İçeriğe atla

Thapsus Muharebesi

Thapsus Muharebesi
Sezar İç Savaşı

Thapsus - Roma arasındaki mesafe
Tarih6 Nisan MÖ 46
Bölge
Thapsus (günümüzde Ras Dimas, Tunus)
Sonuç Populares Zaferi
Taraflar
PopularesOptimates
Komutanlar ve liderler
Jül Sezar Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio Nasica
Genç Cato
Marcus Petreius
Güçler
Bilinmiyor (en az 10 Lejyon) Bilinmiyor (en az 10 Lejyon), 2,500 süvari
Müttefik Numidia Kralı Juba'nın 60 fil destekli birlikleri
Kayıplar
1,000 30,000

Thapsus Muharebesi, 6 Nisan MÖ 46 tarihinde antik Tunus'un Thapsus (modern Ras Dimas kenti yakınlarında yapılan savaş. Marcus Porcius Cato, Genç ve Quintus Caecillius Metellus Scipio tarafından komuta edilen Optimates destekli Cumhuriyet Ordusu ile Populares destekli Jül Sezar'ın orduları arasında yapılmıştır. Savaşı Sezar'ın kazanmasıyla birlikte Afrika'daki direniş kırılmış ve Sezar mutlak güce bir adım daha yaklaşmıştır.

Muharebe öncesi durum

Sezar, MÖ 49 yılında ordusunu terhis etmesi yolundaki Roma senatosu emrini dinlemeyip Rubicon nehrini geçerek son Cumhuriyetçi iç savaşı başlatmış oldu. Sezar'ın İtalya ve Romayı işgal etmesi üzerine muhafazakâr cumhuriyetçiler Pompey komutası altında Yunanistan'a kaçtılar. Jül Sezar komutasındaki Populares ordusu Dyrrhachium Muharebesini kaybetse de, Pompey komutası altındaki Optimates yanlısı ordusu MÖ 48'de yapılan Pharsalus Muharebesi'nde kesin bir yenilgiye uğratıldı. Pompey Mısır'a kaçtıysa da bir süre sonra burada öldürüldü. Ancak muhafazakârlar bu kadar çabuk teslim olma niyetinde olmadıklarından Marcus Cato ve Caecilius Metellus Scipio liderliğinde Afrika eyaletlerinde bir direniş organize etmeye çalıştılar. Direniş örgütlenmesinde rol alan diğer önemli kişiler arasında Titus Labienus, Publius Attius Varus, Lucius Afranius, Marcus Petreius ve Sextus ve Gnaeus Pompeius (Pompey'in oğulları) kardeşlerde vardı. Numidya kralı Juba I ise dikkat çekici yerel bir müttefikti. Doğu eyaletlerinde kontrolü sağlayıp, Roma'ya kısa bir ziyaret gerçekleştiren Sezar muhaliflerini takip etmek amacıyla 28 Aralık MÖ 47 tarihinde Afrikaya geçerek Hadrumetum'da (modern Sousse, Tunus) karaya çıktı.

Optimates taraftarları Sezar'a karşı koyacak orduyu şaşılacak derecede bir hızla toplamışlardı. Orduları 40.000 asker (10 lejyon), Sezar'ın eski sağ kolu olan yetenekli Titus Labienus komutasındaki 2.500 süvari ve yerel bir krala ait 60 Savaş filine sahipti. Cumhuriyetçilerin iki adet Lejyonu Sezar'dan tarafa geçme niyetindeyken iki ordu birbirlerinin gücünü anlayabilmek için küçük çatışmalara başlamıştı. Bu arada Sezar Sicilya'dan gelecek ikmal kuvvetlerini bekliyordu. Şubat başında Sezar Thapsus'a geldi ve kenti, güney girişini üç sıra tahkimatla kapatarak, kuşattı. Metellus Scipio önderliğindeki cumhuriyetçiler konumlarını kaybetme riskini göze alamayarak savaşı kabul etmek zorunda kaldılar.

