Cerrahi, ilaçla ya da başka tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılmasına ya da hastalıklı organı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır. Tıbbın en eski dallarından biridir. Cerrahide bilgi ve becerinin bir arada bulunmasından dolayı hem bilim hem sanat olarak kabul edilir. Genellikle lokal anestezi veya genel anestezi altında uygulanmaktadır. Ameliyatı alan kişi tipik olarak bir kişidir, ancak aynı zamanda insan olmayan bir hayvan da olabilir.
Beyin tümörleri, kafatası içerisinde büyüyerek beyin üzerine baskı yaparlar. Bulundukları bölgeye ve baskı altında tuttukları beyin alanına göre belirtiler verirler. Ancak kafa içinde yer kaplayan bütün vakalarda olduğu gibi öncelikle kafa içi basıncın artmasına bağlı belirtileri gösterirler. Tümör düzensiz bir şekilde büyümeye devam eder ve genişleme, büyüme imkânı olmayan kafatası içerisinde beyin üzerine baskı yapmaya başlar.
Plastik cerrahi veya tam adıyla plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi, vücut üzerindeki çeşitli yapıların yeniden yapılması, şekillendirilmesi, ciddi doku kayıplarının giderilmesini ve her türlü estetik girişimi kapsayan cerrahi bir disiplindir. Pediatrik plastik cerrahi türü de vardır. Kozmetik, estetik tıp, estetik cerrahi plastik cerrahinin en bilinen kısımlarıdır. Bilinenin aksine plastik cerrahi alanının büyük kısmını estetik cerrahi dışında rekonstüktif cerrahi, kraniyofasiyal cerrahi, el cerrahisi, el nakli, mikrocerrahi ve yanık tedavisi oluşturmaktadır. Rekonstrüktif ve estetik cerrahi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmıştır.
Beyin ve sinir cerrahisi, nörocerrahi ya da nöroşirürji merkezi ve periferik sinir sistemi bozukluklarının mekanik müdahale yoluyla tedavisini yapan bir cerrahi uzmanlık dalıdır. Bu dalda uzmanlık alan tıp doktorlarına nörocerrah ya da nöroşirürjiyen denmektedir. Bu uzmanlık eğitiminin sonrasında daha üst ihtisas dalları olarak spinal, fonksiyonel, tümör, vasküler, pediatrik nöroşirürji gibi dalları da vardır.
Gastrektomi midenin kısmen veya tamamen ameliyatla alınmasıdır. İlk başarılı gastrektomi Theodor Billroth tarafından 1881'de kanserli bir mideyi alması ile olmuştur. Gastrektomi kanser, ağır mide asidi hastalıkları ve mide duvarı deliklerinin tedavisinde kullanılır. Bu işlem gittikçe daha az kullanılmaya başlanmıştır, çünkü mide asidi tadavileri artık genellikle Helicobacter pylori için antibiyotiklerle veya endoskopi ile yapılmaktadır.
Oftalmoloji, görme yolları hastalıkları ve cerrahisiyle ilgilenen bir tıp bilim dalıdır. Kelimenin kökeni Yunanca ophthalmos (göz) ve logos (kelime)'den gelmektedir. Ayrıca bir disiplin olarak hayvan gözlerini de içerir çünkü insan gözüyle aralarında son derece az fark vardır. Bu farklar ise sadece prevelans ve anatomiye bağlıdır, hastalıklara bağlı değildir. Oftalmolog ise sadece tıbbi yeterliliklerini almış uzmanlara verilen unvandır ve göz operasyonları yapabildikleri için cerrah olarak sınıflandırılırlar.
Anatomide fistül, kan damarları, bağırsaklar veya diğer içi boş organlar gibi iki içi boş alan arasındaki anormal bir bağlantıdır. Fistül tipleri bulundukları yere göre tanımlanabilir. Anal fistüller, anal kanal ile perianal cilt arasında bağlantı kurar. Anovajinal veya rektovajinal fistüller anüs veya rektum ile vajina arasında bir delik oluştuğunda meydana gelir. Kolovajinal fistüller kolon ve vajina arasında meydana gelir. İdrar yolu fistülleri idrar yolundaki anormal açıklıklar veya idrar yolu ile başka bir organ arasındaki anormal bağlantılardır; örneğin vezikouterine fistülde mesane ile rahim arasında, vezikovajinal fistülde mesane ile vajina arasında ve üretrovajinal fistülde üretra ile vajina arasında. Bağırsağın iki kısmı arasında meydana geldiğinde enteroenteral fistül, ince bağırsak ile cilt arasında enterokutanöz fistül ve kolon ile cilt arasında kolokutanöz fistül olarak bilinir.
