Thegn - Turkipedia

Anglosakson İngiltere'de bir thegn, bir veya daha fazla kontlukta dikkate değer miktarda toprağa sahip olan bir aristokrattı. Toplumda kralın ve ealdormanin altında, yani üçüncü seviyede yer alırdı.^[1]

Kelime kökeni

Eski İngilizce: þeġ(e)n ("adam, görevli, hizmetli"), Eski Yüksek Almanca: degan ve Eski Norsça: þegn ("thane, franklin, özgür adam, adam") sözcükleriyle eş asıllıdır.^[2]

Thegn'in askeri önemi vardı ve Latince çevirisi normalde asker anlamına gelen miles olsa da, Latince: minister anlamı da sık kullanıyordu. An Anglo-Saxon Dictionary (Türkçe: Bir Anglosakson Sözlüğü), thegn'i "hanehalkında veya ülkede, bir kralın veya bir kraliçenin hizmetinde bulunan kişi" olarak tanımlamaktadır. Şunu da ekler: "bu sözcük... zamanla teknik bir anlam kazanıyor, ... kendi içinde birkaç derece içeren bir sosyal sınıfı ifade ediyor." Buna rağmen zaman geçtikçe aynı kalan şey, thegn'in askerlik hizmetiyle olan ilişkisiydi.^[3]

Kökenler

Eski İngilizce epik şiir *Beowulf'*ta kullanılan, thegn'in öncüsü olan *gesiths* sözcüğü

Thegn'in öncüsü, kralın ya da büyük lordun yoldaşı, diğer bir deyişle onun comitatus'unun bir üyesi olan gesith idi. Kişisel ilişki kavramı gesith sözcüğünün tüm kullanımlarında görülebilir;^[3] 'thegn' ise gesith'in askeri olanını tanımlamak için kullanılmaya başlandı.^[4]

Aethelstan'ın zamanından (y. 895-940) önceki yasalarda thegn sözcüğünün yalnızca bir kez kullanıldığına rastlanırken, sözleşmelerde daha sık kullanıldığı görülür. Görünüşe göre Almanca ve Felemenkçe Almanca: dienen veya serve (hizmet etme) sözcüğüyle bağlantısız olduğundan H. M. Chadwick "tabi olma duygusu ... en eski zamanlardan beri var olmalı" yorumunu yapmaktadır.^[5]

Thegn terimi bölgesel bir soyluyu belirtmek adına anlam ve kullanım açısından giderek genişlese de, belirli koşulların yerine getirilmesiyle de thegnlik elde edilebiliyordu.^[6]

Ayrıca bakınız

Fyrd

Kaynakça

^ Keynes 2014.
^ "Northvegr – Zoëga's A Concise Dictionary of Old Icelandic". 19 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
^ ^a ^b Bosworth, Toller & Campbell 1972.
^ Loyn 1955.
^ Chadwick 1905.
^ Stubbs 1875.

Bibliyografya

Bosworth, Joseph; Toller, T Northcote; Campbell, Alistair, (Ed.) (1972). Anglo-Saxon Dictionary). OUP. ISBN 0-19-863101-4.
Chadwick, Hector Munro (1905). Studies on Anglo-Saxon Institutions.
Gomme, Laurence (1886). Dialect, Proverbs and Word-lore. Elliott Stock.
Holdsworth, William Searle (1922). A History of English Law. I. Boston: Little, Brown & Co.
Keynes, Simon (2014). "Thegn". Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon; Scragg, Donald (Ed.). The Wiley Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England (2.2yayıncı=Wiley Blackwell bas.). Chichester, West Sussex. ss. 459-461. ISBN 978-0-470-65632-7.
Loyn, HR (1955). "Gesiths and Thegns in Anglo-Saxon England from the Seventh to Tenth Century". The English Historical Review. 70 (277).
Stubbs, William (1875). Constitutional History of England, Volume I (2015 bas.). Palala Press. ISBN 978-1340811013.
Stubbs, William (1905). Select Charters and Other Illustrations of English Constitutional History from the Earliest Times to the Reign of Edward the First. Clarendon Press.

