İçeriğe atla

Thymus herba-barona

Thymus herba-barona
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Lamiales
Familya:Lamiaceae
Cins:Thymus
Tür: T. herba-barona
İkili adlandırma
Thymus herba-barona
Loisel., Fl. Gall. 2: 360 (1807).

Thymus herba-barona, vatanı Korsika, Sardinya ve Mayorka olan bir kekik türüdür. Kimyona benzer güçlü bir kokusu olduğundan bazen ‘’’kimyon kekiği’’’ de denir ve herhangi bir yemek tarifinde onun yerine de eşdeğer olarak kullanılabilir. Mutfakta ya da her dem yeşil yer örtücü bitki olarak bahçede kullanılabilir.

İki alt türü vardır:

  • Thymus herba-barona alt türleri herba-barona. Korsika, Sardunya
  • Thymus herba-barona alt türleri çift değerliler. Mayorka (İspanya)

Tanım

Kimyon kekiği, 10 ila 25 cm (4 ila 10 in) yüksekliğe kadar büyüyen ve zeminde 30 cm (12 in) genişliğe kadar yayılan, sürünen, odunsu ve çok yıllık bir bitkidir.Yaprakları 4 ila 10 mm (0,2 ila 0,4 in) uzunlukta, mızrak şeklinde, koyu parlak yeşil ve tüylüdür. Yapraklarda güçlü bir kimyon aroması vardır. Çiçekleri dört yapraklı ve belirgin alt dudaklı ve pembe renktedir. İlkbahar sonu ve yaz başında üretilir. Arılar ve kelebekler için çekicidir.[1]

Yetiştirmesi ve kullanımları

Kimyon kekiği, hafif sulama ve tam güneş ışığı ile ortalama bir toprakta en iyi şekilde büyür. Bitki, İngiltere'de baronlar için sığır eti baharatı olarak tercih ediliyordu; bu bilimsel ismine ilham kaynağı oldu.

Dünya çapında bahçelerde yetiştirilir. Kimyon kekiğinin tohumdan yetiştirilmesi zordur, bu nedenle genellikle küçük saksılarda 5–10 cm yüksekliğinde genç bitkiler olarak satın alınır.

Kimyon kekiği esansiyel yağ içerir ve bitkinin antiseptik, deodorant ve dezenfektan kullanımları vardır. Ayrıca parfümeride, ağız gargarası olarak ve geleneksel ilaç olarak da kullanılır.[2]

Esansiyel yağı, türün diğer iki üyesinden alınan benzer yağlarla karşılaştırmak için yapılan bir çalışma, iyi bilinen antiseptik klorheksidin glukonatla karşılaştırıldığında, üçünün de gram-pozitif bakterilere ve mantarlara karşı benzer antimikrobiyal aktiviteleri olduğunu buldu.[3]

Dış bağlantılar


Kaynakça

  1. ^ "Thymus herba-barona". Missouri Botanical Garden. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2013. 
  2. ^ "Thymus herba-barona". Plants for a Future. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2013. 
  3. ^ Juliano, Claudia; Mattana, Antonella; Usai, Marianna (2000). "Composition and in vitro Antimicrobial Activity of the Essential Oil of Thymus herba-barona Loisel Growing Wild in Sardinia". Journal of Essential Oil Research. 12 (4): 516-522. doi:10.1080/10412905.2000.9699578. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çınar</span> Bir ağaç türü

Çınar, çınargiller Platanaceae familyasından Platanus cinsini oluşturan uzun boylu kalın çaplı ağaç türlerinin adıdır. Platanaceae ailesinin yaşayan tek üyeleridir. Türkiye'de doğal olarak yayılış gösteren tek tür, doğu çınarıdır .

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Soğan</span> Soğangiller familyasındaki Allium cinsinde olan tüm bitkilerin ortak adı

Soğan, aynı zamanda kuru soğan veya soğan olarak da bilinen Allium cinsinin en yaygın olarak yetiştirilen bir sebze türüdür. Arpacık soğanı soğan'nın bir botanik çeşididir. 2010 yılına kadar arpacık soğanı ayrı bir tür olarak sınıflandırıldı. Soğan Pehleviceden (sōḥtan) geçen bir sözcüktür, bu sözcüğün yerine eski Türkler kuçgundı demişlerdir.

<i>Mentha × piperita</i>

Mentha × piperita, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından bir nane türü.

<span class="mw-page-title-main">Fesleğen</span> ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından tek yıllık ve genellikle ılıman bölgelerde yetişen bir bitki türü

Fesleğen, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından tek yıllık ve genellikle ılıman bölgelerde yetişen bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kekik</span> bitki cinsi

Thymus, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasına bağlı bir cinstir.

