İçeriğe atla

Tex-Mex

Tex-Mex yemekleri ve bileşenlerine örnek.
Chili con carne, tipik bir Tex-Mex yemeği.
Karışık sığır eti ve tavuk, fajita bileşenleri, sıcak bir demir tavada servis edilir.

Tex-Mex (adı Texan (Teksaslı) ve Mexican (Meksikalı)'dan gelir), Tejanos mutfak yaratımlarından kaynaklanan Amerikan mutfağı ve Meksika mutfağının birleşimini açıklayan bir terimdir. Bu Kanada'nın yanı sıra ülkenin geri kalanına Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri'nde sınırda olan Teksas gibi eyaletlerden ve diğerlerinden yayıldı.

Tex-Mex sık sık Güneybatı mutfağı[1][2][3] ile bütünleşmiş olmasına rağmen Arizona, New Mexico, Colorado ve Utah'ta bulunmuştur.[]

Ortak yemekler

Bazı bileşenler Meksika mutfağında yaygındır, ancak tipik olarak Meksika'da kullanılmaz, diğer bileşenler genellikle eklenir. Tex-Mex mutfağı Meksika tarzı tortillaya ek olarak rendelenmiş peynirin ağır kullanımına ek olarak, et (özellikle sığır eti ve domuz eti), fasulye ve baharat ile nitelik kazanmıştır. Teksas tarzı chili con carne (etli biber) ve fajita ile yemeklerinin tümü Tex-Mex oluşumlarıdır.[] Bu kimyon kullanımı ve Berberi mutfağında[4] kullanılan diğer baharatlar Kanarya Adaları'ndan Teksas'a İspanyol göçmenler tarafından taşındı, ayrıca Tex-Mex, ithal çeşnilerinde ancak sadece birkaç merkezi Meksika tarifi kullanılmaktadır.

Tarihi

"Tex-Mex" sözcüğü ilk kez 1875 yılında güney Teksas'ta Teksas-Meksika Demiryolu aracılığıyla bir takma ad olarak İngilizce diline girdi. Missouri Pasifik'e Mo. Pac. denmiş ve Texas-Meksika'da Tex. Mex. olarak kısaltılmıştır. 1920'lerde, tirelenmiş biçimi ile demiryoluna atfen Meksika kökenli Texans'ı açıklamak için Amerikan gazetelerinde kullanıldı.[5]

Görev çağında, İspanyol ve Meksika mutfakları, Yeni İspanya'nın kuzey sınırının diğer bölgelerinde olduğu gibi Teksas'ta da bir araya getirilmiştir. Ancak, Tex-Mex olarak anılan mutfak aslında Tejano (Meksika asıllı Texans) ile birlikte ortaya çıkmıştır, yerli Meksika ve İspanyol besinlerinin bir karışımı olarak Teksas Yeni İspanya'nın bir parçası ve daha sonra Meksika'nın bir parçası olmuştur.

San Antonio, Rio Grande Vadisi ve El Paso arasında Güney Teksas bölgesinden, bu mutfak küçük farklılıklarla oluşmuş ve eski zamanlardan beri hep Meksika'nın komşu kuzey eyaletlerinde yemek pişirme biçimini etkilenmiştir. Güney Teksas ve Kuzey Meksika'da hayvan üretme çiftlikleri kültürü sınırın her iki tarafındaki yerlerde yaygınlaşmıştır. Cabrito (ergen keçi), Barbacoa de Cabeza (mangalda pişmiş sığır kellesi), Carne seca (kurutulmuş sığır eti) ve sığır kültürü diğer ürünleri bir tat olarak Rio Grande'nin her iki tarafında da yaygınlaşmıştır. Amerika Birleşik Devletleri malları ucuz ve hazır olduğu gibi 20. yüzyılda Tex-Mex, kaşar peyniri gibi Amerikanlaşmış unsurları bünyesine katmıştır.

