İçeriğe atla

Thomas Bernhard

Thomas Bernhard
1987 yılında çekilmiş fotoğrafı
Doğum9 Şubat 1931(1931-02-09)
Heerlen, Hollanda
Ölüm12 Şubat 1989 (58 yaşında)
Gmunden, Avusturya
MeslekRomancı, Oyun yazarı
VatandaşlıkAvusturyalı
Edebî akımPostmodern roman
Etkiledikleri
Etkilendikleri
İmza
Resmî site
http://www.thomasbernhard.org

Nicolaas Thomas Bernhard (9 Şubat 1931, Heerlen, Hollanda - 12 Şubat 1989, Gmunden, Avusturya), Avusturyalı yazardır.

Thomas Bernhard, II. Dünya Savaşı sonrası Alman edebiyatının en önemli yazarlarından biri sayılmaktadır. 1970'te Georg Büchner Ödülü'ne layık görüldü. Genel olarak eserlerinde ülkesi Avusturya'ya karşı büyük bir öfke görülür. Taşranın dar kafalı tutuculuğu, düşünsel gelişime sekte vuran bencilliği ve dışlayıcılığı yazarın üzerinde en çok durduğu temalardır.

Hayatı

Thomas Bernhard 1931'de gayrimeşru bir çocuk olarak Hollanda'da dünyaya geldi, çocukluğunu annesi ve onun ailesiyle birlikte Avusturya'nın çeşitli şehirlerinde geçirdi. Bu dönemde yazar olan dedesi Johannes Freumbichler'in himayesinde edebiyat ve müzik zevki gelişti. Okula devam ederken bir yandan da bir bakkalda çırak olarak çalıştı. Ancak çocukluğundan beri muzdarip olduğu akciğer hastalığı yüzünden 1949'dan itibaren 2 yılı aşkın bir süre sanatoryumda yattı. Doktorların fazla ömür biçmediği Bernhard, hastalığının kritik evresini atlattıktan sonra, bir süre Salzburg'daki Mozarteum'da müzik eğitimi gördü, bir yandan da gazeteler için adliye muhabirliği yapmaya başladı.

1957'den başlayarak serbest yazarlık yaptı. Hayatı boyunca geçimini yazarlık sayesinde kazanmış olan yazar, 1989 yılında Avusturya'nın kuzeyinde yer alan Gmunden şehrindeki evinde öldü.

Eserleri Hakkında

Salzburg Devlet Tiyatrosu'ndaki bu anıt plaket, Thomas Bernhard oyunlarının önemli prömiyerlerinin bu tiyatroda yapıldığını hatırlatıyor bize.

Yazarlık hayatına şiirle başlayan Bernhard, ilk romanı olan Frost'u (Don) 1963 yılında yayınladı. Bu ilk romanında bile sonradan geliştireceği üslubunu müjdeleyen bir anlatı tekniğinin izleri görülür. Türkçeye de çevrilen eserleri otobiyografik özellikler taşır. Örneğin Der Untergeher (Bitik Adam) adlı eseri ünlü piyanist Glenn Gould'u merkeze alan kurgusal bir romandır ve yazarın Salzburg'daki müzik eğitiminden izler taşır. Holzfällen (Odun Kesmek) adlı romanında tiyatro yazarlığı vesilesiyle içine girdiği tiyatro çevresi; Alte Meister'de (Eski Ustalar) sanat ve felsefeye ilgisi; Der Stimmenimitator'da (Ses Taklitçisi) adliye muhabirliği yaptığı dönemle ilgili izlenimleri; Wittgensteins Neffe'de (Wittgenstein'ın Yeğeni) sanatoryum günleri; Auslöschung'da (Yok Etme) ise Nazilere, onlara direnmeden riayet eden Avusturyalılara ve Kiliseye karşı öfkesi bu eserlerinin temel motivasyonudur. Genelde tiyatro yönetmeni Claus Peymann'ın yönettiği oyunları Avusturya'da ses getirmiştir.