Çarpışma

Metellus Scipio'un ordusu kente kuzeyden yaklaşma emriyle Thapsus'u kuşatmış ve Sezar'ın yaklaşması öngörüsüyle yanlarda fil süvarilerinin bulunduğu sıkışık savaş düzeninde kalmıştır. Sezar'ın konumu onu stiline göre tipiktir ve süvari ve okçu yancıların desteğiyle sağ kanadı komuta etmiştir. Fillerden gelebilecek tehlike, ilave beş adet ihtiyat kohortunun desteklediği süvariler ile engellenmeye çalışılmıştır.

Savaş, Sezar'ın trompetçilerinden birinin işaretiyle başlamıştır. Sezar'ın okçularının fillere saldırısı hayvanların paniğe kapılmasına, dolayısı ile de kendi askerlerini ezmelerine neden olmuştur. Sol kanatta bulunan filler Sezar'ın merkezine, Lejyon V Alaudae'nin bulunduğu bölgeye saldırmıştır. Bu Lejyon savaşta gösterdiği cesaretten dolayı, bu olaydan sonra Ljeyon sembolü olarak fil kullanmaya başlamıştır. Fillerin yitirilmesi ile birlikte Metellus Scipio zemin kaybetmeye başlamıştır. Sezar'ın süvarileri başarılı bir manevra ile üstün gelmiş, düşmanı yenerek tahkimatlı kampını yok etmiş ve düşmanı geri çekilmek zorunda bırakmıştır. Kral Juba'nın birliklerinin mevzilerini terk etmesiyle savaşın sonucu hemen hemen kesinleşmiştir.

Yaklaşık 10,000 düşman askeri Sezar'a teslim olmak istemiş ancak onun askerleri tarafından öldürülmüşlerdir. Bağışlayıcı bir Muzaffer olarak bilinen Sezar için bu eylem pek alışılagelmiş değildir. Bazı kaynaklara göre Sezar savaş sırasında bir epilepsi krizi geçirmiş, dolayısı ile sonradan olacaklar hakkında çok bilinçli bir durumda değildir. Scipio kaçmayı başarmış ancak aylar sonra Hippo yakınlarında yapılan bir deniz savaşında ölmüştür.

Savaş düzeni: Palladio sonrası 17. yüzyıl gravürü. Filler özel olarak betimlernmiştir.

Savaşın ardından

Savaşın ardından Sezar bir süre sonra düşecek olan Thapsus'un kuşatmasını yenilemiştir. Sezar ilerlemeye devam ederek Genç Cato'nun garnizonun bulunduğu Utica'ya gelince, müttefiklerinin yenildiği haberini alan Cato intihar etmiştir.

Savaş sonucu Afrika'da barış sağlanmış ve Sezar buradan ayrılarak 25 Temmuz'da Roma'ya gelmiştir. Direniş, Titus Labienus, Pompey kardeşler ve savaştan kurtulan diğerlerinin buluştuğu yer olan Hispania'da bir süre sonra yeniden güçlenecektir. İç savaş henüz bitmemiştir ve bu savaşı kısa bir süre sonra Munda Muharebesi takip edecektir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

Pharsalus savaşı MÖ 48 yılında Jül Sezar ile Pompey arasında Farsala'da olmuştur. Pompeius savaşı kaybetmiş ve Mısır'a kaçmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

<span class="mw-page-title-main">Sextus Pompeius</span>

Sextus Pompeius Magnus Pius ya da kısaca Sextus Pompeius, Roma Cumhuriyetinin sonlarında yaşamış Romalı general. İkinci üçlü hükümdarlık'in karşısına çıkan son muhaliftir.

Marcus Calpurnius Bibulus, Roma Cumhuriyeti'nin son dönemlerinde yaşamış olan optimates kliğine mensup Romalı politikacı.

Optimates Roma Cumhuriyetinin son dönemlerinde ortaya çıkmış olan aristokratik klik. Taraftarları, Halk meclislerinin ve Plebler Tribünlüğünün gücünü sınırlayarak, aristokratlar için tahsis edilmiş olan Senatonun yetkilerini genişletmeyi amaçlamışlardır. Özellikle, tribünler, halk meclisleri ve askerleri tarafından desteklenen kudretli generallerin yıldızlarının parlamaya başlaması ile Senato ve aristokrasinin el değiştirebileceği endişesi taşımışlardır. Muhalifleri populares olarak adlandırılmışlardır.

