İçeriğe atla

Theodoros Angelopulos

Theo Angelopoulos
Angelopoulos, 2009 yılında Atina'da Zamanın Tozu adlı filmini sunarken.
DoğumTheodoros Angelopoulos
27 Nisan 1935(1935-04-27)
Atina, Yunanistan
Ölüm24 Ocak 2012 (76 yaşında)
Pire (şehir), Yunanistan
MeslekFilm yönetmeni ve senarist
Etkin yıllar1965–2012
EvlilikPhoebe Economopoulou (1980–2012; Theo'nun ölümü ile)
Çocuk(lar)Anna Angelopoulou
Katerina Angelopoulou
Eleni Angelopoulou
Resmî siteResmî site

Theodoros Angelopoulos (Yunanca: Θόδωρος Αγγελόπουλος) (27 Nisan 1935 - 24 Ocak 2012), Yunan sinemasının Costa Gavras ve Costas Ferris ile birlikte öncü yönetmeni. Sanatsal sinemanın en önemli çağdaş temsilcilerindendir.

Mitolojik göndermelere bol yer verilen filmlerinde, daha çok bireyden hareketle tarihsel bağlam içinde toplumsal olaylar konu edilmektedir. Özellikle entelektüel bireyin yaşama dair ızdırapları ve düş kırıklıkları işlenir. Filmlerinde geniş plan çekimler ve uzun sekanslar çokça yer alır. Çoğunu Eleni Karaindrou'nun müziklediği filmleri arasında şunlar sayılabilir: 36 Günleri, Avcılar, Kumpanya, Kitera'ya Yolculuk, Arıcı, Puslu Manzaralar, Leyleğin Geciken Adımı, Ulis'in Bakışı, Sonsuzluk ve Bir Gün, Ağlayan Çayır, Zamanın Tozu.

Theo Angelopoulos, 20-26 Eylül 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen 17. Altın Koza Film Festivali'nin onur konuğu olarak Adana'ya gelmiş ve ödül törenine katılmıştı. Bu festivalde yönetmenin "Kiteraya Yolculuk", "Arıcı", "Leyleğin Geciken Adımı", "Ulis'in Bakışı", "Sonsuzluk ve Bir Gün", "Ağlayan Çayır" ve "Zamanın Tozu" adlı filmlerinin "Balkanların Belleği - Theo Angelopoulos" adlı özel bir bölümde gösterileceği ilân edilmiştir.[1]

Ayrıca 2010 yılında, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tarafından kendisine Fahri Doktora unvanı verilmiştir.

Angelopoulos 24 Ocak 2012 günü, akşam saatlerinde Pire-Drapetsona otoyolunda, Öteki Deniz-The Other Sea adlı yeni filminin çekimi sırasında çarpan bir motosiklet yüzünden yaşama veda etti. Olay yerinden ambulansla Faliro'daki bir hastaneye götürülen ünlü yönetmen, yoğun bakıma alındı ancak hastanede yaşamını yitirdi.[2] Yunanistan'ın önemli gazetelerinden Kathimerini, Angelopoulos'un ölüm haberini, ölümünün şüpheli olabilecegi iması ile manşetten verdi. Gazete henüz teyit edilememekle birlikte Angelopoulos'a çarpan aracın polise ait olduğu iddiasını da dile getirdi.

Tarzı

Theodoros Angelopoulos, 1989 yılında İstanbul Film Festivali için Türkiye'ye geldiğinde sinema yazarı Atilla Dorsay'a verdiği röportajda ilk gençliğinde, o yıllarda egemen olan Amerikan sinemasından etkilenmiş olmakla birlikte Fransa'da yaşamaya başladıktan sonra Avrupa sinemasından ve Yeni Dalga film akımından fazlasıyla etkilendiğini, özellikle de Friedrich Wilhelm Murnau, Orson Welles, Kenji Mizoguchi ve Michelangelo Antonioni'nin filmlerinin onun üzerinde derin etkiler bıraktığını belirtmiştir.

