İçeriğe atla

Thymbra Muharebesi

Koordinatlar: 38°40′00″K 27°50′00″D / 38.66667°K 27.83333°D / 38.66667; 27.83333
Thymbra Muharebesi
II. Kiros'un seferleri
TarihAralık, MÖ 547
Bölge
Thymbra (Günümüzde Hanay Tepe Höyüğü), Lidya
Sebep Perslerin Lidya'yı işgali
SonuçPers zaferi
Coğrafi
Değişiklikler		 Anadolu, Persler tarafından ilhak edildi
Taraflar
Lidya Krallığı,
Arabistanlı paralı askerler,
Babilli paralı askerler,
Mısırlı paralı askerler		Ahameniş İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Kroisos, Lidya Krallığı,
Artacamas Frigya,
Aribaeus, Kapadokya,
Aragdus, Arabistan,
Gabaedus, Hellespont,
bilinmeyen diğerleri		II. Kiros,
Harpagus
Abradatas
bilinmeyen diğerleri
Güçler
420,000 (Ksenofon)
300 Savaş arabası
(Ksenofon)		 muhtemelen 20,000 ile 50,000 arası[1]
700 Savaş arabası
(300 engaged),
5-6 Kuşatma kulesi
(Ksenofon)
Kayıplar
Ağır Hafif

Thymbra Muharebesi Lidya Krallığı'ndan Kroisos ile Ahameniş İmparatorluğu'ndan II. Kiros arasındaki savaşta belirleyici olan muharebedir. Kiros, Kroisos'u Pteria Muharebesi'nden sonra Lidya'ya kadar takip ettikten sonra, MÖ 547 Aralık'ta Sardis'in kuzeyindeki ovadaki savaşta Kroisos'un kısmen dağılmış ordusunun kalıntılarıyla karşılaştı. Kroisos'un ordusu yaklaşık iki kat daha büyüktü ve birçok yeni asker ile takviye edilmişti, ancak Kiros yine de onu kesin olarak mağlup etti. Bu belirleyici oldu ve 14 günlük Sardis Kuşatması'ndan sonra şehir düştü ve Lidya, Persler tarafından fethedildi.

Arka plan

Kiros, MÖ 550'de Media Krallığı'nı fethetti ve bu da komşu Lidya Krallığı ile çatışma yarattı.[2] Kiros, Lidya kralını savaşa hazırlıksız yakalamayı planladı, ancak Thymbra'da, Kroisos'un Kiros'un iki katından fazla adamı vardı. Lidyalılar Kiros'u karşılamak için yola çıktılar ve müttefikleri varmadan önce oradaki tüm yedekleri hızla silahlandırdılar ki asla yapmadılar. Ksenofon'a göre, Kiros'un toplamda 196.000 adamı vardı[3][4] ve bu 31.000 ila 70.000 Persli'den oluşuyordu. Bu, okçuları ve sapancıları içerebilecek 20.000 piyade; Pers Ölümsüzleri olabilecek 10.000 seçkin piyade/süvari, 20.000 peltast ve 20.000 kargıcı'dan oluşuyordu. Okçular ve sapancılar dışında hepsinin küçükten büyüğe kalkanlar taşıdığı bilinmektedir. Diğerleri 42.000 kişilik Arap, Ermeni ve Medlerden oluşan toplamda 126.000 piyade birliğidir. Ayrıca 300 deve süvarisi, 300 savaş arabası ve her biri 20'şer adam tuttuğu bilinen 5-6 kuşatma kulesi vardı. Kısmen her arabada bir vatandaş ve bir asker olduğu için, hepsi 1.000'den fazla kişiye ulaştı.

Ksenofon, Kroisos'un 60.000 Babilli, Lidyalı ve Frigyalı, ayrıca Kapadokyalı ve Hellespont uluslarından oluşan 420.000 kişilik bir ordusu olduğunu söyler.[5] Bu, 60.000 süvari dahil olmak üzere 300.000 adamdı. Ayrıca 120.000 Mısırlı ve en az 500 erkek olabilecek 300 savaş arabası vardı. Ksenofon'un verdiği muharebe sayıları, doğru olmasa bile, ihtimal dahilinde değerlendirilmektedir, ancak yarısından azı gerçek çatışmaya girmiş olabilir.

