İçeriğe atla

Terliksi hayvan

Paramecium
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Protozoa
Şube:Ciliophora
Sınıf:Ciliatea
Takım:Hymenostomatida
Familya:Parameciidae
Cins:Paramecium
Müller, 1773
Türler
Metne bakınız
Sinonimler
  • Paramoecium
  • Paramœcium
  • Paramecia

Terliksi Hayvan ya da paramesyum (Paramecium), en çok bilinen örneklerinden birisidir; genellikle silli protozoaların temsilcileri olarak çalışılır. Terliksi hayvan; tek hücreli ve terlik şeklindedirler ("terliksi hayvan" ismini alma sebepleri budur). Boyları, türlerine göre 30 veya 500 mikrometre arasında değişir. Basit silleri, vücutlarını kaplar; ve diğer peniculidlerde olduğu gibi göze çarpmayacak şekilde birleşik ağızsal siller de içeren derin bir ağızsal boşlukları bulunur.

Ozmoregülasyon işlemi, etraftan ozmos basınçla emilmiş olan suyu aktif olarak dışarı çıkaran bir çift kontraktif koful tarafından gerçekleştirilir. Terliksi hayvanlara genellikle temiz su ortamlarında ve kir tabakalarında rastlamak mümkündür. Terliksi hayvanlar, asidik ortamlara ilgi gösterirler. Genellikle eşeysiz olarak ürerler; ama yeterli besin maddelerinin bulunmadığı ortamlarda da konjugasyona başvurabilirler.

Terliksi hayvanların türlere ayrımında hala bazı değişikler yapılmaktadır; P. aurelia 14 türe ayrılmıştır; geriye kalanlar sırasıyla:

  • Paramecium aurelia Ehrenberg, 1838
  • Paramecium bursaria (Ehrenberg) Focker, 1836
  • Paramecium calkinsi Woodruff, 1921
  • Paramecium caudatum Ehrenberg, 1838
  • Paramecium duboscqui Chatton and Brachon, 1933
  • Paramecium jenningsi Diller & Earl, 1958
  • Paramecium multimicronucleatum Powers & Mitchell, 1910
  • Paramecium nephridiatum von Gelei, 1925
  • Paramecium polycaryum Woodruff, 1923
  • Paramecium putrinum Claparede & Lachmann, 1858
  • Paramecium trichium Stokes, 1885
  • Paramecium woodruffi Wenrich, 1928

Tarihsel Arka Plan

Paramecia, 17. yüzyılın sonlarında mikroskopistler tarafından görülen ilk infusoriler arasındaydı. Muhtemelen Hollandalı protozooloji öncüsü Antonie van Leeuwenhoek tarafından biliniyorlardı ve çağdaşı Christiaan Huygens tarafından 1678 tarihli bir mektupta açıkça tanımlanmışlardı.[1] Bir Paramecium türünün bilinen en eski illüstrasyonu 1703 yılında Philosophical Transactions of the Royal Society'de isimsiz olarak yayınlandı.[2] Bir Paramecium türünün bilinen en eski illüstrasyonu 1703 yılında Philosophical Transactions of the Royal Society'de yayınlandı.

1718'de Fransız matematik öğretmeni ve mikroskopist Louis Goblot, meşe kabuğunun suda infüzyonunda bulduğu mikroskobik bir poisson'un (balık) tanımını ve resmini yayınladı.[3][4] Goblot bu canlıya "Chausson" yani "terlik" adını verdi ve "terlik hayvanı" ifadesi 18. ve 19. yüzyıllar boyunca paramecia için halk dilinde bir sıfat olarak kullanıldı.

