İçeriğe atla

Thomas Sankara

Thomas Sankara
5. Burkina Faso Devlet Başkanı
Görev süresi
4 Ağustos 1983 - 15 Ekim 1987
Yerine geldiğiJean-Baptiste Ouédraogo
Yerine gelenBlaise Compaoré
Yukarı Volta Başbakanı
Görev süresi
10 Ocak 1983 - 17 Mayıs 1983
BaşkanJean-Baptiste Ouédraogo
Kişisel bilgiler
Doğum 21 Aralık 1949
Yako, Fransız Batı Afrikası
Ölüm 15 Ekim 1987 (37 yaşında)
Ouagadougou, Burkina Faso
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Yukarı Volta (1966-1984)
 Burkina Faso (1984-1987)
Hizmet yılları 1966-1987
Çatışma/savaşları Agacher Şeridi Savaşı

Thomas Isidore Noël Sankara (21 Aralık 1949 - 15 Ekim 1987), Burkina Fasolu asker ve siyasetçi. Sankara, Afrika kıtası ülkesi Yukarı Volta'da (isim değişikliği sonrası Burkina Faso) 1983-1987 yılları arasındaki devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Bu süreçte 1984 yılına kadar Yukarı Volta devlet başkanı olan Sankara, gerçekleştirdiği isim değişikliği sonrasında 1984 ile 1987 yılları arasında Burkina Faso devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Yaşamı

Afrika'nın Che Guevara'sı olarak da bilinen Sankara, 1949'da o zamanki adıyla Yukarı Volta'da dünyaya geldi. Fas, Fransa ve Madagaskar'da subay olarak eğitim gördükten sonra 1980 yılında Albay Saye Zerbo'nun yönetimindeki askerî darbeye katıldı. Hükûmette devlet bakanlığı kazanan Sankara kısa süre sonra solcu görüşleri nedeniyle görevden alındı. 7 Kasım 1982'de Jean-Baptiste Ouédraogo'nun yönetiminde yapılan darbe sonucu Ocak 1983'te başbakanlık görevini üstlenen Sankara, Mayıs 1983'te başka önde gelen isimlerle birlikte görevinden uzaklaştırıldı ve ev hapsine alındı. Bu kitle eylemlerine neden oldu. Blaise Compaoré'nin Ağustos 1983'te gerçekleştirdiği yeni bir darbeyle Sankara devlet başkanlığı görevini üstlendi.[1]

Sankara ülkenin ekonomik ve kültürel kalkınmasına yönelik giriştiği kampanyayla ve bireysel çıkarlar peşinde koşmayışıyla uluslararası bir prestij kazandı. Sosyalist bir devrimci olan Sankara kullandığı Ya Anavatan ya ölüm, biz kazanacağız sloganı doğrultusunda politikasını uygulamış, bu süreçte de Küba modelinden ve Gana devlet başkanı Jerry Rawlings'den etkilenmiştir. Planlı ekonomi aracılığıyla sosyalist bir kalkınma modeli uygulayarak ülkeyi yoksulluktan kurtarmaya çalıştı. Çok sayıda kadının da hükûmette olduğu Sankara döneminde, kadın hakları konusunda da önemli adımlar atıldı. Kadın sünnetini yasakladı, çok eşliliğe karşı çıktı ve doğum kontrolünün yaygınlaştırılmasını savundu. AIDS'i Afrika için büyük bir tehdit olarak gören ilk devlet Burkina Faso oldu. Ülkede çölleşmeye ve ormanların tahribine karşı kampanyalar başlatıldı. Hükûmetin elindeki Mercedesler satılarak, bakanlara makam aracı olarak Renault 5 marka otomobiller tahsis edildi. Kabile şeflerinin kendi adlarına haraç toplamak ve tabiyetindekilere angarya yüklemek gibi ayrıcalıkları kaldırıldı. Başkent Ouagadougou'daki bir ordu deposu ülkenin tüm halka açık ilk süpermarketi haline getirildi. Ülkede kendisi tarafından gerçekleştirilen devrimin yıl dönümünde, 4 Ağustos 1984 yılında, ülkenin Yukarı Volta olan adını onurlu insanların yaşadığı vatan anlamına gelen Burkina Faso olarak değiştirmiştir. İsim değişikliğine paralel olarak yeni bir bayrak ve yeni bir ulusal marş kabul edilmiştir.