Konuyla ilgili yayınlar

Sukhino-Khomenko, Denis. "Thegns in the Social Order of Anglo-Saxon England and Viking-Age Scandinavia: Outlines of a Methodological Reassessment." Interdisciplinary and Comparative Methodologies 14 (2019): 25-50.

İlgili Araştırma Makaleleri

Anglosaksonlar, Anglus, Sakson ve Jüt karışımı bir Cermen halkı. 5. yüzyıldan itibaren Romalıların Britannia olarak isimlendirdiği adayı istila etmiş ve 865'teki Viking istilasına kadar adanın tamamını yönetmişlerdir; Viking istilasından Norman istilasına kadar geçen sürede ise bazen adanın bir kısmını, bazen tamamını yönetmiş ve bazen de adanın kontrolünü tamamen Vikinglere kaptırmışlardır. Vikinglerin gelişiyle İngiltere'deki Anglosakson kontrolü önemli ölçüde zayıflamış ve Normanların gelişiyle birlikte tamamen sona ermiştir.

İngilizler, İngilizce dilini konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış etnik grup ve millettir. Tarih boyunca İngiltere'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Anglo-Saksonlar, Vikingler, Bretonlar ve Normanlar İngiliz kimliğini oluşturan etnik gruplardır.

Húskarl sadece savaşmak için edinilen köle, özellikle İskandinavya’da kralın veya yerel yöneticilerin özel muhafızı anlamında kullanılır. Bu kurum İngiltere’nin 11. yüzyılda Vikingler tarafından istilasının ardından Anglosaksonlar arasında da yerleşmiştir. İngiltere’de húskarlın hem askeri hem de idari sorumlulukları olurdu. Hastings Muharebesi sırasında İngiltere kralı Harold Godwinson için savaştıkları bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Æthelred</span> İngiltere kralı

Tedariksiz Ethelred, doğu Anglosakson kraliyeti Wessex'in 18 Mart 978–1013 ve 1014–23 Nisan 1016 dönemleri arasındaki kralı.

<span class="mw-page-title-main">Offa</span>

Mersiyalı Offa ya da sadece Offa, 757-796 arasında Mersiya kralı. İngiltere'nin güneyinde Anglosakson döneminin en güçlü krallıklarından birini kurmuştur.

Tavşanayak Harold ya da I. Harold, 1035 ile 1040 yılları arası İngiltere Kralı. "Tavşanayak" lakabı hızına ve av yeteneklerini vurgular. İngiltere, Danimarka ve Norveç Kralı Büyük Knud'un ilk karısından doğan en küçük oğludur.

I. Edmund, , 939 yılından ölümüne kadar İngiltere Kralı. Yaşlı Edward'ın oğlu, öncülü Kral Æthelstan'ın baba bir kardeşi, ardılı Kral Eadred'in ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Æthelstan</span> Athelstan

Æthelstan ya da Athelstan, 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı. Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine baba olan bir kardeşi I. Edmund geçmiştir.

Yaşlı Edward, 899 yılında babası Büyük Alfred'in ölümüyle kral olmuştur.

William Ætheling (Şablon:IPA-ang; 5 Ağustos 1103 - 25 Kasım 1120), genellikle Adelin olarak isimlendirilir, bazen Adelinus, Adelingus, A(u)delin ya da diğer Latin harfleri ile Ætheling kelimesinin Norman-Fransız türleri, İngiltere Kralı I. Henry ile İskoçyalı Matilda'nın oğludur, böylece İngiltere tacının veliahtıdır. Çocuksuz erken yaşta ölümü, İngiltere'de Anarşi olarak bilinen kriz ve iç savaş dönemine yol açtı.

