İçeriğe atla

Terme Ovası

Terme Ovası, Terme Çayı'nın, Samsun ilinde, Karadeniz kıyısında oluşturduğu alüvyal delta ovası. Çarşamba Ovasının doğu kısmını oluşturur. Adını merkezinde bulunan Terme yerleşmesinden almıştır.

Terme Çayı, Çarşamba Çayının doğusunda topladı suları Karadeniz'e ulaştırır. Ova günümüzde de gelişimini devam ettirmektedir. Büyük bölümü fındık bahçeleriyle kaplı ovada fındık yetiştiriciliğinin karlı olduğu hesaplanmıştır.[1]

Yeryüzü şekilleri

Strabon, Coğrafya adlı eserinde ovanın verimli tarım alanı olduğunu, Thermedon (Terme) ırmağının ovayı geçip, denize ulaştığından bahseder. W. Hamilton (1842) Çaltı Burnu'nun Yeşilırmak ile Terme Çayı'nın eseri olduğunu, nehrin sol kıyısında birkaç ahşap ev ile Terme yerleşmesinin bulunduğunu anlatır. Jeolojik süreçte Karadeniz'deki seviye değişimleri deltada üç farklı yükseklikte seki (taraça) oluşumuna neden olmuştur. Terme Çayı ve Kocaman Çay güneyde bulunan yüksek alanlardan taşıdıkları alüvyonları taşkınlarla ovaya yayarlar. Böylece deltanın yüzeyi sürekli yenilenir ve zenginleşir. Alüvyonların kalınlığı deltanın güneyinde 80 m, Terme Çayı'nın ağzında 160 m'dir. Irmakların getirdiği malzemeler batı-doğu yönlü akıntı tarafından kıyıya düzenli bir şekilde yayılır. Kıyıda kumullar yer alır. Kıyı gerisinde lagün gölleri, bataklıklar bulunur.[2]

Tarım

Rakım ve eğimin çok az olduğu deltada yeraltı suları oldukça yüksektir. 1950'li yılla ardan sonra başlayan kanal açma çalışmaları sonrası deltanın %65'i tarım alanı haline gelmiştir.

%57'si fındıklık olan ovada, çeltik, mısır ve kavak da yetiştirilir.[3]

Çevre

Terme Ovası'nda Cengiz Holding'e ait bir doğalgaz çevrim santrali inşa edilmiştir.[4] Ovaya kurulması düşünülen termik santrale karşı çevresel kaygılar ile halkın tepkisi bulunmaktadır.[5]

Kaynakça

  1. ^ ÖZTÜRK, Derya; AKÇAY, Yaşar (2011). "Fındık Yetiştiriciliğinin Yatırım Analizi ve Karlılığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma" (PDF). dergi.kmu.edu.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. 
  2. ^ UNCU, Levent (1995). "Terme Çayı ve Kocadere Çayı Havzalarında Fiziki Coğrafya Araştırmaları ve Doğal Çevre Sorunları" (PDF). cografya.bilecik.edu.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. 
  3. ^ ALKAN, Işıl; KILIÇ, Osman (2007). "SAMSUN İLİ TERME İLÇESİNİN OVA VE YÜKSEK KESİMİNDEKİ FINDIK İŞLETMELERİNİN KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ". OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2007,22(2):171-178. dergi.omu.edu.tr. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. []
  4. ^ "Samsun'a dev santral". hurriyet.com.tr. 2 Mart 2015. 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. 
  5. ^ "Terme'de kurulması planlanan termik santral". haberturk.com. 25 Haziran 2015. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Çarşamba, Samsun</span> Samsunun ilçesi

Çarşamba, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde bulunan Samsun iline bağlıdır. Nüfus açısından Samsun'un 4. büyük ilçesidir. Samsun ilinin doğusunda yer alır. Batıda Tekkeköy, doğuda Terme, güneyde Salıpazarı ve Ayvacık ilçeleriyle çevrilidir. İlçe merkezi Samsun'a 36 km uzaklıktadır. Yeşilırmak'ın Çarşamba Ovası'na çıktığı yer yakınında, ırmağın iki yakasında kurulmuş olan ilçe merkezinin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birikinti ovası</span>

Birikinti ovası, genel olarak alüvyon materyalin birikmesiyle oluşur. Temel oluşturucu süreç akarsu aşındırması erozyon ve akarsu biriktirme süreçleridir. Ancak dalgalar ve buzulların aşındırma, biriktirme süreçleriylede oluşabilir. Örneğin: Kuzey Almanya ovası buzulların yığdırdığı lösler ile kaplı polderler ve geest adı verilen alçak platoda hafifçe engebelendirilmiş tekdüze büyük bir ovadır. Ülkenin hemen hemen en verimli toprakları bu bölgededir.

