İçeriğe atla

Teresa Maryańska

Teresa Maryańska
DoğumTeresa Jolanta Maryańska
27 Mayıs 1937(1937-05-27)
Varşova, Polonya
Ölüm3 Ekim 2019 (82 yaşında)
Varşova, Polonya
Vatandaşlık Polonya
Kariyeri
Dalıpaleontoloji

Teresa Jolanta Maryańska veya Teresa Maryańska (27 Mayıs 1937 - 3 Ekim 2019), Moğol dinozorları; özellikle de pachycephalosauria ve ankylosauria türleri konusunda uzmanlaşmış Polonyalı bir paleontologdur.[1] Amerikalı paleontolog Peter Dodson (1998 s. 9), 1974'te Maryańska'nın yine bir Polonyalı paleontolog olan Halszka Osmólska ile birlikte "yeni dinozor türlerini tanımlayan ilk kadınlar" arasında olduğunu belirtir.[2] Maryańska, dinozorlar konusunda yalnızca Polonya'nın[3] değil, aynı zamanda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olarak kabul edilmektedir.[4]

Czesław ve Hanna'nın kızı olarak doğdu. 1961'den itibaren Varşova'daki Polonya Bilimler Akademisi Dünya Müzesi'nde çalıştı. 1976-2006 yıllarında Bilimsel İşlerden Sorumlu Müdür Yardımcılığı yaptı.

Gobi Çölü'ne yapılan 1964, 1965, 1970 ve 1971 Polonya-Moğol keşif gezilerinin bir üyesi olarak,[5] buralardaki kayaçlardan elde edilen birçok fosili genellikle Halszka Osmólska ile birlikte tanımlamıştır. Tanımladığı dinozorlar arasında aşağıdaki türler bulunur:

  • Saichania ve Tarchia (1977)
  • Osmólska ile birlikte, Homalocephale, Prenocephale ve Tylocephale (ve Pachycephalosauria) (1974), Bagaceratops (1975) ve Barsboldia (1981)
  • Osmόlska ve Moğol paleontolog Altangerel Perle ile birlikte, Goyocephale (1982).[1]

Alan Feduccia, Maryanska ve meslektaşlarının (Osmólska ve Wolsan) 2002'de " oviraptorosaurların en etkileyici analizini" yaptıklarını belirtir.[6]

Yayınları arasında son derece saygı duyulan The Dinosauria'nın 2. baskısının üç bölümüne yaptığı katkılar vardır: Therizinosauroidea, Ankylosauria ve Pachycephalosauria üzerine bölümler.[7]

2004 yılı itibarıyla Polonya Bilimler Akademisi'nin Dünya Müzesi'ne kabul edildi.[8] Müzenin müdür yardımcısı oldu.[9]

3 Ekim 2019'da 82 yaşında öldü.[10] Wesoła'daki Divine Providence cemaatinin mezarlığına gömüldü.

Seçilmiş Yayınlar

Kitapları

  • T. Maryańska (1970). O gadach bez sensacji . Wydawnictwa Geologiczne.

