İçeriğe atla

Thatcherizm

Thatcherizm, 1979-1990 arasında Birleşik Krallık başbakanlığını yapan Muhafazakar Parti lideri Margaret Thatcher'ın adını taşıyan ve yalnızca siyasi platformu ve belirli politikalarıyla değil, aynı zamanda kişisel karakteri ve görevdeyken yönetim tarzıyla da ilgili olan bir İngiliz muhafazakar ideoloji biçimidir.

Thatcherizmi savunanlar Thatchercılar olarak anılmaktadır. Bu terim, 1979 genel seçimlerinden 1990'daki istifasına kadar Thatcher yönetimindeki İngiliz hükûmetinin ilkelerini tanımlamak için kullanılmıştır, ancak 1990'lar ve 2010'lar boyunca Thatcher'dan sonra başbakanlık yapan ve onun siyasetini kısmen sürdüren John Major, Tony Blair, Gordon Brown ve David Cameron dönemlerini de kapsayacak şekilde kullanılabilir. Uluslararası anlamda Thatcher'cılar, neoliberalizm olarak bilinen genel sosyo-ekonomik hareketin bir parçası olarak tanımlanmış olup, Birleşik Krallık'ın yanı sıra (ABD gibi) farklı ülkeler de genişlemeci kapitalizm etrafında benzer politikaları paylaşmaktadır.[1]

Thatcherizm, düşük enflasyonu, devleti iktisadi sahada küçültmeyi ve serbest pazar ekonomisini geliştirmeyi savunur. Bunun için kullandığı başlıca araçlar para arzı üzerinde sıkı kontrol, özelleştirme ve işçi haklarının kısıtlanmasıdır.

Thatcherizm, Margeret Thatcher ile aynı dönemde ABD'de, Avustralya'da, Kanada'da, Türkiye'de ve diğer ülkelerde uygulanan neoliberal siyasetle benzeşir.

Thatcher'ın 1983'ten 1989'a kadar maliye bakanlığını yürüten Nigel Lawson, Thatcherizmi şöyle özetler:

“ Serbest pazar, mali disiplin, kamu harcamaları üzerinde sıkı kontrol, vergi kesintisi, milliyetçilik, Viktorya dönemi değerleri, özelleştirme ve bir tutam da popülizm.[2]„

Thatcherizme yakın düşünürler arasında Keith Joseph, Enoch Powell, Friedrich Hayek ve Milton Friedman sayılabilir.

Kaynakça

  1. ^ Gittins, Ross (18 Temmuz 2017). "The neoliberalism of Margaret Thatcher and Ronald Reagan has run its course". The Sydney Morning Herald. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  2. ^ Nigel Lawson (1992). The View From No. 11: Memoirs of a Tory Radical. Londra, Bantam. s. 64. ISBN 0593022181. 


Notlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Helmut Kohl</span> 6. Almanya şansölyesi (1982–1998)

Helmut Josef Michael Kohl, Alman siyasetçi ve devlet adamı. 1982 ile 1998 arasında, Almanya şansölyesi, 1973 ile 1998 arasında Hristiyan Demokrat Birliği'nin (CDU) lideri.

<span class="mw-page-title-main">John Major</span> Birleşik Krallık başbakanı (1990–1997)

John Major, İngiliz siyasetçi ve Birleşik Krallık başbakanı. 1990-1997 yılları arasına Muhafazakâr Parti Genel Başkanlığı ve Birleşik Krallık başbakanlığı yapmıştır. 1979-1990 yılları arasında Margaret Thatcher'ın kurmuş olduğu hükûmetlerde dışişleri bakanı ve maliye bakanı olarak, 2001 yılına kadar Birleşik Krallık Parlamentosu Huntingdon üyesi olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Margaret Thatcher</span> Birleşik Krallık başbakanı (1979–1990)

Margaret Hilda Thatcher, Britanyalı siyasetçi. Birleşik Krallık'ta en uzun süre başbakanlık yapan kişi ve ülkenin ilk kadın başbakanı. Yakın tarihte ülkeyi en çok etkileyen kişilerden oldu. Uyguladığı politikalar nedeniyle hem büyük destek gördü, hem de ciddi bir muhalefetle karşılaştı.

<span class="mw-page-title-main">Edward Heath</span> Birleşik Krallık başbakanı (1970–1974)

Edward Richard George Heath, İngiliz siyasetçi ve 1970 ve 1974 arası Birleşik Krallık Başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Harold Macmillan</span> Birleşik Krallık başbakanı (1957–1963)

Maurice Harold Macmillan, Muhafazakâr Parti üyesi İngiliz siyasetçi, 1957-1963 arası Birleşik Krallık başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Boris Johnson</span> Birleşik Krallık başbakanı (2019–2022)

Alexander Boris de Pfeffel Johnson, 2019'dan 2022'ye kadar Birleşik Krallık Başbakanı ve Muhafazakâr Parti Lideri olan İngiliz siyasetçi ve yazardır. Daha önce 2016'dan 2018'e kadar Dışişleri Bakanı ve 2008'den 2016'ya kadar Londra Belediye Başkanı olarak görev yaptı.

Muhafazakâr Parti, resmî adı Muhafazakâr ve Birlikçi Parti, Tory'ler olarak da bilinirler,

Hükûmet başkanı veya hükûmetin başı, egemen bir devletin, federasyonel bir devletin veya özerk bir bölgenin yürütme organında en yüksek veya ikinci en yüksek yetkili kişidir. Genellikle bir kabineyi, bakanları veya sekreterleri yöneten ve yönetim departmanlarını yönlendiren bir grup olarak da kabine toplantılarına başkanlık eder. Diplomasi alanında, "hükümet başkanı" terimi, "devlet başkanı"ndan ayrılır, ancak bazı ülkelerde, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde veya Türkiye'de aynı kişi olabilir.

