İçeriğe atla

Tepeli aynak

Tepeli aynak
Korunma durumu

Tehlikede (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Pelecaniformes
Familya:Threskiornithidae
Alt familya:Threskiornithinae
Cins:Nipponia
L. Reichenbach, 1853
Tür: N. nippon
İkili adlandırma
Nipponia nippon
Temminck, 1835

Tepeli aynak (Nipponia nippon) Threskiornithidae familyasında yer alan bir monotipik kuş cinsi Nipponia içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür. 19. yüzyıla kadar Asya'nın doğusunda yaygın olarak bulunmaktaydı ancak 20. yüzyılın ilk yarısından itibaren sayıları giderek azalmıştır. 2010 yılının Aralık ayında Çin, Güney Kore ve Japonya'da 1.814 kuş bulunmaktaydı.[1] Nipponia nippon olan bilimsel adından ötürü Japonya'nın sembol kuşu olarak görülür ancak Japonya'nın ulusal kuşu Japon sülünüdür.[2] Japonya'da Niigata ilinin ve Wajima ile Sado şehirlerinin sembolüdür.

Fiziksel özellikleri

Tepeli aynağın boyu ortalama 76 cm, kanat açıklığı da ortalama 130 cm'dir. Uzun ve kıvrık gagası siyah renklidir ancak ucu kırmızıdır. Gaganın bitiminden itibaren yüzü tüysüz ve kırmızı, irisi turuncu renklidir. Ensesinde yoğun şekilde uzun sorguç şeklinde tüyler bulunur, adı da bu tüylerden gelmektedir. Gövdesi beyaz tüylerle kaplıdır. Kanatların içi kırmızı tonlu koyu pembe renklidir. Ayakları kırmızıdır. Genç kuşların gövdesi gri tüylerle kaplıdır ve yüzündeki tüysüz deri sarı renklidir. Uçarken leylekler gibi boynunu ileri doğru uzatarak uçar ve ayakları uçarken kuyruğunu geçmez. Erkek ve dişiler benzer renklere sahiptir. Daha iri olan erkek kuşların ağırlığı 1,8 ila 2 kg. arasında, dişilerin ağırlığı da 1,45 ila 1,6 kg arasında değişir. Kafadaki tüysüz kırmızı renkli deri erkeklerde dişiye göre daha büyüktür. Erkeklerin gagaları ortalama 18 cm'dir, dişilerin gagası erkeklerden daha ince ve ortalama 16 cm uzunluğundadır.

Dağılımı

Tepeli aynak 18. yüzyılda ve 19. yüzyılın ortasına kadar Hokkaidō, Honshū, Izu Adaları, Sado Adası, Oki Adaları, Shikoku, Kyūshū ve Ryukyu Adaları gibi Japonya'nın birçok yerinde,[3] Rusya'nın uzak doğusunda Amur ve Ussuri havzasında, Kore Yarımadası'nda, Tayvan'da, Çin'de kuzeyde Jilin, güneyde Fujian batıda Kansu'ya kadar olan bölgede olmak üzere Doğu Asya'da yaygın olarak bulunan bir kuş türüydü. Japonya'da daha çok Japon Denizi kıyılarında ve Tōhoku bölgesinde bulunmaktaydı ancak Kyushu ile Pasifik Okyanusu kıyılarında çok az sayıda bulunmaktaydı.

19. yüzyılın ikinci yarısından ve 20. yüzyılın başından itibaren aşırı balık avlanması nedeniyle tepeli aynak popülasyonu çok büyük ölçüde kayba uğramıştır. Kore Yarımadası'nda 1978'den beri, Rusya'da 1981'den beri soyları tükenmiştir. Japonya'da doğmuş en son tepeli aynak olan Kin adlı kuş 2003'te ölmüştür. Günümüzde Japonya'da yaşayan tepeli aynaklar Çin'de yaşayan kuşlardan üretilmiştir.

