Terken Hatun (Alâeddin Tekiş'in eşi)

Terken Hatun
Terken Hatun'un Moğollara esir düşüşünü tasvir eden bir çizim (Câmi'u't-Tevârîh).
Harezmşahlar Hatunu
Hüküm süresi	1200 - 1220

Ölüm	1233 Karakurum, Moğol İmparatorluğu
Eş(ler)i	Alâeddin Tekiş
Çocuk(lar)ı	Alâeddin Muhammed
Babası	Kıpçak Han

Terken Hatun veya Türkan Hatun, (Farsça: ترکان خاتون; ö. 1233, Karakurum), Harezmşah Alâeddin Tekiş'in eşi, Alâeddin Muhammed'in annesi, Celâleddin Harezmşah'ın babaannesi, Kıpçaklar'dan Kıpçak Han'ın kızıdır.

Terken Hatun Harezmşah Devleti'nde güçlü bir konuma sahipti, yedi katibinin bulunduğu ayrı bir divanı ve sarayı olduğu söylenir. Nesevî'ye göre mühründe "dinin ve dünyanın koruyucusu, alem kadınlarının Melikesi Uluğ Türkan" (Arapça: عصمة الدنيا والدين الغ تركان ملكة نساء العالمين, romanize: ʿİṣmetu'd-Dunyâ ve'd-Dîn Uluğ Turkân Meliketu Nisâʿi'l-ʿÂlemîn) yazmaktadır.^[1]^[2]

Terken Hatun, orduya asker olarak kendi kabilesi olan Kıpçakları yerleştirdi ve ordu kumandanlarını da akrabalarından seçti. Oğlu üzerinde etkili olan Terken Hatun, veliaht olarak kendi kabilesinden olan bir kadından doğma Uzlagşah'ı seçtirtmişti.^[3] Babası tarafından takdir gören, annesi Hint bir cariye olan Celâleddin Harezmşah'ın veliahtlığına karşı çıkıyordu. Terken Hatun, Moğollar'ın 1220'de Harezm'i işgal etmeleri üzerine onlara esir düşmüştür. Hayatının geri kalanını öldüğü 1233 yılına kadar Karakurum'da geçirmiştir.

Kaynakça

^ Şehabeddin Ahmedünnesevi (1934). Necip Asım (Ed.). Celâlüttin Harezemşah (1. bas.). İstanbul: Devlet Matbaası. s. 34.
^ Gömeç, Saadettin (2010). "Terken unvanı hakkında". Türkoloji Dergisi. 17 (2 (107)). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. s. 110. 25 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
^ Aydın Taneri, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 7, sayfa: 248

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han</span> Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1162–1227)

Cengiz Han,, Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Kağanı olan Moğol komutan ve hükümdardır. Hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen Cengiz Han, dünya tarihinin en büyük askerî liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 13. yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirip, bir ulus hâline getirerek Moğol siyasi kimliği çatısı altında toplamıştır. Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında, Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı; Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir; Harezm, Horasan ve İran'daki Harezmşahlar, Kafkasya'daki Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine seferler yaptı. Bunların sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi'ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu.

Harezmşahlar veya Harzemşahlar Devleti, Orta Asya'da Harezm bölgesinde Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulan Türk-İran geleneğine dayalı bir devlettir. Bu devlet, Anadolu Selçuklu Devleti ile 1230 yılında yapılan Yassıçemen Muharebesi sonucunda iyice zayıflamış, 1231 yılında Celaleddin Harezmşah'ın ölümü ile yıkılmıştır.

I. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1220-1237 yılları arasındaki hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'ne en parlak günlerini yaşatan sultandır. Büyük Keykubad olarak da bilinir. Saltanatı boyunca inşa ettirdiği ve çoğu günümüze kadar ulaşan eserler, idari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye ve dünya literatürünün en ünlü Anadolu Selçuklu sultanıdır. Konya'daki Alâeddin Camii, Niğde'deki Niğde Kalesi, Antalya'daki Yivli Minare Camii ve Beyşehir'deki Kubadabad Sarayı, Sultan Alâeddin'in yaptırdığı en önemli eserlerdir.

Kıpçaklar veya Kumanlar, eski Türk halklarından biridir. Dilleri Kıpçakça olup üç kol halinde gelişim göstermiş ve daha sonra da Kıpçak dillerine kaynaklık etmiştir.

Ayçiçek, Türkmen asıllı bir prenses, Harezmşah Muhammed'in eşlerinden biri. Harezmşah Celaleddin'in annesi. Zamanında cariye olmuştur.

II. Alâeddin Keykubad Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev ile Gürcü Hatun'un küçük oğludur.

Ahmed Sencer veya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ahmed Sencer, 1097-1118 tarihleri arası Horasan Selçuklu Sultanı, 1118-1157 döneminde Büyük Selçuklu Sultanı.

