İçeriğe atla

Threskiornis moluccus

Threskiornis moluccus
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Pelecaniformes
Familya:Threskiornithidae
Alt familya:Threskiornithinae
Cins:Threskiornis
Tür: T. moluccus
İkili adlandırma
Threskiornis moluccus
Cuvier, 1829
Sinonimler
  • Threskiornis molucca

Threskiornis moluccus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Avustralya'nın tamamına yakınında bulunur. Tüylerinin çoğu beyaz renklidir, tüysüz başı ve ayakları siyah renklidir, uzun gagası aşağıya doğru kıvrıktır.

Tarihsel olarak kentsel alanlarda nadiren görünen bu aynak türü 1970'lerden itibaren giderek artan sayılarda Avustralya'nın doğu kıyısındaki kentsel alanlara göç etmiştir ve günümüzde Wollongong, Sidney, Gold Coast, Brisbane ve Townsville'de yaygın olarak görülür. Yararlı tür mü zararlı tür mü olduğu konusunda tartışmalar devam etmektedir. Yeni Güney Galler'in kuzeybatısındaki Macquarie Bataklıkları gibi doğal üreme alanlarındaki popülasyonlar ortadan kaybolmuştur. Buna rağmen Sydney'nin bazı bölümlerinde bu aynaklar kokuları ve rahatsız edici doğaları nedeniyle itlaf edilmektedir. Kardeş türü kutsal aynaktır.

Taksonomi

İlk olarak Georges Cuvier tarafından 1829 yılında Ibis molucca olarak tanımlanmıştır. Afrika'nın kutsal aynağı (T. aethiopicus) ve Asya'nın Threskiornis melanocephalus aynağı ile üst tür kompleksinin bir parçasını oluşturduğu düşünülmektedir. Bu tür kompleksi içindeki yeri yıllar boyunca değişmiştir. Birçok eski rehber kitapta Holyoak tarafından 1970 yılında kapsamlı bir tüy renk ve şekilleri çalışması yapılana kadar T. molucca olarak söz edilmekteydi. Holyoak üç türün benzerliklerini göstermiş ve Avustralya taksonunun erişkin tüyleri ile T. aethiopicus türüne, genç kuş tüyleri ile de T. melanocephalus türüne benzediğini göstermiştir. Bu üç türün T. aethiopicus adı altında tek bir tür olarak sınıflandırılması gerektiğini önermiştir. Bu öneri bilimsel çevrelerce 1991 yılında Lowe ve Richards'ın tüy renklerini tekrar değerlendirilmesine kadar kabul görmüştür.[1] Bu çalışma sonucunda T. molucca'nın tekrar ayrı bir tür olarak tanınmasını önermişlerdir. Bunun ardından gelen kromozom araştırması her üç türün de ayrı karyotipe sahip olduğunu göstermiştir.[2] Bu çalışmalardan sonra T. moluccus birçok otorite tarafından ayrı bir tür olarak sınıflandırılmaktadır.[3]

Alt türler

İki alt türü tanınmaktadır:

  • T. m. moluccus Avustralya anakarasındaki popülasyon.
  • T. m. pygmaeus Solomon Adaları'nda bulunan ve bazen ayrı bir tür olarak kabul edilen cüce formu.[1]

Fiziksel özellikleri

Genç kuşların tüylü baş ve boyunları.
Uçarken kanat altında kırmızı deri görülür.