Populares Roma Cumhuriyeti'nin sonlarına doğru Halk Meclislerini kullanarak Roma Senatosu'nun gücünü ve nüfuzunu kırmayı amaçlayan, aristokratlardan oluşan politik klik. Muhafazakâr Optimates kliği tarafından muhalefet edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Servilia Caepionis</span>

Servilia Caepionis tarihi kaynaklarda adı geçen birkaç Romalı kadından biri. Marcus Junius Brutus'ün annesi, Genç Cato'nun üvey kardeşi, Julius Caesar'ın metresi.

Gnaeus Pompeius, bazen Genç Pompey olarak çağrılır, Cumhuriyetin son dönemlerinde yaşamış olan Romalı politikacı ve general.

<span class="mw-page-title-main">Alesia Muharebesi</span>

Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Munda Muharebesi, 17 Mart MÖ 45 tarihinde Hispania'nın güneyindeki Munda ovasında yapılan muharebe. Bu muharebe Jül Sezar ve Muhafazakâr Cumhuriyetçiler arasındaki iç savaşın son çarpışmasıdır. Zaferin kazanılması ve Titus Labienus ve Gnaeus Pompeius'un öldürülmesinin ardından artık Sezar'ın Roma'ya dönerek diktatör yetkileriyle yönetimi ele almasının önünde hiçbir engel kalmamıştır.

XIII. Lejyon, tarihsel olarak Roma Lejyonları'nın en dikkat çekici lejyonlarından biridir. XIII. Lejyon, Jül Sezar'ın Galya seferinde ve hemen ardından Roma iç savaşında çok önemli roller üstlenmiştir. Sezar'ın 10 Ocak MÖ 49 tarihinde Rubicon'u birlikte geçerek iç savaşın başlamasına neden olduğu lejyon, Lejyon XIII Gemina'dır. Lejyon varlığını 5. yüzyıla kadar sürdürmüş olup sembolü aslandı.

Jül Sezar'in birliklerine komuta etme yeteneği, tarihçiler tarafından tarihin en önemli askeri taktisyen ve stratejistleri olarak kabul edilen Büyük İskender, Hannibal ve Napolyon Bonapart'ta eşdeğer olarak kabul edilmiştir. Sezar, gerek Galya savaşları sırasındaki Gergovia savaşında gerekse iç savaş sırasındaki Dyrrhachium Muharebesi'nde taktik açıdan göz alıcı zaferler kazanmıştır. Ancak, Sezar'ın taktik dehası kendini Galya Savaşları sırasındaki Alesia kuşatmasında, iç savaş sırasındaki Pharsalus Muharebesi'nde, Pompey'in sayıca fazla birliklerini geri püskürtmesiyle ve Pharnaces'in ordusunu Zela savaşında yok etmesiyle göstermiştir.

Lejyon V Alaudae, zaman zaman Gallica olarak da bilinen ve MÖ 52 yılında Jül Sezar tarafından yerli Galyalılardan toplanan Roma lejyonu. Amblemi Fil olan lejyon'un cognomen'i Alaudae idi ve Galyalıların giydiği tipik miğferlerde bulunan sorguç yüzünden Tarla kuşuna benzetilmelerinden dolayı verilmişti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Galya Savaşları</span> MÖ 58-50, Roma ile Galya kabileleri arasındaki savaşlar

Galya Savaşları çeşitli Galyalı kavimlere karşı Roma valisi Jül Sezar tarafından yürütülen bir seri askerî kampanyalar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Sezar İç Savaşı</span> Roma Cumhuriyetinde iç savaş

Sezar İç Savaşı MÖ 49-45 yılları arasında Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmeden önceki son çatışmalarından biriydi. Jül Sezar ve Magnus Pompey arasında bir dizi siyasi ve askeri çatışma olarak tarihe geçti.

<span class="mw-page-title-main">Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio</span>

Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio, Romalı bir senatör ve askeri komutandı. Jül Sezar ile Magnus Pompey liderliğindeki Senato arasındaki iç savaş sırasında, Pompey'in sadık bir destekçisiydi. Lejyonları, Sezar'ın güçlerine karşı yenildiği Pharsalus ve Thapsus savaşlarında yönetti. Daha sonra intihar etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.