Eldenizler, ayrıca Eldegezler, İldenizliler veya Azerbaycan Atabeyleri [Azerice: Eldənizlər] - 1136-1225'te Azerbaycan'ı, Doğu Anadolu'yu, Kuzey Irak'ı, İran'ı ve Cibal'ı yöneten tarihi bir devlet. Hanedanlığın kuruluşu Kıpçak asıllı Şemseddin İldeniz ile bağlantılıdır. Böylece Arran'ı Sultan Mesud'dan ikta olarak alan Eldeniz, gücünü kısa sürede tüm Azerbaycan'a yaydı. Eldeniz, oğulluğu Arslanşah'ı 1160 yılında hükümdar yaptıktan sonra Irak Selçuklu Devleti'nde fiilen iktidarı ele geçirdi. Şemseddin İldeniz döneminde Azerbaycan atabeylerinin toprakları Arran, Azerbaycan, Şirvan, Cibal, Hemedan, Gilan, Mazenderan, İsfahan, Rey, Musul, Kirman, Fars, Huzistan, Ahlat, Erzurum ve Meraga topraklarını içeriyordu.

Yassıçemen Muharebesi, 10-12 Ağustos 1230 tarihinde Erzincan yakınlarında, Anadolu Selçuklu Devleti - Eyyubiler ittifakı ile Harezmşahlar Devleti arasında yapılan muharebedir. Kesin Selçuklu ve Eyyubi zaferiyle sonuçlanan bu muharebe sonrasında Harezmşahlar Devleti yıkılma sürecine girmiş ve Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar sınır komşusu olmuştur.

Celaleddin Harezmşah Mengüberti ya da Celaleddin Harzemşah, Harezmşahlar Devleti'nin son hükümdarıdır. Alaaddin Muhammed'in oğludur.

Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensuptur, Gürcü Krallığını 1223-1245 yılları arasında yönetmiştir.

Hindistan'ın Moğollar tarafından istilası, 1221 – 1327 yılları arasında Hindistan yarımadasına düzenlenen çok sayıdaki Moğol İmparatorluğu istilalarını anlatır. Moğollar Kaşmir bölgesine boyun eğdirseler de Delhi Sultanlığına karşı yapılan saldırılar başarısız olur.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Tekiş</span>

Alâeddin Tekiş 1172 ile 1200 döneminde Harezmşahlar devletinin hükümdarlığını yapmıştır.

Gürcü Hatun (fl. ?-1286?), Gürcü prenses. Anadolu Selçuklu Devleti sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in eşlerinden biri, II. Alâeddin Keykubad'ın annesidir.

İndus Muharebesi Harezmşahlar Devletinin son sultanı Celaleddin Harezmşah ile Cengiz Han arasında İndus Nehri yakınlarında 1221 yılında yapılan savaştır. Cengiz Han komutasındaki Moğol ordusu, tüm Harezmşah ordusunu yok etmiş, Celaleddin'in ise kaçmasına izin vermiştir.

Mendirman Celaleddin veya Bozkır Arslanı Celaleddin, Bozdağ Film imzalı, ilk bölümü Özbekistan'da 14 Şubat 2021'de yayımlanan, Türkiye'de ise 21 Mayıs 2021'de atv'de yayımlanmaya başlayan, yönetmenliğini Metin Günay'ın yaptığı, tarihî, kurgu, aksiyon ve dram türündeki Türk ve Özbek ortaklı televizyon dizisi. Dizi, 2 Temmuz 2021 tarihinde yayımlanan 7. bölümü ile sezon finali yaptı. Dizi, 13 bölüm olarak tabii platformunda tekrar yayımlanmıştır. Dizinin. 2 sezonu 17 bölüm olarak Özbekistan'da 2022-2023 yıllarında Zo'r TV'de yayınlanmıştır. 2. sezon'un Türkçesinin tabii'de yayımlanması bekleniyor.

Han Sultan (1190-1227) Celâleddin Harezmşah'in ablası, Muhammed Harezmşah'ın kızı, Harezmşahlar devletinin prensesi.

Özbek bin Muhammed Pehlevan,, İldenizliler'in 1210'dan 1225'e kadar hüküm süren beşinci ve son atabegidir. Selçuklu Devleti'nin son padişahı III. Tuğrul'un dul eşi Melike Hatun ile evlendi.

Bolnisi Muharebesi, 1228 yılında o zamanlar Gürcistan Krallığı'nın bir parçası olan Bolnisi yakınlarında gerçekleşti. İşgalci Harezmşahlar İmparatorluğu, Moğol İmparatorluğu tarafından ülkesinden sürülen ve kaybedilen toprakları geri almaya çalışan son Sultanı Celaleddin Mingburnu tarafından yönetiliyordu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.