İçeriğe atla

Tezer Özlü

Tezer Özlü
Doğum10 Eylül 1943(1943-09-10)
Simav, Kütahya, Türkiye
Ölüm18 Şubat 1986 (42 yaşında)
Zürih, İsviçre
Defin yeriAşiyan Mezarlığı, İstanbul
MeslekYazar
MilliyetTürkiye Türk
VatandaşlıkTürkiye
TürRoman, öykü

Tezer Özlü (10 Eylül 1943, Kütahya - 18 Şubat 1986, Zürih), Türk yazar. Başta Çocukluğun Soğuk Geceleri ve Yaşamın Ucuna Yolculuk olmak üzere az sayıda kitabıyla tanınır. Yazar Demir Özlü ve yazar-çevirmen Sezer Duru'nun kardeşidir.

Hayatı

10 Eylül 1943 tarihinde Kütahya'nın Simav ilçesinde doğdu. Çocukluğu anne babasının görev yaptığı Simav, Ödemiş ve Gerede'de geçti. İstanbul'a 10 yaşındayken geldi. Avusturya Kız Lisesi'ne gitti; ancak mezun olmadı. 1961'de yurt dışına çıktı. 1962 - 1963 yıllarında otostopla Avrupa'yı gezdi. Paris'te tanıştığı tiyatrocu ve yazar Güner Sümer'le 1964 yılında evlendi. Birlikte Ankara'ya yerleştiler. Sümer'in AST'ta çalıştığı bu dönemde Özlü, Almanca çevirmenlik yaptı. AST'ta 1963-64 sezonunda Sümer'in yönettiği Brendan Behan'ın Gizli Ordu oyununda oynadı.[1][2] Sümer'den ayrılarak İstanbul'a yerleşti. Geçirdiği rahatsızlık nedeniyle kesintili olarak 1967 - 1972 yılları arasında İstanbul'da farklı hastanelerin psikiyatri kliniklerinde kaldı. Çocukluğundan başlayarak yaşadıklarını ve klinikte kaldığı bu dönemleri Çocukluğun Soğuk Geceleri kitabında yazdı.[3]

1968 yılında yönetmen Erden Kıral'la evlendi. Bu evlilikten 1973'te kızı Deniz doğdu. Bir burs alarak 1981'de Berlin'e gitti. Bu arada Kıral'dan ayrıldı. Kanada'da yaşayan İsviçre asıllı sanatçı Hans Peter Marti ile tanıştı ve 1984'te Marti'yle evlenerek Zürih'e yerleşti.[1] Meme kanseri nedeniyle 18 Şubat 1986'da burada öldü. Mezarı Aşiyan Mezarlığı'ndadır.[4]

Özlü, eski eşi Erden Kıral'ın Yol filminin çekimi döneminde yaşananları anlattığı filmi Yolda'da Yelda Reynaud tarafından canlandırıldı.[5]

Aşiyan Mezarlığı'ndaki kabri

Eserleri

İlk kitabı 1963'ten itibaren dergilerde yayımlanan öykülerinden oluşan Eski Bahçe'dir. Kitap ilk kez 1978'de basıldı. 1980'de ilk romanı olan Çocukluğun Soğuk Geceleri yayımlandı. Kendisini derinden etkilemiş üç yazar olan Svevo, Kafka ve Pavese'nin izinden giderek yazdığı ikinci romanı 1983'te Auf den Spuren eines Selbstmords (Bir İntiharın İzinde) adıyla yayımlandı. 1983 Marburg Yazın Ödülü'nü kazanan kitap, yazar tarafından Yaşamın Ucuna Yolculuk adıyla Türkçe olarak bir anlamda yeniden yazıldı ve bu hâliyle 1984'te basıldı. İlk öykü kitabı Eski Bahçe yazarın ölümünün ardından, daha sonra yazdığı öykülerle birlikte Eski Bahçe - Eski Sevgi adıyla 1987'de okurla buluştu. Gergedan Dergisi 13. sayısında yazar anısına bir "fotobiyografi" yayımladı. Günce ve anlatılarından bazı parçalar ise Kalanlar (1990) adlı küçük bir kitapçıkta bir araya getirildi. Bu kitapta yer alan çoğu Almanca yazılmış metinler, Sezer Duru tarafından Türkçeye çevrildi. Özlü'nün yayımlanmamış senaryosu Zaman Dışı Yaşam da yazarın tüm yapıtlarını yayımlayan Yapı Kredi Yayınları (YKY) tarafından 1993'te basıldı. Bu seride, yazarın dostu Leyla Erbil'e yazdığı mektuplardan oluşan Tezer Özlü’den Leyla Erbil’e Mektuplar (1995) da bulunmaktadır.[6] Ayrıca Özlü'nün yazar arkadaşı Ferit Edgü'yle mektuplaşmalarından oluşan Her Şeyin Sonundayım adlı kitabı da 2010'da SEL Yayıncılık etiketiyle basılmıştır.[7] Wolfgang Hildesheimer'in "Bay Walser'in Kargaları" adlı eserini Türkçeye çevirmiştir ve radyoya uyarlamıştır.[8]

  • Eski Bahçe (1978), öykü
  • Çocukluğun Soğuk Geceleri (1980), roman
  • Auf den Spuren eines Selbstmords (Bir İntiharın İzinde) (1983) (Kitabın Türkçeye çevrilmiş adı Yaşamın Ucuna Yolculuk), anlatı.
  • Eski Bahçe - Eski Sevgi (1987), öykü
  • Kalanlar (1995), deneme
  • Zaman Dışı Yaşam (2000), senaryo

