İçeriğe atla

Theodora Kantakuzini (IV. Aleksios'un eşi)

Trabzon imparatoriçesi
Hüküm süresi5 Mart 1417 – 12 Kasım 1426
Önce gelenAnna Filanthropini
Sonra gelenBagrationi
Doğumy. 1382
Konstantinopolis
Ölüm12 Kasım 1426
Eş(ler)iIV. Aleksios
Çocuk(lar)ıIV. İoannis
Maria
Aleksandros
David
Adı günümüze ulaşmayan kızı
Tam adı
Theodora Kantakuzini Megali Komnini
HanedanKantakuzinos
BabasıTheodore Palaiologos Kantakuzinos (muhtemelen)
AnnesiHelena Ouresina Doukina (muhtemelen)

Theodora Kantakuzini Megali Komnini (d. y. 1382 - ö. 12 Kasım 1426), Trabzon imparatoru IV. Aleksios'un İmparatoriçe eşiydi. Çok güzel olduğu söylenen Laonikos Halkokondilis'in vakayinamesine göre, oğlu İoannis Megas Komnenos tarafından Trabzon sarayının protovestiarios'u ile ilişkiye girmekle suçlandı; ancak diğer kayıtlar onu Aleksios ve oğulları arasındaki barışı koruyan sadık ve sevgi dolu bir eş olarak tanımlar. Her iki durumda da, yaşamı boyunca oğlu İoannis Gürcistan'a kaçtı ve Theodora'nın ölümünden sonraya kadar geri dönmedi.

Ailesi

Theodora'nın ebeveyni Bizans uzmanı Donald Nicol tarafından "belirsiz" olarak tanımlanır. Ecthesis Chronica, onun askeri protostrator rütbesine sahip bir kişinin kızı olduğunu ima eder ve Nicol, babasını 1420-1421 kışında diplomatik bir görevle Sultan I. Mehmed'e gönderilen Manuil Kantakuzinos ile özdeşleştirmenin kronolojik gerekçeleri olduğunu belirtir.[1]

Ancak Thierry Ganchou, Theodora'nın imparator II. Manuil'in amcası Theodore Palaiologos Kantakuzinos ile Euphrosyne Palaiologina'nın en büyük kızı olduğunu ve kardeşlerinin doğum sırasına göre Demetrios, protostrator Manuil, Georgios, megas domestikos Andronikos ve Thomas olduğunu gösteren kanıtlar sunmuştur. Daha güvenilir dönemin kaynaklardan çok sonra yazan Theodore Spandounes'in yazılarına aşırı güven nedeniyle bu kanıtın göz ardı edildiğini savunur.[2]

Hayatı

1382 civarında Konstantinopolis'te doğan Theodora, 1395'te, yaklaşık olarak aynı yaşta olan Trabzonlu ortak imparator IV. Aleksios'un eşi olduğunda sadece on üç yaşındaydı. Kayınpederi imparator III. Manuil'in 1417'de ölümü üzerine kocası Trabzon'da tek imparator olduğunda, imparatoriçe oldu.[1]

Halkokondilis'in vakayinamesindeki bir pasajda Theodora'nın Trabzon sarayında protovestiarios'un metresi haline geldiği ve oğlu IV. İoannis'in resmî görevliyi öldürmesine ve ardından ailesini saraya hapsetmesine neden olan bir zina eylemi olduğu belirtilir. Ailesi, İoannis'i Gürcistan'a sürgüne gönderen şehrin arkhonları tarafından kurtarıldı.[3]

