İçeriğe atla

Thesmophoria

Thesmophoria (Eski YunancaΘεσμοφόρια), tanrıça Demeter ve kızı Persephone onuruna düzenlenen eski bir Antik Yunan dini festivaliydi. Her yıl, çoğunlukla tohumların sonbahar sonlarında ekildiği dönemde yapılıyordu (bazı yerlerde bunun yerine hasatla ilişkilendiriliyordu). Festivalde insan doğurganlığı ve tarımsal doğurganlık kutlanıyordu. Yunan dünyasında en çok kutlanan festivallerden biriydi. Tören yetişkin kadınlarla sınırlıydı ve festival sırasında uygulanan törenler gizli tutulurdu. Festivalle ilgili en kapsamlı kaynaklar, Lucian'a ait bir belgede festivali anlatan bir yorum ve Aristophanes'in festivalin parodisini yaptığı Thesmophoriazusae adlı oyunudur.

Festival

Semi-circular painting showing a procession of women, dressed in white robes. A Greek temple is partially visible in the background.
Amerikalı sanatçı Francis Davis Millet'in Thesmophor alayı tablosu.

Thesmophoria, en yaygın kutlanan antik Yunan festivallerinden biriydi. [1] Yunan dünyasında yaygın bir şekilde kutlanıyor olması MÖ 11. yüzyılda İyonya'daki Yunan yerleşiminden öncesine dayandığını gösterir. [2] Thesmophoria'nın en iyi bilinen kanıtları Atina'daki uygulamasıyla ilgilidir ancak Arcadia,[3] Sicilya ve Eretria dahil olmak üzere Yunan dünyasının başka yerlerinden de bilgiler vardır. [4]

Festival Demeter ve kızı Persephone'ye ithaf edilmişti. [1] Hem insani hem de tarımsal doğurganlığı teşvik etmek amacıyla kutlanıyordu. [1] Sadece kadınlar tarafından kutlanırdı ve erkeklerin ayinleri görmesi veya duyması yasaktı. [4] Tüm özgür kadınlar tarafından mı kutlandığı, yoksa sadece aristokrat kadınlarla mı sınırlı olduğu kesin değildir. [4] Her durumda da vatandaş olmayan ve evli olmayan kadınların festivali kutlamadığı görülür. [4] Aslında tüm Attika'da bulunan evli kadınların katılımı beklenirdi ve bir tür evlilik kanıtı olarak görülürdü.[5]

Atina'da Thesmophoria, Pyanepsion'un on birinci gününden on üçüne kadar 3 gün boyunca kutlanırdı. [4] Bu dönem, Gregoryen takviminde Ekim ayının sonlarına denk gelir ve Yunan yılında tohumların ekildiği zamandır. [6] Ancak bazı yerlerde [4] (örneğin Delos ve Thebes) festivalin yazın yapıldığı ve tohum ekimi yerine hasatla ilişkilendirildiği görülür. [6] Bazı yerlerde festival 3 günden daha uzun sürerdi. Örneğin; Sicilya'nın Siraküza kentinde on gün süren bir etkinlikti. [4]

Thesmophoria ritüelleri hakkındaki ana kaynak, Lucian'ın Nezaketçilerin Diyalogları adlı eseridir. [6] İkinci önemli kaynak Aristophanes'in Thesmophoriazusae adlı oyunudur. [4] Aristofanes'in festival tasviri, festival unsurlarını diğer Yunan dini uygulamalarından, özellikle de Dionysos ibadetinden unsurlarla harmanlamaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b c Habash 1997.
  2. ^ Chlup 2007.
  3. ^ Herodotus, 2.171
  4. ^ a b c d e f g h Dillon 2002.
  5. ^ Pritchard, David M. (Ekim 2014). "The Position of Attic Women in Democratic Athens". Greece and Rome (İngilizce). 61 (2): 190. doi:10.1017/S0017383514000072. ISSN 0017-3835. 
  6. ^ a b c Tzanetou 2002.