Makaleleri

  • T. Maryańska (1970). Gobi Çölü'ndeki Nemegt Havzası'ndaki en üst Kretase'den zırhlı dinozorların kalıntıları. Paleontologia Polonica 21 :23-32.
  • T. Maryańska (1971). Pinacosaurus grangeri'nin (Ankylosauria) kafatasına ilişkin yeni veriler. Paleontologia Polonica 25 :45-53.
  • T. Maryańska ve H. Osmólska (1974). Ornithischian dinozorlarının yeni bir alt takımı olan Pachycephalosauria. Paleontologia Polonica 30 :45-102.
  • T. Maryańska ve H. Osmólska (1975). Asya'nın Protoceratopsidae (Dinosauria). Paleontologica Polonica 33 :133-181.
  • T. Maryańska (1977). Moğolistan'dan Ankylosauridae (Dinosauria). Paleontologia Polonica 37 :85-151.
  • T. Maryańska ve H. Osmólska (1981). Nemegt Formasyonu, Üst Kretase, Moğolistan'dan ilk lambeosaurin dinozor. Acta Paleontologica Polonica 26 (3-1):243-255.
  • T. Maryańska ve H. Osmólska (1981). Saurolophus angustirostris'in kraniyal anatomisi ve Asya Hadrosauridae (Dinosauria) hakkında yorumlar. Paleontologia Polonica 42 :5-24.
  • A. Perle, T. Maryańska ve H. Osmólska (1982). Goyocephale lattimorei gen. ve sp. n., Moğolistan'ın Üst Kretase'sinden yeni bir düz başlı pachycephalosaur (Ornithischia, Dinosauria). Acta Paleontologica Polonica 27 (1-4):115-127.
  • T. Maryańska ve H. Osmólska (1984). Saurolophus angustirostris'in kafatası sonrası anatomisi ve diğer hadrosaurlar hakkında yorumlar. Paleontologia Polonica 46 :119-141.
  • T. Maryańska ve H. Osmólska (1985). Ornithischian soyoluşunda. Acta Paleontologica Polonica 30 (3-4):137-149.
  • T. Maryańska (1990). Pachycephalosauria. İçinde: D. B. Weishampel, H. Osmólska ve P. Dodson (editörler.), Dinozor . University of California Press, Berkeley 564-577.
  • T. Maryańska (2000). Moğolistan ve eski Sovyetler Birliği'nden sauropodlar. İçinde: M. J. Benton, M. A. Shishkin, D. M. Unwin ve E. N. Kurochkin (editörler.), Rusya ve Moğolistan'da Dinozorlar Çağı . Cambridge University Press, Cambridge 456-461.
  • T. Maryańska, H. Osmólska ve M. Wolsan (2002). Oviraptorosauria için Avialan durumu. Acta Paleontologica Polonica 47 (1):97-116.
  • J. M. Clark, T. Maryańska ve R. Barsbold (2004). Therizinosauroidea. İçinde: D. B. Weishampel, P. Dodson ve H. Osmólska (editörler.), The Dinosauria (ikinci baskı). University of California Press, Berkeley 151-164.
  • M. K. Vickaryous, T. Maryańska ve D. B. Weishampel (2004). Ankilozuri. İçinde: D. B. Weishampel, P. Dodson ve H. Osmólska (editörler.), The Dinosauria (ikinci baskı). University of California Press, Berkeley 363-392.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Lambert, David (1990). "Dinosaurologists". The Dinosaur Data Book. New York: Avon Books. ss. 280. ISBN 0-380-75896-2. 
  2. ^ Dodson, Peter (1998) The Horned Dinosaurs: A Natural History, Princeton University Press
  3. ^ Anthony J. Martins (2006). Introduction to the study of dinosaurs. 2nd. Malden, MA: Blackwell Pub. s. 78. 
  4. ^ Zofia Kielan-Jaworska (2005). Autobiografia (PDF). s. 26. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat 2023. 
  5. ^ Colbert, Edwin H. (2000). "Asiatic dinosaur rush". Benton, Michael J.; Shishkin, Mikhail A.; Unwin, David M.; Kurochkin, Evgenii N. (Ed.). The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 211-234. ISBN 0-521-55476-4. 
  6. ^ Feduccia, Alan (2012) Riddle of the Feathered Dragons: Hidden Birds of China, Yale University Press
  7. ^ D.B. Weishampel, H. Osmólska, and P. Dodson (eds.), The Dinosauria. University of California Press, Berkeley
  8. ^ "dr hab. Teresa Maryańska". 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013. 
  9. ^ "dr hab. Teresa Maryańska". 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013. 
  10. ^ "Teresa Maryańska, Warszawa, 09.10.2019 - nekrolog". 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Achelousaurus</i>

Achelousaurus, Achelousaurus'un Geç Kretase devrinde, Kuzey Amerika’da yaşadığı sanılmaktadır. Papağan benzeri gagası, burnu ile gözlerinin üzerinde kemikli çıkıntılar ve uzun yakasının sonunda iki boynuzu olan, dörtayaklı bir otoburdur. 6 metrelik uzunluğuyla, orta boyda bir ceratopsian dinozordur.

<span class="mw-page-title-main">Dinozorların evrimi</span>

Dinozorlar, 232-234 milyon yıl önce orta Triyas devrinin son zamanı olan Ladinyan döneminde arkozorlardan evrildiler. Dinozorlar iyi araştırılmış bir grup olup kafatası alnının üst kemiğinin mevcut olmaması, ön kol ile omuz eklemi arasındaki uzun kol kemiği olan humerus üzerinde deltopektoral aralık çıkıntısının eksikliği gibi birçok özellikler incelenerek tanımlanırlar.