Yerli malları kullanmaya teşvik edici çalışmalar yapılarak, hükûmet görevlilerinin yabancı kumaşlardan giysiler yerine faso dan dani adlı geleneksel kıyafeti giymeleri istendi. Ülkenin ekonomik olarak Fildişi Sahili'ne bağımlı güneybatısının ulusal ekonomiyle bütünleştirilmesine girişildi. Ancak Sankara'nın çabalarına karşın ekonomik hayatta önemli bir düzelme olmadı.

Hoşnutsuzluğun artması sonucu 15 Ekim 1987'de kendisini bir dönem başkanlığa taşıyan Blaise Compaoré'nin yönetiminde Halk Cephesi ismiyle örgütlenmiş bir grup, darbe yaptı ve Sankara görevden uzaklaştırıldı. Darbe sırasında çıkan çatışmalarda Sankara da hayatını kaybetti. Ölümünün ardından Compaoré'nin sorumlu tutulduğu süreçte ölümün doğal yollardan gerçekleştiği söylendi ve bu darbeye sebep olarak iktidarında ülkeyi kargaşaya sürükleyecek politikalar yürüttüğü söylendi.[2]

Michel Kafando'nun devlet başkanlığı döneminde, Mart 2015'te Burkina Faso, Sankara'nın mezarının tekrar açılarak otopsi yapılmasını karar vermiş,[3] yapılan ilk incelemelerde birçok kurşun izine rastlandığı ifade edilmiştir.[4] Bu süreçte Sankara'nın eşi, mezarının Sankara'ya ait olamayacağını bildirmiş, kendisinin Daghnoen mezarlığına gömülmediğini bilinmeyen bir yerde gömülü olduğunu beyan etmiştir. Makamlar DNA testi için verilerin Fransa'ya gönderildiğini açıklamıştır.

Kaynakça

  1. ^ Abiola Irele, Biodun Jeyifo: The Oxford Encyclopedia of African Thought (Band 2). Oxford University Press, Oxford 2010
  2. ^ AnaBritannica 1988 Dünya Almanağı. Ana Yayıncılık A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica INC. 1988. s. 30. 
  3. ^ "Sankara'nın mezarının açılmasına karar verildi". 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016. 
  4. ^ "Sankara'nın ölümündeki perde 28 yıl sonra aralanıyor". 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Burkina Faso, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Mali, Nijer, Benin, Togo, Gana ve Fildişi Sahili oluşturmaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Yukarı Volta adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde siyasi belirsizlikler neticesinde darbeler yaşanmış, 4 Ağustos 1983 tarihinde Thomas Sankara önderliğinde devrim gerçekleştirilmiş, ülkenin ismi de devrim neticesinde Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Vagadugu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Volta</span>

Yukarı Volta ya da resmi adıyla Yukarı Volta Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında bulunan, Fransa sömürgesinden 1958 yılında özerkliğini, 5 Ağustos 1960 tarihinde de bağımsızlığını kazanan devlet.

<span class="mw-page-title-main">Blaise Compaoré</span> Burkina Faso devlet başkanı (1987-2014)

Blaise Compaoré (d. 3 Şubat 1951), bir darbe ile Cumhurbaşkanı Thomas Sankara devrilmesinden sonra 1987 yılından 31 Ekim 2014 yılında istifa edene kadar Burkina Faso'nun Cumhurbaşkanlığını yapmış bir politikacı. 14 Nisan 2011'de Cumhurbaşkanlığı Sarayını koruyan askerlerin konut tazminatının ödenmemesini protesto etmek için ağır ve hafif silahlarla ateş etmeye başlayan bir grup askerin protesto etmiş ve sarayda yaralanlar olmuştur. İsyan sonrasında Compaoré protestocular ve askerlerin istek ve taleplerini tatmin etmek amacıyla hükûmeti feshetti.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso bayrağı</span> Ulusal bayrak

Burkina Faso bayrağı, Burkina Faso devletine ait ve günümüzde kullanılan hâli ile resmî olarak 4 Ağustos 1984 yılında kabul edilen bayrak.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso arması</span> Ulusal arma

Burkina Faso arması, Afrika ülkesi Burkina Faso tarafından kullanılan resmî devlet armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Volta bayrağı</span>

