Ter (grup)

Ter, 1972 yılında kurulmuş ve dağılmış Türk Underground Rock grubudur. Grup önce Bunalımlar'dan gitarist Aydın Çakus ve davulcu Nur Yenal, Kurtalan Ekspres'ten gelme ve daha önce hiç plak yapmamış, ilk plak çalışmasını Ter ile yapan, sonradan Kurtalan Ekspres (tekrar), Ersen ve Dadaşlar, Edip Akbayram & Dostlar ve MFÖ gibi gruplarda çalacak basçı Özkan Uğur tarafından kurulmuştur. Ardından Erkin Koray Süpergrup'u dağıtmış olan Erkin Koray da gruba katılacak, ancak birliktelik uzun sürmeyecek ve grup kısa zaman içinde dağılacaktır.

Kuruluş

Bunalımlar'ın dağılmasının ardından, Aydın Çakus ve Nur Yenal bir grup aramaktadırlar. Yanlarına Kurtalan Ekspres'ten Özkan Uğur'u da alan ikili Ter grubunu kurarlar. O zamanlar Erkin Koray Süpergrup'u dağıtmış olan Erkin Koray kendisine bir grup aramaktadır. Daha önce Aydın Çakus'u Yeraltı Dörtlüsü ile Bunalımlar'ın yaptığı rekabet konserlerinden (konserleri Yeraltı Dörtlüsü kazanmıştır) tanıyan Erkin Koray, Ter grubuna dahil olur.

45'likler

Hor Görme Garibi / Züleyha - 1972

Vokal / gitar'da Erkin Koray, solo gitarda Aydın Çakus, basta Özkan Uğur ve davulda Nur Yenal'dan oluşan Ter grubu, yalnızca bir 45'lik yapıp dağılmıştır. 45'liğin ön yüzünde bir Orhan Gencebay (kendisi Erkin Koray'ın yakın arkadaşıdır) bestesi olan Hor Görme Garibi, arka yüzünde Urfa yöresinden halk türküsü olan Züleyha parçaları bulunmaktadır. İlk yüzdeki Hor Görme Garibi parçası, yapıldığı yıl 1972'ye bakılırsa o dönemde çıkarıldığına inanılmayacak derecede bir parçadır. Parçada tam bir Underground Rock örneği sergilenmektedir. Hor Görme Garibi, Erkin Koray'ın vokali, Aydın Çakus'un vokal girdiği anda bile devam eden gitar solosu (!), Özkan Uğur'un sürükleyici basları, Nur Yenal'ın kick/trampet uyumuyla yarattığı harikalar ve ortadaki çift sesli gitar solosuyla muazzam bir parçadır. Diğer yüzdeki Züleyha parçası ilk yüzdeki Hor Görme Garibi kadar etkili olamasa da ana riff / vokal / nakarat / sololar bakımından tam bir sentez yakalamış olmakla beraber parçada yine ilk yüzdeki Hor Görme Garibi gibi Underground Rock haricinde ayrıca bir Progresif Rock havası vardır.

Dağılma

Grubun dağılmasında ilk faktörün maddi durumlar olması dışında, yan faktörler de vardır. Bunlardan ilki, Ter'in aslında 4 kişilik bir grup olması ve ilk Aydın Çakus / Nur Yenal / Özkan Uğur üçlüsü tarafından kurulmasına rağmen Erkin Koray'ın Ter grubu olarak lanse edilmesi ve grubun Erkin Koray'ın fikriymiş gibi gösterilmesidir. Hatta Vikipedi'deki Erkin Koray sayfasında bile "...1972 yılında Ter gruplarını kuran Koray..." gibi bir ifade bulunmaktadır. Diğer faktörlerden biri ise Erkin Koray'ın bir defalığına gruba Ankara'da büyük bir konser ayarlamış, fakat ondan sonra hiçbir organizasyon ve konser ayarlamamış, diğer bir deyişle grupla ilgilenmemiş olmasıdır. Bu konuda Aydın Çakus bir röportajında şöyle der:

Shatraug: 1972 yılında siz ve Ahmet Güvenç yanınıza Özkan Uğur’u da alarak “Ter” grubunu kuruyorsunuz fakat "Hor Görme Garibi / Züleyha" 45’liği dışında bu gruba dair de herhangi bir belge yok. Grupların tutunamamasının bir sebebi var mıydı?

Ayet Aydın Çakus: Niye Ter tutunamadı... Ter grubu ben gitarda, Özkan basta ve davulda Nur Yenal’dı. Ahmet Güvenç Ter’de hiç çalmadı. Erkin Koray’ın bir gruba ihtiyacı vardı ve sanki biz "Erkin Koray'ın Ter’i" filan gibi. (Erkin’in fikri gibi) Erkin tabii ki hepimizin abisi filandır ama tabii ki onun kendisinin yapması gereken işleri vardı. Bir büyük konser yaptık Ankara’da o zamanlarda ama ondan sonra hiç konser filan ayarlamayınca biz de ayrıldık. O zamanlar iyi günler gibiydi ama uzun sürmedi…

Az Bilinenler

Yeraltı Dörtlüsü & Bunalımlar'ın rekabet konserlerinden tanışan Erkin Koray ve Aydın Çakus, o zamandan beri gizli bir rekabet içerisindedirler. Bu yüzden grup iki dehanın birleşmesi ve aralarındaki ufak çaplı rekabetlerinden ortaya çıkardıkları mükemmelliyet olarak görülmektedir.
Hor Görme Garibi, bazı kaynaklarda Türkiye'nin ilk Heavy Metal parçası olarak geçmektedir.
Aydın Çakus'un Hor Görme Garibi parçasında vokal girdiği zaman bile durmayan ve şarkı boyunca devam eden gitar solosu, Türk Rock müziğindeki en büyük gitar şovu olarak geçmekte ve Aydın Çakus'un Jimi Hendrix etkilenimleriyle değil Türkiye çapında, dünya çapında usta bir gitarist olduğunu göstermektedir.
Grubun dağılması bir rivayete göre şöyle anlatılır: Grup iyice Erkin Koray'ın kaprislerinden bıkmıştır. Bir konserde Erkin Koray, gitarının teli koptuğu için sahneyi terk edince, bu zaten Erkin Koray'a tahammülü olmayan grup için bir patlama noktası olmuştur ve grup Erkin Koray'dan ayrılmış, ardından dağılmıştır.
Erkin Koray, Züleyha parçasını 1999 tarihli Devlerin Nefesi albümünde tekrar yorumlamıştır.