<span class="mw-page-title-main">Karabiber</span>

Karabiber, çiçekli bitkilerden Piperaceae familyasına ait Piper nigrum bitkisinin meyvelerinin kurutulup, baharat şeklinde kullanılmasıyla elde edilen toz şeklidir. Beyaz biber, yeşil biber gibi çeşitleri de vardır. Kökeni Hindistan olmasına karşılık, tüm sıcak iklimlerde yetiştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Orman gülü</span> Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı

Orman gülü, fundagiller (Ericaceae) familyasından Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı. Gösterişli çiçekleri nedeniyle bahçelerde ve saksıda yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz defnesi</span> her dem taze çalı veya ağaç türü

Akdeniz defnesi, defnegillerden, her mevsim yeşil kalabilen, güzel kokulu ve yapraklarının kullanım alanı oldukça geniş olan bir çalı veya ağaç türü. Yemeklere lezzet kattığı gibi alternatif tıpta da birçok yararı vardır. Ayrıca Türkiye'nin tarım ihracatında önemli bir paya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fasulye</span> bitki

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

<i>Lamium purpureum</i> ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından çiçek

Lamium purpureum, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından nemli ve verimli topraklarda yetişen kırmızı-eflatun çiçekli bir yıllık bir ballıbaba türü. Halk ağzında kırmızı ısırgan olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

<span class="mw-page-title-main">Su atkuyruğu</span>

Su atkuyruğu, Equisetaceae familyasından yaygın görülen bir atkuyruğu türü.

<span class="mw-page-title-main">Melissa officinalis</span> Merkezî Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişen nane türü bir bitki

Melissa officinalis, Orta Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişen nane türü bir bitkidir. Beyaz çiçekleri bal arısını çektiği için genus ismi Yunancadan gelme "bal arısı" melissadır, yani oğulotu.

<span class="mw-page-title-main">Melisa (bitki)</span> Bitki

Oğul otu ya da Melissa (Melissa), nane (Lamiaceae)'nin familyasındaki bir bitki cinsi'dir. Dört ya da daha fazla tür Akdeniz bölgesi'nden batı Malezya'ya dağılmıştır. Bu cinsin en bilinen türü limon balsamı 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Picadillo</span>

Picadillo birçok Latin Amerika ülkesinde ve Filipinler'de geleneksel bir yemektir. Kıyma, domates, kuru üzüm, zeytin ve bölgeye göre değişen diğer malzemelerle yapılır. Genellikle pirinçle servis edilir veya taco, tuzlu hamur işleri veya kroket gibi yemeklerde dolgu olarak kullanılır. İsim, "kıymak" anlamına gelen İspanyolca picar kelimesinden gelmektedir.

<i>Thymus citriodorus</i> bitki türü

Thymus citriodorus Thymus cinsine bağlı bir bitki türüdür. Limon aromalı, her dem yeşil, uzun ömürlüdür. Bitkinin adlandırması ve kökeni ile ilgili çeşitli karışıklıklar oluşmasına karşın DNA analizleri, bitkinin melez veya çaprazlama olmadığını ve 1811 yılında ilk tarif edildiği gibi ayrı bir tür olduğunu göstermektedir.

<i>Satureja</i>

Satureja diğer Türkçe bilinen adı ile Geyik otu diğer adıyla Yalancı kekik, Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Biberiye ve kekik ile akraba bir türdür. Kuzey Afrika, güney ve güneydoğu Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya'ya özgüdür. Birkaç Yeni Dünya'daki tür daha önce “Satureja” ailesine dahil edilmişti, ancak hepsi başka cinslere taşınmıştır. Bazı türler, yalancı kekik, kekik, geyik otu olarak adlandırılan mutfak bitkileri olarak yetiştirilmektedir ve birkaç yerde vahşi doğada yerleşik hale gelmiştir. Türkiye'de sıklıkla kokusu ve yapraklarının andırması aynı şekilde kullanımı nedeniyle akrabası Thymus yani kekik cinsleri ile özellikle Thymus vulgaris ile karıştırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mercimek Otu</span>

Mercimek Otu Carl Linnaeus tarafından tanımlanmış ve Türkiye'de halk arasında Bulgaristan Türkleri nde Bulgaristan'dan göç edenlerce,Trakya'daki Türklerce "Çubritsa, çıbrıka, çibriska, çubriza", Çerkesler tarafından “hovben, kovben” olarak adlandırılan, Anadolu'da bulunan Türklerce geyikotu, baklakekiği, balkan kekiği, yaz geyik otu, yaz yalancı kekiği, yaz kekiği ya da zater gibi pek çok adla da bilinmektedir. Ballıbabagiller familyasından geyik otu/yalancı kekik (Satureja) cinslerinin özellikle Bulgarlar ve Türkler başta olmak üzere çeşitli halklar tarafından en bilinenleri arasındadır. Tek yıllıktır, ancak kullanım ve lezzet bakımından çok yıllık kış yalancı kekiği na benzer. Biraz daha acı bir tada sahip olan kış geyikotundan daha sık kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Zahter salatası</span>

Zahter salatası bir salata türüdür. Malzemeleri; zahter, soğan, sarımsak, domates, biber, maydanoz, pul biber, tuz, zeytinyağı ve nar ekşisidir. Hatay yöresel yemeklerindendir.