İçeriğe atla

Tesseract

Tesseract açılımı

Tesseract (tesserakt), geometride küpün dört boyutlu analoğudur. Tesseract; küpün karelerden oluşması gibi, küplerden oluşan dört boyutlu şekildir. Küpün yüzeyi altı kare yüzden oluşurken, tesseractın hiper yüzeyi sekiz küp hücreden oluşur. Tesseract altı dışbükey düzenli 4-politoptan biridir .

Tesseract da octahedroid, sekiz hücre,[1] kübik prizma ve tetraküp olarak da isimlendirilir. Dört boyutlu hiperküp veya hiperküp veya ölçü politoplarının boyutsal ailesinin bir parçası olarak 4-küptür.[2] [3]

İki boyuta projeksiyonlar

Hiperküplerin yapısı aşağıdaki şekilde düşünülebilir:

  • 1 boyutlu: İki çizgi A ve B, bir çizgi hâline getirilerek yeni bir çizgi segmenti AB'ye bağlanabilir.
  • 2 boyutlu: İki paralel çizgi parçası AB ve CD, köşeleri ABCD olarak işaretlenmiş şekilde kare olacak şekilde bağlanabilir.
  • 3 boyutlu: ABCDEFGH olarak işaretlenmiş iki paralel kare ABCD ve EFGH küp hâline getirilebilir.
  • 4 boyutlu: İki paralel küp ABCDEFGH ve IJKLMNOP, köşeleri ABCDEFGHIJKLMNOP olarak işaretlenmiş bir tesseract hâline getirmek için bağlanabilir.
Tesseractın basit dönüş hareketi yapan 3D modeli.
Bir noktadan tesseract nasıl oluşturulacağını gösteren bir diyagram
Yukarıda gösterildiği gibi boyutlarda kaymanın bir animasyonu

Bir küpü iki boyutlu uzaya yansıtmaya benzer şekilde tesseractları üç ve iki boyutlu uzaylara yansıtmak mümkündür.

Kaynakça

  1. ^ Matila Ghyka, The geometry of Art and Life (1977), p.68
  2. ^ E. L. Elte, The Semiregular Polytopes of the Hyperspaces, (1912)
  3. ^ Coxeter 1973.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pisagor teoremi</span> Öklid geometrisinde bir dik üçgenin üç kenarı arasındaki bağıntı

Pisagor teoremi veya Pisagor bağıntısı, Öklid geometrisinde üçgenin kenarları arasındaki temel ilişkiyi kuran ilk teoremlerden biridir. Teoreme gerçek hayattan örnek olarak telli çalgıları gösterilebilir; 'telin uzunluğu arttıkça titreşim artar' prensibine dayanır. Pisagor'un denklemi olarak da isimlendirilen bu teorem, a, b ve c kenarlarının arasındaki ilişkiyi şu şekilde açıklar:

<span class="mw-page-title-main">Rubik Küpü</span> mekanik bulmaca

Rubik Küpü, Zekâ Küpü ya da Sabır Küpü; 1974 yılında Macar heykeltıraş ve mimar Ernő Rubik tarafından icat edilen mekanik bulmacadır. Hareketli yüzeylerden oluşan ve çoğunlukla plastikten yapılmış bir küp olan Rubik Küpü, başlıca dört şekilde piyasaya sürülmüştür: 2×2×2'lik Mini Rubik Küpü, 3×3×3'lük standart küp, 4×4×4'lük Rubik'in İntikamı ve 5×5×5'lik Profesörün Küpü. 6×6×6 ve 7×7×7'lik küpler de hâlihazırda üretilmektedir. Standart olan ve 6 yüzeye sahip bir rubik küp, toplam 27 parçadan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Barkod</span> çubuk kod ya da çizgi im

Barkod, çubuk kod ya da çizgi im, verilerin görsel özellikli makinelerin okuyabilmesi için çeşitli kodlama yöntemleriyle sunulmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tesselasyon</span>

Matematikte bir döşeme, aralarında boşluk bırakmadan veya örtüşmeden bir düzlemi kaplayan düzlemsel şekiller kümesidir. Bu kavram daha yüksek boyutlar için de genellenebilir, bu genişletilmiş anlamı için döşeme yerine tesselasyon terimi kullanılır. Tesselasyon M. C. Escher'in eserlerinde sıkça görülebilir. Tesselasyona sanat tarihi boyunca, antik mimariden modern sanata kadar rastlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dört yüzlü</span>

Geometride tetrahedron veya dört yüzlü, dört üçgen yüzden oluşan bir çokyüzlüdür (polihedron), her köşesinde üç üçgen birleşir. Düzgün dört yüzlü dört üçgenin eşkenar olduğu bir dört yüzlüdür ve Platonik cisimlerden biridir. Dörtyüzlü, dört yüzü olan tek konveks çokyüzlüdür. Tetrahedron isminin sıfat hali "tetrahedral"dır.

<span class="mw-page-title-main">Dik</span>

Geometride, iki doğru veya iki düzlem kesiştiklerinde oluşturdukları komşu açılar birbirine eşitse dik olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kübik kristal yapı</span>

Kristalografi olarak, kübik kristal sistemi, birim hücresi bir küp biçiminde olan kristal sistemidir. Bu kristal ve mineraller bulunan en yaygın ve basit şekillerden biridir. Bu kristallerin üç ana çeşidi vardır:

<span class="mw-page-title-main">Kenar (geometri)</span>

Kenar ya da ayrıt, düzlemsel yüzeylerin birbirine bitiştikleri çizgi. Bir çokgenin iki köşesini birleştiren doğru parçası.

