İçeriğe atla

Tetum

Tetum (eskiden Belu; Tétum ya da Tetun olarak da bilinir), Doğu Timor'un iki resmî dilinden birisidir. Avustronezya dil ailesine bağlı olan bu dil sömürge döneminin tesiriyle Portekizce ve kültürel etkileşimden dolayı Endonezce/Malaycadan çok fazla etkilenmiştir. Tetumca Doğu Timor'da yaklaşık 224.000 kişi tarafından ana dili olarak konuşulmaktadır. Endonezya'ya ait Batı Timor'da ise Tetumca sadece adanın orta bölgesindeki azınlık kitle tarafından konuşulan bir dildir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uzak Doğu</span> Asyanın doğu ve güneydoğusu

Uzak Doğu, Avrupa merkezli yaklaşımda Asya'nın doğusu ve güneydoğusundaki ülkeler.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Timor</span> Güneydoğu Asyada bir devlet

Doğu Timor ya da resmî adıyla Doğu Timor Demokratik Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da Avustralya ile Endonezya arasında yer alan bir ada devleti. Tek komşusu Endonezya'ya bağlı Batı Timor'dur. 14,874 km² yüz ölçümüne sahip olan Doğu Timor'un başkenti Dili'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dili</span> Doğu Timorun başkenti

Dili, Doğu Timor Demokratik Cumhuriyeti'nin başkenti ve en büyük şehri. Şehrin nüfusu 193.563'tür ve ülkenin kent denilebilecek tek şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Malayca</span>

Malayca, Güneydoğu Asya ve Okyanusya üzerinde yaygın olarak konuşulan bir Avustronezya dili. Yaklaşık 300 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup Brunei, Endonezya, Malezya ve Singapur'un resmi dilidir. Malayca aynı zamanda Cocos Adaları, Doğu Timor, Tayland, Papua Yeni Gine ve Filipinler'in bazı bölgelerinde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Timor Denizi</span> Hint Okyanusuna açık bir dışdeniz

Timor Denizi, 610,000 km² yüzölçüme ve 3300 metre derinliğe sahip, Hint Okyanusu'na açık bir dışdenizdir. Hint Okyanusu'nun doğusundaki en geniş koludur.

<span class="mw-page-title-main">Arafura Denizi</span> deniz

Arafura Denizi, Hint Okyanusu'nun doğusunda 650.000 kilometrekarelik bir alanı kaplayan sığ denizdir. Batısındaki Timor Denizi ile doğusundaki Torres Boğazı'nı birleştirir. Batısında Endonezya ve Doğu Timor devletleri tarafından ikiye ayrılan Timor adası, güneyinde Avustralya ve Carpentaria Körfezi, kuzeydoğusunda ise Endonezya ve Papua Yeni Gine devletleri tarafından ikiye ayrılan Yeni Gine adası bulunur.

Timor adası, Hint Okyanusu'nda Endonezya ve Doğu Timor devletleri tarafından ikiye ayrılan bir adadır. En büyük kent ve en büyük liman kenti Endonezya'da Batı Timor'da bulunan Kupang'dır.

<span class="mw-page-title-main">Cava dili</span> Endonezyanın Cava Adasının orta ve batı kısımlarında konuşulan dil

Cava Dili, Endonezya'nın Cava Adasının orta ve batı kısımlarında konuşulan dildir. 75 milyon kadar insanın anadilidir. Avustronezya dil ailesine ait olup Endonezce ve Sunda dili ile akrabadır. Endonezya dışında Doğu Timor, Malezya, Singapur, Avustralya gibi komşu ülkeler ile Hong Kong ve Tayvan gibi yerlerde de konuşulmaktadır. Ayrıca, Surinam, Hollanda ve Yeni Kaledonya'da da konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">UTC+09.00</span>

UTC+09:00, UTC'den 9 saat ileri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Nusa Tenggara</span>

Doğu Nusa Tenggara, Endonezya'da, Küçük Sunda Adaları'nın doğu kesiminde il. Merkezi Batı Timor'daki Kupang'dır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Timor pasaportu</span>

Doğu Timor pasaportu, Doğu Timor vatandaşlarına yurt dışı seyahatleri için verilen belgedir. Ülke resmen BM kontrolünde bağımsız oluncaya kadar ülke vatandaşları 2002 yılına kadar diğer ülkeleri ziyaret etmeleri için BM seyahat belgesini kullanmak zorunda kalmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kemak</span>

Kemak veya bazı bölgelerde kullanıldığı adıyla Ema, Doğu Timor'un doğu bölgelerinde ve Endonezya'nın Batı Timor bölgesinde konuşulan, Avustronezya dil ailesine bağlı dil. Doğu Timor'da Portekizce ve Tetum ile birlikte ulusal bir dil olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Timor-Türkiye ilişkileri</span>

Doğu Timor-Türkiye ilişkileri Doğu Timor ile Türkiye'nin süregelen uluslararası politikaları içerir.

Voltarei, Dora tarafından seslendirilen 1988 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Portekiz'i temsil eden şarkı. Şarkı Portekizce dilinde seslendirilmiştir. Şarkı José Niza ve José Calvário tarafından yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trans-Yeni Gine dilleri</span>

Trans-Yeni Gine dilleri, Yeni Gine ve komşu adalarda konuşulan, dil sayısına göre dünyadaki üçüncü büyük dil ailesidir. Ailenin temellerinin belirlendiği kabul edilir, ancak sınırları ve üyeleri belirsizdir. Diller yaklaşık 3 milyon insan tarafından konuşulur.

Doğu Timor'da COVID-19 pandemisi COVID-19 pandemisinin ülkedeki etkilerini içermektedir.

Doğu Timor tarihi Doğu Timor coğrafyasında geçen olayları kapsar. Timor halkı Avusturonezya dili konuşmaktadır. Avusturonezya halkları Doğu Timor coğrafyasına 30.000 yıl önce göçtü. Portekiz kolonizasyonuna ve Endonezya işgaline uğradı. 2002'de bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Liquiçá</span>

Liquiçá, Doğu Timor'da, ulusal başkent Dili'nin 32 km batısında bir sahil kentidir. Liquiçá Bölgesi'nin başkenti olan yerleşim biriminin nüfusu 5.005'tür.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Timor Ulusal Üniversitesi</span>

Doğu Timor Ulusal Üniversitesi (UNTL;, Doğu Timor'da bulunan ve ülkede türünün tek örneği olan bir devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Isabel da Costa Ferreira</span>

Isabel da Costa Ferreira ya da Isabel Ruak Ferreira, Doğu Timorlu hukukçu, insan hakları aktivisti, siyasetçi ve Doğu Timor'un eski başkanı Taur Matan Ruak'ın eşiydi. 2012'den 2017 yılına kadar eşinin başkanlığı döneminde Doğu Timor'un First Lady'si olarak görev yapmıştır. Eşi ile birlikte Popüler Özgürlükçü Parti (PLP) üyesiydi.