İçeriğe atla

Thaddäus Haenke

Thaddeus Haenke (sanatçı: Vincenz Raimund Grüner)

Thaddeus Xaverius Peregrinus Haenke (5 Ekim 1761 - 4 Kasım 1816) (Çekçe: Tadeáš Haenke; İspanyolca: Tadeo Haenke), Kuzey ve Güney Amerika, Avustralya, Filipinler, Yeni Zelanda ve Marianas kıyıları da dahil olmak üzere Pasifik havzasının önemli bir bölümünün florasını araştıran Çek botanikçi. Topladığı bitki örnekleri, bu bölgelerdeki, özellikle Güney Amerika ve Filipinler'deki birçok bitkinin ilk bilimsel açıklamalarının temelini oluşturdu. Kapsamlı botanik çalışmaları ve geniş kapsamlı seyahatleri nedeniyle "Çek Humboldt"u olarak anıldı.[1] Bitki bilim mahlası Haenke'dir.[2]

Hayatı

Haenke, 5 Ekim 1761'de Bohemya'nın Kreibitz köyünde (şimdi Chřibská, Çekya) doğdu. Ailesi Alman kökenliydi ve babası Elias George Thomas Haenke, aynı zamanda belediye başkanı olarak da görev yapan başarılı bir avukat ve çiftçiydi. Çocukluğundan beri meraklı bir doğa gözlemcisi olan Haenke, eğitimi boyunca bu ilginin peşinden gitti. Akıl hocasının botanik profesörü Joseph Gottfried Mikan olduğu Prag Üniversitesi'nde doğa bilimleri ve felsefe okudu. Mikan'a asistanlık yaptı ve okulun botanik bahçelerinin bakımına yardımcı oldu. Haenke, 1782'de doktora derecesi aldı, 1786'ya kadar Prag'da çalışmaya devam etti ve ardından Nikolaus Joseph von Jacquin'den tıp ve botanik eğitimi aldığı Viyana Üniversitesi'nde eğitimine devam etti.[1][3]

Öğrencilik zamanlarında, Çek Cumhuriyeti'nden bitki örnekleri topladı; Linnaeus'un Genera Plantarum'unun bir baskısını düzenledi (1791'de yayınlandı) ve Çek Kraliyet Bilim Derneği'nden gümüş madalya aldı. Aynı zamanda başarılı bir müzisyen ve yetenekli bir illüstratördü. Beş farklı dil konuşuyordu.[3][4]

Haenke'nin 15.000'den fazla örnekten oluşan botanik koleksiyonu, ölümünden sonra Cádiz'de bulundu. 1821'de Çek Ulusal Müzesi tarafından satın alındı ve Prag'a transfer edildi. Çek botanikçi Karel Bořivoj Presl, Haenke'nin Amerika ve Filipinler'de toplandığı ve Cadiz'den satın alınan botanik örneklerine dayanan bir çalışma olan "Reliquiae Haenkeanae" yi (1825-1835 yılları arasında yayınlanmıştır) üretmek için yaklaşık 15 yıl harcadı.[3]

Alaska'daki Haenke Adası ve Haenke Buzulu onun onuruna adlandırılmıştır.

Yaklaşık 240 takson onun adını taşır, örneğin;

  • Alpinia haenkei
  • Berberis haenkeana
  • Bromus haenkeanus
  • Carex haenkeana
  • Ceratochloa haenkeana
  • Hymenoxys haenkeana
  • Leptosolena haenkei
  • Lobelia haenkeana
  • Loranthus haenkeanus
  • Mascagnia haenkeana
  • Pseudogynoxys haenkei
  • Pteris haenkeana
  • Salvia haenkei
  • Schinopsis haenkeana
  • Waltheria haenkeana

Kaynakça

  1. ^ a b Cutter (1983)
  2. ^ "IPNI". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020. 
  3. ^ a b c Sterling (1997)
  4. ^ Beidleman (2006)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Carl Linnaeus</span> İsveçli botanikçi, hekim ve zoolog (1707-1778)

Carl Linnaeus, İsveçli biyolog, hekim ve fizikçidir.

İbnü'l-Baytâr ya da tam künyesi ile Ebû Muhammed Ziyâüddîn Abdullah bin Ahmed el-Aşşâb el-Mâlekî Arap bilim insanı, botanikçi, eczacı ve hekim. Endülüs'ün en önemli bilim adamlarından olan İbn Baytar, İslam'ın Altın Çağı'nın ve Müslüman Tarım Devrimi'nin en büyük eczacı ve botanikçilerinden biri sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Banks</span> İngiliz doğabilimci, botanikçi ve doğa bilimleri koruyucusu

Joseph Banks, İngiliz doğabilimci, botanikçi ve doğa bilimleri koruyucusu. Kendisi James Cook'un 1768 ile 1771 yılları arasında yaptığı ilk yolculuğuna katılmıştır. Okaliptüs, Akasya ve Mimoza'yı batı dünyasına tanıttı. Ayrıca kendi adını taşıyan Banksia türü ile saygınlık kazandı. Bitkilerin yaklaşık 80 türü Banks adını taşımaktadır. Banks aynı zamanda Afrika'nın keşfine adanan bir İngiliz organizasyonu olan, Afrika Birliği'nin kurucuları arasında yer almıştır. Ayrıca Dilettanti Cemiyeti'nin üyesi olmakla birlikte Kraliyet Sanat Akademisi'nin kurulmasına yardımcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Etnobotanik</span> Bitkilerin insanlar tarafından kullanımını konu alan bir bilim dalı

Etnobotanik insanların bitkilerle çok yönlü ilişkisini sistematik olarak araştıran disiplinler arası bilim dalı. Yunanca ethnos, halk ve botanik, bitki bilimi; İngilizce ethnobotany adı verilir. Türk Dil Kurumu'nun sözlüklerine henüz girmemiş olmakla beraber T.C. Kültür Bakanlığı bir yönetmelikte etnobotanik karşılığı olarak halk botaniği terimini kullanmıştır.