Muharebe

Muharebede kullanılan stratejiler

Kiros, birliklerini kare bir düzende geri çekilen kanatlarla konuşlandırdı.[2] Kanatlar savaş arabaları, süvariler ve piyadeler tarafından kaplandı. Kiros ayrıca okçularının etrafında bir bariyer oluşturmak için yük develerini kullandı. Okçular Lidya kuvvetlerine ateş açarken develerin kokusu Lidya atlarını rahatsız etti ve süvari hücumunu bozdu.[2]

Kiros'un beklediği gibi, Lidya ordusunun kanatları bu yeni düzeni sarmak için içeri doğru döndü. Lidya kanatları içeri girerken, dönen kanatların birleşimlerinde boşluklar belirdi. Pers okçularının ve kare düzenin içinde konuşlanmış hareketli kulelerin etkili tepeden ateşi, düzensizliği artırdı. Kiros daha sonra saldırı emri verdi ve onun kanat birimleri, Kroisos'un düzensiz kanatlarına çarptı. Kısa süre sonra Lidya süvarileri birçok asker kaybetti ve geri çekilmek zorunda kaldı. Kiros'un ordusunun çoğu bozulmamış ve Lidya süvarilerinin çoğunun kaybıyla, Kiros tüm süvari ve piyadelere Kroisos'un güçlerinden geriye kalanlara saldırma emri verdi. Piyadelerin çoğu kısa sürede teslim oldu, ancak Kroisos ve piyadelerin küçük bir kısmı geri çekildi ve Lidya'nın başkenti Sardis'e yöneldi, bu da Persler için kesin bir zaferle sonuçlandı.

Herodot savaşın bir anlatımın verir, ancak herhangi bir sayı vermez. Bununla birlikte, savaşın ilerleyişi ve sonucuyla ilgili anlatımı, Ksenofon'un daha sonra söylediklerini doğrular.

Neticesi

Thymbra Muharebesi, Sardis kalesinin (ortada) altında gerçekleşti ve Lidyalılar daha sonra Sardis Kuşatması için geri çekildiler.

Savaştan sonra Lidyalılar Sardis surlarının içine sürüldü ve muzaffer Kiros tarafından kuşatıldı. Şehir, 14 günlük Sardis Kuşatması'ndan sonra, Lidyalıların, zeminin bitişik eğiminin dikliği nedeniyle, surların saldırıya açık olmadığını düşündükleri bir kısmına garnizon kurmaması nedeniyle düştüğü rivayet edilir.[6] Kroisos yakalandı ve Yunan şehirleri İyonya ve Aiolis de dahil olmak üzere toprakları, Kiros'un zaten güçlü olan imparatorluğuna dahil edildi.

Bu gelişme Antik Yunanlar ve Perler'i çatışmaya soktu ve Kiros'un haleflerinin ünlü savaşlarıyla sonuçlandı. Kiros, İyonya ve Aiolis'i ele geçirmenin yanı sıra, Lidyalılar adına savaşan Mısırlı askerlere de gönüllü olarak teslim olup ordusuna katılmalarını sağladı.[7]

Yunan yazar Herodot'a göre Kiros, savaştan sonra Kroisos'a iyi ve saygılı davranmıştır.[8] Babil Nabonidus Chronicle, Kiros'un kralı yendiğini ve öldürdüğünü bildirerek görünüşe göre bununla çelişir, ancak metinde geçen öldürülen Lidya kralının kimliği belirsizdir.[9]

Ayrıca bakınız

  • Sardis Kuşatması (MÖ 546)

Kaynakça

  1. ^ Davis, Paul K. (2001). 100 Decisive Battles: From Ancient Times to the Present (İngilizce). Oxford University Press. s. 7. ISBN 9780195143669. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022. 
  2. ^ a b c Grant, R.G. (2005). Battle: a Visual Journey Through 5000 Years of Combat, DK Publishing London, 9780756645014
  3. ^ Campbell (1830), p. UNK.
  4. ^ Grant (2005), p. 19
  5. ^ Davis (1999), p. UNK.
  6. ^ Herodotus, The Histories, (Penguin Books, 1983), I., p. 75
  7. ^ Campbell, Alexander (1830). The Millennial Harbinger, Vol. I, No. IX
  8. ^ Herodotus, Ibid. pp. 76-79
  9. ^ "The End of Lydia: 547?". Livius.org. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Davis, Paul K. (1999). 100 Decisive Battles: From Ancient Times to the Present, Santa Barbara, CA, USA:PUBLISHER, 1576070751, URL.[]
  • Campbell, Alexander (1830). The Millennial Harbinger, Vol. I, No. IX.[]
  • Grant, R.G. (2005). Battle: a Visual Journey Through 5000 Years of Combat, DK Publishing London, 9780756645014

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lidya</span> Anadoluda Tunç Çağının sonlarından başlayarak MÖ VI. yüzyıla kadar hüküm süren Lidya medeniyetinin merkezini oluşturan tarihî bölge

Lidya, Anadolu'da Tunç Çağı'nın sonlarından başlayarak MÖ 6. yüzyıla kadar hüküm süren Lidya medeniyetinin merkezini oluşturan tarihî bölge. Esas olarak Gediz Nehri ve Küçük Menderes vadilerini kapsayan, günümüzde yaklaşık olarak Manisa ve Uşak illerine denk gelen bölgedir. Lidya medeniyetinin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra da Roma İmparatorluğu dönemine kadar bu isimle anılmıştır. Kuzeyinde Misya, güneyinde Karya, doğusunda Frigya, batısında ise İyonya bölgeleri bulunmaktadır.