2010 yılının Aralık ayında Çin'in Şensi eyaletinde 997 tepeli aynak bulunmaktaydı.[4] Japonya'da Sado Adası'nda 2008 ile 2012 yılları arasında Çin'de bulunan kuşlardan üretilen 107 tepeli aynak doğaya salınmıştır. Esaret altında üretilip yaşayan kuş sayıları ise Çin'de Aralık 2010 tarihinde 620,[4] Japonya'da Ağustos 2013 tarihinde 211, Güney Kore'de de Temmuz 2011 tarihinde 13 adettir.

Notlar

  1. ^ "世界中のトキ、1814羽に". China Radio International. (Çince). 26 Aralık 2010. 22 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014. 
  2. ^ "Kokucho(The national bird)". japanlink.co.jp. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014. 
  3. ^ 日本鳥類目録　改訂第７版 - Check-List of Japanese Birds 7th Revised Edition (Japonca). The Ornithological Society of Japan. 2012. s. 88. ISBN 978-4-930975-00-3. 
  4. ^ a b "中国と日本、トキを共同で保護". China Radio International. (Çince). 23 Aralık 2010. 29 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aynakgiller</span>

Aynakgiller (Threskiornithidae), Pelecaniformes takımına ait, karada ve sulak alanlarda yaşayan kuşları kapsayan bir familya. Familya içinde 36 tür sınıflandırılmaktadır.Bunlardan Threskiornis solitarius türünün soyu tükenmiştir. Geleneksel olarak iki altfamilya olarak sınıflandırılır: Aynaklardan oluşan Threskiornithinae ve kaşıkçılardan oluşan Plataleinae. Ancak yakın dönemde yapılan genetik araştırmalar bu geleneksel sınıflandırmanın düzeltilmesi gerektiğini ve kaşıkçıların Eski Dünya aynakları ile sınıflandırılması gerektiğini ve Yeni Dünya aynaklarının ise daha erken zamanda ortak atadan ayrıldığını göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tepeli pelikan</span>

Melek ya da Tepeli Kutan, pelikangiller (Pelecanidae) familyasından çok büyük bir su kuşu türüdür. Avrupa'nın güneydoğusundan Hindistan ve Çin'e yayılan bölgede bataklıklar ve sığ göllerde yaşar. Yuvaları bitkiler ve dallardan oluşan kaba bir yapıdır. Geniş bir alana yayılmasına rağmen alt türü yoktur ancak boyut farklılıklarına dayanarak Azerbaycan'da bulunan fosillerden Pleistosen dönemine ait Pelecanus crispus palaeocrispus türü tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı aynak</span>

Bayağı aynak, aynakgiller (Threskiornithidae) familyasından bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Mandarin ördeği</span> Ördekgiller familyasından bir hayvan türü

Mandarin ördeği, Ördekgiller familyasından orta büyüklükte çok renkli bir ördek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal aynak</span> Kuş türü

Kutsal aynak, aynakgiller familyasından bir aynak türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çin kazı</span>

Çin kazı, ördekgiller familyasından Moğolistan’ın ortasında, Çin’in en kuzeyinde ve Rusya’nın güneydoğusunda üreyen ve kışları Orta ve Doğu Çin’de geçiren göçmen kaz türü. Bazen Japonya ve Kore’de, nadiren de Kazakistan, Laos, Sibirya’nın ortası, Tayvan, Tayland ve Özbekistan’da da görülür. Bu kaz türü evcilleştirilmiştir. Doğal yaşam bölgeleri dışında da bu nedenle bulunmaktadır.

<i>Mycteria</i>

Mycteria, leylekgiller familyasında yer alan ve Amerika kıtalarıyla, doğu Afrika ile güney ve güneydoğu Asya'da yaşayan büyük tropikal kuşlardan oluşan bir kuş cinsidir.

<i>Ephippiorhynchus</i>

Ephippiorhynchus leylekgiller familyasında yer alan bir kuş cinsidir.

