İçeriğe atla

Teos Hipsistos

Teos Hipsistos (Grekçe: Θεος ὕψιστος "") Zeus'a işaret edebileceği gibi, aynı zamanda Yahudi ya da Hristiyan tanrısı anlamına da gelebileceği için müphem olan en yüce tanrı anlamına gelen Yunanca söz öbeği.

Kavramla ilgili etraflı araştırmalar yürüten Stephen Mitchell, bu söz öbeğinin geçtiği toplam 300 farklı yazıtı topladı. İthaf yazıtları olan bu yazıtlar Anadolu'da, özellikle de Pontus, Likya ve Frigya'dan gelmekteydiler. MS. 2. ile MS 4. yüzyılın başına tarihlenen bu yazıtlara dayanarak Mitchell, kilise babalarının metinlerinde ve bu yazıtlarda da geçen Hipsistarilerin Yahudi ve pagan unsurların karıştırıldığı tek tip ve yaygın bir kültü ifade ettiği tezini geliştirdi. Mitchell ayrıca arkeolojik buluntu ve Salamisli Epifanios'un yazdıklarından yola çıkarak Hipsistarilerin kendilerine özgü ibadethaneleri olduğu sonucuna varmaktadır. Bu grup şabatı tanımakta ve uygulamakta, belirli beslenme yasalarına uymakla Yahudilik ile somut benzerlikler taşımaktaydı. Mitchell'e göre Hipsistariler arasında, diğer yazıtlarda ve Elçilerin İşleri'nde sözü edilen Tanrı'dan korkanlar grubunun üyeleri de bulunmaktaydı.[1]

Mitchell'in bu iddialarını takiben, onun görüşlerinin çoğunlukla reddedildiği bir bilimsel tartışma ortaya çıktı. Buna göre Teos Hipsistos yazıtlarının çeşitli ve tamamen farklı dini grupların yazıtları da olabilirlerdi.[2] Çeşitli araştırmacılar, Teos Hipsistos adında belirli bir tanrı için birleşik bir kült olmadığını, ancak bu ad altında farklı tanrılara tapınıldığını vurgulamıştır. Yahudiler tarafından Yahweh teos hipsistos iken, paganlar için Zeus teos hipsistostur. Hristiyanlar da ender de olsa tanrıları için bu ismi kullanmışlardır.[3]

Birincil kaynaklar

Literatür

  • Carsten Colpe, Andreas Löw: Hypsistos (Theos). In: Reallexikon für Antike und Christentum. Band 16, Anton Hiersemann, Stuttgart 1993, S. 1036–1056.
  • Stephen Mitchell: The Cult of Theos Hypsistos between Pagans, Jews, and Christians. In: Polymnia Athanassiadi, Michael Frede (Hrsg.): Pagan Monotheism in Late Antiquity. Clarendon Press, Oxford 1999, S. 81–148.
  • Markus Stein: Die Verehrung des Theos Hypsistos: ein allumfassender pagan-jüdischer Synkretismus? In: Epigraphica Anatolica. Band 33, 2001, S. 119–125.
  • Stephen Mitchell: Further thoughts on the cult of Theos Hypsistos. In: Stephen Mitchell, Peter Van Nuffelen (Hrsg.): One God. Pagan monotheism in the Roman Empire. Cambridge University Press, Cambridge 2010, S. 167–208.
  • Fritz Graf: Hypsistos. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 5, Metzler, Stuttgart 1998, ISBN 3-476-01475-4, Sp. 821–823.

Kaynakça

  1. ^ Markus Stein: Die Verehrung des Theos Hypsistos: ein allumfassender pagan-jüdischer Synkretismus? In: Epigraphica Anatolica. Band 33, 2001, S. 119–125.
  2. ^ Kurze Übersicht bei Sven Günther: A New Document for Theos Hypsistos. In: Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. Band 212, 2019, S. 158–160, hier S. 158.
  3. ^ Markus Stein: Die Verehrung des Theos Hypsistos: ein allumfassender pagan-jüdischer Synkretismus? In: Epigraphica Anatolica. Band 33, 2001, S. 119–125, hier S. 124.

İlgili Araştırma Makaleleri

Allah (Arapça: الله, romanize:

<span class="mw-page-title-main">İsa</span> Yahudi vaiz ve dinî lider, Hristiyanlığın merkezî figürü

İsa, 1. yüzyılda yaşamış olan bir Yahudi vaiz ve dinî lider. Günümüzde en çok mensuba sahip din olan Hristiyanlığın merkezî figürüdür. Hristiyanlar, Yeşua'nın Eski Ahit'te kehanet edilen ve beklenen Mesih, Tanrı'nın Oğlu ve Tanrı'nın enkarnasyonu olduğuna inanırlar. Yeşua'nın, Yeni Ahit'e göre Yosef (Yusuf) adında dünyevi bir babası olduğu için Yeşua, mensubu olduğu Yahudi toplumunda "Yosef'in oğlu Yeşua" olarak anılırdı.