Teksas'ın büyük bölümünde, ABD'nin her iki tarafında yemek pişirme stilleri Meksika sınırında ABD İç Savaşı'ndan sonra bir süre kadar aynıydı. Demiryolları aracılığı ile Amerikan malzemeleri ve yemek pişirme aletleri ABD tarafında yaygınlaştı.[6]

1968'de Los Angeles Times "Eski Dünya yemek pişirme sanatı hush-my-mouth Güney mutfağı ve Tex-Mex ile bir arada, Texas Hill Country'den gelmektedir" iddiasında bulundu.[7]

Paris'in ilk Tex-Mex Restoranı Mart 1983 yılında açıldı. Betty Blue filminin 1986'de yayınlanmasından sonra Paris'te Tex-Mex mutfağının bilinirliği arttı.[8]

Terimler

Diana Kennedy, etkili bir gıda bilirkişisi olarak, 1972'de yayınlanan kitabı "Meksika Mutfakları"'nda (The Cuisines of Mexico) Meksika mutfağı ve Amerikanlaşmış Meksika yemekleri arasındaki farklılıkları açıklamaktadır.

Ayrıca bakınız

  • Amerika Birleşik Devletleri mutfağı
  • Meksika mutfağı
  • Jane Butel, mutfaklar üzerine önde gelen bir yazar

Kaynakça

  1. ^ Walsh, Robb (2004). The Tex-Mex Cookbook. XVI. New York: Broadway Books. 
  2. ^ Feniger, Susan; Siegel, Helene; Miliken, Mary Sue (2002). Mexican Cooking for Dummies. Scranton: Courage Books. 
  3. ^ Martinez, Etienne. "Mexicans in the U.S.A: Mexican-American / Tex-Mex Cousine". 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2016. 
  4. ^ Jennifer Steinhauer (10 Şubat 2014). "If It's Chili, It's Personal". The New York Times. The Times Company. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2015. it was Canary Islanders who brought a taste for it in heavy doses, as used in Berber cuisine 
  5. ^ "Tex-Mex". 'Mexia Evening News. Mexia, Texas. 23 Mayıs 1922. 
  6. ^ Walsh, Robb (27 Temmuz 2000). "Pralines and Pushcarts". Houston Press. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016. 
  7. ^ "Pedernales Recipes 'Good for What Ails.'" Los Angeles Times. 12 Eylül 1968. p. K30
  8. ^ Walsh, Robb. "The French Connection." Houston Press. 23 Kasım 2000, Perşembe. 2 5 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 8 Aralık 2011.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Houston</span> Amerika Birleşik Devletlerinin en büyük dördüncü, Teksas eyaletinin en büyük şehri olan kent

Houston, Teksas'ın ve Güney Amerika Birleşik Devletleri'nin en kalabalık şehirdir. New York City, Los Angeles ve Chicago'dan sonra Amerika Birleşik Devletleri'nin en kalabalık dördüncü şehri ve Kuzey Amerika'nın en kalabalık altıncı şehridir. 2022 yılında 2.302.878 nüfusa sahip olan Houston, Güneydoğu Teksas'ta Galveston Körfezi ve Meksika Körfezi yakınlarında yer almaktadır. Harris County'nin merkezi ve en büyük şehri ve Amerika Birleşik Devletleri'nin en kalabalık beşinci metropolitan istatistiksel alanı ve Dallas-Fort Worth'tan sonra Teksas'ın en kalabalık ikinci şehri olan Greater Houston metropolitan alanının ana şehridir. Houston, Teksas Üçgeni olarak bilinen büyük mega bölgenin güneydoğu çapasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Teksas</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Teksas, Amerika Birleşik Devletleri'nde en kalabalık ikinci ve en geniş ikinci eyalettir. Coğrafi olarak ülkenin merkezi güneyinde yer alır. Dünya'da ve Amerika Birleşik Devletleri ekonomisinde önemli bir yer tutar. Teksas güneyde Meksika'nın Chihuahua, Coahuila, Nuevo León ve Tamaulipas eyaletleri ile uluslararası sınır; batıda New Mexico, kuzeyde Oklahoma, kuzeydoğuda Arkansas ve doğuda Louisiana eyaletleri ile sınır oluşturur. Teksas, 696.200 kilometrekare alana ve sürekli artan 30 milyon (2023) nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Laredo, Teksas</span>

