İçeriğe atla

Texel'deki Gürcü Ayaklanması

Texel'deki Gürcü Ayaklanması (Hollandaca: Opstand der Georgiërs), 5 Nisan 1945 yılında Nazi işgali altındaki Hollanda'da bulunan ve zorla askere alınan Gürcü Lejyonu'nun Hollandalı direnişçilerin desteği ile ayaklanmasıdır. Nazi Almanyası ayaklanmayı bastırdı ve Naziler daha sonra Kanadalı askerlere teslim oldu.

Texel'deki Gürcü Ayaklanması
II. Dünya Savaşı
Tarih5 Nisan 1945–20 Mayıs 1945
Bölge
Texel, Hollanda
Sonuç İsyan Bastırıldı.
Taraflar
Nazi Almanyası Almanya

Nazi Almanyası Gürcistan Lejyonu
Hollanda Hollandalı Direnişçiler

 Kanada
Komutanlar ve liderler
Nazi Almanyası Klaus Breitner
Nazi Almanyası Shalva Loladze (ölü)
Hollanda W. H. Kelder
Güçler
Bilinmiyor Bilinmiyor
Kayıplar
812 Alman Asker


Arka planı

İsyan eden Gürcü Taburundaki askerler, Doğu Cephesi'nde Sovyet Ordusu tarafında savaşırken Nazi ordusuna esir düşmüştü. Savaşa çok iyi başlayan Naziler, savaşın uzun sürmesiyle birlikte asker ihtiyacı yaşamaya başladılar. Açığa çıkan asker ihtiyacını karşılayabilmek için Naziler esirleri kullanmaya karar verdi. Esirlere iki seçenek sunuldu: ya aç karınla çalışarak öleceklerdi ya da Nazilere hizmet etmeyi seçerek onlarla birlikte savaşacaklardı. Böylece bir dereceye kadar özgürlüğe kavuşacaklardı. Tabur, ikinci seçeneği seçen insanlardan oluşuyordu.

Tabur, Haziran 1943'te işgal altındaki Polonya'nın Radom yakınlarında bulunan Kruszyna'da kuruldu ve başlangıçta partizanlarla savaşmak için kullanıldı. Tabur 30 Ağustos'ta Hollanda'da bulunan Zandvoort'a geldi. Eylül 1943'ten Şubat 1945'lerin başlarına kadar Zandvoort'ta konuşlu olarak kalan tabur, 6 Şubat 1945'te, Texel Subsection'a gönderilmişti. Mart 1945 sonlarında, Müttefiklerin ilerlemesi ile Hollandalılar isyan girişiminde bulunacağı öğrenildi. Bunun üzerine Naziler Gürcü Taburunu Hollanda anakarasına gönderecekti.

İsyan

Nazilerin 1-2 aya kadar teslim olacağı ortadaydı. Gürcü Taburu, Hollandalı direnişçilerin yanında savaşmayı, savaşı kaybeden ve isteyerek katılmadıkları hatta zorlayarak katıldıkları Naziler için savaşmaya tercih ettiler ve isyan çıkardılar. 5-6 Nisan 1945 gecesi bulundukları adayı kontrol altına aldılar. Gürcü Taburu, ilk gün 400 Nazi askerini öldürdü. Öldürülen askerler ya uyurken ya da yarı uykulu bir şekilde kaçarken vurularak öldürüldü. Hollanda direniş üyeleri Gürcü Taburuna katıldı ve yardım etti. Ancak ilk şoku atlatan Naziler deniz kıyılarında bulunan topçu bataryalarına doğru ilerleyen Gürcü Taburunu durmayı başardı. Binbaşı Klaus Breitner, ayaklanma için, "ihanetten başka bir şey değil" açıklamasında bulundu.