Aşağıdaki iyi-tanımlanmış bazı matematiksel şekillerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kare matris</span>

Doğrusal cebirde, kare matris, satır ve sütun sayıları eşit olan bir matrisdir. n ye n lik bir matris, boyutu n olan bir kare matris olarak bilinir. Aynı boyuta sahip herhangi iki matriste, toplama ve çarpma işlemleri yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Thales teoremi</span>

Geometride, Thales teoremi, A, B ve C, AC çizgisinin bir çap olduğu bir daire üzerinde farklı noktalar ise, ∠ABC açısının bir dik açı olduğunu belirtir. Thales teoremi, çevre açı teoreminin özel bir durumudur ve Öklid'in Elemanlar adlı eserinin üçüncü kitabında 31. önermenin bir parçası olarak bahsedilmiş ve kanıtlanmıştır. Genellikle, teoremin keşif için şükran kurbanı olarak bir öküz sunduğu söylenen Miletli Thales'e atfedilir, ancak bazen Pisagor'a da atfedilir.

Beş boyutlu uzay fikri, matematikte sıklıkla ortaya çıkan soyut bir terim.

Kübik atom modeli Elektronların kutupsuz atomlar veya moleküller olarak bir küpün 8 köşesine sıralandığı bir atom modelidir. Bu teori 1902'de Gilbert Newton Lewis tarafından geliştirilmiştir.1916'da "The Atom and Molecule" (Atom ve Molekül" adlı makalede yayınlanmıştır ve Değerlik olgusunu açıklamak için kullanılmıştır. Lewis'in teorisi Abegg'in kuralına dayanıyordu. Irving Langmuir bunu 1919'da geliştirerek "cubical octet atom" modeli haline getirmiştir. Aşağıdaki resim, Periyodik tablonun ikinci satırındaki elementler için yapısal gösterimleri göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Birim küp</span>

Birim küp, kenarları 1 birim uzunluğunda olan küptür. Üç boyutlu birim kübün hacmi 1 birim küp, toplam yüzey alanı ise 6 birim karedir.

Dinostratus, Menaechmus'un kardeşi olan Yunan matematikçi ve geometriciydi. Daireyi kareleştirme problemini çözmek için kuadratrisi kullanmasıyla tanınır.

Thales teoremi veya temel orantı teoremi olarak da bilinen kesişme teoremi, kesişen iki çizginin bir çift paralelle kesilmesi durumunda oluşturulan çeşitli çizgi parçalarının oranları hakkındaki temel geometride önemli bir teoremdir. Benzer üçgenlerdeki oranlarla ilgili teoreme eşdeğerdir. Geleneksel olarak Yunan matematikçi Thales'e atfedilir.

<span class="mw-page-title-main">Gnomon teoremi</span> Bir gnomonda meydana gelen belirli paralelkenarlar eşit büyüklükte alanlara sahiptir.

Gnomon teoremi, bir gnomon'da meydana gelen belirli paralelkenarların eşit büyüklükte alanlara sahip olduğunu belirtir. Gnomon, geometride benzer bir paralelkenarı daha büyük bir paralelkenarın bir köşesinden çıkararak oluşturulan bir düzlem şeklidir; veya daha genel olarak, belirli bir şekle eklendiğinde, aynı şekle sahip daha büyük bir şekil oluşturan bir şekildir.

<span class="mw-page-title-main">Prens Rupert'in küpü</span>

Prince Rupert'ın küpü, geometride, bir birim küp içine tüm boyunca kesilmiş bir delikten geçebilen en büyük küptür. Yani kenarları 1 birim uzunlukta olan bir küpten, küpü iki parçaya bölmeden geçebilir. Yan uzunluğu, içinden geçtiği birim küpünkinden yaklaşık %6 daha büyüktür. Tamamen bir birim küp içinde yer alan en büyük kareyi bulma sorunu ile çok yakından ilişkilidir ve aynı çözüme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Dört boyutlu uzay</span>

Dört boyutlu uzay (4B), üç boyutlu veya 3 boyutlu uzay kavramının matematiksel bir uzantısıdır. Üç boyutlu uzay, gündelik yaşamdaki nesnelerin boyutlarını veya konumlarını tanımlamak için yalnızca boyut adı verilen üç sayıya ihtiyaç duyulduğu gözleminin mümkün olan en basit soyutlamasıdır. Örneğin, dikdörtgen bir kutunun hacmi, uzunluğu, genişliği ve yüksekliği ölçülerek ve çarpılarak bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Schlegel diyagramı</span>

Geometride, bir Schlegel diyagramı, bir politopun den e, yüzeylerinden birinin hemen dışındaki bir noktadan iz düşümüdür. Ortaya çıkan varlık, orijinal yüzeyle birlikte orijinal politopa kombinatoryal olarak eşdeğer olan x'teki yüzeyin bir politopal alt bölümüdür. Diyagramın adı,1886'da politopların kombinatoryal ve topolojik özellikleri üzerine çalışmak için bu aracı tanıtan Victor Schlegel'den alınmıştır. Üç boyutta, bir Schlegel diyagramı bir çokyüzlünün bir düzlem şekline iz düşümüdür; dört boyutta ise, 4-politopunun 3-uzayına iz düşümüdür. Bu nedenle, Schlegel diyagramları genellikle dört boyutlu politopları görselleştirme aracı olarak kullanılır.