Laredo, ABD'nin Teksas eyaletinin Webb ilçesinde bulunup Webb ilçesinin başkentidir. Laredo Güney Teksas'ta Meksika-ABD ülkelerinin sınırı olan Rio Grande Nehri'nin kuzeyindedir ve bu nehrin güneyine bulunan Nuevo Laredo'ya komşu şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Fajita</span> Tex-Mex mutfağında bulunan ve genellikle un veya mısır tortilla üzerinde taco olarak servis edilen herhangi bir ızgara ete atıfta bulunan terim

Fajita, Tex-Mex mutfağına ait ızgara et ve buğday ya da mısır unuyla yapılmış tortilla ile ikram edilen bir çeşit yemektir. Orijinali dana eti ile yapılmasına karşın günümüzde tavuk, domuz ve karides ile yapılan çeşitleri de vardır. Lokantalarda, et, soğan ve değişik tipteki dolmalık biberlerle birlikte pişirilmektedir. Yanında sos olarak avokado sosu, salsa sosu ve kremalı sos gibi soslar ile sunulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika mutfağı</span>

Meksika mutfağı, özellikle eski yerlilerin ve İspanyol koloni devriyle Fransız, Arap ve Karayip geleneklerinin bir sentezi olarak kendini gösterir. Genelde zengin bitki örtüsüne sahip olan bu sıcak, topik ülkenin mutfağında mısır, fasulye, meyve çeşitleri ve belirli sebze türleri önemli bir rol oynar. Meksika'da birbirinden çok farklı bölgesel mutfaklar mevcuttur. Kuzeyde İspanyol mutfağının etkisi görülürken, güneyde yerlilerin mutfağı korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dünya mutfakları</span>

Dünya mutfağı kavramı, Yerel Mutfak kavramı ile karıştırılmaktadır.

Meksika mutfağı, 16. yüzyılda İspanyolların Aztek İmparatorluğunun fethinden sonra eklenen Avrupa, özellikle de İspanyollarla Mezoamerikan yemeklerinin birleşmesidir. Başlıca mısır, fasulye ve biber gibi yerel gıdalardır, ancak Avrupalılar çok sayıda gıdayı sunmuştur; bunların en önemlileri evcilleştirilen hayvanlardan et, süt ürünleri, çeşitli otlar ve çok sayıda baharat.

<span class="mw-page-title-main">Enchilada</span>

Enchilada, mısırdan üretilen tortilla'ya, farklı ve çeşitli iç malzemeler konulması ve rulo şeklinde sarılan tortilla'nın üzerine acı biber sosu gezdirilmesiyle yapılan, Meksika mutfağından çıkan ve Amerikan mutfağında da yer alan yemek. İç malzemeler et, deniz ürünleri peynir, fasulye, patates, çeşitli sebzeler veya bunların kombinasyonları olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dana dili</span>

Dana dili veya sığır dili, dana veya sığır dilinden yapılan bir et yemeğidir. Dana dili çok yağlı bir yemektir ve içerdiği kalorinin %75'i bu yağdan kaynaklanır. Kanada'nıın özellikle Alberta eyaleti başta olmak üzere bazı ülkeler sığır dili ihraç etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taco tezgâhı</span>

Taco tezgâhı veya taqueria, taco ve diğer Meksika mutfağı yemeklerinde uzmanlaşmış bir yemek tezgâhı, yemek arabası veya restoranıdır. Yiyecekler genellikle hızlı bir şekilde hazırlanır ve ucuz olma eğilimindedir.

<span class="mw-page-title-main">Doblada</span>

Doblada, Meksika yemeklerinde bir kez katlanmış, yarım daire veya çeyrek daire oluşturacak şekilde iki kez katlanmış, yağda sotelenmiş, sosla kaplanmış ve üzerine peynir serpilmiş bir mısır veya buğday tortillasıdır. Garnitür olarak, carne a la tampiqueñadaki gibi bazı yemeklere eşlik edebilir veya enchilada veya enfrijoladalarda olduğu gibi tavuk dolgusu olmadan meze olarak kullanılabilir.

Carne seca, Meksika mutfağında kullanılan bir tür kurutulmuş sığır etidir.