I. Ethelred 865'ten ölümüne kadar Wessex Kralıydı.

Witan, yedinci yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Anglo-Sakson İngiltere'de kralın konseyiydi. Hem dini hem de seküler önde gelen kodamanlardan oluşuyordu ve konsey toplantılarına bazen Witenagemot deniyordu. Birincil işlevi, kanunların ilanı, yargı kararları, arazi devrine ilişkin sözleşmelerin onaylanması, anlaşmazlıkların çözümü, başpiskopos ve piskoposların seçimi gibi ulusal öneme sahip diğer konularda krala tavsiyelerde bulunmaktı. Witan ayrıca yeni bir kralın atamasını yapmak ve onaylamak zorundaydı. Üyeleri ealdormanler, thegnler ve kıdemli din adamları da dahil olmak üzere en önemli soylulardan oluşuyordu.

Ealdred, erken Orta Çağ İngilteresi'nde Tavistock Başrahibi, Worcester Piskoposu ve York Başpiskoposu'ydu. Dönemin bir dizi başka din adamıyla akrabaydı. Winchester'daki manastırda keşiş olduktan sonra, yaklaşık olarak 1027 yılında Tavistock Manastırı Başrahibi olarak atandı. 1046'da Worcester Piskoposluğu'na seçildi. Ealdred, piskoposluk görevlerinin yanı sıra, İngiltere Kralı Günah Çıkartıcı Edward'a bir diplomat ve askeri lider olarak hizmet etti. Kralın ardında bir veliaht bırakmadan ölmesinin ardından veraseti güvence altına almak için kralın akrabalarından biri olan Sürgün Edward'ı Macaristan'dan İngiltere'ye geri getirmek için çalıştı.

Stigand, Norman Fethi öncesinde İngiltere'de Canterbury Başpiskoposu olan Anglo-Sakson bir din adamıydı. Doğum tarihi bilinmemekle beraber 1020 yılına gelindiğinde kraliyet papazı ve danışmanı olarak görev yapıyordu. 1043'te Elmham Piskoposu seçildi ve daha sonra Winchester Piskoposu ve Canterbury Başpiskoposu oldu. Stigand, birkaç Anglo-Sakson ve Norman kraliyet hanedanı üyesi olan İngiltere hükümdarının danışmanıydı ve birbiri ardına altı krala hizmet etti. Winchester ve Canterbury'nin piskoposluğunu aynı anda elinde tutma konusundaki çoğulculuğu, kısaca aynı anda iki makamı birden elinde tutması nedeniyle birkaç papa tarafından aforoz edildi. En nihayetinde 1070 yılında tahttan indirildi ve mülklerine ve kişisel servetine Fatih William tarafından el konuldu. Stigand, Winchester'da hapsedildi ve burada öldü.

Hide, bir haneyi geçindirmeye yeterli arazi miktarını temsil etmeyi amaçlayan bir İngiliz arazi ölçü birimiydi. Geleneksel olarak 120 akre (49 ha) olarak alınıyordu ancak aslında gıda-kira yükümlülükleri, köprülerin ve tahkimatların bakım ve onarımı, ordu için insan gücü ve en nihayetinde toprak vergisi de dahil bir değer ve vergi değerlendirmesi ölçüsüydü. Hide'ın hesaplama yöntemi artık muğlaktır zira aynı hide'a sahip farklı mülkler, aynı kontlukta bile dikkate değer ölçüde değişebilir. İngiltere'nin Normanlar tarafından fethinin ardından, hide'lık değerlendirmeleri 1086 tarihli Domesday Kitabı'nda kaydedildi ve genellikle yılda 1 sterlin gelir üreten toprakların 1 hide olarak değerlendirilmesi eğilimi vardı. Norman kralları, bu birimi 12. yüzyılın sonuna kadar vergi değerlendirmeleri için kullanmaya devam ettiler.

