İçeriğe atla

Theofanis (aziz)

Aziz Theofanis
Günah Çıkartıcı
Doğumc. 758–760
Konstantinopolis
Ölüm12 Mart 817 (yaş 57–59)
Semadirek
KutsayanlarKatolik Kilisesi ve Ortodoks Kilisesi
Yortu12 Mart (Katolik Kilisesi); 12 Mart (Ortodoks Kilisesi için Jülyen takvimi)

İman Savunucusu Theofanis (Yunanca: Θεοφάνης Ὁμολογητής; İngilizce: Theophanes the Confessor) (yaklaşık 758/760 – 12 Mart 817/818), Vakanüvis ve keşiş olmuş bir Bizans asilzadesidir. Katolik Kilisesi ve Ortodoks Kilisesi tarafından 12 Mart yortusu olarak kabul edilir.

Hayatı

Konstantinopolis'te doğmuştur. iconodule (İkonalara saygı duyan) asil ve zengin bir ailedendir. Babası Karadeniz adaları imparatorluk valisi İsaakios'dur, annesi Theodora hakkında bilgi yoktur. Babası İsaakios, Theofanis üç yaşında iken ölmüştür. İmparator V. Konstantinos (740-775 arası hükümdar) onu sarayına almış ve eğitimi ile ilgilenmiştir. Theofanis, onun yönetiminde birçok görevde yer almıştır. 12 yaşında evlenmiştir, fakat karısını bakire yaşantısı konusunda teşvik etmiştir. 799 yılında imparatorun ölümünden sonra karı koca ortak kararla tamamen dini hayatı kucakladılar. Karısı, Konstantinopolis yakınında bir adada bulunan kadınlar manastırını seçmiştir. Theofanis ise Marmara Denizi'nin Anadolu tarafında Kizikos (Erdek) yakınlarında bulunan Sigiane isimli bölgedeki Polychronius Manastırı'nı seçti. Daha sonra Calonymus adasında bulunan kendi topraklarında manastır yaptırmıştır.

Altı yıl sonra Sigiane'ye geri dönmüş kurduğu manastırda başrahip olmuştur. İkinci İznik Konsili'ne katılarak ikonaların tekrar kutsandığı kararlara imza atmıştır.

İmparator V. Leon (813-820 arası hükümdar) ikonoklazm savaşını yeniden başlattı, onu Konstantinopolis'e çağırıp Konsil'in aldığı kararları telin etmesi için zorladı. Theofanis iki yıl hapishanede kaldı ve sert işkencelere maruz kaldı. 817 yılında Semadirek adasına sürgün edilmesinden sadece on yedi gün sonra öldü.

Vakainameler (kronikler)

Arkadaşı Georgios Sinkellos'un acil isteği ile onun vakainamesini, Sinkellos tarafından hazırlanan kaynak malzemeler ile, 810 ile 815 yılları arasında, devam ettirmiştir. Sinkellos'un bıraktığı yerden 813 yılında İmparator I. Mihail'nin düşürülüşüne kadar olan süreyi kapsamaktadır. Çalışmaları, Oi meta Theofanin tarafından devam ettirilmiştir.

Kaynakça

  •  Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Theophanes". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press. 
  • C. Krumbacher, Geschichte der byzantinischen Litteratur (1897); Ein Dithyrambus auf Theophanes Confessor (Konstantinos Porfirogennetos döneminde bir imparatorluk baş sekreteri ("protoasecretis") tarafından Theofanis'e bir övgü eseri ve Eine neue Vita des Theophanes Confessor (anonymous), her ikisi de şu eserin editörü olan aynı yazar tarafından hazırlanmıştır: 'Sitzungsberichte' Royal Bavarian Academy of Sciences (1896, say. 583–625; ve 1897, say. 371–399)
  • Gibbon Decline and Fall of the West (ed. Bury), cilt: v. say. 500.