Hareket

Paramecium, vücudun dışı boyunca sık aralıklı sıralar halinde düzenlenmiş olan kirpiklerin kamçı benzeri hareketleriyle hareket eder.[5] Her bir kirpiğin hareketi iki aşamadan oluşur: kirpiklerin nispeten sert olduğu hızlı bir "etkili tarak" ve ardından kirpiklerin bir tarafa kıvrılmakta serbest olduğu ve saat yönünün tersine ilerlediği yavaş bir "toparlanma tarağı". Yoğun bir şekilde düzenlenmiş siller, "sil halısı" boyunca yayılan aktivite dalgaları ile koordineli bir şekilde hareket eder ve bazen bir ekmek tarlası üzerinde esen rüzgârla karşılaştırılan bir etki yaratır.[6]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Antony Van Leeuwenhoek and His "Little Animals": Being Some Account of the Father of Protozoology and Bacteriology and His Multifarious Discoveries in These Disciplines". books.google.com. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  2. ^ "Unmasking "The Eldest Son of The Father of Protozoology": Charles King". hal.sorbonne-universite.fr. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  3. ^ "Paramecium under the Microscope". blog.microscopeworld.com. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  4. ^ "The Biological Classification of Paramecium – Name, History, and Evolution". rsscience.com. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  5. ^ "Paramecium". www.britannica.com. 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  6. ^ "Mechanics of ciliary locomotion". onlinelibrary.wiley.com. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bakteri</span> mikroorganizma üst âlemi

Bakteri (İngilizce telaffuz: [bækˈtɪəriə] ( dinle); tekil isim: bacterium), tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır, kimi küresel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu, kimi virgül şeklinde olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri hücrelerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş nonilyon (5×1030) bakteri bulunmaktadır, bunlar dünyadaki biyokütlenin çoğunu oluşturur. Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve gıda döngülerindeki çoğu önemli adım, atmosferden azot fiksasyonu gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri şubelerinin sadece yaklaşık yarısı laboratuvarda kültürlenebilen türlere sahiptir. Bakterilerin araştırıldığı bilim bakteriyolojidir, bu, mikrobiyolojinin bir dalıdır.

Zooloji hayvanların bilimsel olarak incelenmesidir. Çalışmaları, hem yaşayan hem de soyu tükenmiş tüm hayvanların yapısını, embriyolojisini, sınıflandırmasını, alışkanlıklarını ve dağılımını ve ekosistemleriyle nasıl etkileşime girdiklerini içerir. Zooloji, biyolojinin ana dallarından biridir. Terim, Antik Yunanca ζῷον, zōion ('hayvan') ve λόγος, logos kelimelerinden türetilmiştir.

<i>Volvox</i> Yeşil alg cinsi

Volvox, Volvocaceae familyasına bağlı polifiletik bir yeşil algae cinsidir. Tek hücreli bir algin bölünmesi ile oluşur. Yaklaşık 200 milyon yıl önce oluştuğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Silüriyen</span> Paleozoyik Zamanın üçüncü dönemidir ve 443 ile 419 milyon yıl önce aralığındaki süreyi kapsar

Silüriyen, Paleozoyik Zaman'ın en kısa süren jeolojik dönemi olarak bilinir. 443,8 milyon yıl önce başlayıp 419,2 milyon yıl önce sona ermiştir. Bu dönem, adını Galler'deki Silures kabilesinden alır. Silüriyen'in başlangıcı ve sonu için belirlenen kayaç tabakaları kesin olarak tanımlanmıştır ancak tam tarihler birkaç milyon yıl kadar hata payına sahiptir. Silüriyen Dönemi, Ordovisiyen-Silüriyen yok oluşu ile başlar; bu olay sırasında deniz canlılarının yaklaşık %60'ının nesli tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İbnü'l-Heysem</span> Arap fizikçi, matematikçi ve astonom (965–1040)

İbn-i Heysem, Ḥasan Ibn el-Heysem, Batılıların söyleyişiyle Alhazen veya tam ismiyle Ebū ʿAlī el-Ḥasan ibn el-Ḥasan ibn el-Heysem, Arap matematikçi, astronom, ve İslam'ın Altın Çağının önemli fizikçilerinden biriydi. "Modern optiğin babası" olarak da anılır. Özellikle görsel algı dinamiklerine önemli katkılarda bulunmuştur. En etkili eseri, 1011–21 yılları arasında oluşturduğu ve Latince baskılar sayesinde günümüze kadar gelmiş Kitāb el-Manāzir olmuştur. Polimat, felsefe, teoloji ve tıp üzerine yaptığı birçok çalışmayı da kitaplarına kaydetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mikrobiyoloji</span> mikroskobik organizmaların incelenmesi

Mikrobiyoloji, mikrorganizmaları inceleyen bilim dalıdır. Bakteriler, archaea, virüsler, protistler, mayalar ve küfler gibi mikroorganizmalar mikrobiyolojinin konu alanını oluştururlar. Mikrobiyoloji bilim dalının aktif olarak kullanıldığı uygulama alanları tıp, tarım ve endüstridir.

