxidike Jüpiter'in düzensiz uydularından biridir ve geçici adı S/2000 J7 idir, aynı zamanda Ananke grubu'nun bir üyesidir. Jüpiter XXVIII olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Harpalyke (uydu)</span>

Harpalyke, Jüpiter'in ters yön yörüngeye sahip düzensiz uydusudur. 2000 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir grup astronom tarafından keşfedilmiş ve geçici olarak S/2000 J 5 adı verilmiştir. Ağustos 2003'te, bazı anlatılarda Zeus (Jüpiter) ile de sevgili olan, Clymenus'un ensest kızı Harpalyke'nin adını almıştır.

Mneme, Jüpiter'in düzensiz uydularından biridir. Jüpiter XL olarak da bilinmektedir. Hawaii Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından 2003'te bulgulanmıştır. Mneme, 9 Şubat 2003 tarihinde Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevi'nde Scott S. Sheppard ve Brett Joseph Gladman tarafından keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Arche (uydu)</span>

Arche, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur. Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir gökbilim ekibi tarafından 31 Ekim 2002 tarihinde keşfedildi ve geçici olarak S/2002 J 1 adını aldı. Arche ismi, 30 Mart 2005 tarihinde Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından resmen onaylandı.

Eukelade, Jüpiter'in düzensiz uydularından biridir ve Jüpiter XLVII olarak da bilinir, geçici adı S/2003 J1'dir.

<span class="mw-page-title-main">Megaclite (uydu)</span> Jüpiterin düzensiz uydularından biri

Megaclite, Jüpiter'in doğal uydusudur. 2000 yılında Scott S. Sheppard liderliğindeki Hawaii Üniversitesi'nden bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedildi ve geçici olarak S/2000 J 8 adı verildi.

Cyllene, Jüpiter'in doğal uydusudur. 2003 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedildi ve geçici olarak S/2003 J 13 adı verildi.

Jarnsaxa veya Saturn L, Satürn'ün düzensiz uydularından biridir. Keşfi, Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Jan Kleyna ve Brian G. Marsden tarafından 5 Ocak - 29 Nisan 2006 tarihleri arasında yapılan gözlemler sonucunda 26 Haziran 2006'da duyuruldu ve geçici olarak S/2006 S 6 adı verildi.

S/2003 J 12, Jüpiter'in doğal uydularından biri olup Güneş Sistemi'nde bilinen en küçük uydudur. 2003 yılında Scott S. Sheppard liderliğinde Hawaii Üniversitesi astronom ekibi tarafından keşfedildi.

243 Ida, asteroit kuşağında Koronis ailesinden bir asteroittir, 29 Eylül 1884 tarihinde Avusturyalı astronom Johann Palisa tarafından keşfedildi. Daha sonraki teleskobik araştırmalar sonucunda Ida S-tipi asteroit olarak kategorilendirilmiştir. 28 Ağustos 1993 tarihinde Jüpiter'e gitmekte olan Galileo uzay aracı Ida'nın fotoğraflarını çekmiştir. Bu, bir uzay aracı tarafından ziyaret edilen ikinci asteroittir ve doğal bir uyduya sahip olduğu tespit edilen ilk asteroittir. Adını Yunan mitolojisindeki bir su perisinden almıştır.

Astronomide düzensiz uydu veya düzensiz doğal uydu, uzak, eğik ve genellikle dış merkezli, ters yön yörünge izleyen bir doğal uydudur. Bunlar, oluşumunu yörüngelerinde gerçekleştiren düzenli uydulardan farklı olarak ana gezegenleri tarafından yakalanmışlardır. Düzensiz uydular, genellikle benzer şekilde düzensiz yörüngelere sahip olan fakat sonunda uzaklaşarak ayrılacak olan geçici uyduların aksine sabit bir yörüngeye sahiptir. Terim, şekle atıfta bulunmaz; örneğin Triton yuvarlak bir uydudur, fakat yörüngesi nedeniyle düzensiz olarak kabul edilir.

Ananke grubu, Jüpiter uydularının ters yön yörüngeli düzensiz bir grubudur. Ananke ile benzer yörüngeleri sebebiyle ortak bir kökene sahip oldukları düşünülmektedir.

Himalia grubu, Himalia'ya benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip olduğu düşünülen Jüpiter'in düzensiz uydular grubudur.

Carme grubu Jüpiter uyduları arasında Carme ile benzer ters yön yörüngeli bir grup düzensiz uydudur. Benzer yörüngeleri ve yapıları sebebiyle ortak bir kökene sahip oldukları düşünülmektedir.

Pandia,, Scott S. Sheppard ve ekibi tarafından Şili'nin Cerro Tololo Gözlemevi'nde bulunan 4,0 metrelik Víctor M. Blanco Teleskopu kullanılarak keşfedilen, Jüpiter'in küçük dış doğal uydusudur. Uydu, diğer dokuz Jüpiter uydusu ile birlikte 17 Temmuz 2018'de duyurulmuş ve uydunun yörüngesini doğrulamak için yeterince uzun bir zaman aralığında gözlemler toplandıktan sonra Küçük Gezegen Merkezi tarafından geçici olarak S/2017 J 4 adı verilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Hermippe (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Hermippe,, Jüpiter'in bilinen en küçük doğal uydularından biridir.

Pasiphae grubu, Pasiphae'ye benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip olduğu düşünülen, Jüpiter'in ters yön yörüngede hareket eden düzensiz uydularından oluşan bir gruptur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.