İçeriğe atla

Tevhit ve Cihat Cemaati

Tevhit ve Cihat Cemaati
جماعة التوحيد والجهاد
Kuruluş1999-17 Ekim 2004
Lider(ler)Ebu Musab ez-Zerkavi
Etkin bölgelerIrak, Ürdün
İdeolojiCihatçı Selefilik
MüttefiklerEnsaru'l İslam
Rakip(ler)Çok Uluslu Güç - Irak
Irak
Kürt ve Şii milisler
Ürdün
Çatışma(lar)Irak Direnişi

Tevhit ve Cihat Cemaati (Arapçaجماعة التوحيد والجهاد - Cemaat el-Tehvid vel-Cihad), Irak ve Ürdün'de faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüttür. 1999'da, Ürdün'den Afganistan'a hareket eden Ebu Musab ez-Zerkavi'nin, el-Kaide'ye bağlı olarak burada askerî eğitim vermeye başlamasıyla kuruldu. 28 Ekim 2002'de, oluşuma bağlı kişiler tarafından gerçekleştirilen silahlı saldırı sonucu Laurence Foley'in öldürülmesi, örgütün ilk silahlı faaliyetiydi. Mart 2003'te Irak'ın İşgali ile başlayan Irak Savaşı'yla birlikte çeşitli bombalı saldırılar düzenlemeye başladı.[1] 17 Ekim 2004'te İnternet ortamında yayınladığı bildiriyle el-Kaide'ye bağlılık yemini eden örgüt, Irak el-Kaidesi adını aldı.[2]

Saldırıları

Ez-Zerkavi'nin yapılanması tarafından Irak'taki ilk saldırı, 7 Ağustos 2003'te gerçekleştirildi. Bağdat'taki Ürdün büyükelçiliğine gerçekleştirilen bombalı saldırıda en az 17 kişi öldü.[3][4] 19 Ağustos'ta, Birleşmiş Milletlerin bir karargâhı olarak kullanılan Bağdat'taki Canal Hotel'e düzenlenen ve sorumluluğunu örgütün üstlendiği intihar saldırısında, saldırgan dahil 23 kişi hayatını kaybetti.[5][6] 29 Ağustos'ta, Necef'teki İmam Ali Türbesi'ne, Muhammed Bakır el-Hekim'in hedef alındığı ve el-Hekim'in yanı sıra onlarca kişinin öldüğü bir bombalı saldırı düzenlendi.[7][8] Saldırının, ilerleyen dönemde ez-Zerkavi ile ilişkili olduğu tespit edildi.[9][10]

Aşure Günü'ne denk gelen 2 Mart 2004'te, Kerbela ile Bağdat'ta bulunan el-Kazımiye Camii yakınlarında düzenlenen ve en az 115 kişi öldüğü farklı tiplerdeki saldırıların sorumlusu olarak ez-Zerkavi gösterildi.[11][12] 24 Nisan 2004'te USS Firebolt PC 10 gemisine saldırdı, 3 kişi öldü.[13]

Kaynakça

  1. ^ Zelin, Aaron Y. (Haziran 2014). "The War between ISIS and al-Qaeda for Supremacy of the Global Jihadist Movement" (PDF) (İngilizce). Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2016. 
  2. ^ Pool, Jeffrey (15 Aralık 2004). "Zarqawi's Pledge of Allegiance to Al-Qaeda: From Mu'Asker Al-Battar, Issue 21" (İngilizce). Jamestown Vakfı. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016. 
  3. ^ "Jordan embassy blast inquiry" (İngilizce). BBC News. 8 Ağustos 2003. 11 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  4. ^ Boettcher, Mike (9 Ağustos 2003). "Sources: Al Qaeda-linked Jordanian eyed in bombing" (İngilizce). CNN. 19 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  5. ^ Cardwell, Diane (23 Ağustos 2003). "First, Terrible News. Then a Call From Iraq Brings Joy". The New York Times (İngilizce). 5 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  6. ^ Benson, Pam (7 Nisan 2004). "CIA: Zarqawi tape 'probably authentic'" (İngilizce). Washington, DC: CNN. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  7. ^ "Najaf bombing kills Shiite leader, followers say" (İngilizce). Necef: CNN. 30 Ağustos 2003. 30 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  8. ^ "FBI to join mosque bombing probe" (İngilizce). Necef: CNN. 1 Eylül 2003. 6 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  9. ^ Mroue, Bassem (6 Temmuz 2007). "Alleged Al Qaeda Militant Is Hanged". The New York Sun (İngilizce). Bağdat: Associated Press. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  10. ^ Bazzi, Mohamad (8 Ekim 2005). "Zarqawi's father-in-law linked to deadly suicide blast in 2003". The Seattle Times (İngilizce). Süleymaniye. 2 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  11. ^ Burns, John F.; Gettleman, Jeffrey (2 Mart 2004). "Blasts at Shiite Ceremonies in Iraq Kill More Than 140". The New York Times (İngilizce). Bağdat. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  12. ^ "Thousands mourn for Shiite bombing victims" (İngilizce). ABC News. Reuters. 3 Mart 2004. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  13. ^ "Deniz Ortamında El Yapımı Patlayıcı Düzenek (EYPD)'ler Genelinde Terörist Tehditler ve Deniz Güvenliğine Etkileri". Güvenlik Stratejileri Dergisi. 13 Temmuz 2020. ss. 341-381. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide</span> 1988de kurulmuş radikal İslamcı ve Selefî cihatçı terör örgütü

