İçeriğe atla

Theofrastos

Theophrastus
Theophrastus büstü
Tam adıTheophrastus
DoğumuMÖ. 371
Eresos, Midilli
ÖlümüMÖ. 287 (84 yaşlarında)
Atina
ÇağıAntik Çağ felsefesi
BölgesiBatı felsefesi
OkuluPeripatetik Okulu
İlgi alanlarıbotanik, etik, dil bilgisi, tarih, mantık, metafizik, tabiat bilgisi, fizik
Önemli eserlerDe Causis Plantarum (Bitkiler Üzerinde İncelemeler) (9 cilt)
De Historia Plantarum (Bitkilerin Tarihi Hakkında) (2 cilt)
Önemli fikirleriAristo Eflatun felsefesini geliştirdi. Fizik en sevdiği konudur ama tarihe daha çok önem vermiştir. Tarih onun için daha ilgi çekici olmuştur.

Theophrastus (MÖ. 371, Midilli, Yunanistan - y. MÖ. 287, Atina, Yunanistan) botaniğin kurucusu olarak kabul edilen bilim insanı ve düşünür.

Hakkındaki biyografik bilgilerin çoğu Laertios Diogenes'in Theophrastus'un ölümünden dört yüz yıldan fazla bir süre sonra yazmış olduğu Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri kitabına dayanmaktadır.

Theophrastos Midilli adasında doğmuş, oradan Atina'ya geçerek çalışmalarını burada yürütmüştür.[1] Aristoteles'in halefi olan Theophrastos, Aristoteles'in ölümünden sonra Akademi'nin başına geçmiştir.[1] Onun gibi sistemci olmaktan ziyade bir gözlemci ve koleksiyoncu olarak bilinir.[1] Daha çok botanik dalında önemli saptamalar yapan bir doğabilimci olan Theophrastus, felsefeci kimliği ve çok geniş morfoloji bilgisi sayesinde 500'e yakın bitkinin morfolojik özelliklerini, birçoğunu da resmederek ortaya koymuş, Atina'da bir botanik bahçesinde tıbbi bitkileri yetiştirmiştir. Aristoteles'in hayvanlar dünyasıyla ilgili sınıflamasını, bitkileri de kapsayacak şekilde genişletmiştir.

Theophrastos, hipotetik ve ayrık tasımların formüllerini de vererek, mantık alanına da önemli katkılar yapmış olduğu için, bir yandan da Stoacı ve Epikürosçuluğa çıkan yolu hazırlamış biri olarak görülür.

Historia plantarum, 1549

Theophrastus bitkilerin dış görünüşüne bakarak ot, çalı ve yarı çalı kavramlarını ortaya atmıştır. Botanikte kullandığı bazı terimler (vessel = kanal, karpos = meyve vb.) hâlâ geçerliliğini korumaktadır. Theophrastus bitkileri tek çenekli (monokotiledon) ve çift çenekli (dikotiledon) olarak ayırmıştır. Çiçeklerin tozlaşma biyolojisinde erkek ve dişi bireylerin bir araya gelmeden tozlaşmanın oluşamayacağını söylemiştir.

Myra şehrinde bir zehirli hayvanın ısırığıyla ölmüştür.

Eserleri

  • De Causis Plantarum (Bitkiler Üzerinde İncelemeler) (9 cilt)
  • De Historia Plantarum (Bitkilerin Tarihi Hakkında) (2 cilt)

Kaynakça

  1. ^ a b c Shields, Christopher (2012). The Oxford handbook of Aristotle. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190244842. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Yunanistan, resmî adıyla Helen Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Nüfusu 2022 itibarıyla yaklaşık 10,3 milyon olan ülkenin en büyük şehri ve başkenti Atina'dır. Kuzeybatısında Arnavutluk, kuzeyinde Kuzey Makedonya ve Bulgaristan, kuzeydoğusunda Türkiye, doğusunda Ege Denizi, batısında İyon Denizi, güneyinde Girit Denizi ve Akdeniz ile sınırlanan Yunanistan, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kavşağında stratejik bir konumda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aristoteles</span> Antik Yunan filozofu (MÖ 384–322)

Aristoteles veya kısaca Aristo, Antik Yunanistan'da klasik dönem aralığında yaşamını sürdürmüş olan Yunan filozof, polimat ve bilgedir.