T. moluccus 65 ila 75 cm. arasındaki boyu ile oldukça büyük bir aynak türüdür. Tüysüz başı ve boynu siyah renklidir. Uzun ve aşağıya doğru kıvrılan gagasının uzunluğu erkeklerde 16,7 cm.'nin üzerinde, dişiler de ise bu uzunluğun altındadır. Boyutsal olarak kısmen bir eşeysel dimorfizm görülür; erkekler 1,7 ila 2,5 kg. arasında, dişiler ise 1,4 ila 1,9 kg. arasında ağırlığa sahiptir.[4] Karşılaştırılacak olursa ak aynak nadiren 1 kg. ağırlığa ulaşır.[5] Gövde tüyleri beyaz renklidir ancak kahverengi tonlar görülebilir. Kanat içi ikincil tüyler ve kuyruk tüyleri siyahtır. Kuyruğun ist kısmı kuş üreme dönemindeyken sarılaşır. Bacaklar ve ayaklar koyu renklidir ve kanatların altında kırmızı renkli deri görülür. Erişkin olmayan kuşların gagaları daha kısadır.[6] Genç kuşlarda baş ve boyun tüylüdür.

Bu kuştan genellikle kötü bir koku yayılır. Koku çürüme kokusu olarak tanımlanamasa da rahatsız edici bir kokudur.

Sesi uzun süren karga sesine benzer.[6]

Cinsel olgunluğa üç yaşında ulaşır[4] ve 28 yıl kadar yaşayabilir.[7]

Dağılımı ve yaşam alanı

Avustralya'nın doğusu, kuzeyi ve güneybatısında yaygın olarak bulunur. Bataklık su havzalarında açık otlaklarda yaşar ve Avustralya'nın doğu kıyısı şehirlerinde parklarda ve Wollongong, Sidney, Perth, Gold Coast, Brisbane ve Townsville gibi şehirlerin çöplüklerinde de bulunurlar. Tarihsel olarak kentsel alanlarda nadir görünen bu kuş ilk olarak 1970'lerin sonunda kuraklık sonrası şehirlere doğru göç etmeye başlamıştır. 1998 yılındaki kuraklık sonrası şehir popülasyonları daha da artmıştır.[7]

Yakın geçmişte bu türü soyu tehdit altında bir tür olarak mı zararlı bir tür olarak mı sınıflandırmak hakkında tartışmalar yapılmıştır. Turistik alanlardaki kuşlar kötü kokuları nedeniyle sorun teşkil etmektedirler. Bu nedenle itlaf edilmektedirler.[8] Ayrıca leşçilik özellikleri ve çöp kutularından çöpleri etrafa yaymaları nedeniyle de sorunlu bir tür olarak görülmektedirler. Parklarda piknik yapanların sandviçlerini bile aşırdıkları görülmektedir. Bu tarz davranışları ve uygun olmayan yerlerde yuvalanmaları ve esaret altındaki hayvanlarla rekabet içinde olmaları nedeniyle Victoria'da çok sayıda kuşun yeri değiştirilmiş ancak bu kuşlar birkaç gün sonra tekrar aynı yere geri dönmüştür.[9]

Yeni Güney Galler'in kuzeybatısında bulunan Macquarie Bataklıkları ana üreme bölgelerinden biriydi, ancak 1998 yılında orada 11.000 çift kuş üremekteyken 2000 yılından beri hiçbir kuşun üremediği bildirilmiştir.[7]

Davranış

Beslenme

Kara ve suda yaşayan omurgasızlar ile insanların atıklarıyla beslenirler. En çok tercih ettikleri besinler kerevit ve midyelerdir.

Üreme

Üreme mevsimi bölgeden bölgeye değişiklik gösterir. Avustralya'nın güneyinde ağustos ile kasım ayları arasında, kuzeyde ise yağmurlu dönemden sonra şubat ile mayıs ayları arasındadır. Yuva, çalı çırpı, ot ve sazlıklardan ibaret, akarsu, göl ya da bataklık kıyısındaki ağaçlara yapılmış sığ kase şeklinde platformlardan oluşur. Diğer su kuşlarıyla birlikte yuva yaparlar. Dişi kuş 65 mm. x 44 mm. boyutlarında iki ila üç adet soluk beyaz yumurta yumurtlar.[10] Kuluçka süresi 21 ila 23 gündür. Tüysüz ve beslenme için yardıma ihtiyaç duyarak yumurtadan çıkan yavrular 48 günde palazlanırlar.[4]

