İçeriğe atla

Tenoktitlan

Tenochtitlan

Tenochtitlan antik Aztek İmparatorluğu’nun başkentidir.[1] Texcoco Gölü'nde bulunan bir ada üzerine inşa edilmiştir. 1520'lerde Hernan Kortez yönetimindeki İspanyol “Conquistador”lar (fatih) tarafından çok büyük oranda tahrip edilen şehrin üzerine, o zaman kurulan Yeni İspanya’nın başkenti olarak Mexico şehri kuruldu. Şehri çevreleyen Texcoco Gölü de belli bir süre sonra büyük bir oranda kurutuldu.[1]

Bölgeden birçok kabile geçmesine rağmen Azteklere kadar hiçbiri kalıcı olarak yerleşmemiştir. Aztek efsanelerine göre, kuzeyin çöllerinden göç eden kabile, rahiplerin kehanet ettiği, bir kartalın kaktüs üzerinde bir yılan yediğini gördükleri ideal yerleşim yerine yeni şehirlerini kuracaktı. Kabile, kartalı küçük bataklık bir adanın üzerinde görmüş olmalı. Bu efsane, şu anda Meksika'nın sembolü olarak bayrağında ölümsüzleştirilmiştir. Tarihçilere göre, bu pek uygun olmayan yere yerleşmelerinin sebebi, diğer yerlerin daha güçlü kabileler tarafında ele geçirilmiş olması. Yine de bu durum Aztekleri yıldırmadı; chinampa denilen ve göle dikilen kazıklar üzerine konulmuş kamıştan yapılan dikdörtgen platformların üzerine toprak konularak yapılan bir tarım şeklini bularak ekilebilir alan miktarını arttırdılar. Tarihçilerin tahminlerine göre şehir 14. yüzyılda kurulmuştur. En çok öne sürülen tarih 1325 yılıdır.

Meksiko'daki Tenochtitlan harabeleri.

İspanyol Fatih (Conquistador) Hernan Kortez Tenochtitlan'a 8 Kasım 1519’da gelmiştir. O zamanlar dünya üzerindeki en büyük şehirlerden biri olduğuna inanılmaktadır; Avrupa'da sadece Paris, Venedik ve İstanbul daha büyüktü. Yaklaşık olarak 100 bin-200 bin insanın yaşadığı tahmin edilmektedir. İspanyollar ayrıca Avrupa'da yaşanan Çiçek hastalığı etkeni olan Poxvirus'u da taşımıştır. Böylece Meksika'da 500 yıl boyunca sürecek olan salgın da başlamıştır. Yaklaşık 3,5 milyon Aztekli ölmüştür. Şehir de böylece düşme noktasına gelmiştir.

Şehir campan adı verilen dört bölgeye ve her campan da calpulli adı verilen 20 mahalleye ayrılmıştı. Her calpulli'den tlaxilcalli adı verilen caddeler geçmekteydi. Şehri baştan sona geçen ve anakaraya uzanan üç ana cadde vardı. Bernal Díaz del Castillo tarafından yazıldığına göre her biri on at genişliğindeydi.

Tenochtitlan Texcoco Gölü'nde bulunan bir ada üzerine inşa edilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meksika</span> Kuzey Amerika yer alan bir ülke

Meksika, resmî adıyla Birleşik Meksika Devletleri (İspanyolca: Estados Unidos Mexicanos,

<span class="mw-page-title-main">Meksiko</span> Meksikanın başkenti

Meksiko, Meksika'nın 32 federal yapılanmasından biri, ülkenin başkenti ve nüfus bakımından en büyük şehri. "Alfa" bir küresel şehir olup, Amerika kıtasının en önemli finansal merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Aztekler</span>

Aztekler, Mezoamerika'da bugünkü orta Meksika bölgesinde 14. ve 16. yüzyıllar arasında yaşamış bir Orta Amerika halkıdır. Zengin bir mitoloji ve kültürel mirasa sahip Azteklerin başkenti, günümüzde Meksiko'nun bulunduğu Texcoco Gölü'nün ortasında yer alan Tenochtitlan kentiydi. Aztekler, büyük bir uygarlık kurmuşlardı.

<span class="mw-page-title-main">Hernán Cortés</span>

Hernán Cortés, İspanya adına Meksika'yı işgal eden denizcidir. Hernando veya Fernando olarak da bilinir, ancak tüm mektuplarını Hernán Cortés ismiyle imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aztek dini</span>

Aztek mitolojisi veya Aztek dini, Tolteklerin çöküşünün ardından 13-16. yüzyıllar arasında Meksika Vadisi'nde önemli bir uygarlık olarak ortaya çıkan Aztekler tarafından geliştirilmiş bir inanç, efsane ve gelenekler bütünüdür. 100'den fazla tanrısıyla çok tanrılı pantheona sahip sahip Aztek dini, gerek kendisinden eski gerekse kendisiyle eş zamanlı olarak aynı coğrafi bölgede ortaya çıkmış inançlar, mitler, kültürel ve kozmik imgelerden yoğun oranda etkilenmiştir. Ayrıca Aztek dini çok önemli ve sıkı bir mistik karaktere sahiptir ve liturjik açıdan çok gelişmiştir. Seremoniler ve ritüeller büyük bir titizlikle, belirli takvimleri çok sıkı bir şekilde takip ederek gerçekleştirilir ve dinî olduğu kadar siyasi ve toplumsal açıdan da önem arz ederdi. Ayrıca uzun yıllar boyunca kurgu eserlerinde yer almış antik ritüellerde insan kurban edilmesi anlayışı da Aztek inancında yer etmiş, ritüellerde gerçekten insan kurban edilmiştir.

