İçeriğe atla

Thebais (Publius Papinius Statius)

Thebais
TürEpik şiir
Dil(ler)Latince
YazarPublius Papinius Statius

Thebais, Publius Papinius Statius'un on iki kitaptan oluşan epik şiiri. Statius'un kendisinin anlatımına göre tamamlanması on iki yılını almıştır.

Yapıt başından sonuna dek taklittir ancak bu taklitçilik yalnızca yetenekli bir yazarın üretebileceği türdendir. Bu yapıtı değerlendirmek için okuyucunun önyargısız olması gerekir zira pek çok araştırmacı bu türden taklit yapıtlara karşı önyargılıdır.

Bu yapıtta her türden garip olaylar, abartılmış duygular, katliamlar ve acımasızlık, duygusal bir acımayla yan yanadır. Bu türden konularda Statius tek yazar değildir. Bu tür duygular Lucius Annaeus Seneca ve Marcus Annaeus Lucanus'ta da vardır.

İçeriği

Kısmen mitolojik bilgiden kısmen de Domitianus'a övgülerden oluşan bir girişten sonra ilk kitap başlar. Burada iki kardeşin kavgası olan Thebai Savaşı'na neden olan olayları, Polinikis'in sürgüne gitmesini, Argos'a varışını, Tideus ile karşılaşmasını ve Adrastos'un kızıyla evlenmesini anlatılır. İkinci kitapta Laios'un hayali Eteokles'i uyarmak için gönderilir çünkü kardeşi ona saldıracaktır. Tideus, Eteokles'ten tahtını kardeşi Polinikis'e bırakmasını istemek için Thebai kentine gelir ancak bu istek geri çevrilir. Tideus dönüş yolunda elli Thebailinin saldırısına uğrar. Üçüncü kitap alınan kararları ve misilleme olarak Thebai kentine saldırı hazırlıklarını anlatır.

Dördüncü kitap yedi önderin toplantısını ve yürüyüşe geçmelerini anlatır. Bu kitapta iki tane ilgi çekici anlatı bulunmaktadır. Bunların ilki Teiresias savaşın sonucunu öğrenmek için Laios'un ruhunu çağırmasıdır. İkincisi ise Nemea oyunlarının kuruluş öyküsüdür ki bu öykü beşinci kitapta da sürmektedir. Dionisos biri dışında tüm ırmakların gizlenmesine neden olduğu için Argos ordusu su sıkıntısı çekiyordu; bunun için Hipsipile onlara nerede su bulabileceklerini gösterir. Yol gösterirkense küçük bebeği Ofeltes'i bir ejderha öldürür. Argoslular da çocuğun ana babasını teselli etmek için Nemea oyunlarını düzenlerler. Altıncı kitap bunların uzun tasvirleriyle doludur.

Yedinci kitapta Jüpiter'in harekete geçirdiği ordu sonunda Thebai kentine ulaşır ve savaş ciddi olarak başlar. İokaste boş yere barış için uğraşır. Kente saldırırlar ve Amfiaraos kaçınca yeryüzü tarafından yutulur. Onun yer altı dünyasına alınması sekizinci kitapta anlatılır ve Tideus'un ölümüne dek sürer.

Dokuzuncu kitap küçük çocuk Parthenopaios'un ölümüyle, onuncu kitap ise çeşitli kısımlardan sonra Kapaneus'unkiyle sona erer. On birincisi savaşın bitimini, iki kardeşin dövüşünü, ikisinin birbirini öldürmesini ve Argosluların geri çekilmesini betimler. Tahta Kreon geçer. Son kitapta ise Argos'un dul kadınlarının araya girmesi ve ölülerini gömmelerine izin vermesi için Theseus'a Kreon'u zorlaması için nasıl yalvardıkları anlatılır. Kreon razı olur, ordusunu toplar, Antigone ve Argeia'nın yaşamlarını kurtarmak için tam zamanında ulaşır. Bu ikisi Kreon'un adamları tarafından yakalanmışlardı çünkü Antigone erkek kardeşini, Argeia ise kocası Polinikis'i gömmeye çalışıyordu. Kreon öldürülür, barış gelir ve ölüler gömülür.