Merkez sağ, siyasi spektrumun sağında yer alırken merkeze daha yakındır. Merkez sağ partiler genellikle liberal demokrasiyi, kapitalizmi, piyasa ekonomisini, özel mülkiyet haklarını ve az ölçekte bir refah devletini destekler. Merkez sağ oluşumlar muhafazakârlığı ve ekonomik liberalizmi desteklerken sosyalizm ve komünizme karşı çıkarlar.

<span class="mw-page-title-main">David Cameron</span> Birleşik Krallık başbakanı (2010–2016)

David William Donald Cameron, Birleşik Krallık eski Dışişleri Bakanı, eski Birleşik Krallık başbakanı ve Muhafazakâr Parti'nin eski genel başkanı. Cameron, 2005 yılında Muhafazakâr Parti liderlik seçimini kazanarak partinin Genel Başkanı olmuştur. 2010 Birleşik Krallık genel seçimleri'nin ardından Muhafazakâr Parti - Liberal Demokratlarlar arasında kurulan Koalisyon hükûmetinde başbakan olarak yer almıştır. 2015 Birleşik Krallık genel seçimleri'nde tekrar başbakan seçilmiştir. 2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu sonrası 13 Temmuz 2016 tarihinde parti başkanlığından ve başbakanlıktan istifa etmiştir.

<i>Emret Bakanım</i> BBC Televizyonu ve radyosunda 1980-82, 1984 yıllarında yayınlanan politik hiciv içerikli televizyon dizisi

Emret Bakanım BBC Televizyonu ve radyosunda 1980-82, 1984 yıllarında yayınlanan politik hiciv içerikli İngiliz televizyon dizisidir. Emret Başbakanım adlı devam dizisi 1986-1988 yılları arasında yayınlanmıştır. Toplamda 38 bölümden oluşan seride her bölüm 30 dakika uzunluğundadır.

<span class="mw-page-title-main">Kenneth Clarke</span> İngiliz siyasetçi

Kenneth Harry ("Ken") Clarke, İngiliz muhafazakâr siyasetçi, milletvekili, Adalet Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">1979 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

1979 Birleşik Krallık genel seçimleri, 3 Mayıs 1979 tarihinde Birleşik Krallık'ta yapılan genel seçimlerdir. Bu seçimlerle Avam Kamarasına 635 üye seçilmiştir. Daha sonradan Demir Leydi lakabını alacak Margaret Thatcher liderliğindeki Muhafazakâr Parti %43.9 oy oranı ile sandalye sayısını 62 artırarak 339 sandalye kazandı ve Avam Kamarası'nda çoğunluğu sağladı. Muhafazakarlârın bu zaferi daha sonraki üç seçimde de sürdü. Bu seçimler sonucunda Thatcher Avrupa'nın ve Birleşik Krallık'ın ilk kadın başbakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Thatcher Hükûmeti</span>

İlk Thatcher Hükûmeti Muhafazakâr Parti Genel Başkanı Margaret Thatcher tarafından kurulan Birleşik Krallık Hükûmeti. Thatcher 1979 Birleşik Krallık genel seçimleri'nde 43.9% oy oranı Muhafazakâr Parti'yi iktidara taşımıştır. Birleşik Krallık'ın ekonomik çöküşünü önleme ve devletin iktisattaki rolünü küçültme vaatleriyle kurulmuştur. Bu hükûmetten sonra tekrar Margaret Thatcher tarafından İkinci Thatcher Hükûmeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Theresa May</span> Birleşik Krallık başbakanı (2016–2019)

Theresa Mary May, Britanyalı siyasetçi, eski Birleşik Krallık başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Thatcher Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Margaret Thatcher, 4 Mayıs 1979'dan 28 Kasım 1990'a kadar Birleşik Krallık Başbakanıydı ve bu süre zarfında muhafazakâr çoğunluk hükûmetine liderlik etti. Başbakanlığı sırasında Thatcher, özelleştirme ve girişimciliğin teşviki yoluyla İngiliz ekonomisini liberalleştirmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Thatcher Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Margaret Thatcher, 4 Mayıs 1979'dan 28 Kasım 1990'a kadar Birleşik Krallık başbakanıydı ve bu süre zarfında muhafazakâr çoğunluk hükûmetine liderlik etti. Başbakanlığı sırasında Thatcher, özelleştirme ve girişimciliğin teşviki yoluyla İngiliz ekonomisini liberalleştirmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Özalizm</span> neoliberal ve neomuhafazakâr ideoloji

Özalizm veya Özalcılık, 1983-1989 yılları arasında başbakanlık, 1989-1993 yılları arasında cumhurbaşkanlığı yapan Turgut Özal'ın iktisadî ve sosyal görüşlerini ve siyaset anlayışını ifade eder. Özalizm, Özal'dan sonra başbakanlık yapan ve onun iktisadî görüşlerini kısmen sürdüren Yıldırım Akbulut ve Mesut Yılmaz dönemlerini de kapsayacak şekilde kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Nigel Lawson (Blaby Lordu Lawson)</span> İngiliz siyasetçi

Nigel Lawson (Blaby Lordu Lawson) PC (11 Mart 1932 - 3 Nisan 2023), İngiliz muhafazakar siyasetçi, gazeteci ve yemek kitabı yazarı.

Birleşik Krallık siyasetinde Ulusal Hükûmet, büyük siyasi partilerin bir kısmının veya tamamının koalisyonudur. Tarihsel anlamda, öncelikle 1931'den 1940'a kadar görevde olan Ramsay MacDonald, Stanley Baldwin ve Neville Chamberlain hükûmetlerini ifade eder.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.