Çalışmalar

Ek okumalar

  • Harrison, Jane Ellen (1903). Prolegomena to the Study of Greek Religion. Cambridge University Press. 
  • Kerenyi, Karl (1967). Eleusis: Archetypal Image of Mother and Daughter. 
  • Håland, Evy Johanne (2017). Greek Festivals, Modern and Ancient: A Comparison of Female and Male Values, 2 vols. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing (or. Norwegian 2007, translated by the author).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Yunanistan, resmî adıyla Helen Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Nüfusu 2022 itibarıyla yaklaşık 10,3 milyon olan ülkenin en büyük şehri ve başkenti Atina'dır. Kuzeybatısında Arnavutluk, kuzeyinde Kuzey Makedonya ve Bulgaristan, kuzeydoğusunda Türkiye, doğusunda Ege Denizi, batısında İyon Denizi, güneyinde Girit Denizi ve Akdeniz ile sınırlanan Yunanistan, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kavşağında stratejik bir konumda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yunan mitolojisi</span> Antik Yunanların oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

<span class="mw-page-title-main">Sparta</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Sparta Antik Yunanistan'ın Lakonya bölgesindeki öne çıkan bir şehir devletiydi. Söz konusu şehir devleti, antik dönemde Lakedemon olarak bilinirken, Sparta ismi Peloponez'in güneydoğusunda bulunan Lakonya bölgesindeki Evrotas Nehri'nin kıyısındaki ana yerleşim bölgesi için kullanılan bir isimdi. Sparta, MÖ 650'lerde Antik Yunanistan'daki baskın askeri kara kuvveti hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aristofanes</span> Antik Yunan oyun yazarı

Aristofanes (Aristophanes), MÖ 446 - MÖ 386 yılları arasında yaşamış bir komedya yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nemesis (mitoloji)</span> yunan mitolojisinde adalet tanrıçası

Antik Yunan inancında Nemesis, Adalet, intikam ve denge tanrıçasıdır. Nemesis'in tapınağı Marathon'un kuzeyinde bulunan Rhamnous şehrinde olduğu için Rhamnousia/Rhamnusia olarak da anılır. Bir diğer adı “kaçınılmaz” anlamına gelen Adrasteia'dır.

<span class="mw-page-title-main">Roma mitolojisi</span> Antik Romada yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütünü

Roma mitolojisi, Antik Roma'da yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütününe verilen isimdir. Genelde iki ana bölümü olduğu düşünülür; ilk bölüm ki daha sonraları etkin olmuştur ve edebidir, genellikle Etrüsk mitolojisindeki öğelerin Romalılaştırılmış hallerinden meydana gelir, ikinci bölüm ise daha erken dönemlerde etkin olmuş olan ve daha çok kültik olan farklı uygulama ve inançlara sahip daha özerk bir bölümdür.

<span class="mw-page-title-main">Zagreus</span>

Zagreus, Zeus ile Persephone'nin oğlu. Zeus bir yılan şekline girerek Persephone'a yaklaşmış ve birlikteliklerinden Zagreus doğmuştur. Zagreus, yunan mitolojisinin tanınmayan, ama insanların varlığı adına önemli bir tanrıdır, çünkü insanların yaratılmasında, onun rolünün büyük olduğu söylenir.

<span class="mw-page-title-main">I. Serhas</span> Ahameniş İmparatorluğunun beşinci kralı

I. Serhas veya Kserkses (خشايارشا)‎)(hükümdarlık: MÖ 486 – 465) Ahameniş İmparatorluğu'nun Pers kralıydı. Yunanca Eski Pers hükümdar adlarından Xšayāršā (Hşayarşa) sözcüğünden gelen Serhas, "kahramanlar kralı" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanlar</span> Güneydoğu Avrupada yaşayan bir halk

Yunanlar ya da Helenler, Yunanistan, Kıbrıs, Arnavutluk, İtalya, Türkiye, Mısır ve Doğu Akdeniz'i çevreleyen diğer ülkelerde yaşamış veya yaşayan, aynı zamanda da dünya çapına yayılmış ve diasporalar oluşturmuş bir etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">Orfizm</span>

Orfizm veya nadir kullanımıyla Orfikizm, eski Yunanistan'da gizemli bir dindir.

<span class="mw-page-title-main">Barbar</span> stereotiplere dayalı ya medeniyetsiz ya da ilkel olarak algılanan kişi

Barbar, medenileşmemiş veya ilkel olarak algılanan bir insandır. Tanımlama genellikle popüler stereotip dayalı bir genelleme olarak uygulanır; barbarlar, bazıları tarafından daha az uygar ya da düzenli olarak değerlendirilen herhangi bir ulusun üyesi olabilirler, fakat aynı zamanda kendi ulusunun içinde ve dışında belirli bir "ilkel" kültürel grubun ya da sosyal sınıfın bir parçası olabilirler. Deyimsel veya mecazi kullanımda, bir "barbar" aynı zamanda acımasız, savaşçı ve duyarsız bir kişiye bireysel bir referans olabilir.