Kaynakça

  • Conte, Gian Bagio (1994). Latin Literature: A History (İngilizce). Joseph B. Solodow, çev. Londra: Johns Hopkins University Press. 
  • Erim, Müzehher (1987). Latin Edebiyatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. 
  • Paratore, Ettore (1969). La Letteratura Latina dell'Eta Imperiale (İtalyanca). Milano: Sansoni/Academia. 
  • Riposati, Benedetto (1973). Storia della Letteratura Latina (İtalyanca). Roma: Societa Editrice Dante Aligieri. 
  • Rose, H. J. (1966). A Handbook of Latin Literature (University Paperbacks) (İngilizce). Londra: Methuen & Co. 
  • von Albrecht, Michael (1997). A History of Roman Literature (İngilizce). 2. New York: E. J. Brill. 

Dış bağlantılar

 İşbu madde Fatma Gül Özaktürk tarafından CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan metin içermektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Oedipus</span>

Oedipus veya Œdipus. Thebai'nin mitolojik kralı, Laios ve İokaste'nın oğlu. Babasını öldürüp, annesiyle evlenmiştir. Antigone, İsmene, Eteokles ve Polyneikes'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gılgamış</span> Sümer şehir devleti Urukun tarihî kralı

Gılgamış, Sümer şehir devleti Uruk'un tarihî kralı, antik Mezopotamya mitolojisinin önemli bir kahramanı ve MÖ 2. binyılın sonlarında Akadca yazılan epik şiir Gılgamış Destanı'nın protagonistidir. Muhtemelen MÖ 2800 ile 2500 arasındaki bir zaman aralığında ülkeyi yönetmiş ve ölümünden sonra tanrısallaştırılmıştır. Ur'un üçüncü hanedanlığı döneminde Sümer efsanelerinde önemli bir şahsiyet olmuştur. Gılgamış'ın efsanevi kahramanlıkları günümüze kadar gelen beş Sümer şiirinde anlatılmıştır. Bunların tespit edilebilen en eskisi Gılgamış, Enkidu ve Ölüler Diyarı'dır. Bu şiirde Gılgamış, Tanrıça İnanna'nın yardımına gelir ve tanrıçanın huluppu ağacını istila eden yaratıkları defeder. İnanna, Gılgamış'a mikku ve pikku adı verilen iki bilinmeyen nesne verir fakat Gılgamış, bunları kaybeder. Enkidu'nun ölümünden sonra gölgesi, Gılgamış'a Ölüler Diyarı'nın kasvetli koşullarını anlatır. Gılgamış ve Agga şiiri, Gılgamış'ın tâbi olduğu Kral Agga'ya karşı ayaklanmasını anlatır. Diğer Sümer şiirleri Gılgamış'ın dev Huvava ve Gök Boğası ile ilişkisini anlatırken kötü muhafaza edilmiş olan sonuncu şiir Gılgamış'ın ölümüyle cenazesini anlatır.

İtalyan Edebiyatı, İtalyan yazarlarca İtalyanca yazılmış edebiyat yapıtlarını kapsar. İtalya'nın siyasal birliğini 19. yüzyıla kadar kuramaması ve Katolik Kilisesi'nin etkisiyle, yazılı metinlerde uzun süre Latince kullanılmış ve yerel bir dilin yaygınlaşması öbür Avrupa ülkelerine göre daha geç başlamıştır. 12. ve 14. yüzyıllar arasında İtalya'da Fransızca düzyazı ve koşukla yazılmış romanslar okunmuş ve klasik metinlerden uyarlamalar yapılmıştır. Böylece 13. yüzyılda bir Fransız-İtalyan edebiyatı gelişmiştir. İtalyanlar Fransız öykülerini çoğu zaman uyarlayarak ve bunlara çeşitli eklemeler yaparak kaleme almışlardır. Bu edebiyatta Fransızca kullanılmakla birlikte, yazarlar yapıtlarına yer yer kendi lehçelerinin özelliklerini de katmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Diomidis</span> Yunan Mitolojisinde Argos Kralı

Diomedes ya da Diomede Truva Savaşı'na katılmasıyla tanınan Yunan mitolojisinde bir kahramandır.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Annaeus Lucanus</span>

Marcus Annaeus Lucanus, Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini oluşturur. Bu tanrılar ve tanrıçalar Yaradılış Destanı, Tufan hikâyesi gibi edebî eserlerde açıkça belirtilmektedir.