Vakainamelerin (kronikler) Edisyonları:

  • Editio princeps, Jacques Goar (Paris, 1655)
  • Combefis (Venice, 1729), ekleme notlar ve düzeltmelerle birlikte.
  • J. P. Migne, Patrologia Graeca, cviii (Cilt.108, col.55-1009).
  • J. Classen in Bonn Corpus Scriptorum Hist. Byzantinae (1839–41)
  • C. de Boor (Leipzig, 1883–85), eserin yazma metni üzerinde çok geniş kapsamlı bir bilimsel deneme; çok ayrıntılı bir endeks ve Anastasius Bibliothecarius'un Latince versiyonun bir edisyonu ihtiva etmektedir.
  • Jules Pargoire, "Saint Theophane le Chronographe et ses rapports avec saint Theodore Studite," in VizVrem, ix. (St Petersburg, 1902).

Vakainamelerin (kronikler) tercümeleri:

  • Феофан Исповедник. Летопись византийца Феофана. Полная версия.(СПб., 1884).
  • Чичуров, И. С. Византийские исторические сочинения: "Хронография" Феофана, "Бревиарий" Никифора. Тексты, переводы, коментарии. (М., 1980); http://www.krotov.info/acts/08/3/feofan_00.htm21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  • The Chronicle of Theophanes Confessor: Byzantine and Near Eastern History AD 284-813. Çev. Cyril Mango ve Roger Scott (Oxford, 1997).

Devam edisyonları:

  • J. P. Migne, Pair. Gr., cix.
  • I. Bekker, Bonn Corpus Scriptorum Hist. Byz. (1838).

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (860)</span>

Rus-Bizans Savaşı (860) Bizans ve Batı Avrupa kaynaklarında kaydedilen Ruslarca yapılan sadece büyük bir askeri seferdi. Olayların aldığı yere bakış hesap değişikliği çağdaş ve daha sonraki kaynaklardaki farklılık nedeniyle tam sonuç belli değildir. Bizans kaynaklarına göre, Ruslar Konstantinopolis'i, İmparatorluk Bizans-Arap Savaşları ile uğraşırken ve Rus tehdidiyle ilgilenmesi olanaksız durumdayken hazırlıksız yakaladı. Rusların Bizans şehrinin kenar mahallelerini talan etmesinden sonra, Ruslar geri çekilmenin tabiiliğine rağmen yeniden tehdit ettiler ve gerçekten hangi tarafın galip olduğu konusu tartışmalıdır. Bu olay daha sonra Ortodoks Kilisesi geleneğine yükseliş verdi, bu durum Theotokos tarafından araya giren ilahi bir güç tarafından şehrin kuşatmadan kurtuluşuna yorumlandı.

<span class="mw-page-title-main">V. Leon</span>

V. Leon (775- 25 Aralık 820), 813 – 820 döneminde Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">İrini (Bizans imparatoriçesi)</span>

İrini İrini Sarantapechaina veya Atinalı İrini, olarak da anılan ve tam yetkili imparatorluk gücü ile 797-802 döneminde hüküm süren Bizans İmparatorluğu İmparatoriçesidir.

İoannis (John) Zonaras, Konstantinopolis'te yaşamış Bizanslı Vakanüvis ve din adamı.

Nikiforos Bryennios, Bizanslı general, devlet adamı ve tarihçidir.

Georgios Frantzis, , geç dönem Bizans tarihçisi.

Dukas veya çeşitli Türkçe kaynaklarda Dükas, son Bizans İmparatoru XI. Konstantinos'un hükümdarlığında tanınmış Bizanslı tarihçi. Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyılı ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesi hakkında en önemli kaynaklardan biridir.

Helena Lekapene Latince: Helena Lecapena,, VII. Konstantinos'un eşi, I. Romanos ile Theodora çiftinin kızı.

Theodote, VI. Konstantinos'un imparatoriçe eşi. Konstantinopolis'in ayrıcalıklı bir ailesinin üyesidir, erkek kardeşinin bir hypatos olduğu belirtilir. Annesi Anna'nın, Theoktiste isminde bir kızkardeşi, Plato isminde erkek kardeşi vardır. Teyzesi Theoktiste, Thedoros o Studitis'in annesidir. Bu nedenle onunla birinci derece kuzendir.

<span class="mw-page-title-main">Georgios Amartolos</span> Bizans vakanüvis

Georgios Amartolos ya da Amartolus, III. Mihail hükümdarlığı altında Konstantinopolis'te yaşamış bir keşiş ve vakanüvis.