Ancak bu pasaj, Halkokondilis'in vakayinamesine yapılan birkaç eklentiden biri olarak kabul edilir; metnin aktarımının bir satırında bir katip üslup farklılığı not eder, pasajın başına "bu Laonikos'tan başka biri tarafından yazılmış gibi görünüyor" şeklinde bir not ekler ve pasajın sonunda başka bir not okuması ile bitirir: "buradan itibaren Laonikos".[4] Ayrıca, hikâye kronoloji ve diğer kaynaklarla çelişir. Bu hikâyenin yazarı, Trabzon imparatorluk hanedanının bir üyesi ile bir protovestiarios, yani Theodora'nın kayınpederi III Manuil. Bu skandal, olaydan kısa bir süre sonra 1404'te Trabzon'u ziyaret eden İspanyol gezgin Ruy González de Clavijo tarafından bildirilmiştir. Bu skandal ilişkinin Theodora'nın kocası olan genç IV. Aleksios'u babası Manuil'e isyan etmeye sevk ettiğini de eklemiştir.[5]

III. Manuil, 5 Mart 1417'de öldü. IV. Aleksios, İmparatoriçe eşi olarak Theodora ile onun yerini aldı. Yaklaşık on yıl sonra gecenin üçüncü saatinde kendi ölümüne kadar imparatoriçe olarak kalmıştır. Theodora, Trabzon'un diğer imparatorları ile birlikte Gidon mezarlığındaki Panagia Hrisokefalos Kilisesi'ne gömülmüştür.[6]

IV. İoannis'in babasına isyan etmesi ancak Theodora'nın (1426) ölümünden sonra oldu, çünkü rahmetli annesi artık baba ve oğul arasındaki artan rekabete aracılık edemiyordu. Tersine, Theodora'nın erdemi, dindarlığı ve sadakati, hemşehrisi bilgin Basilios Bessarion tarafından velinimetine adadığı üç monodide ve sevgili imparatoriçesinin ölümü ile harap düşmüş IV. Aleksios'a hitaben yazılmış özel bir teselli söyleminde kutlanır. Son olarak, IV. İoannis, 1429'da tahta çıktıktan sonra, annesinin kurduğu manastırdan faydalanan bir Hrisobullos logosda ölen annesinin erdemlerine saygı göstermiştir.[7]

Evliliği ve çocukları

1395 yılında, Theodora, imparator IV. Aleksios ile evlenmiştir, bu evlilikten bilinen beş çocukları olmuştur:[8]

  • IV. İoannis, (yaklaşık 1403 - 1460).
  • Maria, (yaklaşık 1404 - 1439). Bizans İmparatoru VIII. İoannis ile evlenmiştir.
  • Aleksandros, ortak imparator, Midilli lordu I. Dorino Gattilusio'nun kızı Maria Gattilusio ile evlenmiştir.
  • David, (yaklaşık 1408 - 1463).
  • Adı günümüze ulaşmayan kızı, Cihan Şah ile evlenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b Donald M. Nicol, The Byzantine family of Kantakouzenos (Cantacuzenus) ca. 1100-1460: a genealogical and prosopographical study (Washington, DC: Dumbarton Oaks, 1968), p. 168
  2. ^ Ganchou Thierry, "Une Kantakouzènè, impératrice de Trébizonde: Théodôra ou Héléna?" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Revue des études byzantines, 58 (2000), pp. 215-229 DOI:10.3406/rebyz.2000.1993
  3. ^ William Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 81
  4. ^ Anthony Kaldellis, "The Interpolations in the Histories of Laonikos Chalkokondyles" 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Greek, Roman, and Byzantine Studies, 52 (2012), p. 260
  5. ^ Clavijo, Narrative of the Embassy of Ruy Gonzalez de Clavijo..., translated by Clements R. Markham (London: Hakluyt Society, 1859), p. 62
  6. ^ Nicol, Byzantine Family, p. 169
  7. ^ Th. Ganchou, "Théodôra Kantakouzènè Komnènè de Trébizonde (°~ 1382/†1426) ou la vertu calomniée", Geschehenes und Getriebenes: Studien zu Ehren von G. S. Einrich und K.-P. Matschke (Leipzig, 2005), pp. 337-350
  8. ^ Michel Kuršanskis, "La descendance d'Alexis IV, empereur de Trébizonde. Contribution à la prosopographie des Grands Comnènes" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Revue des études byzantines, 37 (1979), p. 247
Kraliyet Unvanları
Önce gelen
Anna Filanthropini		Trabzon imparatoriçesi
1417–1426
Maria Gattilusio ile birlikte (?–1426)		Sonra gelen
Bagrationi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon İmparatoru