<span class="mw-page-title-main">El</span> tutmaya yarayan organ; bir kolun veya ön ayağın ucundaki ekstremite

El, şempanze, maki ve insan gibi primatlarda birden fazla parmağı barındıran, kolun bilekten parmak uçlarına kadar olan bölümünü tanımlar. Pek çok primat elleri sayesinde tutunma ve tırmanma gibi özelliklere sahiptir. Başparmağın diğer parmaklarla karşılıklı iş görmesi, ufak nesneleri ele alabilme yeteneğini sağlar. Bu özellik sayesinde el, alet kullanımı gibi hassas ve karışık işleri görebilir. Primatların beyninde eli temsil eden alan, diğer hayvanlarınkinden çok daha geniştir. Bu yüzden beyindeki bazı bozuklukların ilk belirtilerinden biri de el parmak hareketinin zarar görmesidir.

<span class="mw-page-title-main">İskelet</span> vücudun destek yapısını oluşturan kısmı

İskelet, çoğu hayvanın vücudunu destekleyen yapısal çerçevedir. Farklı iskelet türleri vardır: bir organizmanın vücut şekline yapısal destek sağlayan sert bir dış kabuk olan dış iskelet; organların ve yumuşak dokuların bağlı olduğu iç sert bir çerçeve olan iç iskelet; ve vücut sıvılarının basıncı ile desteklenen esnek bir iç yapı olan hidroskelet.

<span class="mw-page-title-main">Knidliler</span>

Knidliler, Sölenterler veya Haşlamlılar (Cnidaria) ( ), hem tatlı su hem de deniz ortamlarında bulunan 11.000'den fazla tür içeren Animalia krallığı altındaki bir filumdur, Genelde biyoloji konularında Porifera şubesinden sonra bahsedilen şubedir.

<span class="mw-page-title-main">Protistler</span> bitki, hayvan ve mantar olmayan tüm ökaryotlar

Protistler, ayrışık (heterojen) bir canlı grubudur ve hayvan, bitki ya da mantar olarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşur. Protistler bilimsel sınıflandırma açısından âlem olarak değerlendirilse de tek soylu (monophyletic) değil, kısmi soylu (paraphyletic) bir gruptur. Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan olmak dışında ortak özellikleri pek yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Ökaryot</span> hücrelerinde bir çekirdek ve genellikle organeller içeren canlılar

Ökaryotlar, hücrelerinde bir çekirdek ve –genellikle– organeller içeren bir canlılar grubu olup, bilimsel sınıflandırmada arkeler ve bakterilerle beraber tüm canlıları kapsayan üç ana gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">George Gabriel Stokes</span> Britanyalı matematikçi ve fizikçi

Sir George Gabriel Stokes, 1. Baronet, İrlandalı bir İngiliz fizikçi ve matematikçiydi. İrlanda, County Sligo'da doğan Stokes, tüm kariyerini 1849'dan 1903'teki ölümüne kadar Lucasian Matematik Profesörü olduğu Cambridge Üniversitesi'nde geçirdi. Bir fizikçi olarak Stokes, Navier-Stokes denklemleri dahil olmak üzere akışkanlar mekaniğine, polarizasyon ve floresans üzerine kayda değer çalışmalarla fiziksel optiğe ufuk açıcı katkılarda bulundu. Bir matematikçi olarak, vektör hesabında "Stokes teoremi"ni popüler hale getirdi ve asimptotik açılımlar teorisine katkıda bulundu. Stokes, Felix Hoppe-Seyler ile birlikte ilk önce hemoglobinin oksijen taşıma fonksiyonunu gösterdi ve hemoglobin çözeltilerinin havalandırılmasıyla üretilen renk değişikliklerini gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Antonie van Leeuwenhoek</span> Hollandalı tüccar ve bilim adamı (1632–1723)

