İçeriğe atla

Thasoslu Leodamas

Taşozlu Leodamas (Grekçe: Λεωδάμας ὁ Θάσιος, y. MÖ 380), hakkında çok az şey bilinen bir Yunan matematikçi, Platon'un öğrencisi ve Akademi'nin en önde gelen üyelerinden biriydi. MÖ 427 ile 415 yılları arasında doğdu ve hayatının çoğunu Atina'da yaşadı.

Hayatı

Leodamas 5. yüzyılın sonunda doğdu ve hayatının çoğunu MÖ 4. yüzyılda yaşadı. Taşoz'da doğdu ama hayatının bir noktasında, muhtemelen genç yaşta kendini Atina'da buldu ve ünlü Platon Akademisi'nde görev yaptı. Platon'un öğrencisi ve arkadaşıydı, Theatitos'un akranıydı ve muhtemelen onun çalışma arkadaşıydı. Ona yapılan atıflar çok azdır; ancak Akademi'nin sıradan bir üyesi değil, en önde gelen üyelerinden biri olduğunu varsaymalıyız.

Leodamanta'ya Referanslar

Akademi'nin son yöneticilerinden biri, çok önemli bir eser bırakan Likyalı neo-Platonist filozof Proclus'tu (MS 412-485). Hayatta kalan ve bize paha biçilmez bilgiler veren en önemli eserlerden biri, Öklid'in Elemanları'nın ilk kitabı hakkındaki yorumları oldu. Orada Proclus, diğer şeylerin yanı sıra, geometriye katkılarından dolayı bazılarına kısa bir atıfta bulunarak Thales'ten Öklid'e 23 geometricinin adından bahsetmektedir. Proclus bu bilgiyi muhtemelen Rodoslu Eudemos'un Geometri Tarihi çalışmasından almaktadır. Bu eser MÖ 3. yüzyıl civarında yazılmıştır ve ne yazık ki kaybolmuştur. Bu kurtarmış olsaydı Antik Yunan Geometrisi ve genel olarak bilim hakkındaki bilgilerimiz daha eksiksiz ve net olurdu. Bu 23 geometricinin içinde Thasoslu Leodamas vardır. Proclus, Platon'un öğrencisi olduğundan ve yaklaşık Theatitos ile aynı yaşta olduğundan bahseder. Theatitos, aristokrat kökenli bir Atinalı ve büyük bir matematikçiydi. MÖ 415'te doğdu ve MÖ 369'da Atinalılar ve Korintliler arasındaki savaşta görkemli bir şekilde öldürüldü. Akademi'de okudu, Platon'un öğrencisi ve muhtemelen müdürü olarak da görev yaptı. Elementlerin X. ve XIII. kitapları ona atfedilir. Theatitos'un Platonik diyaloğundan Theatitos hakkında birçok bilgi alıyoruz. Bu diyaloğa (Theaitos 147D), Theaitos, Theaitos'un öğretmeni, Sokrates adında genç bir adam ve yaşlı Cyreneli Theodorus katılır.

Platon burada 17'ye kadar olan sayıların karekökleri ve sonsuz çıkarıma sahip oldukları varsayımı ile ilgili bir yöntem tarif eder. Atina Üniversitesi'nin emekli profesörü St. Negrepontis, bu konuda kapsamlı bir araştırma yapmış ve hatta Theatitos'un bildiğine inandığı teoreminin kanıtını yeniden inşa etmiştir.

Leodamas, Akademi'nin en önde gelen üyelerinden biri olduğu ve muhtemelen doğrudan işbirlikçisi olan Theaititos'a yakın olduğu için, Elementlerin X. ve XIII. kitaplarının yanı sıra yukarıdaki teoremin ispatına da katıldığını güçlü bir şekilde iddia edebiliriz. Bunun çok zor bir teorem olduğunu ve nihayet 19. yüzyılda birçok büyük Matematikçinin yardımıyla kanıtlandığını not edelim.