El-Kaide, dünya çapında faaliyet gösteren radikal İslamcı ve Selefî silahlı örgüt. Kökenleri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalede bulunduğu döneme dayanan örgüt, 1988 yılında kuruldu. BMGK, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar ile birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Aralarında 11 Eylül ve 2002 Bali saldırılarının da bulunduğu, bir kısmı sivilleri hedef alan çeşitli saldırıların sorumluluğunu üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Musab ez-Zerkavi</span> Irak ve Şam İslam Devletinin (IŞİD) kurucusu Ürdünlü cihatçı terörist

Ebu Musab ez-Zerkavi ya da gerçek adıyla Ahmed Fadıl en-Nazal el-Haleyle, çeşitli İslamcı ve cihatçı silahlı örgütlerin üyeliğini, kuruculuğunu ve liderliğini yapmış Ürdünlüdür. Çeşitli devletler ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanımlanan, Tevhit ve Cihat Cemaati ile el-Kaide'ye bağlı ardıl örgütleri Irak el-Kaidesi ve Mücahit Şura Meclisinin kurucu lideri olarak Irak Savaşı'ndaki direnişçi unsurlardan biri olarak faaliyetlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Bakır el-Hekim</span>

Büyük Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim Iraklı Taklit Mercii'dir. 1939'de Irak'ın Necef şehrinde dünyaya geldi. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi'nin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Irak ve Şam İslam Devleti</span> Irak, Suriye ve Afrikada faaliyet gösteren Selefi cihatçı silahlı örgüt

Irak ve Şam İslam Devleti veya 2014'ten beri kullandığı resmî isimle İslam Devleti, ağırlıklı olarak Afrika'da, ayrıca Irak ve Suriye'de de etkinlik gösteren, bu bölgede hilâfet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı eylemler yapan yasa dışı, silahlı ve ele geçirdiği topraklardaki meşruluğu hiçbir ülke tarafından devlet olarak tanınmayan Selefi cihatçı örgüttür. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler ile aralarında ABD, Türkiye, Suudi Arabistan, Kanada'nın da bulunduğu pek çok ülke ve kuruluş tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Bekir el-Bağdadi</span> IŞİDin lideri

Ebu Bekir el-Bağdadi veya doğum ismiyle İbrahim Avvad İbrahim Ali el-Bedri el-Samarai, kendini İslam halifesi ilan etmiş, silahlı örgüt IŞİD'in kurucusu ve 2014'ten 2019'a kadar lideriydi.

Mücahit Şura Meclisi, Irak Direnişi sırasında ortaya çıkan, en az altı Sünni cihatçı Selefi ayaklanmacı grubun oluşturduğu yasa dışı silahlı çatı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Irak el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Irak el-Kaidesi veya diğer kullanımıyla Tanzim Kaide el-Cihad fi Bilad er-Rafideyn, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi grup.

<span class="mw-page-title-main">Irak İslam Devleti</span> silahlı cihatçı Selefi örgüt (2006-2013)

Irak İslam Devleti, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">2006 el-Askeri Camii saldırısı</span> Vikimedya liste maddesi

2006 el-Askeri Camii saldırısı, 22 Şubat 2006'da, Irak'ın Samarra şehrinde bulunan ve Şii inancına göre kutsal kabul edilen el-Askeri Camii'ne düzenlenen bombalı saldırıdır. Saldırıda ölen ya da yaralanan olmazken, patlama sebebiyle yapıda hasar meydana geldi. Saldırının sorumluluğunu hiçbir örgüt üstlenmese de saldırının, el-Kaide'ye bağlı Mücahit Şura Meclisi mensuplarınca gerçekleştirildiği tespit edildi. Saldırı sonrasında ülkedeki Sünni ve Şii kesim arasında çıkan çatışmalarda 1.000'in üzerinde ölü olduğu belirtildi.