<i>Borogovia</i>

Borogovia, Geç Kretase devrinde orta Asya'da yaşamış 2 metre uzunluğunda 13 kilogram ağırlığında etobur bir paravian dinozordur.

<i>Bagaraatan</i>

Bagaraatan, Geç Kretase döneminde yaşamış bir teropod dinozor cinsi. Bu dinozora ait fosiller Moğolistan'da Nemegt Formasyonu'nda bulunmuştur. Bagaraatan yaklaşık 3-4 metre uzunluğunda bir dinozordu.

<span class="mw-page-title-main">Dinozorların sınıflandırılması</span>

Dinozorların sınıflandırılması, genel olarak ilk takson sınıflandırması Aristotales tarafından yapılmışken, “Sir Richard Owen”in korkunç güçlü kertenkele anlamına gelen “Dinosauria” (dinozor) terimini bilim dünyasına kazandırmasıyla ve Iguanodon, Megalosaurus ve Hylaeosaurusu ‘kertenkele sürüngenlerin familyası ve alt takımı’ şeklinde 1842 yılında ayırmasıyla başlamıştır. 1887 ve 1888 yıllarında Harry Seeley dinozorları kalça yapılarına göre kertenkele benzeri kalçalı Saurischia (Saurişya)dinozorlar ve kuş benzeri kalçalı Ornithischia (Ornitişya) dinozorlar olarak ikiye ayırmıştır. Bu ayrımlarla dinozorların taksonomisindeki pek çok sismik değişiklikleri içeren kalıcı bir form oluşturulmuştur.

<i>Coelophysis</i> bazal teropod

Coelophysis, bundan yaklaşık 216 ila 196 milyon yıl önce yaşanan Triyas devrinin ikinci yarısında, günümüz Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısı ve ayrıca Güney Afrika ve Zimbabve'de yaşamış, Coelophysidae ailesinden bir bazal teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankylosauria</span> kuş kalçalı dinozor grubu

Ankylosauria, kuş kalçalı (Ornithischia) dinozorların bir grubudur. Dört ayağıyla hareket eden ve kemik plakalardan oluşmuş zırhlı bir otçullardır. Ankilozorlar, orta Jura'da ortaya çıkmıştır ve Kretase'de dünyanın her yerine dağılmıştır. Grup genellikle Nodosauridae ve Ankylosauridae olarak iki ana gruba ayrılır.

<i>Cionodon</i> kuş kalçalı dinozor cinsi

Cionodon, Geç Kretase'den kalma şüpheli bir hadrosaurid dinozor cinsidir. Tip türü, C. arctatus, Colorado, Bijou Creek'teki Laramie Formasyonu'nda bulundu ve 1874'te Edward Drinker Cope tarafından 1873'te toplanan AMNH 3951 holotipine dayanarak resmen tanımlandı. O zamandan beri iki başka tür daha tanımlanmıştır: Özbekistan'dan CCMGE 1/3760 holotipine dayanan Cionodon kysylkumensis ve Cionodon stenopsis Alberta, Kanada'da Frenchman Formasyonu kayalarından 1874 yılında keşfedilmiştir. Her ikisi de muhtemelen hadrosaur olsalar da, yalnızca parça parça kalıntılardan biliniyorlar ve Cionodon kysylkumensis, Bactrosaurus kysylkumensis olarak yeniden sınıflandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannoraptora</span> teropod kladı

Tyrannoraptora, "Tyrannosaurus rex ve Passer domesticus'un son ortak atasının tüm torunları" olarak tanımlanan bir teropod dinozor kladıdır. Klad, ilk kez 1999 yılında Amerikalı paleontolog Paul Sereno tarafından tanımlandı; ancak ilk başta Tyrannoraptora, sadece Tyrannosauroidea ve Pennaraptora'yı içeriyordu. Filogenetik analizlerle birklikte; Compsognathidae, Ornithomimosauria, Alvarezsauroidea ve Therizinosauria kladları da bu klada dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<i>Conchoraptor</i> maniraptoran dinozor cinsi

Conchoraptor, Asya'da geç Kretase Dönemi'nde yaşamış bir oviraptorid dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Ceratopsidae</span> kuş kalçalı dinozor familyası