<span class="mw-page-title-main">Machaca</span>

Machaca, Kuzey Meksika ve Güneybatı Amerika'da yapılan kurutulmuş ettir. Genellikle baharatlı sığır veya domuz eti, susuzlaştırılır ve ardından yerel mutfaklarda kullanılır. Ayrıca, bu bölgelerdeki birçok bakkal ve süpermarkette de mevcuttur. Kurutulmuş et ürününün elde edilmesinin kolay olmadığı bölgelerde, yavaş pişirilmiş dana eti (brisket) veya kıyılmış etli biftek bazen ikame edilip daha sonra kızartılır.

<span class="mw-page-title-main">Discada</span>

Discada; Kuzey Meksika mutfağında popüler olan karışık bir et yemeğidir. Diskada yapmak için gerekli olan etler sığır eti, domuz pastırması, jambon, sosis ve Meksika chorizosu adı verilen domuz sucuğudur. Yemeği yapmak için; etleri pişirmek için kullanılan disk açık bir alevin üzerine yerleştirilir ve malzemeler birer birer eklenir. Etler aşçının tercihine göre terbiye ve marine edilir. Beyaz veya mor soğan, dolmalık biber, Jalapeño veya Serrano biberi ve domates gibi aromatikler de yemeğe lezzet ve renk katmak için kullanılır. Genellikle tortillaların içinde taco ile birlikte ya da ayrı bir tabakta tek başına servis edilir.

<span class="mw-page-title-main">Menudo (çorba)</span> Geleneksel bir Meksika çorbası

Menudo, kırmızı biberli et suyunda inek midesinden (işkembe) yapılan geleneksel bir Meksika çorbasıdır. Filipinler'de domuz eti ve domuz ciğeri ile yapılan bir güveç ile aynı adı paylaşmaktadır.

Chiapas mutfağı, aynı adı taşıyan Meksika eyaletindeki bir yemek pişirme tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Capirotada</span>

Capirotada ya da bilinen adıyla Capirotada de vigilia, genellikle Büyük Perhiz döneminde yenen ekmek pudingine benzeyen geleneksel bir Meksika yemeğidir. Kutsal Cuma günü servis edilen yemeklerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Queso flameado</span>

Queso flameado genellikle flambé ile servis edilen sıcak eritilmiş peynir ve baharatlı chorizo. Çoğunlukla peynir fondü ile karşılaştırıldığında, bir parti yemeğidir; pikniklerde ve restoranlarda meze olarak popülerdir. Meksika mutfağında neredeyse benzersizdir Amerika Birleşik Devletleri mutfağında bu yemek geniş çapta farklı bir şekil almıştır ve El Paso'da yerel bir yemek olarak kabul edilir. Meksika'da, kuzeydeki restoranlarda daha sık görülür. Tipik ana malzemeler eritilmiş peynir ve gevşek taze chorizo, domates, soğan, şili ve baharatlardan oluşan karakteristik bir et sosudur. Küçük, sığ bir tencere veya diğer seramik veya metal ısıya dayanıklı pişirme kabında servis edilir. Peynir ve sos ayrı ayrı hazırlanır ve servis edilmeden hemen önce birleştirilir. Bu işlem, özellikle flambé ile bitmişse masada yapılabilir: peynirin üzerine yüksek alkollü likör dökülür ve ateşlenir. Alevlenmemişse, karışım çabucak kızartılabilir. Her iki durumda da, bitmiş yemek hala sıcakken sunulur ve bireysel porsiyonlar için küçük yumuşak ekmeğin üzerine kaşıklanır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgız mutfağı</span>

Kırgız mutfağı, Kırgızistan'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Kırgız mutfağı birçok yönden komşularının mutfağına benzer.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir mutfağı</span>

Cezayir mutfağı, Cezayir'e özgü yemek pişirme tarzıdır. Cezayir mutfağı, Berberi kökenli bir Akdeniz ve Kuzey Afrika mutfağı olup Cezayir'in yüzyıllar boyunca diğer kültürler ve milletlerle olan etkileşimlerinden ve alışverişlerinden etkilenmiştir. Hem kara hem de deniz ürünlerinden elde edilen bir zenginlik ile karakterizedir. Cezayir topraklarına yönelik fetihler veya demografik hareketler, farklı halklar ve kültürler arasındaki alışverişin ana faktörlerinden ikisiydi.