Ankara Üniversitesi İbni Sina Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne bağlı bir hastane.
Werner Forssmann ya da Werner Theodor Otto Forßmann, Alman cerrahtır.
Christiaan Neethling Barnard, Güney Afrikalı kalp cerrahı. İnsandan insana ilk başarılı kalp nakli ameliyatını gerçekleştirdi.
Koroner arter baypas ameliyatı veya gündelik dilde kalp baypas veya baypas ameliyatı, anjinayı ortadan kaldırmak ve koroner arter hastalıktan ölüm riskini azaltmak için yapılan bir cerrahi uygulamadır. Hasta vücudunun başka yerlerinden elde edilen arter veya venler koroner arterlere eklenerek aterosklerotik stenoz etrafından geçilir ve miyokardı besleyen koroner dolaşıma daha çok kan gitmesi sağlanır. Bu ameliyat genelde kalp durdurularak, kalp-akciğer makinasınin kullanıldığı kardiyopulmoner baypas ile yapılır; çalışan bir kalp üzerinde koroner arter baypas ameliyatı yapmak için de yöntemler vardır, bunlar "pompasız" ameliyat olarak adlandırılır.
Blefaroplasti göz kapağı'nın cerrahi modifikasyonudur. Deri veya yağ gibi aşırı doku çıkarılır veya yeri değiştirilir ve çevreleyen kas ve tendonlara desteklenebilir. Fonksiyonel veya kozmetik amaçlı olabilir.
Emil Theodor Kocher, İsviçreli doktor, tıbbi araştırmacı. Tiroid cerrahisi, patolojisi ve fizyolojisi üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle 1909 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.
Robert Bárány Avusturyalı otolojist. Kulaktaki vestibüler sistemin fizyoloji ve patolojisi üzerine yaptığı çalışmaları sayesinde 1914 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü aldı.
Kulak burun boğaz (KBB) olarak da adlandırılan Otorinolarengoloji veya Otolarengoloji, kulak, burun, boğaz ve baş ve boyundaki alakadar diğer yapılar ile ilgilenen cerrahi bir tıp branşıdır. Bu alanda uzmanlaşmış doktorlara otorinolarengolojist, kulak burun boğaz uzmanları, KBB doktorları, KBB cerrahları veya baş boyun cerrahları denir. Uzmanlar kulak, burun, boğaz ve kafatasının tabanında görülen hastalıklar ile kafa ve boyundaki kanser ve iyi huylu tümörlerin cerrahi tedavisini gerçekleştirir.
Ameliyathane, hastane içinde cerrahi işlemlerin aseptik bir ortamda gerçekleştirildiği bir odadır.
Avusturya Bilimler Akademisi Avusturya Cumhuriyeti'nin özel koruması altındaki tüzel bir kuruluştur. Akademi tüzüğüne göre misyonu, özellikle temel araştırmalarda, her açıdan ve her alanda fen ve sosyal bilimleri tanıtmaktır.
Çeşitli kişiler cerrahi sanatı ilerletmiş ve sonuç olarak çeşitli kaynaklar tarafından cerrahinin babası olarak adlandırılmıştır.
Çocuk cerrahisi veya Pediatrik cerrahi; fetüslerin, bebeklerin, çocukların, ergenlerin ve genç yetişkinlerin cerrahi hastalıkları ile ilgilenen bir cerrahi alt uzmanlık alanıdır.
Rudolf Nissen, Alman cerrah. Berlin’de dünyada ilk kez pnömonektomi ameliyatını yapan, fundoplikasyon işlemini dünyada ilk kez İstanbul'da gerçekleştiren cerrah.