Naziler, deniz kıyılarında bulunan topçu ateşinin desteği ile karşı saldırı düzenledi. Naziler beş hafta süren çatışmalar sonucunda adaya yeniden geri döndü. Nazi askerleri Gürcü askerlerini ararken yerel halk onları gizlemeye çalıştı. Naziler yakaladıkları Gürcü askerlerine kendi mezarlarını kazandırıyor, üstlerindeki Nazi üniformalarını çıkarmalarını emrediyor ve infaz ediyordu.

Çatışmalar, 5 Mayıs 1945'te Hollanda ve Danimarka'daki Nazi birliklerin teslimiyetinden sonra bile devam etti. Teslim açıklamasından 3. gün sonra Kanadalı askerler, Nazileri teslim alana kadar devam etti.

İsyan sırasında, 565 Gürcü, en az 812 Nazi ve 120 Texel sakini hayatını kaybetti.[1][2] Naziler, ayaklanmayı bastırırken kullanmış oldukları topçu bataryalarının vermiş oldukları zaralar muazzamdı. Düzinelerce çiftlik ateşlenen toplar yüzünden yandı. Toplam hasar 3,77 milyon dolardı.

Sonrası

Öldürülen Gürcüler, Hogeberg'de yapılan tören ile mezarlığına gömüldüler. Yalta Konferansı sırasında Sovyetler Birliği'nin başında olan Stalin, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nden Nazilerin yanında savaşan Sovyet vatandaşlarının iadesini istemişti. Batılı Mutefikler yerel halk tarafından saklanan 228 Gürcü'yü Sovyetler Birliği'ne teslim etti. Kurtulan Gürcüler, diğer Sovyet işbirlikçileriyle aynı kaderi paylaşmaktan korkuyorlardı. Çünkü Stalin, Nazilerle birlikte savaşanları hain olarak tanımlıyordu. Sonları korktukları gibi oldu. Hepsi Gulag toplama kamplarına yollandı. 26 Gürcü, Gulag toplama kamplarında kayboldu. 1950'lerin ortalarında Sovyetler Birliği, Kruşcev ile birlikte ılımlılaştı ve Gulag toplama kamplarında yaşamayı başarmış Gürcüleri serbest bıraktı. Onlara rehabilitasyon hizmetleri verdi. Hatta Sovyetler Birliği'nin Hollanda'ya gönderdiği büyükelçi, Sovyetler Birliği yıkıldığı 1991 yılına kadar, her yılın 4 Mayıs'ında Gürcü askerlerinin bulunduğu mezarlığı ziyaret etti. 4 Mayıs 2005'te Gürcistan cumhurbaşkanı Mikheil Saakaşvili, mezarlığı ziyaret etti. Bu ziyaretle ilk defa bir Gürcistan cumhurbaşkanı mezarlığı ziyaret etmiş oldu.

2007 yılına gelindiğinde ayaklanmaya katılanların çoğu ölmüştü. Zugdidi, Temmuz 2007'de hayatını kaybetti. Gürcistan'da askeri törenle gömüldü. 2010 yılında ayaklanmaya katılan ve hayatta kalan iki Gürcü vardı: bunlardan isyanın ana organizatörlerinden biri olan Eugeny Artemidze, 22 Haziran 2010'da 90 yaşında öldü. İkincisi Tiflis'in 40 km batısında Kaspi'de yaşayan Grisha Baindurashvili'dir.

Kaynakça

  1. ^ BBC "Coast" programme, 19 October 2012
  2. ^ Zaloga, Steven J (2011). The Atlantic Wall (2): Belgium, The Netherlands, Denmark and Norway. Osprey Publishing. s. 57. ISBN 1780961456. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sachsenhausen toplama kampı</span> Berline yaklaşık 35 km mesafede 1936-1945 arasında kullanılmış Nazi toplama kampı

Sachsenhausen, Almanya'nın başkenti Berlin'e yaklaşık 35 km uzaklıktaki Oranienburg bölgesinde 1936-1945 yılları arasında faaliyet göstermiş bir Nazi toplama kampıdır.