Notlar

  1. ^ a b Lowe KW, Richards GC (1991). "Morphological Variation in the Sacred Ibis Threskiornis aethiopicus Superspecies Complex". Emu. 91 (1). ss. 41-45. doi:10.1071/MU9910041. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2022. 
  2. ^ de Boer LE, van Brink JM (1982). "Cytotaxonomy of the Ciconiiformes (Aves), with karyotypes of eight species new to cytology". Cytogenet Cell Genet. 34 (1–2). ss. 19-34. PMID 7151490. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  3. ^ Christidis L, Boles WE (2008). Systematics and Taxonomy of Australian Birds. Canberra: CSIRO Publishing. s. 113. ISBN 978-0-643-06511-6. 
  4. ^ a b c Legoe C, Ross G (eds.) (Nisan 2007). "Wild about ibis: living with urban wildlife" (PDF). Department of Environment and Climate Change, New South Wales - website. Department of Environment and Climate Change NSW. 27 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  5. ^ Hancock & Kushan, Storks, Ibises and Spoonbills of the World. Princeton University Press (1992), ISBN 978-0-12-322730-0
  6. ^ a b Simpson K, Day N, Trusler P (1993). Field Guide to the Birds of Australia. Ringwood, Victoria: Viking O'Neil. s. 54. ISBN 0-670-90478-3. 
  7. ^ a b c "Ibis invasion". Australian Broadcasting Corporation. 16 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  8. ^ "Ibises–cull them or cuddle them?". The Sydney Morning Herald. 5 Ekim 2006. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  9. ^ Temby, I. "Problems caused by the Australian white ibis". Department of Primary Industries (Victoria). 6 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  10. ^ Beruldsen, Gordon (2003). Australian Birds: Their Nests and Eggs. Kenmore Hills, Qld: self. s. 177. ISBN 0-646-42798-9. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aynakgiller</span>

Aynakgiller (Threskiornithidae), Pelecaniformes takımına ait, karada ve sulak alanlarda yaşayan kuşları kapsayan bir familya. Familya içinde 36 tür sınıflandırılmaktadır.Bunlardan Threskiornis solitarius türünün soyu tükenmiştir. Geleneksel olarak iki altfamilya olarak sınıflandırılır: Aynaklardan oluşan Threskiornithinae ve kaşıkçılardan oluşan Plataleinae. Ancak yakın dönemde yapılan genetik araştırmalar bu geleneksel sınıflandırmanın düzeltilmesi gerektiğini ve kaşıkçıların Eski Dünya aynakları ile sınıflandırılması gerektiğini ve Yeni Dünya aynaklarının ise daha erken zamanda ortak atadan ayrıldığını göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı aynak</span>

Bayağı aynak, aynakgiller (Threskiornithidae) familyasından bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Ak kanatlı sumru</span>

Ak kanatlı sumru, sumrugiller (Sternidae) familyasından bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl aynak</span>

Kızıl aynak, aynakgiller (Threskiornithidae) familyasından Güney Amerika'nın tropik bölgeleri ile ayrıca Trinidad ve Tobago'da yaşayan bir aynak türü.

<span class="mw-page-title-main">Aynak</span> Threskiornithinae alt familyasını oluşturan uzun bacaklı ve çıplak kafalı kuş türlerinin ortak adı.

Aynak ya da ibis, Threskiornithinae alt familyasını oluşturan uzun bacaklı ve çıplak kafalı kuş türlerinin ortak adı.