<i>Herodot Tarihi</i>

Herodot Tarihi veya Tarihler, Herodot'un Batı edebiyatı'nda tarihin kurucu eseri olarak kabul edilir. Tamamen tarafsız bir kayıt olmasa da, Batı'nın bu konulardaki en önemli kaynaklarından biri olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Çağ'da savaş</span> Antik Çağ Savaşları

Antik çağlarda savaş yazılı tarihin başlangıcından antik dönemin sonuna kadar geçen dönemdeki savaş tarzıdır. Avrupa'da Eski Çağ'ın sonu genellikle Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla (476) eş tutulur. Çin'de de aynı şekilde beşinci yüzyılın sonu sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">II. Kiros</span> Ahameniş İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

II. Kiros, yaygın olarak Büyük Kiros olarak bilinir, Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusudur. Persis kökenli olan bu hükümdar, Med İmparatorluğu'nu yenerek ve Antik Yakın Doğu'nun tüm önceki medeni devletlerini kucaklayarak Ahameniş Hanedanı'nı iktidara getirdi, geniş bir alana yayıldı ve sonunda Batı Asya'nın çoğunu ve Orta Asya'nın büyük bir bölümünü fethederek o dönemde insanlık tarihinin en büyük siyasi topluluğu haline gelecek bir yapı yarattı. Ahameniş İmparatorluğu'nun en geniş topraklarına ulaştığı dönem, Büyük Darius döneminde gerçekleşmiştir. Darius'un egemenliği batıda Balkanlar'dan ve Güneydoğu Avrupa'nın geri kalanından, doğuda İndus Vadisi'ne kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kroisos</span> Lidya kralı

Kroisos, MÖ 585'ten, Pers kralı Büyük Kiros tarafından mağlup edildiği MÖ 547/546 yılına kadar hüküm sürmüş Lidya kralı. Mermnad Hanedanı'ndan gelmektedir ve Alyattes'in oğludur. Herodotus'un aktardığına göre 14 yıl hüküm sürmüştür. Zenginliğiyle bilinmekte olan Kroisos'un, Delphoi tapınağına gönderdiği armağanlar, Herodotus ve Pausanias tarafından aktarılmıştır. Daha önceki elektron sikke basımını bırakarak, altın ve gümüş olmak üzere, yani iki ayrı metalden sikke bastırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sardis</span> Türkiyede bir antik kent

Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lidyalılar</span>

Lidyalılar Anadolu grubunun ayırt edici Hint-Avrupa Lidya dilini konuşan, batı Anadolu bölgesindeki Lidya'da yaşayan Anadolu kökenli bir halktı. Dilleri, Hitit dili ile benzerlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Dara Muharebesi</span>

Dara Savaşı, MS 530 yılında Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında, Dara Kalesi gerçekleşen savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Dorileon Muharebesi (1097)</span> I. Haçlı Seferi savaşı

Dorileon Muharebesi, 1 Temmuz 1097 tarihinde Birinci Haçlı Seferi'nin başlangıcında gerçekleşti. Eskişehir yakınında yapılan bu savaşta Haçlılar, I. Kılıçarslan'ın Anadolu Selçuklu ordusunu yenerek Anadolu'da ilerlemelerine devam ettiler.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu tarihi</span> Anadolu bölgesinin geçmişten günümüze tarihi

Anadolu tarihi, Batı Asya yarımadası Anadolu etrafında yerleşen birçok milleti, devleti ve uygarlığı kapsamaktadır. Ayrıca Latince adıdır. Asia Minor, ''Ön Asya'' olarak da isimlendirilir. Coğrafi olarak modern Türkiye'nin, batıda Ege Denizi'nden doğuda Ermenistan sınırındaki dağlara ve kuzeyde Karadeniz'den güneyde Akdeniz'e kadarki kısmını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Carrhae Muharebesi</span> roma-part savaşı

Carrhae Savaşı, MÖ 53 yılında, Carrhae şehri yakınlarında Roma Cumhuriyeti adına Romalı general Crassus ve Part İmparatorluğu adına spahbed ("General") Surena arasında yapılan ve Partlar adına mutlak bir zaferle sonuçlanan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Platea Muharebesi</span>

Platea Savaşı, Antik Yunanistan'da yapılan son büyük Yunan-Pers savaşıdır. MÖ 479 yılında Perslere karşı Sparta, Atina, Korint, Megara gibi Yunan şehir devletleri arasında gerçekleşmiştir.