Antonie Philips van Leeuwenhoek, Hollandalı tüccar ve bilim insanı. Genellikle, Mikrobiyoloji'nin babası olarak bilinir. Bir sepetçinin oğlu olarak dünyaya geldi, 16 yaşında bir kumaş tüccarının yanında staja başladı. En iyi bildiği şey mikroskobuyla çalışmaktı. Kendi yaptığı mikroskopla tek hücreli canlıları inceliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Savant sendromu</span>

Savant sendromu, belirgin zihinsel engele sahip bir kişinin ortalamanın çok üzerinde belirli yetenekleri gösterdiği nadir bir durumdur. Savantların üstün olduğu beceriler genellikle bellek ile ilgilidir. Bu yetenekler, hızlı hesaplama, sanatsal yetenek, harita yapımı veya müzikal yeteneği içerebilir. Genellikle sadece bir istisnai beceri mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Mikroorganizma</span> mikroskobik bir organizma

Bir mikroorganizma veya mikrop mikroskobik bir organizmadır. Mikroorganizmaları inceleyen, Anton van Leeuwenhoek'un kendi tasarımı olan bir mikroskop kullanarak 1675'te mikroorganizmaları keşfetmesi ile başlayan bilim dalına mikrobiyoloji denir.

Kolesistokinin, sindirim sisteminde peptid hormon. Yağ ve protein sindiriminde rol oynar. Geçmişte "pankreatozimin" adı verilen kolesistokinin, ince bağırsağın ilk bölümü olan oniki parmak bağırsağındaki hücrelerce salgılanır. Pankreastan sindirim enzimlerinin ve safra kesesinden safranın salınmasını sağlar ve açlık bastırıcı rol oynar.

<span class="mw-page-title-main">Tracheophyta</span> bitki kladı

Damarlı bitkiler aynı zamanda tracheophytes olarak bilinen, yaklaşık 300.000 bitki türünü içeren geniş bir bitki grubudur. Damarlı bitkiler arasında Lycopodiopsida, atkuyruğu, eğrelti, açık tohumlular ve çiçekli bitkiler bulunmaktadır. Bu grup için önerilen isimler arasında Tracheophyta, Tracheobionta ve Equisetopsida sensu lato bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avemetatarsalia</span> arkozor sürüngen kladı

Avemetatarsalia, 1999 yılında Britanyalı paleontolog Michael Benton tarafından, timsahlardan çok kuşlara daha yakın olan tüm taç grubu arkozorlar için oluşturulmuş bir kladdır. Ayrıca Panaves terimi de timsahlardan çok kuşlarla daha yakın akraba olan tüm yaşayan veya soyu tükenmiş hayvanlar için kullanılır. Hemen hemen tüm avemetatarsaliyenler, benzer bir ayrıma sahip Ornithodira alt grubunun üyeleridir. Ornithodira, dinozorların ve teruzorların son ortak atası ve onun soyundan gelenler olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Ecdysozoa</span>

Ecdysozoa, bir protostom hayvan grubu olup Arthropoda'nın da içinde bulunduğu, Nematoda ile birkaç küçük şubeyi içerir. İlk olarak Aguinaldo ve ark. 1997'de, esas olarak 18S ribozomal RNA genleri kullanılarak inşa edilen filogenetik ağaçlara dayanıyordu. Dunn ve ark. tarafından 2008'de yapılan büyük bir çalışma, Ecdysozoa'yı bir klad, yani ortak bir atadan ve onun tüm soyundan gelen bir grup olarak güçlü bir şekilde destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Abraham Trembley</span>

Abraham Trembley, Cenevreli bir doğa bilimcidir. Tatlı su poliplerini veya hidrayı ilk inceleyen ve deneysel zoolojiyi ilk geliştirenlerden biri olmasıyla tanınır. Deneysel yöntemdeki ustalığı, bazı bilim tarihçilerinin onu "biyolojinin babası" olarak anmasına yol açmıştır. Aynı zamanda din ve ahlak üzerine yazıları da bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.