The Plant List, Kraliyet Botanik Bahçeleri, Kew ve Missouri Botanik Bahçesi tarafından oluşturulan ve 2010 yılında başlatılan bitki türlerinin botanik isimlerinin bir listesiydi. Zaman içinde bitki türlerinin bilinen tüm isimlerinin kapsamlı bir kaydı olması amaçlanmıştır ve 2002-2010 Bitki Koruma Stratejisinin Hedef 1'ine yanıt olarak "Bilinen herkesin çevrimiçi bir florasını" üretmek üzere üretilmiştir. Bitkiler, 2013'ten beri güncellenmemiştir ve yerini World Flora Online almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Friedrich Nicolaus Bornmüller</span>

Joseph Friedrich Nicolaus Bornmüller, Hildburghausen, Thuringia'da doğan Alman botanikçi. Bitki bilim mahlası Bornm.'dur.

<span class="mw-page-title-main">Karl Fritsch</span> Avusturyalı botanikçi (1864-1934)

Karl Fritsch Avusturyalı botanikçi. Viyana'da doğdu ve ağırlıklı olarak Viyana Üniversitesi'nde eğitim gördü. 1900'de Sistematik Botanik profesörü olarak Graz Üniversitesi'ne tayin oldu ve burada botanik enstitüsünü kurdu. 1910'da üniversitenin botanik bahçesinin direktörü olarak atandı. Kariyerine ölene kadar Graz'da devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Rudolf Schlechter</span> Alman orkidolog

Friedrich Richard Rudolf Schlechter, Alman taksonomist ve özellikle orkideler üzerine uzmanlaşmış botanikçi. Bitki bilim mahlası Schltr. şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Carl Meissner</span> İsviçreli bitki bilimci

Carl Daniel Friedrich Meissner, İsviçreli botanikçi. Bitki bilim mahlası Meisn.'dir.

<span class="mw-page-title-main">Filippo Parlatore</span> İtalyan bitki bilimci

Filippo Parlatore İtalyan botanikçi. Bitki bilim mahlası Parl.'dır.

Vincenz Franz Kosteletzky (ya da Kosteletzky) (13 Ocak 1801 Brno, Çekya - 19 Ağustos 1887 Dejvice, Prag, Çekya), Bohemyalı bitki bilimci ve hekim. Bitki bilim mahlası Kostel.'dir.

<span class="mw-page-title-main">Karel Bořivoj Presl</span> Çekyalı botanikçi

Karel Bořivoj Presl, Çek botanikçi. Bitki bilim mahlası C.Presl'dir.

<span class="mw-page-title-main">Jan Svatopluk Presl</span> Bohemyalı doğa bilimci

Jan Svatopluk Presl Bohemyalı doğa bilimci. Bitki bilim mahlası J.Presl'dir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Gottfried Mikan</span> Avusturya-Çekyalı botanikçi

Joseph (Josef) Gottfried Mikan, Avusturyalı-Çek botanikçi. Zoolog Johann Christian Mikan'ın (1769-1844) babasıdır. Bitki bilim mahlası J.G.Mikan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Gottlieb Kölreuter</span> Alman botanikçi

Joseph Gottlieb Kölreuter, aynı zamanda Koelreuter veya Kohlreuter olarak da telaffuz edilir, Alman botanikçi. Bitki bilim mahlası Kölr.'dir.

<span class="mw-page-title-main">Karl Georg Theodor Kotschy</span> Avusturyalı botanikçi ve kâşif

Karl Georg Theodor Kotschy Avusturyalı botanikçi ve kâşif. Botanik araştırmalarında Kotschy çok miktarda bitki topladı. Ayrıca bu çalışmada, bazıları bilim için yeni olan kırk meşe (Quercus) türünü tanımladı. Bitki bilim mahlası Kotschy'dir.

<span class="mw-page-title-main">James Edward Smith</span>

James Edward Smith, Londra Linne Derneği'nin kurucusu İngiliz botanikçi. Bitki bilim mahlası Sm.'dir.

Kaspar Maria von Sternberg, Bohemyalı bir ilahiyatçı, mineralog, entomolog ve botanikçiydi. "Paleobotaniğin Babası" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">William Jackson Hooker</span>

William Jackson Hooker, Kew Bahçeleri'nin ilk yöneticisi olan İngiliz botanikçi ve botanik illüstratörü. Ayrıca Kew Bahçeleri Herbaryumunu kurdu, bahçeler ile arboretumu genişletti. Bitki bilim mahlası Hook.'tur.

<span class="mw-page-title-main">Johann Christian Mikan</span>

Johann Christian Mikan, Avusturyalı - Çek botanikçi, zoolog ve entomolog. Joseph Gottfried Mikan'ın oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.