Filmlerinde çok uzun plan-sekanslar kullandığını, hatta bu nedenle Paris'te okuduğu IDHEC sinema okulundan 1961 yılında atıldığını söyleyen Angelopoulos, Eisenstein'ın kuramlarının aksine "kurgu sineması"na sıcak bakmadığını, duyguları çok öne çıkardığı ve ritmi bozduğu için araya sık sık yakın planların eklendiği kurgu anlayışına karşı olduğunu söylemiştir. Ona göre bu baş döndürücü hızlı tempolu kurguda "ölü zaman" denilen şey de ortadan kalkmaktadır. Oysa Angelopoulos'un 'müzikal dinlenme' olarak adlandırdığı ve ancak uzun planlarla elde edilebilecek bu "ölü zaman", etki oluşturabilmek için çok gereklidir.

Angelopoulos, filmlerinde (özellikle de "Kumpanya" filminde) sıklıkla başvurduğu zamanda ve mekânda ileri geri sıçramalarla, Bertolt Brecht'in epik tiyatrosuna en yakın sinemayı yapan yönetmen olduğunu, ayrıca çokları modası geçmiş olarak tanımlasa da filmlerinde Freud'cu öğelere yer verdiğini, ilk filmlerinde politik sinema yaparken, değişen dünya şartlarında son filmlerinde artık siyaseti sadece bir arka plan olarak kullandığını da sözlerine eklemiştir.[3]

Angelopoulos'un hemen hemen tüm filmlerinin görüntü yönetmeni Yorgos Arvanitis'ti. Senarist Tonino Guerra ve besteci Eleni Karaindrou da yönetmenin ilk dönemi haricindeki birçok filmine katkıda bulunmuşlardır. Bu ikilinin katkılarıyla Angelopoulos'un filmleri daha lirik ve hüzünlü bir çizgiye gelmiştir.[4]

Filmografisi

Konulu filmleri

Yıl Filmin adı
Özgün adı
Katkısı Notlar
1970 Yeniden Yaratma
(Anaparastasi)
Yönetmen
1972 '36 Günleri
(Meres tou '36)
Yönetmen "Tarih Üçlemesi" bölüm 1
1975 Kumpanya
(O Thiassos)
Yönetmen/Senaryo "Tarih Üçlemesi" bölüm 2
1977 Avcılar
(I Kinighi)
Yönetmen/Senaryo "Tarih Üçlemesi" bölüm 3
1980 Büyük İskender
(O Megalexandros)
Yönetmen
1984 Kitera'ya Yolculuk
(Taxidi stin Kythira)
Yönetmen/Senaryo "Sessizlik Üçlemesi" bölüm 1
1986 Arıcı
(O Melissokomos)
Yönetmen/Senaryo "Sessizlik Üçlemesi" bölüm 2
1988 Puslu Manzaralar
(Topio stin Omichli)
Yönetmen/Senaryo Avrupa Film Ödülü, En İyi Film 1989

"Sessizlik Üçlemesi" bölüm 3

1991 Leyleğin Geciken Adımı
(To Meteoro Vima tou Pelargou)
Yönetmen/Senaryo "Sınırlar Üçlemesi" bölüm 1
1995 Ulis'in Bakışı
(To Vlemma tou Odyssea)
Yönetmen/Senaryo "Sınırlar Üçlemesi" bölüm 2
1998 Sonsuzluk ve Bir Gün
(Mia aioniothta kai mia mera)
Yönetmen/Senaryo Altın Palmiye 1998

"Sınırlar Üçlemesi" bölüm 3

2004 Ağlayan Çayır
(To Livadi pou dakryzi üçlemesinin 1. Filmi)
Yönetmen "Modern Yunan Üçlemesi" bölüm 1
2009 Zamanın Tozu
(I skoni tou chronou)
Yönetmen "Modern Yunan Üçlemesi" bölüm 2
2012? Öteki Deniz
(L'altro mare)
Yönetmen/Senaryo "Modern Yunan Üçlemesi" bölüm 3. Gösterime verilmedi

Diğer filmleri

Yıl Filmin adı
Özgün adı
Katkısı Notlar
1968 Yayın
(I Ekpombi)
Yönetmen/Senaryo Kısa film
1983 Athens
(Athina, epistrofi stin Akropoli)
Yönetmen/Senaryo Televizyon filmi
1995 Lumiere ve Ortakları
(Lumière et compagnie)
Yönetmen/Senaryo Antolojik film|Çeşitli ülkelerden 41 yönetmenin Lumière kardeşler'in Cinématographe adını verdikleri özgün kamerasını kullananarak çektikleri kısa sekanslardan oluşmuş filmin 52 saniyelik bir bölümünü de Angelopulos çekmişti.
2007 To Each His Own Cinema
(Chacun son cinéma)
Yönetmen/Senaryo Trois minutes (Üç Dakika) Cannes Film Festivali'nin 60. yılı için ısmarlanmış filmin 36 yönetmeninden biri de Angelopulos'tu.