Üslûp

Thomas Bernhard'ın romancılığının en ayırt edici özelliği üslubudur. Romanları genellikle tek bir paragraftan oluşur ve cümleleri sürekli ara cümlelerle uzar. Zaman zaman birinci tekil şahıs anlatımdan saparak monologlara, söylenmelere dönüşen romanlarının yapısı da iç içe geçmiş eliptik bir görünüm sunar, bir olay roman boyunca tekrar tekrar karşımıza çıkabilir. Söz konusu söylenmelerin temel hedefi Avusturya'nın toplumsal ve düşünsel hayatıdır. Sanatçılardan politikacılara ve felsefecilere uzan geniş bir yelpazedeki insanlar Bernhard'ın tavizsiz öfkesinden nasiplerini alırlar, üstelik bu kişiler her zaman kurgusal da değildir. Örneğin Odun Kesmek romanında bizatihi birlikte çalıştığı tiyatro çevresinden insanlara hakaret ettiği gerekçesiyle hakkında davalar açılmıştır. Bernhard, ülkesine karşı sert tavrı yüzünden "yemek yediği yere ihanet ettiği" gerekçesiyle suçlanmıştır. Yine de Thomas Bernhard'ın belli bir ideolojinin sözcülüğünü yaptığını söylemek zordur; çünkü romanlarında her politik ve ideolojik grubun söylemini acımazsızca eleştirdiği söylenebilir.

Eserlerinin etkisi

Thomas Bernhard'ın roman tekniği, kimisi başka dillerde kendinden önce yazmakta olan bazı yazarları bile etkilemiştir. Örneğin Amerikalı romancı William Gaddis'in son romanı Agape, Agape belirgin Bernhard etkileri taşır. Bununla birlikte El Salvador'lu romancı Horacio Castellanos Moya, İngiliz romancı Tim Parks ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Avusturyalı yazar Elfriede Jelinek'in eserlerinde ve W.G. Sebald'ın özellikle son romanı Austerlitz'de de Bernhard'dan izler görülür; İspanyol romancılar Javier Garciá Sánchez ve Félix de Azúa'nın da "Bernhardesk" üslubun takipçisi olduğu söylenmektedir.

Türkiye'de ise Mahir Öztaş'ın Bernhard'dan etkilendiği söylenebilir; gazeteci yazar Ahmet Tulgar'sa köşe yazılarında sık sık Bernhard kitaplarına atıflarda bulunur ve ondan alıntılar yapar. Fatih Balkış ise Fars ve Baht Dönüşü adındaki romanlarında Bernhardyen bir üslup kullanmıştır. Yazar Selçuk Altun Kitap İçin(2) de (1302 no.lu madde) Thomas Bernhard'ın 10 gözde kitabının yazarı olduğunu ifade etmiştir.

Türkçedeki Eserleri

Roman/Öykü/Düzyazı

  • Don (Frost), çeviren: Mustafa Tüzel, YKY. (2006)
  • Bitik Adam (Der Untergeher), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2000)
  • Beton (Beton), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2007)
  • Yok Etme (Auslöschung), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2005)
  • Eski Ustalar (Alte Meister), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2002)
  • Ses Taklitçisi (Der Stimmenimitator), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2003)
  • Odun Kesmek (Holzfällen), çeviren: Sezer Duru, YKY. (1999)
  • Yürümek - Evet (Gehen - Ja), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2009)
  • Ödüllerim (Meine Preise), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2010)
  • Düzelti (Korrektur), çeviren: Sezer Duru, YKY. (2011)
  • Amras - Watten, çeviren: M. Sami Türk, YKY. (2013)
  • Goethe Öleyazıyor (Goethe schtirbt), çeviren: Fatih Özgüven, YKY. (2013)
  • Ungenach, çeviren: Fatih Özgüven, YKY. (2014)
  • Kireç Ocağı (Kalkwerk), çeviren: Esen Tezel, YKY. (2015)
  • Neden (Die Ursache), (Otobiyografik Beşleme 1), çeviren: Mustafa Tüzel, Mitos Yayıncılık. (1993)
  • Mahzen (Der Keller), (Otobiyografik Beşleme 2), çeviren: Mustafa Tüzel, Mitos Yayıncılık. (1994)
  • Soluk (Der Atem), (Otobiyografik Beşleme 3), çeviren: Ebru Omay, Mitos Yayıncılık. (1997)
  • Soğukluk (Die Kälte), (Otobiyografik Beşleme 4), çeviren: Nadide Amasyalı, Mitos Yayıncılık. (1997)
  • Bir Çocuk (Ein Kind), (Otobiyografik Beşleme 5), çeviren: Kemal Boztepe, Mitos Yayıncılık. (1997)
  • Wittgenstein'ın Yeğeni (Wittgensteins Neffe), çeviren: Fatih Özgüven, Metis Yayınları. (1989)
  • Olaylar (Die Erzählungen), çeviren: Ahmet Uğur Nalcıoğlu/Ahmet Sarı, Babil Yayınları.