Ebu Eyyub el-Mısri veya diğer tanınan adıyla Ebu Hamza el-Muhacir, Irak el-Kaidesi, Mücahit Şura Meclisi ve Irak İslam Devleti'nde yöneticilik yapan Mısırlı İslamcı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Muhammed el-Cevlani</span> Örgüt lideri

Ahmed Hüseyin el-Şara veya tanınan adıyla Ebu Muhammed el-Cevlani, silahlı İslamcı grup Şam Fethi Cephesi'nin kurucusu ve lideri olan, daha sonra Şam Fethi Cephesi'ni bir araya getirdiği muhalif gruplarla genişleterek kurduğu Tahrir el-Şam örgütünün kurucusu ve lideri olan Suriyeli, İslamcı. Grubun öncülü olan el-Nusra Cephesi'nin de kurucusu ve lideriydi.

Ebu Ömer el-Bağdadi, Ebu Hamza el-Bağdadi veya doğum adı olan Hamid Dawud Mohamed Khalil al Zawi adlarıyla da bilinir. 7 islamcı örgütün birleşerek oluşturduğu Mücahit Şura Meclisinde liderlik yapan kişilerden birisiydi, Mücahit Şura Meclisinin lağvedilmesinden sonra kurulan Irak İslam Devleti'nin liderliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hibhib</span>

Hibhib, Irak'ın orta kesimlerinde, Bakuba'nın 8 kilometre kuzeybatısında bulunan köy. Irak'ın işgali süresince ve sonrasında Amerikan güçleri tarafından kullanılan Beled Hava Üssü'ne yirmi mil uzaklıktadır. Köyün nüfusunu ağırlıklı olarak Sünni Araplar oluşturmaktadır. Tevhit ve Cihat Cemaati, Irak el-Kaidesi, Mücahit Şura Meclisi gibi el-Kaide'ye bağlı örgütlerin liderliğini yapan ve birçok bölgede faaliyet gösteren Irak ve Şam İslam Devleti'nin kurucusu sayılan Ebu Musab ez-Zerkavi, 7 Haziran 2006'da Amerikan kuvvetlerince Hibhib köyünde öldürülmüştür ve köy bu şekilde tanınmıştır.

Laurence Michael Foley, Amerikalı diplomattır. Ebu Musab ez-Zerkavi'nin teşvik ettiği Salim bin Suveyd ve Yaser Firehat tarafından öldürülmüştür.

Halid Mustafa Halife el-Aruri, bilinen diğer adlarıyla Ebu el-Kassam, Ebu Eşref ya da Ebu Cebel, Filistin kökenli Ürdünlü el-Kaide üyesidir.

Bey'at el-İmam, Zerka, Ürdün'de kurulmuş Selefi bir örgüttü. 1993 yılında Ebu Musab ez-Zerkavi ile Ebu Muhammed el-Makdisi tarafından kurulmuş olan grup, mensuplarının Mart 1994'te tutuklanıp cezaevine gönderilmesiyle dağılmıştı.

2004 Irak Aşure Günü saldırıları, Irak'ın Kerbela ve Bağdat şehirlerinde, Tevhit ve Cihat Cemaati mensuplarınca 2 Mart 2004'te gerçekleştirilen saldırılardır. Şiilerin kutsal kabul ettiği Aşure Günü'ne denk gelen saldırılarda en az 115 kişi öldü.

Ebu Abdurrahman ya da diğer tanınan adıyla Ebu Abdurrahman el-Iraki, Irak Direnişi'ndeki direnişçiler arasında yer alan Irak asıllı Kanadalı İslamcıdır. Ebu Musab ez-Zerkavi'nin liderliğindeki Irak el-Kaidesi'nin ikinci ismi olarak tanımlanmış ve ez-Zerkavi'nin ölümüyle sonuçlanan saldırıda ölenler arasında yer almıştır.

İbrahim el-Meşuhi, Filistinli-Ürdünlü siyasetçi ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">2003 İmam Ali Türbesi saldırısı</span>

2003 İmam Ali Türbesi saldırısı, Irak'ın Necef şehrinde yer alan ve hem Ali'nin defnedildiği yer hem de bir Şii camisi olan İmam Ali Türbesi'ne, iki bombalı araçla gerçekleştirilen intihar saldırısıdır. Saldırıda, aralarında Irak İslam Devrim Konseyi lideri Muhammed Bakır el-Hekim'in de yer aldığı en az 95 kişi hayatını kaybetti. Saldırının, ilerleyen dönemde Ebu Musab ez-Zerkavi'nin liderliğindeki Tevhit ve Cihat Cemaati ile ilişkili olduğu tespit edilirken saldırganlardan biri, ez-Zerkavi'nin eşlerinden biri olan Esra'nın babası Yasin Cerrad'dı.