Proclus şimdi, Geometri dalını orijinal teoremlerle zenginleştiren ve onlara daha bilimsel bir yön verenlerin Thasoslu Leodamas ve Atinalı Theatitos gibi Tarantolu Archytas (MÖ 428-365) olarak kabul edildiğinden bahsediyor. (Proclus Eucl. Pol, II 66, 14). Archytas, yarım silindir kullanarak küpü ikiye katlama problemini (Delios problemi) çözdüğü için ünlenmişti. Proclus'un bu raporundan iki şeyi tahmin edebiliriz:

  • Yukarıda bahsedilen Elementlerin X. ve XIII. kitaplarının yazımı.
  • Proclus kronolojik sırayla 23 geometriciden bahsettiği ve burada ilk olarak Leodamantas'tan bahsettiği için Theatitos'tan biraz daha yaşlı, yani MÖ 415'ten önce doğmuş olmalı. Platon'un öğrencisi olduğu ve daha genç olduğu için MÖ 427 ile 415 yılları arasında doğmuş olmalı.

Platon, Leodamas'ın öğrencisine bir mektup şeklinde ortaya koyduğu analitik yönteme genel bir biçim verdi. Bu mantıksal kanıtlama yöntemi, ispatlamak istediğimiz teoremi art arda, sonuncusu bilinen bir dizi başka eşdeğerliğe dönüştürür. Daha sonra, tersi yolu izlersek, bilinen son teoremden kanıtlanabilir olana ulaşabiliriz.

Proclus'un son sözü, Geometri üzerine Elementler adlı bir kitap yazmış olan kişinin Leodamas'ın öğrencisi Bizanslı Leo olduğudur.

Proclus'un Commentary on Euclid adlı eseri içinde Leodamas hakkında iki referans vardır:[1]

“ "Bu zamanda [Platon'un zamanında] ayrıca Thasos'lu Leodamas, Tarentumlu Archytas ve Atina'lı Theaetetus da yaşadı.

[geometri] teoremlerinin sayısı artırıldı ve daha bilimsel bir düzene getirildi. Leodamas'tan daha genç olan Neoclides ve öğrencisi Leon birçok keşif ekledi."

„
“ "Platon'un bu yöntemi [analizi] Leodamas'a öğrettiği söylenir, Leodamas da onun aracılığıyla geometride birçok keşif yapmıştı." „

Diogenes Laërtius'un Lives and Opinions of Eminent Philosophers, Kitap 3 (Platon) adlı kitabında:

“ "O [Platon], Thasoslu Leodamas'a problemleri analiz yoluyla çözme yöntemini açıklayan ilk kişiydi." „

Notlar

  1. ^ "Math Forum Discussions - math history list (Re: Leodamas of Thasos)". 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 

Kaynakça

  • Sotiris Ch. Goudouvas, "Leodamas o Thasios, antik çağların unutulmuş büyük matematikçisi (Λεωδάμας ο Θάσιος, ο λησμονημένος μεγάλος μαθηματικός της αρχαιότητας)" Euclid II Magazine, cilt 82, Atina 2011
  • Sotiris Ch. Goudouvas, "Geometric Routes (Γεωμετρικές Διαδρομές)", Korfiatis yayınları, Atina 2015
  • "Antik Yunan Yazarlarının Her Şeyi (Άπαντα Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων)", Platon Diyalogları (Theatitos), Papirüs Yayınları, Atina 1975.
  • Proclus the Lycaeus, "Öklid'in Elemanları I. kitap üzerine yorumlar (Σχόλια στο 1ο βιβλίο των Στοιχείων του Ευκλείδη)", Leipzig yayınları, 1894.
  • Waterhouse, William C. "Leodamas of Thasos". Discussion List on the History of Mathematics. Erişim tarihi: 29 Ekim 2008. []
  • Vlastos, Gregory (1988), "Elenchus and Mathematics: A Turning-Point in Plato's Philosophical Development", The American Journal of Philology, The Johns Hopkins University Press, 109 (3), ss. 362-396, JSTOR 294891 
  • Heath T.L. A History of Greek Mathematics. Vol.1-2. New York, 1981.