Yüzlük, coğrafi olarak daha geniş bir bölgenin parçası olan idari bir bölümdür. Eskiden İngiltere, Galler, Amerika Birleşik Devletleri'nin bazı bölgeleri, Danimarka, Güney Schleswig, İsveç, Finlandiya, Norveç, Ösel-Wiek Piskoposluğu, Ukrayna'daki Kazak Hetmanlığı eyaleti Kuronya ve İngiliz Yeni Güney Galler Kolonisi'ndeki Cumberland County'de kullanılıyordu. Avustralya dahil olmak üzere başka yerlerde hâlâ kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anglosakson paganizmi</span>

Anglosakson paganizmi, MS 5. ve 8. yüzyıllar arasında Erken Orta Çağ İngiltere'sinin başlangıç döneminde, Anglosaksonların izlediği dini inanç ve uygulamaları ifade eder. Kuzeybatı Avrupa'nın büyük bir kısmında bulunan Cermen paganizminin bir çeşidi olan bu paganizm, birçok bölgesel varyasyona sahip, heterojen bir inanç ve kült uygulama çeşitliliğini kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Anglosakson mimarisi</span>

Anglosakson mimarisi, İngiltere'deki mimarlık tarihinde 5. yüzyılın ortalarından 1066'daki Norman Fethi'ne kadar olan bir dönemdi. Britanya'daki Anglosakson laik binaları genellikle basitti ve çatı kaplaması için esas olarak sazlı ahşap kullanılarak inşa edilmişti. Evrensel olarak kabul edilen hiçbir örnek yer üstünde günümüze ulaşamamıştır. Genellikle eski Roma şehirlerine yerleşmeyi tercih etmeyen Anglo-Saksonlar, tarım merkezlerinin yakınında, nehirlerdeki sığ yerlerde veya liman görevi görecek küçük kasabalar inşa ettiler. Her kasabanın merkezinde, merkezi bir ocakla donatılmış bir ana koridor bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Eski İngiliz edebiyatı</span>

Eski İngiliz edebiyatı, 7. yüzyıldan, genellikle Anglosakson İngilteresi olarak adlandırılan bir dönem olan 1066'daki Norman Fethi'nden sonraki on yıllara kadar, erken Orta Çağ İngilteresi'nde Eski İngilizce ile yazılan şiir ve düzyazıyı ifade eder. 7. yüzyıldan kalma Cædmon's Hymn adlı eser, Bede'nin metninin 8. yüzyıldan kalma bir kopyası olan İngiliz Halkının Kilise Tarihi eserinde göründüğü gibi, genellikle İngilizce'de hayatta kalan en eski şiir olarak kabul edilir. 12. yüzyılın ortalarında yazılan şiir, Eski İngilizcenin Norman sonrası en son örneklerinden bazılarını temsil etmektedir. Eski İngilizcenin gramer kurallarına bağlılık, 12. yüzyıl çalışmalarında büyük ölçüde tutarsızdır ve 13. yüzyıla gelindiğinde Eski İngilizcenin grameri ve sözdizimi neredeyse tamamen bozulmuş ve yerini çok daha geniş Orta İngiliz edebiyat külliyatına bırakmıştır.

Anglosakson tanrıları genel olarak az belgelenmiştir ve Anglosaksonların dini hakkında çok şey, diğer Cermen halklarının dinlerinden bilinenlere dayanarak çıkarılmaktadır. Anglosaksonların Britanya Adaları'nı istilası ile Hristiyanlaşmaları arasındaki döneme ait yazılı kayıtlar oldukça kıttır ve bilinenlerin çoğu, Bede gibi tanımları diğer Cermen mitolojileri ve mevcut arkeolojik buluntularla karşılaştırılabilecek daha sonraki Hristiyan yazarlarından gelmektedir. Aşağıdaki liste eksiktir ancak söz konusu tanrıların belgelenme durumunun kısa bir tartışmasını da listeler ve eleştirel bir şekilde değerlendirilmelidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.