<span class="mw-page-title-main">Biyocoğrafya</span> bitki ve hayvan türlerinin dağılımını ve bu dağılımın nedenlerini inceleyen Fiziki coğrafyanın alt bilim dalı

Biyocoğrafya, bitki ve hayvan türlerinin dağılımını ve bu dağılımın nedenlerini inceleyen Fiziki coğrafyanın alt bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Thales</span> Antik Yunan filozof ve matematikçi

Miletli Thales, Milet, İyonya'dan bir Antik Yunan matematikçi, astronom ve Sokrat öncesi filozoftu. İlk filozoflardan olduğu için felsefenin ve bilimin öncüsü olarak adlandırılır. İyonya Aydınlanmasının başlatıcısı olarak bilinir ve Eski Yunan'ın Yedi Bilge'sinden ilkidir. Ticaretle uğraşmış ve bu nedenle Mısır'da bulunmuştur. Günümüze ulaşmış hiçbir metni yoktur. Yaşadığı döneme ait kaynaklarda da adına rastlanamaz ancak hakkındaki bilgiler Herodot, Laertios Diogenes, Aristoteles, Theophrastus gibi antik yazarlardan edinilir.

<span class="mw-page-title-main">Midilli (ada)</span> Ege Denizinin kuzeydoğusunda bulunan dağlık bir Yunan adası

Midilli, Ege Denizi'nin kuzeydoğusunda bulunan, dağlık bir Yunan adasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Limni</span> Kuzey Egede bulunan Yunanistana bağlı ada

Limni veya Ilımlı Kuzeydoğu Ege Yunan adaları grubuna giren, Gökçeada'nın güneybatısında bulunan Yunan adasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstefe</span> Yunanistanın Orta bölgesi, Böotya ilçesi, İstefe belediyesine bağlı kent

İstefe veya İstefa, Antik Yunanistan'da kurulan bir şehir devletidir. Atina'nın kuzeybatısındaki Böotya bölgesinde bulunmaktaydı. Tebai, Doğu Yunanistanda, Böotia'nın ortasında verimli bir yerde kurulmuştur. Tebai'nin ilk zamanlarına ait bilgiler efsanelere dayanır. Şehrin kuvvetli surlarla çevrili oluşu, buranın Böotia'nın merkezi olmasını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Albertus Magnus</span> Alman aziz ve filozof

Albertus Magnus, Orta Çağ'da kendisine doktor üniversalis unvanı verilmiş olan 13. yüzyıl Alman skolastik filozofu ve tanrıbilimcisi. Albertus, Anselmus, Petrus Abelard, Saint Victor'dan Hugh, Petrus Lombard, Thomas Aquinas ve Duns Scotus en ünlü skolastikler arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Dîneverî</span> Kürt bilim insanı

Ebu Hanife Dinaverî veya sadece Dinaverî, 9. yüzyıl'da yaşamış, astronomi, botanik, metalürji, coğrafya, matematik, tarih ve Kürdoloji gibi pek çok alanlarda çalışmalarda bulunmuş Fars bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Peripatetik ekol</span>

Peripatetik Ekol ya da Peripatetik Okul, Antik Yunanda kurulmuş felsefe ekolüdür. Yunanca, 'yürüyen, gezgin' anlamındaki peripatetikos (περιπατητικός) kelimesinden türetilmiştir. Ekolün kurucusu Aristoteles'tir. Antik Yunan'da Aristoteles'in yorumcularına, İslam-Doğu Felsefesi içerisinde ağırlıklı olarak Aristoteles felsefesi üzerinde yoğunlaşanlara, Orta Çağ Avrupasında 13. ve 14. yüzyıl sonrası oluşan Aristoteles etkisiyle felsefe yapanlara da "peripatetik" denilir.

<i>Hayvanların Tarihi Üzerine</i>

Hayvanların Tarihi Üzerine, Ton peri ta zoia historion, "Hayvanlar Üzerine Sorular"; Latince: Historia Animālium "Hayvanların Tarihi"), M.Ö. 4. yüzyılda antik Yunan filozofu Aristoteles'in Batı bilim ve felsefesinin temel metinlerinden biri olup, biyoloji konusundaki en önemli metinlerinden biridir. Atina'daki Platon Akademisi'nde okundu.