İlave okumalar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematik</span> nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenen bilim dalı

Matematik ; sayılar, felsefe, uzay ve fizik gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Öklid</span> Yunan matematikçi, aksiyomatik geometrinin mucidi

Öklid (Grekçe: Εὐκλείδης Eukleídēs; MÖ 330 - 275 yılları arasında yaşamış, İskenderiyeli bir matematikçidir. Megaralı Öklid'den ayırmak için bazen İskenderiyeli Öklid olarak anılır, genellikle "geometrinin kurucusu" veya "geometrinin babası" olarak anılan bir Yunan matematikçiydi. Ptolemy I döneminde İskenderiye'de aktifti. Elemanlar, yayınlandığı zamandan 19. yüzyılın sonlarına veya 20. yüzyılın başlarına kadar matematik öğretimi için ana ders kitabı olarak hizmet veren, matematik tarihindeki en etkili çalışmalardan biridir. Elemanlar’da, Öklid, küçük bir aksiyom setinden, şimdi Öklid geometrisi olarak adlandırılan şeyin teoremlerini çıkardı. Öklid ayrıca perspektif, konik kesitler, küresel geometri, sayı teorisi ve matematiksel kesinlik üzerine eserler yazdı.

Proklos, Platon Akademisi'nin başına geçen ve diğer matematikçilerin çalışmaları hakkındaki yorumları için matematik tarihi açısından önemli olan bir Yeni Platoncu Yunan filozof.

<span class="mw-page-title-main">Arhitas</span> MÖ 4. yüzyıl Yunan filozof, matematikçi, astronom ve devlet adamı

Tarantolu Arhitas, erken Pisagorcu geleneğin son önemli temsilcisi matematikçi, devlet adamı ve filozoftur. Taranto'da 7 kez art arda komutan seçilmiş nüfuzlu bir siyaset adamı ve Platon'un (Eflatun) arkadaşıdır. Pisagorcu filozoflar arasında yer alan ve Sokrates'ten sonra yaşamış olmasına rağmen Sokrates öncesi düşünürler içinde ismi yer edinmiş olan filozof. Pisagorcular evreni matematiksel bir dizgeyle açıklama eğilimde olmuşlar ve bu yönde bir tür sezgiciliğe ve mistisizme varmışlardır. Demokritos'un düşüncelerinin aksine Pisagorcular evreni madde ile bir sayma eğilimde olmuşlar ve duyumların yanıltıcılığını öne sürmüşlerdir. Bu yönde bir eleştirel yaklaşım Arhitas ve yandaşlarında görülür. "Nesnelerin gerçek niteliklerini dokunma duyumuzla ya da başka duyumlarla bilemeyiz" önermesini geliştirmişlerdir. Matematik, fizik, müzik felsefesi, mekanik, siyaset alanlarında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İsidoros (matematikçi)</span> Bizanslı Rum bilim insanı ve mimar

Miletli İsidoros, Bizans imparatoru Justinianus'un tarafından, Konstantinopolis'teki Ayasofya katedralini yeniden tasarlatmak için, Anthemios ile beraber görevlendirilen Yunan mimar ve matematikçiydi. Pek çok akademik disiplinle ilgilenmiş İsidoros, Arşimet'in önemli eserlerinin derlemesini ve bakımsızlıktan neredeyse yok olmak üzere olan Öklit'in Elementler'i kitabının XV numaralı cildinin düzenlemesini ve restoresini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunan matematiği</span> Eski Yunanların Matematiği

Yunan matematiği, Doğu Akdeniz kıyılarında MÖ 7. yüzyıldan MS 4. yüzyıla kadar uzanan Arkaik dönemden Helenistik ve Roma dönemlerine kadar yazılan matematik metinleri ile ortaya çıkan fikirleri ifade eder. Yunan matematikçiler, İtalya'dan Kuzey Afrika'ya tüm Doğu Akdeniz'e yayılmış şehirlerde yaşadılar, ancak kültür ve dil açısından birleştiler. "Matematik" kelimesinin kendisi Antik Yunancadan türemiştir: Grekçe: μάθημα: máthēma Yunanca telaffuz: [má.tʰɛː.ma] Yunanca telaffuz: [ˈma.θi.ma], "eğitim konusu" anlamına gelir. Kendi iyiliği için matematik çalışması ve genelleştirilmiş matematik teorilerinin ve kanıtlarının kullanılması, Yunan matematiği ile önceki uygarlıkların matematiği arasındaki önemli bir farktır.