Tiyatro

  • Kahramanlar Alanı (Heldenplatz), çeviren: Ahmet Arpad, Can Yayınları. (1992)
  • Ritter, Dene, Voss, çeviren: Fatma Öztürk Dağabakan/Ahmet Sarı, De Ki Yayınları.
  • Immanuel Kant, çeviren: Fatma Öztürk Dağabakan/Ahmet Sarı, De Ki Yayınları.
  • Dünya Düzelticisi (Der Weltverbesserer), çeviren: Gürsel Uyanık/Ahmet Sarı, De Ki Yayınları.
  • Tiyatrocu (Der Theatermacher), çeviren: Özdemir Nutku, Mitos Boyut Yayınları. (1999)

Hakkında

  • Nihilizme Eleştirel Bir Bakış (Thomas Bernhard'ın Soğuk ve Akıl Karıştırıcı Fikir Dünyası), Acar Sevim, İşaret Yayınları.
  • Thomas Bernhard'ın Şiir Dünyası, Ahmet Sarı, De Ki Yayınları.
  • Thomas Bernhard'la Konuşmalar, Kurt Hoffman, çeviren: Sezer Duru, YKY. (2003)
  • Thomas Bernhard, Hans Höller, Şule Yayınları. (2012)
  • "Anti-Otobiyografi", Satırlararasında Aylaklık içinde, Oğuz Demiralp, YKY.
  • "Thomas Bernhard'ın Roman Dünyası", Öteki Renkler içinde, Orhan Pamuk, İletişim Yayınları.
  • "Vesika-lık: Thomas Bernhard", (Oğuz Demiralp, Enis Batur, Orhan Pamuk, Ahmet Cemal, Zehra İpşiroğlu, Nuri Sağlam, Ingeborg Bachmann, Peter Handke, Marcel-Reich Ranicki, Michel Schneider, Pierre Daum) Kitap-lık içinde, Sayı 47, Mayıs-Haziran 2001, YKY.

Kaynakça

  1. ^ Moore, Steven. "The Secret History of Agapē Agape". The Gaddis Annotations. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011. 
  2. ^ "Elfriede Jelinek - Biography - Famous People from Vienna, Austria". Aboutaustria.org. 18 Ocak 2007. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  3. ^ Alfons C. Salellas (26 Şubat 2004). "deixalles: La farsa de la desolación (Javier Marías sobre Thomas Bernhard)". Alfonscsb.blogspot.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  4. ^ Bernhard, Thomas (22 Ağustos 2007). "Fiercely Unlovely 'Loser' Doesn't Need to Please". NPR. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  5. ^ Pamuk, Orhan (2008). Other Colors: Essays and a Story. Vintage Books. ISBN 978-0-307-38623-6. 
  6. ^ Posted by Terry. "KCRW Bookworm « Vertigo". Sebald.wordpress.com. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  7. ^ "The Believer - Interview with Ben Lerner". Believermag.com. 18 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  8. ^ ""instead of facing life's realities, we bury ourselves in mysticism and sex" « the evening redness in the west". Theeveningrednessinthewest.wordpress.com. 7 Ocak 2011. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmet Enis Batur, Türk şair, yazar ve yayımcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tezer Özlü</span> Türk yazar

Tezer Özlü, Türk yazar. Başta Çocukluğun Soğuk Geceleri ve Yaşamın Ucuna Yolculuk olmak üzere az sayıda kitabıyla tanınır. Yazar Demir Özlü ve yazar-çevirmen Sezer Duru'nun kardeşidir.

Julian Patrick Barnes, Man Booker Ödülü sahibi, çağdaş İngiliz roman yazarı. Dan Kavanagh takma ismiyle polisiye romanlar da yazan Barnes, Fransa'da da popüler olan İngiliz yazarlardan biridir. Sanatçı bu ülkede aralarında Médicis Ödülü ve Prix Femina'nın da bulunduğu birçok ödül kazandı.

