İçeriğe atla

Terekti Nehri

Koordinatlar: 45°36′00″N 82°10′00″E / 45.600000°K 82.166667°D / 45.600000; 82.166667
Terekti
Теректi, Қусақ (Kazakça)
铁列克提河, 库萨克 (Çince)
Теректы, Кусак (Rusça)
Kazakistan üzerinde Terekti Nehri
Terekti Nehri
Terekti Nehri
— Kaynak, — Ağız, Çin ve Kazakistan
Konum
Ülke(ler) Çin,  Kazakistan
Bölge(ler)Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Çin)
Eyalet(ler)Abay (Kaz.)
İl(ler)Tarbagatay (Çin)
İlçe(ler)Çağantogay (Çin), Ürjar (Kaz.)
Genel bilgiler
KaynakKertau[1]
45°46′00″N 82°47′00″E / 45.766667°K 82.783333°D / 45.766667; 82.783333
Kaynak rakımıy. 2.923 m (9.590 ft)[2]
AğızJalanaş Gölü[3]
45°36′00″N 82°10′00″E / 45.600000°K 82.166667°D / 45.600000; 82.166667
Ağız rakımıy. 375 m (1.230 ft)[2]
Yükseklik farkıy. 2.548 m (8.360 ft)

Terekti (KazakçaТеректi өзенi, Rusçaрека Теректы), Çinlileştirilmiş yazılışıyla Tielieketi (Çince: 铁列克提河; pinyin: Tiělièkètí hé), Çin'den Kazakistan'a doğru akan küçük bir nehirdir. Aşağı kısımlarında nehir Kusak (KazakçaҚусақ, RusçaКусак, Çince: 库萨克; pinyin: Kùsàkè) olarak da bilinir. Nehrin büyük bir kısmı, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Tarbagatay ili'ne bağlı, Çağantogay İlçesi'nin güneyindeki seyrek nüfuslu dağlık araziden akar. Çin-Kazakistan sınırı geçtikten sonra Abay eyaletinin Ürjar ilçesine giriş yapararak Jalanaş Gölü'nün doğusundaki düz bir çöl arazisine ulaşır. Nehir yatağı genellikle kuruduğundan Jalanaş Gölü'ne nadiren ulaşır.[4]

Nehir yolu

Topografik haritalara göre Terekti, Kertau veya Barlik (巴尔鲁克) Dağları'ndan 45°46′00″K 82°47′00″D / 45.76667°K 82.78333°D / 45.76667; 82.78333 doğar.[5][6] Terekti, yaklaşık 20 km boyunca güneye doğru akar, 45°39′00″K 82°46′00″D / 45.65000°K 82.76667°D / 45.65000; 82.76667 civarında birkaç nehir kolu katılır ve batıya doğru kıvrılır. Alagöl-Jalanaş Gölü çukuruna ulaşana kadar dar bir vadiden akar. Jalanaş Gölü'nün doğusundaki ovaya 45°37′00″K 82°18′00″D / 45.61667°K 82.30000°D / 45.61667; 82.30000 giriş yaptıktan sonra büyük bir alüvyon yelpazesi oluşturur. Bu bölgede su akışı mevsimseldir, nehir yatağı yılın büyük bölümünde kurudur. Terekti (Kusak) nehrinin genellikle kurak olan nehir deltası, akışın olduğu yıllarda 45°36′00″K 82°10′00″D / 45.60000°K 82.16667°D / 45.60000; 82.16667 civarında Jalanaş Gölü'nün kuzeydoğu köşesine ulaşır.

Abay üzerinde Terekti Nehri
Terekti Nehri
Terekti Nehri
— Kaynak, — Ağız, Tarbagatay İli (Çin) ve Abay Eyaleti (Kazakistan)

Tarih

Terekti esas olarak Ağustos 1969'da Çin-Sovyet sınırında meydana gelen bir çatışma [en] sebebiyle tanınmaktadır.

1994 yılında imzalanan ortak bir antlaşma ile, modern Çin-Kazakistan sınırını belirlemek için bir Çin-Kazak sınır komisyonu kuruldu. Terekti (Kusak) Nehri'nin her iki tarafına, sınır çizgisini kesin olarak belirleyebilmek için iki adet sınır anıtının yapılmasına karar verildi. Komisyon protokolüne göre, nehrin sağ (kuzey) kıyısına 241/1 numaralı granit anıt 45°37′05.3″K 82°15′37.4″D / 45.618139°K 82.260389°D / 45.618139; 82.260389 ve nehrin sol (güney) kıyısına 242 numaralı betonarme anıt 45°36′57.3″K 82°15′32.2″D / 45.615917°K 82.258944°D / 45.615917; 82.258944 inşa edilmiştir. İki anıt arasındaki mesafe 285.8 m'dir.[7]

İsmin anlamı ve başka yerlerde kullanımı

"Terekti" (Kazakçaтеректi), Kazakçada terek (Kazakçaтерек) kelimesinden türemiştir.[8] Dolaysıyla "Terekti Nehri" (KazakçaТеректi өзенi) "Kavak Nehri" anlamına gelmektedir.