<span class="mw-page-title-main">Platon Akademisi</span> Dünyadaki ilk yükseköğretim kurumu

Platon Akademisi, Antik Yunanistan'da Atina'da Platon tarafından kurulan bir felsefe okuluydu. Akademi, Helenistik dönem boyunca, MÖ 83 yılında Philo'nun ölümünden sonra sona erene kadar şüpheci bir okul olarak kalmıştır. Platon Akademisi büyük olasılıkla MÖ 86 yılında Roma diktatörü Sulla tarafından yıkıldığı düşünülmektedir.

Knidos'lu Eudoxus veya Knidoslu Ödoksus, antik bir Yunan astronomu, matematikçi, bilim insanı ve Archytas ile Platon'un öğrencisiydi. Hipparchus'un Aratus'un astronomi üzerine şiiriyle ilgili yorumunda bazı parçalar korunsa da tüm eserleri kaybolmuştur. Bithynialı Theodosius tarafından yazılan Sphaerics, Eudoxus'un bir çalışmasına dayanabilir.

Çandarlılı Autolycus bir Yunan astronomu, matematikçi ve coğrafyacı.

Dinostratus, Menaechmus'un kardeşi olan Yunan matematikçi ve geometriciydi. Daireyi kareleştirme problemini çözmek için kuadratrisi kullanmasıyla tanınır.

Larissalı Domninus eski bir Helenistik Suriyeli matematikçi.

Neapolisli Marinus, MS 440 Flavia Neapolis, Filistin doğumlu Neoplatonist bir filozof, matematikçi ve retorik.

Atinalı Theaetetus, muhtemelen Atina deme Sunium'lu Euphronius'un oğlu olan Yunan matematikçi. Başlıca katkıları, Öklid'in Elemanlar Kitabı X 'da yer alan irrasyonel uzunluklar üzerineydi ve tam olarak beş normal dışbükey çokyüzlü olduğunu kanıtlıyordu. Sokrates ve Platon'un bir arkadaşı ve Platon'un adını taşıyan Sokratik diyaloğunun ana karakteridir.

Cyreneli Theodorus, MÖ 5. yüzyılda yaşamış eski bir Libyalı Yunan matematikçi. Günümüze ulaşan ve ilk elden anlatılanlar, Platon'un diyaloglarından üçünde; Theaetetus, Sofist ve Devlet Adamı (Statesman) yer alır. Önceki diyalogda, şimdi Theodorus Sarmalı olarak bilinen matematiksel bir teoremi öne sürmektedir.

Sidonlu Zeno, Fenike şehri Sidon'dan Epikürcü bir filozof ve matematikçi. Yazıları günümüze ulaşamamıştır, ancak öğrencisi Philodemus'un yazıları arasında derslerinin bazı özetleri korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Geometri tarihi</span> Geometrinin tarihsel gelişimi

Geometri, mekansal ilişkilerle ilgilenen bilgi alanı olarak ortaya çıkmıştır. Geometri, modern öncesi matematiğin iki alanından biriydi, diğeri ise sayıların incelenmesi yani aritmetikti.

<span class="mw-page-title-main">Geometricilerin listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bir geometrici, çalışma alanı geometri olan matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Sakız Adalı Hipokrat</span> MÖ 5. yüzyılda yaşamış Yunan matematikçi ve astronom

Sakız Adalı Hipokrat eski bir Yunan matematikçi, geometrici ve astronom.

Magnesialı Theudius, Asya minor'da Magnesia'da doğan, Platon Akademi üyesi ve Aristoteles'in çağdaşı olan MÖ 4. yüzyıl Yunan matematikçidir. Sadece Proclus'un Euclid'e yorumundaki kadarıyla bilinir, burada Theudius'un "takdire şayan "Elementler" ürettiği ve birçok kısmi teoremi daha genelleştirdiği için felsefenin geri kalanında olduğu gibi matematikte de mükemmellik konusunda bir üne sahip olduğu" söylenir. Çünkü Elementleri mükemmel bir şekilde düzenlenmişti ve sınırlı önermelerin birçoğu daha genel biçimde ortaya konmuştu.

Leon Eski Yunan matematikçisi ve Neocleides'in öğrencisiydi. Elements adlı kitabı, Öklid'in aynı adlı eseri tarafından gölgede bırakıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.