<i>Schutzstaffel</i> Koruma Timi

Schutzstaffel, Adolf Hitler ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) altında Nazi Almanyası'nda ve daha sonra Alman işgali altındaki Avrupa'da önemli bir paramiliter örgüttü. Örgüt, Münih'teki parti toplantılarına güvenlik sağlaması için NSDAP gönüllülerinden oluşan ve Saal-Schutz olarak bilinen küçük bir koruma birimi olarak başladı. 1925'te Heinrich Himmler birime katıldı, bu zamana kadar birim reforme edilmiş ve son adı verilmişti. Himmler'in yönetimi (1929-1945) altında örgüt Weimar Cumhuriyeti içerisinde küçük bir paramiliter kuruluştan Nazi Almanyası'ndaki en güçlü örgütlerden birine dönüştü. NSDAP'nin yükselmesinden 1945'te yönetimin çökmesine kadar, SS Almanya'nın ve Alman işgali altındaki Avrupa'nın en önemli güvenlik, gözetim ve terör organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Vahiy Kitabı</span>

Vahiy kitabı, Esinleme Kitabı ya da kısaca Vahiy, Yeni Ahit'in sonuncu kitabıdır. Birinci ayette geçen Apokalips ifadesi “örtüsünü açmak” ya da “ortaya çıkarmak” anlamına gelir ve genellikle ruhi şeylerin vahyedilmesine veya Tanrı'nın iradesinin ve amaçlarının ifşasına atıfta bulunmak için kullanılır. Yeni Ahit'in tek peygamberlik kitabıdır. Kitap, mektup biçiminde yazılmıştır ve bir dizi vizyonları doğru sırayla zirveye kadar anlatır. Bu tüm Kutsal Kitap'ın uygun bir sonudur.

<span class="mw-page-title-main">Yehova</span> יהוה (YHVH)nin Adonayın sesli harfleriyle transliterasyonlarından biri

Yehova/Yehovah, Tanah'ta bahsi geçen Tanrı'nın adının (יְהֹוה) olası bir telaffuz şeklidir. İsmin orijinali İbranice 4 adet sessiz harften oluşur ve orijinal İbranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanımı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Luviler</span>

Luviler, Anadolu'da yaklaşık olarak M.Ö. 2300'e doğru ortaya çıkmış bir halktır. Benzersiz bir yerli hiyeroglif yazısı ve Mezopotamya'dan ithal edilmiş çivi yazısı ile yazılmış olan Anadolu dillerine mensup Luvice dilini konuştukları da bilinmektedir.

İslam ve antisemitizm, Yahudilere ve Yahudiliğe karşı İslami öğretiler ve İslam hakimiyeti altındaki Yahudilere yapılan muamelelerle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Runik taş</span>

Runik Taşlar, runik tarzı yükseltilmiş taş yazıtı ama bu terim kayalar ve kaya üzerinde yazıtlar için de kullanılır. Bu gelenek 4. yüzyılda başlamış ve 12. yüzyılda da sürmüştür. En çok İskandinavya'da bulunur, ancak Viking Çağı'nda ziyaret ettikleri yerlere de dikilmiş taşlar vardır. Genellikle ölen erkekler için dikilmiş anıtlardır. Renkleri yıpranmış ve artık belli olmamasına rağmen, genellikle dikildikleri zaman parlak renkliydiler. Kelime olarak "büyülü taş" şeklinde anlamlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Didyma</span>

Didyma, İyonya sahili üzerinde yer alan bir Antik Yunan kutsal alanıdır. Bu yer Apollo tapınağını içermektedir. Delphi'nin yanında Didyma, Helen dünyasının en ünlü kehanet merkezidir. İlk olarak Homeros'un Apollo'ya ilahisinde bahsedilmiştir. Kuruluşu okuma-yazma öncesi, hatta Ionia'nın Helen kolonizasyonundan da öncedir.

<span class="mw-page-title-main">Efeslilere Mektup</span> Pavlusa atfedilen ama MS 100-120 arasında takipçilerinden biri tarafından yazıldığı düşünülen Yeni Ahit mektubu

Efesliler'e Mektup ya da Pavlus'un Efesoslular'a Mektup'u Yunanca, Kutsal Yazılara ait bir kitaptır. Sadece Efesliler olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup elçi Pavlus'un değişik cemaatlere ya da kişilere yazdığı 14 mektuptan biridir. Pavlus bu mektubu, Efes şehrinde oturan Hristiyanlar'a yazdı.

<span class="mw-page-title-main">1. Petrus</span> Yeni Ahitin kitapçıklarından birisi

Birinci Petrus Mektubu ya da Petrus'un Birinci Mektubu Yunanca Kutsal Yazıların bir kitabıdır. Sadece 1. Petrus olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup Petrus'un tüm Hristiyan cemaatlere yazdığı bir mektuptur. Bunun için katolik mektup olarak adlandırılır.