<span class="mw-page-title-main">J. G. Ballard</span>

James Graham Ballard Şanghay'da doğan İngiliz asıllı bilimkurgu yazarıdır. Bilimkurgu edebiyatta teknoloji tapınmacılığına karşı çıkan Yeni Dalga'nın seçkin temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Pamuk</span> Nobel ödüllü Türk roman yazarı

Orhan Ferit Pamuk, Türk romancı. Birçok başka edebiyat ödülünün yanı sıra, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü ve 54 yaşında, bu ödülü kazanan en genç edebiyatçılardan biri oldu. Kitapları altmış üç dile tercüme edildi, yüzden fazla ülkede yayımlandı ve 13 milyon baskı yaptı. 2006 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisi arasına seçilen Pamuk, Nobel ödülüne lâyık görülen ilk Türk'tür.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Paul Sartre</span> Fransız filozof (1905-1980)

Jean-Paul Charles Aymard Sartre, Fransız yazar ve düşünür. Felsefi içerikli romanlarının yanı sıra her yönüyle kendine özgü olarak geliştirdiği Varoluşçu felsefesiyle de yer etmiş; bunların yanında varoluşçu Marksizm şekillendirmesi ve siyasetteki etkinlikleriyle 20. yüzyıl'a damgasını vuran düşünürlerden biri olmuştur. Sartre, bir anlatıcı, denemeci, romancı, filozof ve eylemci olarak yalnızca Fransız aydınlarının temsilcisi olmakla kalmamış, özgün bir entelektüel tanımlamasının da temsilcisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Refik Halit Karay</span> Türk yazar

Refik Halid Karay, Türk yazar.

Postmodern roman, bir anlamda söylemsel olarak mimaride başlayıp gelişen, kurumsal, kuramsal ve düşünsel alanlarda hızla yayılan ve 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren edebiyat dünyasında da kendisini gösteren postmodernizmin ürünüdür. Edebiyat yapıtlarında özellikle romanlarda görülen postmodern eğilim, genel postmodernizmin söylemsel ve düşünsel yönelimlerinden doğrudan etkilenir ve o söylemsel yapının özelliklerini barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Mann</span> Roman Yazarı

Paul Thomas Mann, Alman yazar ve 20'inci yüzyılın en önemli hikâye anlatıcılarından biriydi. 1929 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">D. H. Lawrence</span> İngiliz, romancı, şair ve deneme yazarı (1885–1930)

David Herbert Richards Lawrence, İngiliz, romancı, şair ve deneme yazarıdır.

Sezer Duru doğum adıyla Hikmet Sezer Özlü, Türk çevirmen ve yazar.

Cem Akaş, Türk roman, öykü ve deneme yazarı, çevirmen ve yayıncı.

Murat Menteş,, Türk yazar, roman yazarı.

Tercümân-ı Hakîkat, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, İstanbul'da 1878-1921 yılları arasında yayınlanan günlük gazete.

<span class="mw-page-title-main">Kâmuran Şipal</span> Türk romancı, öykü yazarı ve çevirmen

Kâmuran Şipal, Türk romancı, öykü yazarı ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Yiğit Bener</span>

Eşref Yiğit Bener, Türk yazar ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Javier Marías</span> İspanyol romancı, çevirmen ve köşe yazarı (1951–2022)

Javier Marías, İspanyol romancı, çevirmen ve köşe yazarıdır.

Yaşar Kemal (1923-2015), hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslar'dan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından basıldı. Kayseri'de askerliğini yaparken ilk hikâyesi olan "Pis Hikâye"yi (1946) yirmi üç yaşındayken yazdı. 1948’de "Bebek" hikâyesini ardından "Dükkancı"yı yazdı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu dönemde Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını dile getirdiği dizi röportajları ile tanınmaya başladı: Yanan Ormanlarda Elli Gün (1955), Çukurova Yana Yana (1955), Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün (1955), Peri Bacaları (1957). 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan "Bebek" öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54’te bitirdi. Roman, ağalara karşı Çukurova'nın yoksul halkına arka çıkan İnce Memed'in halkı için savaşmasını konu almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ayşe Selen</span> Türk oyuncu, tiyatro sanatçısı, çevirmen

Ayşe Selen doğum adıyla Gül Ayşe Selen, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu, tiyatro sanatçısı, çevirmen.

Bitik Adam, Avusturyalı yazar Thomas Bernhard'ın 1983 tarihli romanı. Roman, anlatıcının konservatuvarda tanıştığı Glenn Gould üzerinden kusursuzluk çabası üzerine yoğunlaşan bir monologdur. Bitik Adam, yazarın 1983-85 arasında yazdığı "Trilogie der Künste" adlı serisinin müziği konu eden ilk romanıdır; bu romanların arkasından Odun Kesmek (tiyatro) ve Eski Ustalar (resim) gelmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.