Hart İsyanı olarak bilinen ve 26 Ekim 1919 - 24 Aralık 1919 tarihleri arasında gerçekleşen bu halk ayaklanması Bayburt'un ilçesi olan eski adı Hart yeni adı Aydıntepe'de gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Helmuth Weidling</span> Nazi Almanyası Wehrmacht Generali

Helmuth Otto Ludwig Weidling, II. Dünya Savaşı'nda Alman general.

<span class="mw-page-title-main">3. Waffen-SS Panzer Tümeni Totenkopf</span> Waffen SSe bağlı 38 tümenden biri.

3. SS Panzer Tümeni "Totenkopf", Waffen SS'e bağlı 38 tümenden biri.

<span class="mw-page-title-main">Prag Taarruzu</span> Kızıl Ordunun II. Dünya Savaşındaki son stratejik taarruz harekâtı

Prag Taarruzu, Kızıl Ordu'nun II. Dünya Savaşı'ndaki son stratejik taarruz harekâtıdır. Prag'a yönelen Kızıl Ordu taarruzu ve Prag Muharebesi, 5 - 11 Mayıs 1945 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Ayrıca muharebe, Prag Ayaklanması ile birlikte sürmesi dolayısıyla da önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Ayaklanması</span>

Varşova Ayaklanması, Polonya'daki Armia Krajowa birliklerinin Varşova'yı Alman işgalinden kurtarmak için gerçekleştirdiği, II. Dünya Savaşı'nın önemli operasyonlarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Prag Ayaklanması</span>

Prag Ayaklanması, Çek partizanlar tarafından II. Dünya Savaşı sırasında Prag'ı Alman işgalinden kurtarmak için yapılan bir girişimdir. Direniş 5 Mayıs 1945 tarihinde başladı. Ayaklanmayı bastıramayan Almanlar 8 Mayıs'ta geri çekilmeye başladılar. Ayaklanma bu açıdan başarılı oldu. Kızıl Ordu Prag'a girmeye başladı ve geride kalan Alman birliklerini ezdi.

Bialystok Gettosu Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal edilen Polonya'nın Bialystok kentinde kurulan gettodaki ayaklanmadır. Bu ayaklanma Varşova Gettosu Ayaklanması'ndan sonraki en büyük ikinci getto ayaklanmasıdır. Direniş Anti-Faşist Askeri Örgüt tarafından düzenlendi.

Zufar Ayaklanması (1963–76) veya Zufar Savaşı veya Umman İç savaşı. Umman'ın Zufar vilayetinde 1962 ile 1976 arasında gerçekleşen isyan. Umman devleti ayaklanmayı ingiliz ve İran yardımıyla bastırabildi. İsyancılar Sovyetler tarafından destekleniyordu. Umman Sultanı Kâbus ayaklanmayı bastırdıktan sonra Umman'ı bağımsız ve farklı dış politika hamleleriyle şu anki konumuna getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sonlanması</span>

Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sonlanması, Almanya'nın Nisan ayında başlayarak Mayıs ortalarına kadar Sovyetler Birliği ve Batılı Müttefiklerine teslim olmasıyla savaşın sona ermesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü Lejyonu (1941-1945)</span>

Gürcü Lejyonu, II. Dünya Savaşı sırasında, Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu adına savaşıp Almanlara esir düşen Gürcülerden ve Avrupa'ya göç eden antikomünist Gürcüler'den oluşan lejyondur. Lejyonun komuyuna bildirilen amacı, Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını sağlamaktı.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar</span>

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uygulamasıdır. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">NKVD tarama kampı</span>

NKVD tarama kampı veya NKVD özel kampı, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra NKVD tarafından kurulan, Nazi Almanyası'na esir düşen savaş esirlerin esaret altında neler yaşadığını araştırmak amacıyla kurulan kamplardır. İlk olarak 28 No.lu Emir ile 28 Aralık 1941 tarihinde "özel kamp" adıyla kurulan kampların ismi 20 Şubat 1945'teki “doğrulama ve tarama kampları” olarak değiştirildi.