Kaynakça

  1. ^ "Balkanların Belleği - Theo Angelopoulos". www.altinkoza.org. 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2010. 
  2. ^ "Ünlü yönetmeni polis mi öldürdü?". www.gazeteciler.com. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012. 
  3. ^ Atilla Dorsay (Mart 2012). "Angelopoulos'un Ardından". Sinema. Cilt Sayı 2012-3. ss. Sayfa 32. 
  4. ^ Engin Ertan (Mart 2012). "Sonsuzluğa Yolculuk". Sinema. Cilt Sayı 2012-3. ss. Sayfa 80. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ömer Kavur</span> Türk film yönetmeni (1944-2005)

Ömer Celâl Kavur, Türk film yönetmeni, yapımcısı ve senaristtir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşim Ustaoğlu</span> Türk yönetmen

Yeşim Ustaoğlu Türk sinemacı, film yönetmeni, senarist, yapımcı.

<i>Ağlayan Çayır</i> Theodoros Angelopoulosun bir filmi

Ağlayan Çayır Yunan yönetmen Theo Angelopoulos'un çektiği bir filmdir. Angelopoulos; filmin, çekeceği diğer iki filmle birlikte bir üçlemenin ilk filmi olduğunu belirtmiştir.

<i>Yol</i> (film) Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yönetilen, Altın Palmiye Ödülü kazanan 1981 yapımı Türk filmi

Yol, senaryosu Yılmaz Güney tarafından yazılan, Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yönetilen 1981 yapımı dram, politik ve gerilim filmidir. Tarık Akan, Şerif Sezer, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu, Meral Orhonsay gibi oyuncuların başrolde yer aldığı film, Türk sinemasının en cesur ve en başarılı filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Yurt dışında büyük ilgi gören film, o dönemde sıkıyönetimin yarattığı baskıcı yönetim tarzına ve ülkedeki Kürtlerin sorunlarına açıkça değindiğinden ötürü Türkiye'de uzun bir süre yasaklı kalmış ve izleyenlere cezalar bile verilmiştir. Türkiye'de 1992 yılında izlenme yasağı kaldırılmış ve 1999 yılında Yılmaz Güney'in eşi Fatoş Güney'in çabalarıyla gösterime girebilmiştir. Film, 1982'deki Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilip Altın Palmiye Ödülü'nü kazanmış ve bu ödülü alan ilk Türk filmi olmuştur. Ödül, Türk sinema tarihinde kazanılan en önemli ödüllerden birisidir.

Yıldız Teknik Üniversitesi Sinema Kulübü tarafından yılda bir kez düzenlenen kısa film festivalidir. İlk olarak, 2003 yılında düzenlenmeye başlanmış bu festival, amatör olarak sinemaya gönül vermiş öğrencilerin katılımına açık bir kısa film yarışmasını, herkesin katılımına açık film gösterimlerinı, sinema hakkında söyleşi, atölye ve çeşitli aktivitelerle dolu bir haftayı kapsar. Yıldız Teknik Üniversitesi'nin Beşiktaş'ta bulunan Yıldız yerleşkesinde gerçekleştirilecek festivalin, bu sene 9.'su düzenlenecektir. Festivale son katılım tarihi 29 Nisan 2013 olarak belirlenirken, festival tarihi olarak 13-17 Mayıs haftası belirlenmiştir. Hafta içerisindeki gösterimler 50 kişilik Yıldız Teknik Üniversitesi Cep Sineması'nda gösterilirken, ödül töreni Yıldız Teknik Üniversitesi Oditoryumu'nda 17 Mayıs akşamı yapılacaktır.

<i>Serseri Aşıklar</i>

Serseri Aşıklar, 1960 yapımı Jean-Luc Godard filmi. Film, Fransız Yeni Dalga akımının ilk örneklerindendir.

<i>Ulisin Bakışı</i>

Ulis'in Bakışı Yunan yönetmen Theo Angelopoulos tarafından çekilmiş bir filmdir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan tarihi</span>

Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Atilla Dorsay</span> Türk gazeteci ve sinema eleştirmeni

Atilla Dorsay, Türk sinema eleştirmeni, yazar, gazeteci, mimar.