<span class="mw-page-title-main">Terme</span> Samsunun ilçesi

Terme, Samsun ilinin doğusunda yer alan ilçesi olup Ordu ili sınırındadır. Batısında Çarşamba, doğusunda Ünye, güneyinde Salıpazarı ve İkizce ilçeleri bulunmaktadır. Terme Ovası'nın ortasında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Ovası</span>

Adapazarı Ovası, Sakarya ilinin en büyük ovasıdır. Sakarya Irmağı'nın tektonik çöküntüyü alüvyonlarla doldurması ile oluşmuş tektonik bir ovadır. Adapazarı, Akyazı ve Hendek ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Bir diğer adı da Akova'dır. Aşağı Sakarya havzasında Sapanca Gölü ile Adapazarı'nın doğusunda yer alır. Doğuda Keremali Dağı'nın eteklerine dek uzanan Akova, Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda, Karadeniz Bölgesi sınırı içerisinde yer almaktadır. Coğrafi konumuyla Karadeniz Bölgesinin ve İç Anadolu Bölgesinin Marmara Bölgesine açılan kapısı durumunda bulunan ova, gelişmiş karayolu bağlantıları ve demiryolu ile önemli bir ulaşım ağı üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu Dağları</span>

Kuzey Anadolu Dağları ya da Pontus Alpleri, Anadolu'nun kuzeyini kıyıya paralel, birkaç sıra halinde kuşatan sıradağlarıdır. Orojenez sonucu oluşan bu kıvrım dağları batıdan doğuya şöyle sıralanır: Köroğlu Dağları, Ilgaz Dağları, Küre Dağları, Canik Dağları, Köse Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Mescit Dağı, Yalnızçam Dağları, Tecer, Mercan, Allahuekber Dağları. Erzurum-Kars yaylasında Palandöken Dağları ile Doğu Anadolu Dağları birleşir.

Abdal Deresi, Samsun yöresindeki Akkuş Yaylalarından doğar ve kuzeybatı yönünde akar. Yeşilırmakın batısı Karaboğaz Gölü'nün doğundan Karadeniz'e dökülen dere 137 km uzunluğundadır. Kaynağını aldığı yer Asarcık ilçesi güneyinde 1000 m rakıma sahip alanlardır.

Terme Çayı — Türkiye'de çay

<span class="mw-page-title-main">Kelkit Çayı</span> Kaynağı Gümüşhanede, Yeşilırmak ile birleşip Karadenize dökülen akarsu

Kelkit Çayı, Yeşilırmak'ın kollarından biridir ve uzunluğu 320 km'dir. Gümüşhane'nin Çimen Dağları'ndan kaynaklanıp Yeşilırmak'a katılıp Karadeniz'e dökülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antalya Ovası</span>

Antalya Ovası, Akdeniz bölgesi, Antalya bölümünde batıda Beydağları, kuzeyde Toros Dağları ve doğuda yine Toros Dağları ile Antalya Körfezi arasında kalan ovalara Antalya Ovası denir. Bunlar üzerinde bulunan ilçelerin adlarına göre; Serik, Manavgat, Alanya Ovaları isimlerini alırlar.

Harşit (Doğankent) Çayı, Gümüşhane ilinin doğu sınırındaki dağlarından doğar. Gümüşhane İl Merkezi, Torul, Kürtün ve Doğankent'i geçip Tirebolu'nun 1,5 km doğusundan Karadeniz'e dökülür.

Yeşilırmak Deltası ya da Çarşamba Ovası, Samsun'da, Karadeniz'e dökülen Yeşilırmak'ın oluşturduğu delta. Çarşamba ve Terme ilçelerinin kurulu olduğu delta 90.000 km²'lik alanı ile Karadeniz'in en büyük deltasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kocaçay</span> Türkiyede akarsu

Kocaçay, Balıkesir ili topraklarında, Madra Dağı'ndan doğup, Manyas Kuşgölü'ne dökülen akarsu.

<span class="mw-page-title-main">Çekerek Çayı</span> Yeşilırmakın kolu

Çekerek Çayı, Yeşilırmak'ın kollarından biri. Sivas Çamlıbel Dağları'ndan doğar, Akdağ'dan gelen dereleri alır. Sulusaray'da ovada akarken Alan Dağı'nı geçtiği yerlerde dar derin vadiler oluşturur. Çorum Çayı'nın katılmasıyla iyice büyür. Kayabaşı Ovası'nda Tokat tarafından gelen Yeşilırmak'ın ana kolu ile birleşerek Yeşilırmak'ı oluşturur. İlkbahar ve sonbaharda taşıdığı su artmakta ve nehir kabarmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Düzce Ovası</span>

Düzce Ovası, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde oluşmuş, tektonik kökenli ova. Düzce ilinin batı kısmını oluşturan ovanın orta kısmında Düzce şehir merkezi yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kürtün Çayı</span>

Kürtün Çayı, Samsun'un Kavak ilçesinden kaynağını alıp merkez ilçeden Karadeniz'e dökülen akarsu. Irmağın yağış alanı 320 km2 olup akarsu boyu 47 kilometredir. 1100 m rakımdan doğan akarsu, döküldüğü yerde üçgen biçimli küçük bir delta oluşturur. Akarsuyun Samsun merkeze bakan kıyılarında heyelanlar gözlenir. En düşük debi Ağustos ayında 0,35 m3/s'dir.

Balıkesir Ovası, Güney Marmara Bölümünde, Susurluk Çayı'nın drene ettiği, tektonik oluşumlu ova. Genişliği 140 km² olan ovanın batısındaki sırt üzerinde Balıkesir şehri kuruludur.

Samsun, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz Bölümü içerisindeki Canik Dağları Yöresi'nde yer almaktadır. Karadeniz'e doğru akarak iki büyük delta oluşturan Kızılırmak ve Yeşilırmak nedeniyle Samsun kıyıları geniş bir koy niteliğini almıştır. Atakum ve İlkadım ilçelerinin batı ve doğu yönlerindeki iki burun çıkıntısında da daha küçük boyutlu ikinci bir koy oluşmuş durumdadır. %45'ini dağların, %37'sini platoların, %18'ini ise ovaların meydana getirdiği Samsun Karadeniz Bölgesi'nin en önemli liman kentlerinden biri konumundadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.