<span class="mw-page-title-main">Versinikia Muharebesi</span> savaş

Versinikia Savaşı Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında 813 yılında Hadrianapolis şehri civarında gerçekleşmiş savaş.

<span class="mw-page-title-main">VII. Konstantinos</span> Bizans imparatoru

VII. Konstantinos Porfirogennetos ya da Porphyrogenitus, "Mor Oda'da Doğan" Makedon Hanedanı'nın dördüncü Bizans imparatoru, 913 ile 959 yılları arasında hüküm sürmüştür. İmparator VI. Leon ile onun dördüncü karısı Zoe Karbonopsina'nın oğlu, öncülü Aleksandros'un yeğenidir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ikonoklazmı</span> Bizans İmparatorluğunda ikonaların tahrip edildiği ve ikonalarla ilişkili her türlü dinî pratiğin yasaklandığı dönem

Bizans ikonoklazmı, Bizans İmparatorluğu'nda ikonaların tahrip edildiği ve ikonalarla ilişkili her türlü dinî pratiğin yasaklandığı dönemdir. Grekçe bir terim olan ikonoklazm, "tasvir kırıcılık" anlamına gelmekle beraber kültürel değer taşıyan çeşitli maddi ögelerin siyasi ya da dinî sebeplerle bilinçli olarak imha edilmesini tanımlamaktadır. Bu düşünceye sahip olan insanlara ikonoklast, karşıtlarına ise ikonolatrai denmekteydi. İki farklı dönem hâlinde cereyan eden Bizans ikonoklazmının ilk devresi III. Leon'un 726 yılında Halki Kapısı üzerinde bulunan İsa heykelini indirmesi ile başlayıp 787'de İkinci İznik Konsili'nin ikonoklazmı lanetlemesi ile son bulurken ikinci devre ise 814'te V. Leon tarafından yine Halki İsası'nın yerinden indirilmesi ile başlayarak 843'te yine bir konsilin ikonoklazm karşıtı kararları ile sonlanmıştır.

Georgios Akropolites, Bizanslı tarihçi ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Optimatoi</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Optimatoi, başlangıçta seçkin bir Bizans askerî birliği olarak kuruldu. Ancak, 8. yüzyılın ortalarında bir arz ve lojistik grubuna indirgendi ve kuzey-batı Küçük Asya'da eyalet (thema) olarak atanmıştır. Bir idari birim olarak, Optimatoi Theması, 14. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar ayakta kalmıştır.

Chronicon Paschale, ayrıca Chronicum Alexandrinum, Constantinopolitanum ya da Fasti Siculi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">I. Mihail (Konstantinopolis patriği)</span> Konstantinopolis Ekümenik Patriği

I. Mihail Kirularios, Cærularius ya da Cerularius 1043'ten 1059'a kadar İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır. Papa IX. Leo ile karşılıklı birbirlerini aforoz etmeleri büyük ayrılmaya neden olmuştur.

Lidyalı İoannis ya da İoannis Lydus, 6. yüzyıl Bizanslı idareci ve kadim konular üzerine yazar.

Patrologia Graeca Yunanca dilinde kaleme alınmış, bilhassa Hristiyan Kilise Babaları ve çeşitli çağdaş yazarların eserlerinin toplandığı bir koleksiyondur. 1857 ila 1866 yılları arasında 161 cilt halinde J. P. Migne tarafından Paris'te yayınlanmıştır.

Georgios Sinkellos Bizans tarihçisi ve dini yetkilidir. Konstantinopolis gelmeden önce uzun yıllar Filistin'de keşiş olarak yaşamış, Konstantinopolis'te burada Patrik Tarasios'a sinkellos olarak atanmıştır. Daha sonra, büyük eseri olması planlanan, dünya tarihinin bir kroniği olan Ekloge chronographias'ı (Grekçe: Ἐκλογὴ Χρονογραφίας veya Kronografi Ekstraktı yazmak için bir manastıra çekilmiştir. Anastasius Bibliothecarius'a göre Georgios "sapkınlığa [yani İkonoklazm] karşı cesurca mücadele etmiş ve Kilise ayinlerine karşı öfkelenen yöneticilerden birçok ceza almış", ancak iddianın doğruluğu şüphelidir.