<span class="mw-page-title-main">İthal filmlerin Türkçe adlandırılması</span>

İthal filmlerin Türkçe adlandırılması, bu maddede Türkiye'de gösterime giren yabancı filmlere verilen Türkçe adların baştan beri özgün adlarının anlamlarından daha farklı olması durumu örneklerle aktarılmış ve bu uygulamanın sadece Türkiye'ye özgü olmadığı da vurgulanmıştır.

<i>Kumpanya</i> (film, 1975) Theodoros Angelopoulosun 1975 yapımı epik dönem filmi

Kumpanya, 1975 Yunanistan yapımı epik dönem filmdir. Özgün adı O Thiasos olan film uluslararası festivallerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde The Travelling Players adıyla gösterime sunulmuştur.

<i>Karşılaşma</i>

Karşılaşma, senaryosunu Ömer Kavur ve Macit Koper' in kaleme aldığı, yönetmenliğini Ömer Kavur'un üstlendiği, yapımı Sadık Deveci ve Ömer Kavur tarafından gerçekleştirilen 2003 çıkışlı dram ve gerilim türünde bir Türk filmidir. Eleştirmenlerden olumlu tepkiler alan Karşılaşma, yönetmen Kavur'un incelikle işlediği bir örgüye sahip olup, 2003 yılında dört ayrı organizasyonda toplam 19 ödül kazanmıştır.

<i>Evli Bir Kadın</i>

Evli Bir Kadın, 1964 Fransa yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı Une femme mariée olan film İngilizce konuşulan ülkelerde A Married Woman adıyla gösterime girmişti. Film Türkiye'de ilk kez 9 - 12 Aralık 1969 tarihleri arasında Türk Sinematek Derneği'nde gösterilmişti.

Mustafa Preşeva Türk kurgucu ve yönetmen yardımcısıdır.

Sinemada üçlemeler, birbirleri ile bir şekilde bağlantılı bazı üçlü film gruplarına sinema yazarları ve eleştirmenler tarafından verilen addır. İngilizcede bu kavramın karşılığı Trilogy dir, ancak bazen bunun yerine cycle sözcüğü de kullanılmaktadır.

<i>Özel Tim</i> (film, 2007) 2007 yapımı Brezilya filmi

Özel Tim yönetmenliğini José Padilha'nın yaptığı 2007 yapımı Brezilya filmi. Rio de Janeiro askeri polisinin yarı kurgusal Özel Polis Operasyonları Birliğini anlatan film yönetmenin belgesel tarzındaki Bus 174 filminden sonraki ikinci ve aynı zamanda ilk kurgusal filmi. Brezilya'nın Rio kentindeki Favela denen yoksul gecekondu çevrelerinde geçen film, oradaki yoğun uyuşturucu trafiğini ve bu çetelerle savaşan polis teşkilatının çürümüşlüğünü anlatıyor. Eleştirmenler tarafından Favela'daki yaşamı anlatan Tanrı Kent ve Favela Rising gibi filmlerle karşılaştırıldı.

<i>Leyleğin Geciken Adımı</i> Theo Angelopoulosca yönetilen 1991 Yunanistan yapımı film

Leyleğin Geciken Adımı 1991 yapımı Yunan, sanat filmi. Filmin yönetmenliğini Theo Angelopoulos üstlenmiştir.

47. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri, Sinema Yazarları Derneği'nin (SİYAD) 2014 yılında Türkiye'de gösterime giren 108 Türk yapımı filmden 9'u arasında farklı kategorilerde verdiği ödüllerdir. Aday filmlerin 25 Şubat 2015 tarihinde açıklandığı 47. SİYAD Ödülleri, 11 Mart 2015 akşamı Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda yapılan törenle sahiplerine verildi.

Melik Saraçoğlu, yönetmen, senarist, yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan sineması</span>

Yunanistan sineması uzun ve zengin bir tarihe sahiptir. Zaman zaman savaş ya da siyasi istikrarsızlık nedeniyle baskıya uğramasına rağmen Yunanistan film endüstrisi iç pazara hakim olmuş ve uluslararası başarıya ulaştı. Yunan filmlerinin özellikleri arasında dinamik bir konu, güçlü karakter gelişimi ve erotik temaları mevcuttur. Kayıp (1982) ve Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) filmleri Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı. Beş Yunan filmiyse Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü'ne aday gösterildi.