Tessera ya da Abaculus (Yunanca: τέσσαρες / téssares) kelime anlamı itibarıyla küp - zar manasına gelmektedir. Mozaiklerde daha güçlü bir resim etkisi yaratmak üzere kullanılan, MÖ 3. yüzyılda keşfedildiği tahmin edilen, çeşitli renklerdeki küçük mozaik taş, cam ve mermer parçalarına verilen isimdir. Tesseralar, antik dönem mozaik sanatında figürlü kompozisyonları üretmek konusunda kolaylık sağlamışlardır.
Sanatta mozaik; bir yüzeyin, farklı renklerdeki küçük parçacıkların yan yana getirilmesi yöntemiyle süslenmesi ve bu şekilde üretilmiş eserdir. Taş, cam, tuğla, metal veya deniz kabuğu gibi çok çeşitli malzemelerden mozaik yapılabilir. Kakmacılıktan farklı olarak, mozaik sanatında parçacıklar yüzeydeki çukurcuklara yerleştirilmez, yüzeye yapıştırıcı ile tutturulur.
Zeugma, Gaziantep'in Nizip ilçesine bağlı Belkıs köyünde bulunan antik yerleşim.
Ayasofya, resmî adıyla Ayasofya-i Kebîr Câmi-i Şerîfi, İstanbul'da kiliseden camiye çevrilmiş önemli bir tarihî yapıdır. Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından, 532-537 yılları arasında İstanbul'un tarihî yarımadasındaki eski şehir merkezine inşa ettirilmiş bazilika planlı bir patrik katedrali olmuştur. 1453 yılında İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethedilmesinden sonra II. Mehmed tarafından camiye dönüştürülmüştür. Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1934 yılında yayımlanan kararname ile tadilat çalışmasına alınmış, 1935 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile müzeye dönüştürülme kararı alınıp müzeye dönüştürülmüş, kazı ve tadilat çalışmaları başlatılmış ve 1935'ten 2020'ye kadar müze olarak hizmet vermiştir. 2020 yılında ise tekrar camiye çevrilmiştir. 2024 yılında caminin üst katı ücretli bir müze olarak hizmet vermeye başlamıştır. Böylelikle Ayasofya'nın alt katı cami, üst katı müze olmuştur.
Kariye Camii veya eskiden Azize Kurtarıcı Hora Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Edirnekapı semtinde camiye çevrilmiş bir Rum Ortodoks kilisesi ve müze.
Seleukeia (Lyrbe) Antalya ili Manavgat ilçesi yakınlarında bulunan antik kent.
Fethiye Camii veya Teotokos Pamakaristos Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Çarşamba semtinde camiye çevrilmiş bir Rum Ortodoks kilisesidir.
Hülya Vurnal İkizgül, mozaik sanatçısı.
Taf, Yunan alfabesinin on dokuzuncu harfidir. Türkçedeki /t/ sesine denk gelir. Türkçe transkripsiyonlarda aynı yazılmasına karşın Θθ harfi ile karıştırılmamalıdır. Yunan alfabesindeki Taf, Fenike alfabesindeki tav 
harfinden gelmektedir.
Misis Mozaik Müzesi; Adana'nın Yüreğir ilçesinde bulunan bir mozaik müzesidir. 1959 yılında, Misis Antik Kenti'nde yapılan kazılarda gün yüzüne çıkartılan mozaikleri sergilemek amacıyla kurulmuştur. Adana Arkeoloji Müzesi'ne bağlandıktan sonra müze bünyesinde bulunan tüm eserler buraya taşınmış ve ziyarete kapatılmıştır.
Büyük Saray Mozaikleri Müzesi, İstanbul'da Sultanahmet Meydanı'nındaki Arasta çarşısında yer alan mozaik müzesidir. Müze binası, üzerine Sultanahmet Camii Çarşısı'nın yapıldığı Büyük Saray'ın, tabanı mozaiklerle kaplanmış olan peristil bölümünün kalıntıları üzerine inşa edilmiştir. Peristilin diğer bölümlerine ait mozaikler de bulundukları yerden müze binasına getirilmiştir.