<i>Leptoptilos</i>

Leptoptilos leylekgiller familyasında yer alan ve iki türü Asya'nın güneyinde bir türü de Sahraaltı Afrika'da bulunur.

<i>Ciconia boyciana</i>

Ciconia boyciana leylekgiller (Ciconiidae) familyasından Doğu Asya'da yaşayan büyük ve uzun bacaklı bir kuş türü. Daha önceden Ciconia ciconia (leylek) türünün alt türü olarak sınıflandırılmaktaydı. Bilimsel adı Robert Henry Boyce'a ithaf edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Islıkçı balıkçıl</span> Kuş türü

Islıkçı balıkçıl balıkçılgiller familyasında yer alan bir kuş türüdür. Syrigma cinsinin tek üyesidir. Güney Amerika'da yaşar. İki alt türü bulunur; güneyde yaşayan S. s. sibilatrix ve kuzeyde yaşayan S. s. fostersmithi.

<i>Ixobrychus eurhythmus</i>

Ixobrychus eurhythmus balıkçılgiller (Ardeidae) familyasından bir kuş türüdür. Üreme dönemini Çin, Sibirya ve Japonya'da geçirir. Kışları ise Endonezya, Filipinler, Singapur, Laos'ta bulunur. Göç sırasında Güneydoğu Asya'nın tamamından geçer.

<i>Mesembrinibis cayennensis</i>

Mesembrinibis cayennensis Threskiornithidae familyasında yer alan monotipik kuş cinsi Mesembrinibis içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür.

<i>Phimosus infuscatus</i> Kuş

Phimosus infuscatus Threskiornithidae familyasında yer alan monotipik kuş cinsi Phimosus içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür.

<i>Theristicus caudatus</i> Kuş türü

Theristicus caudatus Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Oldukça büyük bir aynak olan bu kuş Güney Amerika'nın doğusu ve kuzeyinde açık alanlarda bulunur.

<i>Theristicus branickii</i>

Theristicus branickii Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Güney Amerika'da And Dağları'nda yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Hadada aynağı</span>

Hadada aynağı Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Sahra altı Afrika'da bulunur.

<i>Threskiornis moluccus</i>

Threskiornis moluccus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Avustralya'nın tamamına yakınında bulunur. Tüylerinin çoğu beyaz renklidir, tüysüz başı ve ayakları siyah renklidir, uzun gagası aşağıya doğru kıvrıktır.

<i>Eudocimus</i>

Eudocimus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Üyeleri Yeni Dünya'da ABD'nin güneyinden Orta Amerika, Karayipler ve Güney Amerika'da sıcak bölgelerde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Ak aynak</span>

Ak aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. ABD'nin doğu kıyılarının kuzeyinden güneye doğru Meksika Körfezi boyunca Yeni Dünya tropik kıyılarının çoğunda yaşar. Orta boyda bir kuş olan bu aynağın tüyleri beyaz, aşağıya doğru kıvrık uzun gagası ve uzun ayakları parlak kızıl-turuncu ve yalnızca uçuş sırasında görülen kanat tüylerinin ucu da siyah renklidir. Erkekler dişilerden daha büyüktür ve gagaları daha uzundur. Üreme döneminde ABD'nin Atlantik kıyısı boyunca Meksika ve Orta Amerika'nın doğu kıyılarında bulunurlar. Üreme dönemi dışında yaşadıkları alan Kuzey Amerika'nın içlerine ve Karayipler'e kadar uzanır. Ayrıca Güney Amerika'da Kolombiya ve Venezuela kıyılarında da bulunur. Venezuela'nın ortasındaki popülasyon kızıl aynak ile birlikte bulunur ve bu iki tür kendi aralarında çiftleşebilmektedir. Ak aynak ile kızıl aynak bazı otoriteler tarafından tek tür olarak sınıflandırılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.