Ceratopsidae, Triceratops, Centrosaurus ve Styracosaurus gibi kuş kalçalı dinozorları içeren bir ceratopsian dinozor familyasıdır. Bilinen tüm türler, Geç Kretase'de yaşamış dört ayaklı otoburlardı. Çin'de yaşamış Sinoceratops dışındaki tüm türler, Geç Kretase'de Laramidia ada kıtasını oluşturan batı Kuzey Amerika'da yaşamıştır. Ceratopsidler, gagalar, çenenin arkasında sıralanan kesme dişleri, gösterişli burun boynuzları ile boyunda geriye ve yukarı uzanan kalkansı yapılar ile ayırt edilir. Familya, Chasmosaurinae ve Centrosaurinae olmak üzere iki alt familyaya ayrılmıştır. Chasmosaurineler genellikle uzun, üçgen kalkanlar ve iyi gelişmiş alın boynuzları ile nitelenir. Centrosaurinelerin iyi gelişmiş burun boynuzları veya burun çıkıntıları, daha kısa ve daha dikdörtgen biçimli kalkanları ve onun üstünde yer alan ayrıntılı dikenleri vardı.

<i>Turanoceratops</i> Kretase döneminde yaşamış, ceratopsian dinozor cinsi

Turanoceratops, Özbekistan'ın geç Kretase yaşlı Bissekty Formasyonu'ndan otçul bir ceratopsian dinozor cinsidir. Fosilleri, yaklaşık 90 milyon yıl öncesine, orta-geç Turoniyen evresine tarihlendi. Kafatası, Ceratopsidae'de görülenlere benzer bir çift uzun kaş boynuzu taşıyordu; ancak Turanoceratops, bir ceratopsid değil, daha önceki ceratopsianlar ve ceratopsidler arasında geçiş fosili gibi görünüyor.

<i>Alwalkeria</i> Triyas devrinde yaşamış kuş kalçalı dinozor cinsi

Alwalkeria, Geç Triyas'ta Hindistan'ta yaşamış bir bazal saurischian dinozor cinsidir. Küçük, iki ayaklı bir omnivordu.

<i>Deinocheirus</i>

Deinocheirus Geç Kretase'de bugünkü Moğolistan'da yaşamış ornithomimozor kladından bir teropod dinozor cinsidir. Moğolistan'ın erken Maastrihtiyen yaşlı Nemegt Oluşumu'ndan bilinen bu dinozor cinsi tek bir tür içerir. Bu canlının en dikkat çekici özelliği olağanüstü büyük kollarıdır ve cins adı bu özelliğine atıfta bulunur.

<i>Kerberosaurus</i>

Kerberosaurus, Rusya'nın Amur Bölgesi, Blagoveshchensk'teki geç Maastrihtiyen yaşlı Geç Kretase Tsagayan Formasyonundan kalma bir saurolofin ördek gagalı dinozor cinsidir. Saurolophus ve Prosaurolophus ile ilişkili olduğunu gösteren kafatası kalıntılarını da içeren fosil yatağı malzemesine dayanmaktadır.

Riabininohadros, Kırım'ın Maastrichtian'ından soyu tükenmiş bir ankylopollexian dinozor cinsidir. Türü, Riabininohadros weberae olarak değiştirilmiş Riabininohadros weberi'dir. Başta, 2015 yılına kadar bir Orthomerus türü olarak sınıflandırılmıştır.

Protathlitis, İspanya, Castellón'daki Erken Kretase (Barremian) yaşlı Arcillas de Morella Formasyonundan bir spinosaurid dinozor cinsidir. Tip ve tek tür, parçalı bir iskeletten bilinen Protathlitis cinctorrensis'tir. Baryonychinae'nin temel bir üyesiydi. Onun keşfi spinosaurin Vallibonavenatrix'inkiyle beraber, İber Yarımadası'nın Erken Kretase döneminde çeşitli spinosaurid topluluklarına sahip olduğunu gösteriyor.

<i>Gargoyleosaurus</i>

Gargoyleosaurus, oldukça eksiksiz fosil kalıntılarından bilinen en eski ankylosauriadan biridir. Holotip 1995 yılında Albany County, Wyoming'deki Bone Cabin Quarry West bölgesinde Üst Jura Morrison Formasyonu'nun yüzleklerinde keşfedildi.

<i>Atlascopcosaurus</i>

Atlascopcosaurus, günümüz Avustralya'sının Erken Kretase dönemine ait otçul bazal Iguanodontia dinozorunun bir cinsidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.