Eski Yunan’da devlet ile ilgili en önemli görüşler, Platon(427-347) ile Aristoteles(384-322) tarafından ileri sürülmüştür. Bunlardan özellikle Platon üzerinde Sokrates (469-399)’in önemli tesirleri olmuştur. Bu üç büyük Yunan düşünürleri de hayatı çeşitli tehlikelere maruz kalmış ve Sokrates, inandığı fikirler uğruna ölümlünü kendisi hazırlamıştır. Devlet ile ilgili görüşler, Platon ve Aristoteles’ten sonra da devam etmişse de bu görüşlerin hiçbiri bu iki filozofun devret teorileri ile kıyaslanamaz. Ancak, ortaya çıkan çeşitli okullar önemli siyasi hadiseleri hazırlamaları bakımından ayrı bir değer taşımaktadır. Örneğin, M.Ö. 3. yüzyılda ortaya çıkan Stoacı mektep evrensel bir dinin (Hristiyanlık) belirtisini bünyesinde toplamaktadır. Bu mektep ve bundan sonrakiler ise, tesirlerini Roma üzerinde de icra etmişlerdir. Roma İmparatorluğunun yayılması ile Eski Yunan felsefesi daha geniş bir bölgeye yayılmıştır. Yunan felsefesinin sona erdiği tarih M.S. 529 yılıdır. Bu tarihte Kayzer Justinian’ın emri ile Yeni Platon Mektebi Atina’da kapatılmıştır.

Rodoslu Eudemus, MÖ. 350, Rodos - 290 yılları arasında yaşamış, ilk bilim tarihçisi olduğu iddia edilen Yunan filozofudur. Aristoteles'in en önemli öğrencilerinden biriydi, öğretmeninin çalışmalarını düzenledi ve daha kolay erişilebilir hale getirdi. Eudemus'un yeğeni Pasicles de Aristoteles'in eserlerini düzenlemekten sorumluydu.

Callippus, mevsimlerin uzunluklarını kesin olarak belirleyen ve sonraki tüm gök bilimciler tarafından kullanılan bir takvim oluşturan Yunan astronom ve matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Dikaiarhos</span> MÖ 4. yüzyıl Yunan filozof ve coğrafyacı

Messanalı Dicaearchus, ayrıca Dicearchus veya Dicearch olarak da bilinen Yunan filozof, kartograf, coğrafyacı, matematikçi ve yazardır.

Hicetas, Pisagor Okulu'nun bir Yunan filozofu ve astronomdu. Yaşamı sadece kabaca bilinmekte olup büyük olasılıkla MÖ 5. ve 4. yüzyılların sonlarına denk gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Johann Gottlieb Gleditsch</span> Alman doktor ve botanikçi (1714–1786)

Johann Gottlieb Gleditsch, bitki cinselliği ve üremesi konularında yaptığı öncü araştırmalarıyla tanınan Alman doktor ve botanikçi. Bitki bilim mahlası Gled.'tir.

21. yüzyıldaki hayvan refahı ve hayvan hakları tartışmaları antik döneme kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Teoslu Apellicon</span> antik Atinadan bir politikacı ve kitap koleksiyoncusu

Apellicon, Teoslu zengin bir adam, daha sonra Atina vatandaşı, MÖ 1. yüzyılın ünlü kitap koleksiyoncusuydu.

Ernst Heinrich Friedrich Meyer Alman botanikçi ve botanik tarihçisi. Hannover Seçmen Bölgesi'nde doğdu, Göttingen'de dersler verdi ve 1826'da Königsberg Üniversitesi'nde botanik profesörü ve Botanik Bahçesi Müdürü oldu. Botanik uzmanlık alanı Juncaceae yani sazgiller familyasıydı. Başlıca eseri, 1854-57 yılları arasında yayınlanan dört ciltlik Geschichte der Botanik 'dir. Kitabı, Aristoteles ve Theophrastus gibi antik otoriteleri kapsar, modern botaniğin başlangıcını 15. ve 16. yüzyıl entelektüel uygulamaları bağlamında inceler ve erken modern botanikçiler hakkında zengin biyografik veriler sunar. Julius von Sachs onun "büyük bir botanikçi olmadığını" söylemiş ancak "zeki ve kültürlü bir zekaya sahip olduğunu" kabul etmiştir.