<i>Malurus melanocephalus</i>

Malurus melanocephalus, Maluridae familyasından ötücü kuş türü. Avustralya’da endemiktir; kuzey ile doğu kıyılarında ve akarsu yakınlarında yaşar. Maluridae familyasındaki diğer türlerde olduğu gibi bu tür de eşeysel dimorfizm özelliği gösterir. Erkeğin üreme dönemi tüyleri oldukça dikkat çekicidir. Bu mevsimde erkeklerin başları, üst tüyleri ve kuyrukları karadır ve sırtları parlak kırmızı kanatları da kahverengidir. Dişinin üst tüyleri kahverengimsi alt tüyleri de soluk renklidir. Erkeğin eklips tüyleri ve genç kuşlar dişiye benzer. Bazı erkekler üreme döneminde de eski tüylerini korur. İki ırkı tanınmıştır: Doğu Avustralya’da daha uzun kuyruklu ve turuncu sırtlı melanocephalus ırkı ile Kuzey Avustralya’da görece daha kısa kuyruklu ve kızıl sırtlı cruentatus ırkı.

<i>Malurus leucopterus</i>

Malurus leucopterus, Maluridae familyasından ötücü kuş türü. Queensland’in ortasından ve Güney Avustralya’dan Batı Avustralya’ya Avustralya’nın kuru bölgelerinde yaşar. Eşeysel dimorfizm gösteren bu türün erkekleri üreme döneminde parlak mavi gövde tüylerine, kara gagaya ve beyaz kanatlara sahiptir. Dişinin tüyleri kum-kahverengi ve açık mavi kuyruk tüyleridir. Genç erişkin erkekler de dişiler ile aynı tüylere sahiptir. Üç alt türü tanınmıştır. Ana karada bulunan ana ırkın dışında diğer ırklardan biri Dirk Hartog Adası’nda diğeri ise Batı Avustralya’nın açığında bulunan Barrow Adası’nda yaşar. Bu adalarda bulunan ırkların üreme dönemi tüyleri maviden çok kara renklidir.

<i>Threskiornis</i> Kuş cinsi

Threskiornis, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Eski Dünya'nın daha sıcak olan bölgelerinde, Asya'nın güneyi, Avustralasya ve Sahra altı Afrika'da bulunurlar. Koloni hâlinde yuvalanır ve ürerler. Yuvaları ağaçlar ya da çalılıklar üzerinde çalı lırpıdan oluşur. dişileri iki ila dört arasında yumurta yumurtlar. Yaşam alanları bataklık su havzalarıdır ve burada bulunan çeşitli balıklar, kurbağalar, kabuklular ve böceklerle beslenirler.

<span class="mw-page-title-main">Tepeli aynak</span> kuş türü

Tepeli aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir monotipik kuş cinsi Nipponia içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür. 19. yüzyıla kadar Asya'nın doğusunda yaygın olarak bulunmaktaydı ancak 20. yüzyılın ilk yarısından itibaren sayıları giderek azalmıştır. 2010 yılının Aralık ayında Çin, Güney Kore ve Japonya'da 1.814 kuş bulunmaktaydı. Nipponia nippon olan bilimsel adından ötürü Japonya'nın sembol kuşu olarak görülür ancak Japonya'nın ulusal kuşu Japon sülünüdür. Japonya'da Niigata ilinin ve Wajima ile Sado şehirlerinin sembolüdür.

<i>Mesembrinibis cayennensis</i>

Mesembrinibis cayennensis Threskiornithidae familyasında yer alan monotipik kuş cinsi Mesembrinibis içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Benek gerdanlı aynak</span>

Benek gerdanlı aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Afrika'da tropikal bölgelerde bataklık ormanlarda bulunur.

<i>Pseudibis gigantea</i>

Pseudibis gigantea, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Kamboçya'nın kuzeyinde yaşar. Az sayıda kuş Laos'un en güney ucunda hayatta kalmıştır. Son zamanlarda Vietnam'da Yok Đôn Ulusal Parkı'nda gözlemlenmiştir.