Larissa, Larisa Frikonis veya daha eski kaynaklarda çoğu kez Larisa, İzmir'in Menemen ilçesi, Buruncuk köyü yakınında bir antik kenttir. Ege Bölgesi'nin en eski kentlerinden biridir. Bir Helen boyu olan Aiollerin doğu Ege kıyısındaki on iki kentinden biri sayılır.

Callinicum Muharebesi, Paskalya'da, 19 Nisan 531 Cumartesi günü, Belisarius komutasında Bizans İmparatorluğu ordusu ile Azaritis komutasındaki Sasani süvari kuvveti arasında gerçekleşmiştir. Dara Muharebesi'ndeki yenilgiden sonra Sasanilar, savaşın yönünü döndürmek amacıyla Suriye'yi işgal etmek için harekete geçtiler. Belisarius'un hızlı müdahalesi planı bozdu ve Sasanilerin Pirus tarzı muzaffer oldukları muharebe öncesi Belisarius'un askerleri Sasanileri Suriye'nin sınırına doğru geri ittiler.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kolhis Savaşı</span> antik dünyada yaşanan bir savaş

Güney Kolhis Savaşı veya On Binlerin Savaşı, seçkin ve zırhlı Yunan mızraklı piyadeleri ile Kolhis halklarının çatıştığı, Güney Kolhis'te gerçekleşen savaştır. Ksenofon, Anabasis'te bu savaşı isimlendirmediği için, savaş yaşandığı bölgenin adıyla anılmaktadır.

Volturnus Muharebesi, ayrıca Casilinum Muharebesi ya da Capua Muharebesi olarak bilinir, 554'te Bizans İmparatorluğu'nun bir ordusu ile Frank ve Alaman birleşik gücü arasındaki muharebedir. Yaşlı hadım general Narses tarafından yönetilen Bizanslılar galip gelmiştir.

Pteria Muharebesi, MÖ 547'de II. Kiros'un Pers kuvvetleri ile Kroisos'un Lidya kuvvetleri arasındaki çatışmadır. Bu galibi olmayan muharebede her iki ordu da ağır kayıplar verdi.

<span class="mw-page-title-main">Pactyes</span>

Pactyes Lidya, MÖ 546 civarında Persli Büyük Kiros tarafından fethedildiğinde sivil idareden ve Kroisos'un altınını toplamaktan sorumlu tutulan Lidyalı idi:

Halen, Sardis'i Tabalus adlı bir Pers'e emanet ederek ve bir Lidyalı olan Pactyes'i Kroesus ve Lidyalıların altınını üstlenmesi için görevlendirerek, kendisi Kroesus'u da yanına alarak ve ilk başta İyonyalıları hiç hesaba katmadan Ekbatana'ya doğru yola çıktı. Çünkü Babil, Baktriyalı ulus, Sakalar ve Mısırlılar onun ellerindeydi; kendisi bunlara karşı bir orduya liderlik etmeyi ve İyonyalılara karşı başka bir komutan göndermeyi düşünüyordu.

Harpagos, ayrıca Harpagus olarak da bilinir, MÖ 6. yüzyılda yaşamış Med generaldir. Herodot tarafından Pasargad Muharebesi sırasında taraf değiştirerek Büyük Kiros'un tahta geçmesini sağlamasıyla tanınır.

Bu madde Lidya'nın hem efsanevi hem de tarihi bilinen krallarını listeler. Lidya, MÖ 1. binyılda Batı Anadolu'da bulunan antik bir krallıktır. MÖ 2. binyılda bir ülke olarak ortaya çıkmış olabilir ve bir zamanlar Maeonia olarak adlandırılmış olabilir; Herodot, Lidyalılar olarak tanınmadan önce halkın Maeonlular olarak adlandırıldığını söyler. Herodot ve diğer kaynaklar Maeoniae, Heracleidae (Heraklidler) ve Mermnadae olmak üzere üç hanedandan söz eder. İlk iki hanedan efsanevidir, ancak Herakleid hanedanının sonraki üyeleri en azından yarı efsanevidir. Mermnadae tarihi bir topluluktur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.