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Tezer Özlü'den kalanlar: "Ağlama, Letiza, ağlama. Hiçbir şey değil. Ölmek hiçbir şey değil..."". 10 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2010. 
  2. ^ "1963/1964 Dönemi". AST. 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. 
  3. ^ Özlü, Tezer (Ekim 2004). Çocukluğun Soğuk Geceleri (11. bas.). Yapı Kredi Yayınları. 
  4. ^ "Tezer Özlü". 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  5. ^ Fatih Özgüven (14 Nisan 2005). "Yarı 'Yolda' kalmak..." Radikal Gazetesi. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  6. ^ "Tezer Özlü". 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  7. ^ "Sana ne yazabilirim ki?". 26 Mart 2010. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015. 
  8. ^ Yazar tarafından radyoya uyarlanan bu oyunu, Engin Uludağ yönetmiş; Hale Akınlı, Müşfik Kenter, Meral Taygun ve Zihni Göktay oyunda rol almışlardır; bkz. https://www.youtube.com/watch?v=4HRRiZLYEYA . Oyunun radyo kaydında, yazarın adı "Tezer Kıral" olarak geçmektedir.

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Tezer Özlü ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

Leylâ Erbil, Türk yazar.

<span class="mw-page-title-main">Gülten Dayıoğlu</span> Türk roman ve öykü yazarı

Gülten Dayıoğlu, Türk roman ve öykü yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Erden Kıral</span> Türk senarist ve yönetmen (1942–2022)

Erden Kıral, Türk yönetmen, senarist ve sinemacı.

<span class="mw-page-title-main">Murathan Mungan</span> Türk yazar

Murathan Mungan, Türk yazar, oyun yazarı ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Selma Lagerlöf</span> İsveçli yazar

Selma Lagerlöf İsveçli yazardır. Efsane ve masallara dayanan yapıtlarıyla tanınmıştır. Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan hem ilk kadın yazar, hem de ilk İsveçli yazardır.

Demir Özlü, Türk öykü ve roman yazarı. Tezer Özlü'nün ağabeyidir.

Sevim Ak, Türk çocuk edebiyatı yazarı.

Adnan Binyazar, Türk yazar, eleştirmen, eğitimci.

<i>Büyümenin Türkçe Tarihi</i>

Büyümenin Türkçe Tarihi, Metis Yayınlarınca 2007 yılında yayımlanan, Murathan Mungan'ın hazırladığı seçki kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güner Sümer</span> Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve oyun yazarı

Güner Sümer, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, oyun yazarıdır. Yazar Adalet Ağaoğlu'nun kardeşidir.

Dean Ray Koontz, Amerikalı korku yazarı.

Sezer Duru doğum adıyla Hikmet Sezer Özlü, Türk çevirmen ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Peride Celal</span> Türk yazar

Emine Peride Yonsel Türk yazardır.

<i>Bereketli Topraklar Üzerinde</i> (film) film

Bereketli Topraklar Üzerinde, Erden Kıral'ın yönettiği 1979 yapımı dram filmi. Orhan Kemal'in aynı adlı romanından uyarlanan filmin senaryosunu en başta Mahmut Tali Öngören yazmış, ancak Erden Kıral'ın senaryoyu beğenmemesi üzerine oyuncu Tuncel Kurtiz senaryoyu yeniden kaleme almıştır. Hikâyede Çukurova'ya gelip ağır şartlar altında çalışan Köse Hasan, Pehlivan Ali ve Yusuf adlı üç arkadaşın başından geçenler anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Selçuk Baran</span> Türk yazar

Selçuk Baran, Türk öykü ve roman yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Feyza Hepçilingirler</span>

Feyza Hepçilingirler,, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Yiğit Bener</span>

Eşref Yiğit Bener, Türk yazar ve çevirmendir.

<i>Mavi Sürgün</i> (film) film

Mavi Sürgün, 1993 tarihli Erden Kıral filmi. Film, Halikarnas Balıkçısı'nın, Mavi Sürgün adlı otobiyografik eserinden esinlenerek yapılmıştır. Filmin senaryosu bu kitabın yanı sıra yazarın Unuttuğu Türkü ve Gündüzü Kaybeden Kuş adlı öykülerine göndermeler barındırır. 66. Akademi Ödülleri'ne, Yabancı Dilde En İyi Film dalında, Türkiye'nin Oscar aday adayı olarak seçilmiştir.

1941'de Hiç Beli Olmayan Bir Genç Kız Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Mademoiselle dergisinin Mayıs 1947'de yayımlanan sayısında çıkan öyküsüdür. Bu eserin kahramanı olan Ray Kinsella Salinger'ın ünlü hikâyesi Muzbalığı İçin Mükemmel Bir Gün'ün kahramanı Seymour Glass'ın selefi kabul edilir.

<i>Dublinliler</i>

Dublinliler, James Joyce'un on beş öyküsünü içeren ve ilk basımı 1914'te Londra'da yapılan hikâye kitabı. Öykülerde, 20. yüzyılın ilk yıllarında Dublin'de ve çevresinde yaşayan orta sınıf İrlandalılar'ın yaşantısı anlatılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.