<i>Antigone</i> (Sofokles) Sofokles trajedisi

Antigone, Antik çağ oyun yazarı Sofokles tarafından M.Ö. 440'larda yazılmış tek perdelik tragedyadır. Sofokles’in günümüze ulaşan yedi tragedyasından en eskisidir. İlk defa M.Ö. 442 senesinde oynanmıştır. Olayların gelişim sırası açısında Oidipus ve Oidipus Kolonos’ta oyunlarından sonraki zamanda geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Latin edebiyatının gümüş çağı</span> 14-550 yılları arasını kapsayan Roma edebî dönemi

Latin edebiyatının gümüş çağı, Latin edebiyatının 14'ten I. Justinianus'un 550'de hukuk alanında yaptığı yeniliklere dek olan dönemini kapsayan dönem. Roma İmparatorluğu ve daha sonrasında Bizans İmparatorluğu etki alanında geliştiğinden dolayı İmparatorluk Dönemi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pharsalia</span>

Pharsalia ya da bir diğer adıyla Bellum Civile, Romalı şair Marcus Annaeus Lucanus'un başyapıtı olarak kabul edilen şiir. Bellum Civile adı eski çağdaki biyografilerden ve el yazmalarından elde edilmişken Lucanus ise yapıtından dokuzuncu kitabın 985. dizesinde Pharsalia diye söz etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Publius Papinius Statius</span> Romalı şair

Publius Papinius Statius, Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair.

Silvae, Publius Papinius Statius'un otuz iki şiirinden oluşan şiir koleksiyonu. Beş kitap halinde düzenlenen eser edebî değerinin yanı sıra Domitianus ve Statius'un yaşamı hakkında başvuru kaynağı niteliği de taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Persius</span>

Aulus Persius Flaccus ya da bilinen adıyla Persius, Etrüsk kökenli Romalı şair ve hicivci.

<span class="mw-page-title-main">Yergiler</span> Juvenalisin bir kitabı

Yergiler, Romalı yazar Decimus Iunius Iuvenalis'in hiciv türünde yazdığı ve kendi türünde başyapıt olarak kabul edilen eseri.

<span class="mw-page-title-main">Dionysiaka</span>

Dionysiaka (Dionysiaca) eski bir Yunan epik şiiridir ve Nonnus'un en önemli eserlerinden biridir. Dionysiaka, 48 kitaptan ve 20.426 satırdan oluşan bir destandır. Homeros lehçesi ve dactylic hexameters ile yazılmış günümüze ulaşan en uzun Grek-Roman şiiridir. Ana konusu Dionysos'un hayatı, Hindistan'a yaptığı sefer ve onun muzaffer dönüşüdür.

Yunan mitolojisinde Abas birkaç kişiye atfedilir:

<span class="mw-page-title-main">İokaste</span>

Yunan mitolojisinde, İokaste veya Jocasta ve aynı zamanda Epikaste olarak da bilinir, Spartoi Ekhion soyundan gelen Menoekeus'un kızıdır, ve Thebai'nin kraliçesidir. Laios ile evlenerek Oidipus'u doğurmuştur. Sonra öz oğlu Oidipus ile evlenerek, Antigone, Eteokles, Polyneikes ve İsmene'nin hem annesi hem de büyükannesi olmuştur. Kreon'un kız kardeşidir ve Haimon'un hem teyzesi hem de kayınvalidesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kreon</span>

Kreon ya da Creon, Yunan mitolojisinde Thebai hükümdarı olarak bilinen bir figürdür.

Sofokles'in Antigone oyununa göre, Haemon veya Haimon Kreon ve Eurydice'in oğluydu ve Menoeceus, Lycomedes, Megara, Pyrrha ve Henioche'nin kardeşiydi


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.