Ağız Açma Ritüeli Antik Mısır'da bir çeşit yeniden canlandırma ve kurban etme seromonisidir. Ritüelin nasıl ilerlemesi gerektiği aşamaları ile belirlenmiştir. Belirlenen bu aşamalar çeşitli büyüsel-ritüel bölümlerden oluşur. Ağız Açma Ritüeli Heykel, Tapınak, Uşabti ve gübre böceklerine uygulanmanın yanı sıra, mumyalama işleminin de bir aşamasını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Theodosius Missoriumu</span> I. Theodosius dönemine ait olduğu düşünülen bir çeşit özel, büyük törensel bir tepsi.

Theodosius Missoriumu, MS 4. yüzyıla tarihlenen törensel amaçlarla kullanıldığı düşünülen gümüş bir tepsidir. Theodosius dönemine ait olduğu tahmin edilen tepsi, 1847 yılında Almendralejo şehrinin güneydoğusunda beraberindeki diğer nesneler ile birlikte bulunmuştur. Missorium, günümüzde Madrid'te Real Academia de la Historia'nın Gabinete de Antigüedades adlı koleksiyonunda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakup'un Mektubu</span>

Yakup'un Mektubu, Yunanca Kutsal Yazıların bir kitabıdır. Sadece Yakup olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup İsa'nın üvey kardeşi Yakup'un tüm Hristiyan cemaatlere yazdığı bir mektuptur. Bunun için o „katolik“ mektup olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Dessauer</span>

Friedrich Dessauer, Alman fizikçidir. Almanya, Türkiye (1934-1937) ve İsviçre'de biyofizik alanında çalıştı. X-ışını kullanımının öncülerinden olmanın yanı sıra filozof, Reichstag üyesi, girişimci ve yayıncıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit'te Tanrı'nın ismi</span>

Yehova İbranice Kutsal Yazılarda geçen Tanrı'nın ismidir. İbranice metinde 6.828 kez geçer. Bu ifade genelde Tetragrammaton ya da Tetragram olarak adlandırılır. Birçok dilbilimcilere göre tanrısal isim „Yehova“ yerine „Yahve“ telaffuz edilmeli.

<span class="mw-page-title-main">Tarihî İsa</span> Tarihsel bir kişilik olarak İsa

Tarihî İsa, Kristolojik tanımların ve İsa'nın diğer Hristiyan anlatımlarının aksine, İsa'nın yaşamının ve öğretilerinin eleştirel tarihsel yöntemlerle yeniden inşasıdır. Ayrıca İsa'nın yaşadığı tarihsel ve kültürel bağlamları da göz önünde bulundurur. Tarihî İsa veya Nasıralı İsa, MÖ 4-7 arasında, muhtemelen Nasıra'da doğmuş; MS 30-31'de Kudüs'te yaşamış bir Yahudi gezgin vaizdi. 28 yılından itibaren Celile ve Yahudiye'de halka vaaz vermeye başladı. Aradan geçen iki ila üç yıl sonra, Roma valisi Pontius Pilatus'un emriyle Roma askerleri tarafından çarmıha gerildi. Yeni Ahit, Hristiyanlık inancının ilk belgesi olarak, İsa hakkında yapılan tarihi araştırmaların en önemli kaynağıdır. İsa, havarilerini topladı ve Yahudilere Tanrı’nın Krallığı’nda krallığını ilan etti, bu nedenle halkını tövbe etmeye çağırdı. Havarileri, ölümünden sonra onu İsa Mesih, Mesih ve Tanrı'nın Oğlu olarak ilan ettiler. Bu olayın sonrasında, yeni bir dünya dini olan Hristiyanlık doğdu. İsa, Hristiyanlığın dışında da önemli hale geldi.

Georg Rohde Alman klasik filologdur. Rohde mütevazı bir geçmişe sahipti. Babası Berlin'de bir tramvay kondüktörüydü, aile Katolikti. Ailesi tarafından rahip olması istenen Rohde, ancak eski çağa ve klasik dillere olan ilgisinin uyandığı Berlin'deki Gri Manastır'daki ünlü gramer okuluna devam edebildi.

Friedrich Johann Kraelitz von Greifenhorst Avusturyalı oryantalist ve Türkolog.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Marr</span> Alman gazeteci, siyasetçi (MdHB) ve yayımcı (1819-1904)

Friedrich Wilhelm Adolph Marr, Alman gazeteci, ırkçı sosyalist ve siyasetçiydi. Almanca konuşulan dünyada anarşizmin propagandasını yapan ilk kişiydi. Ayrıca 1879'da Alman İmparatorluğu'ndaki ilk antisemitik siyasi örgüt olan Antisemitler Birliği'ni (Antisemiten-Liga) kurdu. Yahudilere karşı dini temelli olmaktan ziyade ırksal temelli bir düşmanlığı baz alan yeni bir antisemitizm terimini ilk kez kullandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.