Narlıkuyu, Mersin ilinde turistik bir koy ve bu koy çevresinde 1990'lı yıllarda kurulan belediyedir. Orta çağ'daki adı Porto Calamie şeklindedir.
Zeugma Mozaik Müzesi, 9 Eylül 2011 tarihinde Gaziantep'te açılan ve 1700 metrekarelik mozaik ile dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi olma özelliğini taşıyan müzedir. Yaklaşık 3 yıl boyunca "dünyanın en büyük mozaik müzesi" unvanını taşıyan müze, bu unvanını, 28 Aralık 2014 tarihinde açılan Hatay Arkeoloji Müzesi'ne devretmiştir. Müze, ziyarete açık olduğu ilk bir gün boyunca 3000'in üzerinde ziyaretçi ağırlamıştır.
San Vitale Kilisesi veya Aziz Vitale Kilisesi, Ravenna'da, muhtemelen 537 yılında yapımına başlanmış, 547 yılında aziz Vitalis'e adanmış, Geç Antik - Erken Bizans döneminin en önemli kiliselerinden biridir. Yapıda Bizans İmparatorluğu mimari formlarının yanı sıra, o zamana özgü tipik italyan mimarisinin izlerini de görmek mümkündür.
Narlıkuyu Mozaik Müzesi, Mersin'in Silifke ilçesindeki Narlıkuyu mahallesinde yer alan küçük bir müzedir. Yaz sezonunda 08:30 ve 19:00, kış sezonundaysa 08:00 ve 17:00 saatleri arasında ziyaretçilere açık olan müzeye giriş ücretsizdir.
Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi, mevcut eserlerin 1948 yılında toplanmaya başlanması ile birlikte ilk olarak 1969 yılında açılmıştır. Şanlıurfa Müzesi, Türkiye’nin en büyük kapalı alan ve sergi salonuna, Türkiye’nin en büyük canlandırma sayısına ve gezi güzergahı olarak 4.5 km ile Türkiye’nin en uzun gezi güzergahına sahiptir.
San Michele in Africisco veya Aziz Michele Bazilikası, İtalya'nın Ravenna şehrinde erken Hristiyanlık döneminden kalma bir bazilikadır. Kilise alanı bugün butik olarak hizmet vermekte ve apsis dışındaki yapı kalıntılarını görmek mümkün değildir. Kiliseye ait olan apsis mozaiği Berlin Bode Müzesi'nde sergilenmektedir.
Germanicia, günümüzde Türkiye'nin Kahramanmaraş ilinin Dulkadiroğlu ilçesi sınırları içerisinde bulunan antik kent. MÖ 64'te Romalılar tarafından ele geçirilen bölgede kuruldu. Ağustos 2007'de başlayan kazılar sonucu kentin antik taban mozaikleri ortaya çıkarıldı. 2018 yılında 2424 ada 2 ve 3 parsel, 2020 yılında ise 461 ada 4 ve 5 parsel ile 374 ada 14 parsel Germanicia Mozaik Alanı Ören Yeri olarak turizme açılmıştır.
Aydıncık mozaiği Mersin ilinin Aydıncık ilçesinde bulunan bir yer mozaiğidir.
Dıraç Güzeli mozaiği MÖ 4. yüzyılın bir polikromatik mozaikdir. Arnavutluk'da keşfedilen en eski ve önemli mozaikdir. Elips şeklinde olan 9 metrekare (97 ft2) siyah bir arka plan üzerinde bir kadının kafasını gösteriyor. Etrafında çiçekler ve çiçekli motifler var. 1916'da Dıraç'de keşfedildi ve 1982'den beri Tiran'daki Arnavutluk Ulusal Tarih Müzesi'nde sergileniyor.
İstanbul Belediye Sarayı inşası sırasında temel kazılarında ortaya çıkarılan Roma ve Bizans dönemlerine ait mozaiklerdir.Bulunduğu sahanın en eski kültür tabakasını teşkil etmektedir.