I. Manuil Megas Komninos, 1238 yılından 1263 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatorudur.

III. Aleksios Megas Komninos veya Aleksios III, Aralık 1349 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. İmparator Basileios ile ikinci eşi Trabzonlu İrini'nin küçük oğludur. Doğum adı İoannis olmasına rağmen 12 yaşında ölen ağabeyinin ya da Büyük büyük dedesi II. Aleksios hatırasına Aleksios ismi ile tahta geçmiştir.

IV. Aleksios Megas Komninos veya IV. Alexius, 5 Mart 1417–26 Ekim 1429 arasında Trabzon İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. Trabzon imparatoru III. Manuil ile Gürcistan prensesi Gulkhan-Eudokia'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">IV. İoannis (Trabzon imparatoru)</span>

IV. İoannis Megas Komninos, , 1429 yılından 1459 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. Trabzon imparatoru IV. Aleksios ile karısı Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> İlk Trabzon İmparatoru

I. Aleksios Megas Komninos, 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur. Manuil Komninos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan indirilip, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

<span class="mw-page-title-main">Maria Komnini (VIII. İoannis'in eşi)</span> VIII. İoannisin eşi

Maria Megale Komnini, Trabzonlu Maria olarak bilinir. (Yunanca: Μαρία της Τραπεζούντας), Bizans imparatoru VIII. İoannis'in üçüncü eşidir. Bizans İmparatorluğu'nun son imparator eşidir.

<span class="mw-page-title-main">İrini (II. İoannis'in eşi)</span>

Azize Macaristanlı İrini, doğum ismi Priroska ,, Macaristan Kralı I. Ladislaus ile Svabyalı Adelaide'ın kızıdır. İmparator II. İoannis'un eşi, İmparator I. Manuil'un annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksios (II. İoannis'in oğlu)</span>

Aleksios Komninos, Latince: Alexius Comnenus,, Bizans imparatoru II. İoannis ile karısı Macaristanlı İrini'nin en büyük oğulları. Şubat 1106 tarihinde Balabista, Makedonya'da doğmuştur. 16 ya da 17 yaşında babası tarafından ortak imparator ilan edilmiş, 2 Ağustos 1142 tarihinde Attalia, Pamfilya'da ölmüştür. Maria Komnene'nin ikiz kardeşi, imparator I. Manuil, sebastokratōr Andronikos Komnenos ile sebastokratōr İsaakios Komnenos'un ağabeyidir.

Theodora Komnini, Bizans soylu kadını, Bizans İmparatoru I. Aleksios ile İrini Dukena'nin dördüncü kızı. Sicilya Amirali Konstantinos Angelos ile evlenmiştir. Torunları, III. Aleksios ve II. İsaakios'tur. Bu durum onu Angelos Hanedanı'nın atası yapmaktadır.

İrini Asanina, Bizans imparatoru VI. İoannis'in eşidir.

<span class="mw-page-title-main">III. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

III. Manuil Megas Komninos, 20 Mart 1390 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. III. Aleksios ile Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Theodora Kantakuzini</span> Teodora Kantakuzini

Theodora Komnini Kantakuzini III. Aleksios'un imparatoriçe eşi.

Eleni Kantakuzini, Bizans İmparatoru V. İoannis'un imparator eşidir.

Manuil Kantakouzenos, . 25 Ekim 1349 tarihinden ölümüne kadar Mora Despotluğu'nda Despotēs ve Achaia Presliği ile rakipti.