"Terekti" Kazakistan'da oldukça yaygın kullanılan bir yer adıdır. Aynı isim ile birkaç köy, başka bir nehir ve bir dağ geçidi bulunmaktadır.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Sovyet haritasındaki kaynak yeri (haritada: Теректы) (Rusça) 1:500.000". 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023. 
  2. ^ a b Google Earth
  3. ^ "Sovyet haritasındaki ağız yeri (haritada: Кусак)(Rusça) 1:500.000". 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023. 
  4. ^ "L-44 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:1000000". 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  5. ^ Nehrin kaynak bölgesi, Sovyet topografik haritasında 19 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kertau Zirvesinin (3282 m yüksekliğiyle işaretlenmiştir) yaklaşık 2 km kuzeydoğusunda görülebilir.
  6. ^ "L-44-4 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:1000000". 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023. 
  7. ^ a b О ратификации Протокола между Правительством Республики Казахстан и Правительством Китайской Народной Республики о демаркации линии казахстанско-китайской государственной границы. Закон Республики Казахстан от 4 июля 2003 года, N 469 4 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ("Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti arasında Kazakistan-Çin uluslararası sınır hattının belirlenmesine ilişkin Protokolün onaylanması hakkında. Kazakistan Cumhuriyeti 469 sayılı Kanun. 4 Temmuz 2003")
  8. ^ "Kazakça Sözlük, Pamukkale Üniversitesi". 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jalanaşkol Gölü</span>

Jalanaş Gölü, Kazakistan'ın doğusunda Almatı ve Doğu Kazakistan eyaletleri sınırları içerisinde bulunan bir göldür. Göl, Çin sınırına yakın bir yerde almakta olup Alagöl çöküntüsündeki dört büyük gölden en küçüğüdür ve en güneybatısında yer alanıdır. Jalanaş Gölü, Alagöl Doğal Rezervi'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emil Nehri</span>

Emil Nehri, Kazakistan ile Çin arasında bulunan bir nehirdir. Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Tarbagatay ilinden başlayarak Kazakistan'ın Abay Eyaletine geçer ve Alagöl'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Lepsi Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Lepsi, Kazakistan'ın güneydoğusundaki Balkaş-Alakol Havzası'nda bulunan bir nehirdir. Çin sınırının kuzeyindeki Çungarya Aladağları'ndan doğar ve Balkaş Gölü'ne dökülür. Lepsi, Balkaş'ın doğusuna güney kıyısından giriş yapan iki küçük nehirden birisidir, diğeri Aksu'dur. Seyri boyunca Jetisu Eyaletinden akar. Lepsi, tarihi Yedisu bölgesi'nin ana nehirlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ayat Nehri</span> Rusya ve Kazakistanda bir nehir

Ayat Rusya'nın Chelyabinsk Oblast'ı ve Kazakistan'ın Kostanay Eyaleti'nde bulunan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Aşçısu (Alkamergen)</span> Kazakistanda bir nehir

Aşçısu, Kazakistan'da Karagandı eyaletinin Buhar Jırav ilçesi ve Pavlodar eyaletinin Bayanaul ilçesinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Bagyrlai Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Bagyrlai, Kazakistan'da Batı Kazakistan Eyaleti'nin Akjayık İlçesi ve Atırav Eyaleti'nin İnder İlçesi'nden akan bir nehirdir. Ural nehrinin sağ kıyısından ayrılır. Nehir bir zamanlar eski Ural deltasının bir koluydu.

<span class="mw-page-title-main">Bugun Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Bugun, Kazakistan'ın güneyinde Türkistan Eyaleti'nin Baydibek ve Otırar ilçelerinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kalmakkyrgan Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Kalmakkyrgan, Bileuty olarak da bilinir, Kazakistan'da Ulıtav Eyaleti'nde Ulıtav İlçesi'nden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Jıngıldıözek Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Jıngıldıözek, Kazakistan'da Ulıtav ve Aktöbe Eyaletlerinde, Ulıtav ve Irgız ilçelerinden akan bir nehirdir. Nehirin adı Kazakça'da "çöldeki ağaçlar" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Köksu Nehri</span> Kazakistanda bir nehir, Karatal Nehrinin sol kolu

Köksu, Kazakistanda Balkaş-Alagöl Havzasında yer alan bir nehirdir. Jetisu Eyaletinin Eskeldi ve Köksu ilçelerinden akmaktadır. Karatal Nehrinin sol koludur.

<span class="mw-page-title-main">Kulanotpes Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Kulanotpes, Kazakistanda Karagandı ve Akmola Eyaletlerinde, Nura ve Korgaljın ilçelerinden akan bir nehirdir. Tengiz Gölü'ne akan en önemli ikinci nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Olenti (Tuzdy)</span> Kazakistanda bir nehir

Olenti, Kazakistan'da Batı Kazakistan eyaletinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Sayramsu Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Sayramsu, Kazakistan’ın Türkistan eyaletinde Töle Bi ve Sayram ilçelerinden akan bir nehirdir. Çimkent yakınlarında Badam nehrine sağ kol olarak katılır.

<span class="mw-page-title-main">Şabaktı Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Şabaktı, Kazakistan'ın Jambıl Eyaletinde Sarısu ilçesinden akan bir nehirdir.

Terisakkan Kazakistan'da Ulıtav eyaletinin Ulıtav ilçesi, Kostanay eyaletinin Arkalık Akimliği ve Akmola eyaletinin Jarkayın ile Jaksı ilçelerinden akan bir nehirdir. İşim nehrinin sol koludur.

<span class="mw-page-title-main">Tokrau Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Tokrau, üst kesimlerde, olarak da bilinir, Kazakistan'da Karagandı Eyaleti'nin Aktogay ilçesinden akan bir nehirdir. Balkaş-Alakol Havzası'nda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ürjar Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Ürjar, Kazakistan’da Abay eyaletinin Ürjar ilçesinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Yesenankatı Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Yesenankatı, Kazakistan'da Batı Kazakistan eyaletinin Sırım ilçesinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Lukina Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Lukina, Kazakistan'da Doğu Kazakistan eyaletinin Katonkaragay ilçesinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Bolşaya Almatinka Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Bolşaya Almatinka Kazakistan'da Almatı eyaletinin İle ilçesi ve Almatı şehrine bağlı Bostandık, Avezov ve Alatau idari ilçelerinden akan bir nehirdir. Kaskelen nehrinin sağ koludur.