Stalag IV-A Elsterhorst, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Ordusu tarafından Dresden'in 44 km kuzeydoğusundaki Hoyerswerda içinde yer alan Elsterhorst köyünde kurulan Nazi esiri savaş kampı. Haziran-Eylül 1941 arasında yakalanan Sovyet esirler diğer kamplardan buraya getirildi. Kamptaki koşullar son derece ölümcüldü, açlık, salgın hastalıklar ve kötü muamele mevcuttu. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi burada öldürüldü. Ölen Sovyet esirler toplu mezarlara gömüldü.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Vlasov</span> Sovyet savaş pilotu, yarbay ve Sovyetler Birliği Kahramanı

Nikolay İvanoviç Vlasov, Sovyet savaş pilotu, yarbay ve Sovyetler Birliği Kahramanı. 2. Dünya Savaşı sırasında 29 Temmuz 1943'te Yak-1 ile uçuşunu sürdürürken Leningrad'da uçaksavar ateşi ile vuruldu ve Nazilerce esir alındı. Gönderildiği pek çok toplama kampında direniş örgütledi ve birçok kez kaçış girişimi gerçekleştirdi. Bu girişimleri nedeniyle Mauthausen-Gusen toplama kampına gönderildi. Yine bir kaçma girişimi organize ettiği sırada bir esirin ihanetine uğradı ve SS tarafından Müttefik birliklerin bölgeye yaklaşmasına yakın dönemde SS tarafından işkence gördü ve 26 Ocak 1945'te bir krematoryum fırınında canlı canlı yakıldı. Diğer mahkûmlar Vlasov'un ölümünden sonra ayaklanmaya devam etti ve 3 Şubat 1945'te yaklaşık 500 esir kamptan kaçmayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Bergen-Belsen toplama kampı</span>

Bergen-Belsen toplama kampı, Aşağı Saksonya'da, Celle yakınlarındaki Bergen kasabasının güneybatısında bulunan Nazi toplama kampı. 1943'te bir savaş esiri kampı olarak kuruldu, ardından bir kısmı toplama kampı hâline getirildi. Başlangıçta Yahudi esirlerin yurt dışında tutulan Nazi savaş esirleriyle değiş tokuş etmek amacıyla tutulduğu bir "takas kampı" idi. Kamp daha sonra diğer toplama kamplarındaki Yahudileri barındıracak şekilde genişletildi. Stalag XI-C 1943 yılında bu kampa dahil edildi.

Shtrafbats, II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesinde savaşan Sovyet ceza taburları.

<span class="mw-page-title-main">Stalag XI-B</span>

Stalag XI-B ve Stalag XI-D / 357, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında Aşağı Saksonya'ya bağlı Fallingbostel'de kurduğu savaş esiri kampı.

<span class="mw-page-title-main">Stalag X-B</span>

Stalag X-B, II. Dünya Savaşı sırasında Aşağı Saksonya'daki Sandbostel yakınlarında bulunan Nazi Almanyası'nın savaş esiri kampı. 1939 ve 1945 arasında 55 ülkeden birkaç yüz bin savaş esiri bu kamptan geçti. Barındırıldıkları kötü koşullar nedeniyle, binlerce kişi burada açlıktan, hastalıktan öldü ya da gardiyanlar tarafından öldürüldü. KAynaklar toplam ölü sayısının 8.000 ila 50.000 arasında olduğunu belirtir. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine uyguladıkları muamele diğer esirlerden daha farklı ve acımasızca oldu. Ölen yaklaşık 46 bin Sovyet esir toplu mezarlara gömüldü.

<span class="mw-page-title-main">23. Waffen-SS Gönüllü Panzergrenadier Tümeni Nederland</span>

23. SS Freiwilligen-Panzergrenadier "Nederland" Tümeni, II. Dünya Savaşı esnasında Nazi Almanyası ordusu Waffen SS'in parçası olan 1941 yılında kurulmuş bir panzergrenadier tümeni. Mayıs 1945 'te Amerikan Birliklerine teslim oldular.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.