<i>Pseudibis davisoni</i>

Pseudibis davisoni, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Kamboçya'nın kuzeyinde, Vietnam'ın güneyinde, Laos'un en güneyinde ve Endonezya'da Doğu Kalimantan'da çok az yerde bulunur. Epitet adı Britanyalı ornitolog William Ruxton Davison'a ithafen verilmiştir.

<i>Threskiornis spinicollis</i>

Threskiornis spinicollis, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Avustralya'nın tamamına yakınında, Yeni Gine'de ve Endonezya'nın bazı bölgelerinde bulunur. Erişkinlerin boyunlarında oldukça ayırt edici olan saman benzeri tüyler bulunur.

Threskiornis moluccus pygmaeus, Threskiornithidae familyasında yer alan Threskiornis moluccus aynak türünün ayırt edilebilir cüce formundan oluşan bir alt türüdür. Bazı otoriteler Threskiornis pygmaeus adı altında ayrı bir tür olarak sınıflandırmaktadır. Yalnızca Melanezya'daki Solomon Adaları'nın Rennell Adası ve Bellona Adası'nda yaşar.

<i>Geronticus</i> Kuş cinsi

Geronticus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Koyu renkli olan ve başları tüysüz deri ile kaplı bu kuşların adı Yunanca "yaşlı adam" anlamına gelen γέρωντος (gerontos) kelimesinden gelir. Kelaynak olarak adlandırılırlar.

<i>Eudocimus</i>

Eudocimus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Üyeleri Yeni Dünya'da ABD'nin güneyinden Orta Amerika, Karayipler ve Güney Amerika'da sıcak bölgelerde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Ak başlı aynak</span>

Ak başlı aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Koloniler hâlinde bataklıklarda genellikle çalılık ya da alçak ağaçların üzerine yaptıkları yuvalarda ürerler. ABD'nin batısından Meksika'ya, Brezilya'nın güneydoğusu ve Bolivya'nın güneydoğusundan Arjantin'in ortalarına ve Şili'nin ortasının kıyı kesimlerinde üreme dönemini geçirirler. Kışları üreme döneminde bulundukları yerler dışında Kaliforniya'nın güneyi ve Louisiana'dan güneye olan bölgede de geçirirler.

<span class="mw-page-title-main">Ak aynak</span>

Ak aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. ABD'nin doğu kıyılarının kuzeyinden güneye doğru Meksika Körfezi boyunca Yeni Dünya tropik kıyılarının çoğunda yaşar. Orta boyda bir kuş olan bu aynağın tüyleri beyaz, aşağıya doğru kıvrık uzun gagası ve uzun ayakları parlak kızıl-turuncu ve yalnızca uçuş sırasında görülen kanat tüylerinin ucu da siyah renklidir. Erkekler dişilerden daha büyüktür ve gagaları daha uzundur. Üreme döneminde ABD'nin Atlantik kıyısı boyunca Meksika ve Orta Amerika'nın doğu kıyılarında bulunurlar. Üreme dönemi dışında yaşadıkları alan Kuzey Amerika'nın içlerine ve Karayipler'e kadar uzanır. Ayrıca Güney Amerika'da Kolombiya ve Venezuela kıyılarında da bulunur. Venezuela'nın ortasındaki popülasyon kızıl aynak ile birlikte bulunur ve bu iki tür kendi aralarında çiftleşebilmektedir. Ak aynak ile kızıl aynak bazı otoriteler tarafından tek tür olarak sınıflandırılmaktadır.

<i>Microcarbo melanoleucos</i> Bir kuş türü

Microcarbo melanoleucos karabatakgiller (Phalacrocoracidae) familyasından bir kuş türüdür. Avustralya, Yeni Gine, Yeni Zelanda, Malezya ve Endonezya ile birlikte Pasifik Okyanusu'nun güneybatısında yaşar. Küçük gagalı bir karabatak türü olan bu kuş genellikle üstü siyah altı beyazdır. Gagası sarıdır ve küçük bir tepeliği vardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.