Eudokia Megali Komnini, Trabzon İmparatoru III. Aleksios ile Theodora Kantakuzini'n kızıdır. Dolayısıyla güçlü Bizans Komninos Hanedanı'nın bir üyesidir.

İrini Paleologina Bizans İmparatoru Matheos'un imparotoriçe eşi.

<span class="mw-page-title-main">Aleksios Apokaukos</span> Bizanslı politikacı ve askeri lider

Aleksios Apokaukos, Bizanslı devlet adamı ve askerdir. Aleksios, avam sınıfı bir aileden gelmesine rağmen iyi bir eğitim alarak askerlik meziyetleriyle megadük, bürokrasi kabiliyetiyle de parakoimomenos mevkiine kadar yükselmiştir. Yüksek devlet makamlarına gelmesinde İoannis Kantakuzinos'un himayesine girmesinin de etkisi vardır. Torun III. Andronikos ile dede II. Andronikos'un arasında gerçekleşen taht çekişmesinde, İoannis Kantakuzinos ile beraber II. Andronikos'un karşısındaki cephede yer almıştır. Taht kavgasının bittiği 1328 yılında III. Andronikos tek başına imparator olmuş ve yakın arkadaşı Kantakuzinos'u baş saray nazırlığı ile, Aleksios'u ise Kantakuzinos'un boşalttığı yüksek mevkiler ile ödüllendirmiştir. Ancak 1341-1347 yılları arasında çıkan iç savaşta Aleksios, V. İoannis'i destekleyen hizbin liderlerinden olan Patrik XIV. İoannis ile bir olup, hamisi İoannis Kantakuzinos'un karşısında yer almıştır. İç savaşta soylular ve seçkin sınıf genellikle Kantakuzinos'u desteklerken düşük ve orta sınıf şehirliler ile tüccar ve denizciler ağırlıklı olarak Apokaukos'u desteklemişlerdir. Bu anlamda iç savaşın bir tarafı yaşlı ve toprağa bağımlı asillerden oluşurken Apokaukos'un da içinde olduğu diğer taraf ise devlet içerisinde yeni bir değer olarak gelişen batıya dönük radikal değişimi temsil eder. Bir hapishane denetimi sırasında siyasi tutuklular tarafından linç edilerek öldürülmüştür. Öldürülmesi iç savaşın Kantakuzinos'un lehine sonuçlanmasında dönüm noktası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Theodoros Sinadinos</span> Bizanslı vali

Theodore Komnenos Doukas Paleologos Synadenos

<span class="mw-page-title-main">V. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

V. Aleksios Megas Komninos, Nisan 1460'ta bir süre tahtta kalan Trabzon imparatorudur. Amcası IV. İoannis'in yerine tahta geçen Aleksios, diğer amcası David tarafından tahttan indirildi. Aleksios, IV. İoannis ve David'in erkek kardeşi Aleksandros'un oğlu ve bilinen tek çocuğuydu. Aleksandros, IV. İoannis ile birlikte ortak imparator olsa da 1459'daki ölümüyle tahtın veraseti Aleksios'a kaldı. Aleksios'un tahta çıkmasından hemen sonra David, nüfuzlu Kavazites ailesinin desteğiyle Aleksios'u tahttan indirerek tahta geçti.

Aleksandros Megas Komnenos, ayrıca Skantarios olarak da kaydedilmiştir, ağabeyi IV. İoannis Megas Komnenos ile birlikte Trabzon İmparatorluğu'nun y. 1451–1459 arasında ortak imparatoruydu. Aleksandros, Trabzon imparatoru IV. Aleksios Megas Komnenos'un ikinci oğludur. İoannis, y. 1426'debabalarına karşı başarısız bir isyandan sonra sürgüne gönderilmiştir. 1426 ve Aleksios Aleksandros'u belirlenmiş varis yaptı. İoannis 1429'un başlarında Trabzon'a döndü ve tahtı ele geçirdi, Aleksios'u öldürdü ve İoannis'u sürgüne zorladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.