Yunan mitolojisinde Europa Argos Yunan kökenli bir Fenike prensesi ve Girit Kralı Minos'un annesiydi. Avrupa kıtasına onun adı verilmiştir. Zeus tarafından boğa şeklinde kaçırılmasının hikâyesi bir Girit hikâyesiydi; Klasikçi Károly Kerényi'nin belirttiği gibi, "Zeus ile ilgili aşk hikayelerinin çoğu, onun tanrıçalarla evliliklerini anlatan daha eski hikayelerden kaynaklanmaktadır. Bu özellikle Europa'nın hikayesi için söylenebilir."

<span class="mw-page-title-main">Hamam tası</span>

Hamam tası, hamamlarda kurnadan su alıp vücut üstüne dökmek için kullanılan yuvarlak, derin olmayan, ortasında göbek çıkıntısı, kenarlarında süslemeleri olan sapsız, ayaksız bir kaptır.

Thesmophoriazusae bir komedya olup, Antik Yunan döneminin meşhur şairi Aristofanes tarafından yazılmıştır. İlk olarak MÖ 411 senesinde, Dionysia şehrinde oynanmıştır. Katıldığı yarışmada ödül alıp almadığı kesin olarak bilinmemektedir. Fakat yine de, Aristofanes'in, Atina toplumunu konu aldığı en güzel parodilerden biri olarak addedilir, özellikle; erkek egemen bir toplumda kadın-erkek rollerinin değişkenlik göstermesi, popüler sanatçıların kibirli halleri ve sıradan Atinalıların cahilce ve bencilce hareketleri ve bunun gibi pek çok konu mizahi bir tarzda işlenmektedir. Aynı zamanda, Eski Komedya tarzının karakteristiklerini ustaca işleyen bir yapıya sahiptir. Bu oyun, yine kadın-argosu bir dil barındıran bir diğer oyunu olan Lysistrata ile aynı sene içinde sahneye koyulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Elefsis Gizemleri</span>

Elefsis Gizemleri, Antik Yunanistan'da Elefsis'te Demeter ve Persephone kültleri için her yıl yapılan törenlerdi. Bu törenler Antik Yunanistan'ın gizli dini törenleri arasından en ünlülerinden biri olup temelini eski bir tarım kültü oluşturmaktaydı ve bunların Miken döneminin dini uygulamalarından geldiği düşünülmektedir. Helenik dönem boyunca önemli bir festival olmuş ve daha sonra Roma'ya da yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan felsefesi</span>

Antik Yunan felsefesi, MÖ. 6. yüzyılda başlamış ve Hellenistik çağ ile Roma İmparatorluğu arasında devam etmiştir. Felsefe kelimesi Yunanlar tarafından kullanılmaya başlandı. Önceleri bilimi, matematiği, siyaseti ve etiği de kapsayan bir terimdi. Yunan felsefesi Batı medeniyetinin bir ürünüydü. Roma'da, Rönesans'ta, Aydınlanma çağında ve İslam filozofları tarafından kullanıldı. Yunan felsefesi Antik Yakın Doğu felsefesinden etkilenmiş olabilir.

Yunan mitolojisinde, Demophon veya Demophöon, Eleusis kralı Celeus ve kraliçe Metanira'nın oğludur.

Skolopoeis, antik İyonya'da bulunan bir kasabaydı.

<span class="mw-page-title-main">Eubuleus</span>

Antik Yunan dininde ve mitinde, Eubuleus esas olarak gizem dinleri için adanmışlık yazıtlarından bilinen bir tanrıdır. Ad, Euboulos, Eubouleos ve Eubolos gibi biçimlerle çeşitli şekillerde hecelenen sözde Orphic altın tabletlerinin külliyatında birkaç kez geçiyor. Merkezi Orphic tanrısı Dionysos veya Zagreus'un veya Eleusis Gizemleri ile alışılmadık bir ilişki içinde olan Zeus'un bir sıfatı olabilir. 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarındaki bilim adamları, yazıtlı kanıtlardaki önemine dayanarak, Eubuleus'u bağımsız olarak gizemlerin "büyük bir tanrısı" olarak görmeye başladılar. Sanatta bir meşale taşıyıcısı olarak tasviri, rolünün Yeraltı Dünyasından dönüş yolunu yönlendirmek olduğunu öne sürüyor.