Yukarı Volta bayrağı, günümüzde Burkina Faso olan ülkenin 1960 yılında Yukarı Volta olarak bağımsızlığını kazanmasından önce 9 Aralık 1959 tarihinde kullanımı resmî olarak kabul edilmiş bayrağıdır. 1960 yılında elde edilen bağımsızlık ile de resmî olarak Yukarı Volta bayrağı olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yacouba Isaac Zida</span> Burkina Faso devlet başkanı (2014)

Yarbay Yacouba Isaac Zida, Burkina Faso'un eski başbakanı ve devlet başkanı olarak görev yapan bir Burkinalı subaydır. Bir üst kıdemli subay olan Honoré Traoré'nin yerine 2014 Burkina Faso ayaklanmasının ardından iktidarı ele aldı. Birkaç hafta sonra, bir sivil olan Michel Kafando, geçiş sırasında devlet başkanı olarak Zida'nın yerine seçildi; Kafando sonradan 19 Kasım 2014 tarihinde Başbakan olarak Zida'yı göreve atadı.

<span class="mw-page-title-main">Michel Kafando</span> Burkina Faso devlet başkanı (2014-2015)

Michel Kafando, Burkina Fasolu siyasetçi. Kafando, Afrika ülkesi Burkina Faso'da 2014 ile 2015 yılları arasında geçici olarak devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Yaméogo</span> Yukarı Voltanın ilk devlet başkanı (1960-1966)

Maurice Yaméogo, Yukarı Voltalı siyasetçi. Yaméogo, Afrika kıtasında bulunan Yukarı Volta'nın bağımsızlığını kazanması sonrası 1960 ile 1966 yılları arasında ilk devlet başkanı olarak devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Burkina Faso devlet başkanı, Afrika ülkesi Burkina Faso'nun Fransa'dan bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Roch Marc Christian Kaboré</span> Burkina Faso devlet başkanı (2015-2022)

Roch Marc Christian Kaboré, Burkinalı bankacı ve siyasetçi. Kaboré, Afrika ülkesi Burkina Faso'da 2015'ten askerî darbe ile görevden uzaklaştırıldığı 2022'ye kadar devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Kaboré, 1994-1996 arası başbakanlık görevinde de bulunmuştu.

Saye Zerbo, Yukarı Voltalı asker ve siyasetçi. Zerbo, Afrika kıtası ülkesi Yukarı Volta'da 1980 ile 1982 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Ouédraogo</span> Yukarı Volta devlet başkanı (1982-1983)

Jean-Baptiste Ouédraogo, Yukarı Voltalı doktor ve siyasetçidir. Ouédraogo, Afrika kıtası ülkesi Yukarı Volta'da 1982 ile 1983 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gilbert Diendéré</span>

Gilbert Diendéré, Burkina Fasolu asker. Diendéré, Afrika kıtasında yer alan alan Burkina Faso'da gerçekleştirilen darbe sonucu 2015 yılında birkaç gün devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Afrika Birliği</span>

Batı Afrika Birliği, Afrika ülkeleri Gana ile Burkina Faso arasında 1980'li yıllarda planlanan ancak gerçeğe dönüşmeyen birliktelik.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Burkina Faso başbakanı, Afrika ülkesi Burkina Faso'nun Fransa'dan bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından bu yana ülkede kurulan hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Ange-Félix Patassé</span>

Ange-Félix Patassé Orta Afrikalı siyasetçi. Patassé, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1993 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Aboubacar Sangoulé Lamizana Yukarı Voltalı asker ve siyasetçi. Lamizana, Afrika kıtasında bulunan Yukarı Volta'nın ikinci devlet başkanı olarak 1966 ile 1980 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Paul-Henri Sandaogo Damiba</span> Burkinalı asker ve cunta lideri

Paul-Henri Sandaogo Damiba, 31 Ocak 2022'den bir darbeyle görevden alındığı 30 Eylül 2022'ye kadar Burkina Faso'nun geçici cumhurbaşkanı olarak görev yapan Burkinalı subaydır. Damiba, sadece sekiz ay önce, 24 Ocak 2022'de Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore'yi bir darbeyle görevden aldığında iktidara gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Gérard Kango Ouédraogo</span> Burkina Fasolu siyasetçi (1925-2014)

Gérard Kango Ouédraogo, Yukarı Voltalı siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.