Cuauhtémoc, 1520'den 1521 yılına kadar Aztek başkenti Tenoştitlan hükümdarı (tlatoani) olarak görev yapmış, son Aztek hükümdarı. Cuauhtemōc ismi "kartal gibi inen" anlamına gelir; bu, bir kartalın kanatlarını kapatıp avına saldırmak üzere hızla aşağıya daldığı anı belirterek, saldırganlık ve kararlılığı ima etmektedir.

<i>Age of Empires II: The Conquerors</i> 2000 video oyunu

Age of Empires II: The Conquerors Age of Empires II: The Age of Kings'in genişleme paketi ve Age of Empires Serisi'nin dördüncüsü olan gerçek zamanlı strateji oyunu.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi Amerika</span>

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Aztek İmparatorluğu</span> Tenochtitlan, Texcoco ve Tlacopan şehirlerinin ittifağı

Aztek Üçlü İttifakı veya Aztek İmparatorluğu, üç Aztek şehrinin ittifakıdır: Tenochtitlan, Texcoco ve Tlacopan. Bu şehir devletleri Meksika'da 1428 yılından 1521 yılına kadar İspanyol konkistador Hernán Cortés önderliğindeki İspanyollar ve yerel müttefikleri tarafından yenilinceye kadar hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tetzkoko</span>

Tetzkoko, Meksika'da Kolomb öncesi Amerika döneminde Aztek şehir devleti. Texcoco Gölü'nün doğu kıyısında yer alıyordu ve Aztek başkenti Tenochtitlan kuzeydoğusundaydı. Şehir günümüzde Meksiko şehrine bağlı Texcoco ilçesindedir. Kolomb öncesi dönemde Texcoco Aztek Üçlü İttifakı üyesi olmuştur. İspanyol konkistadorların Meksika'yı işgal ettikleri dönemde Aztek başkenti Tenochtitlan’dan sonra en önemli ikinci kentti. Bu dönemde 450 hektarlık arazide 24 bin nüfusa sahip olduğu bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tlakopan</span>

Tlakopan, Kolomb öncesi Amerika uygarlıklarındandır, Texcoco Gölü'nün batı kıyısındadır. Aztek Üçlü İttifakı üyesi şehir devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Itzcoatl</span>

Itzcoatl 1427 ila 1440 yılları arasında hüküm süren dördüncü Aztek imparatoru. Onun döneminde Aztekler Tepanek boyunduruğundan kurtularak imparatorluklarının temellerini atmıştır.

Meksika Yahudileri ülkede engizisyonlardan beri yaşamaktadır. Çoğu Meksika şehrinde olmak üzere cemaatin 50,000 üyesi vardır. Diğer Yahudiler Jalisco eyaletinin Guadalajara ve çevre şehirlerinde ve Monterrey, Veracruz, Culiacán ve Tijuana'da yaşamaktadır.

<i>Sharpes Gold</i>

Sharpe's Honour, Bernard Cornwell’in aynı adlı roman dizisinden televizyona uyarlanan Sharpe adlı film dizisinin altıncı bölümüdür. İngiliz ITV kanalında ilk olarak 1995 yılında gösterilen filmde Sean Bean ve Daragh O'Malley başrollerdedir. Diğer bölümlerden farklı olarak konusu Bernard Cornwell tarafından yazılan hiçbir romana dayanmamaktadır.

La Noche Triste, Kolomb öncesi dönemde Meksika bölgesini elinde bulunduran Aztekler ile bölgeyi ele geçirmek için saldıran İspanyol Hernan Cortes önderliğindeki konkistadorlar arasında 30 Haziran 1520 tarihinde yaşanan muharebeyi anlatır. Bu muharebede Aztek başkenti Tenochtitlan'da Aztek imparatoru II. Montezuma'yı rehine tutan İspanyolların imparatoru öldürmesi üzerine ayaklanan Aztekler İspanyollara saldırmış, Cortes önderliğindeki konkistadorlar ve ağırlıklı olarak Tlaxcalalılardan oluşan yerli müttefikleri büyük kayıplar vererek şehri terk etmek zorunda kalmıştır. Muharebenin adı Cortes ve diğerlerinin geride bıraktıkları ganimetler ve kaybettikleri silah arkadaşları için duydukları üzüntüyü tariflemek için kullandıkları tanımdan gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Otumba Muharebesi</span>

Otumba Muharebesi, Otumba yakınlarında Aztekler ile İspanyollar arasında yapılmış bir savaştır. Sayıca az ama silahları daha üstün olan İspanyol ordusu, kendisinden kat kat yüksek mevcuttaki Aztek Ordusuna ezici bir yenilgi yaşatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tarasca devleti</span>

Tarasca devleti, Kolomb öncesi Amerika'da Orta Meksika bölgesindeki devlettir. Devlet yaklaşık olarak bugünkü Meksika'nın Michoacán eyaleti sınırlarına karşılık gelir. İspanyol istilası döneminde Mezoamerika bölgesinde Azteklerden sonra en büyük ikinci devletti.

<span class="mw-page-title-main">Tapınak Katliamı</span>

Tapınak katliamı, 20 Mayıs 1520 tarihinde Aztek başkenti Tenochtitlan'da İspanyol konkistadorlar tarafından yapılan katliamdır.

<span class="mw-page-title-main">Texcoco Gölü</span>

Texcoco Gölü, Meksika'daki Meksika Vadisi'nde, günümüzde ülkenin başkenti Meksiko ile Meksika eyaletinin bulunduğu bölgede yer alan kurumuş bir göldür.

<span class="mw-page-title-main">Aztek mutfağı</span>

Aztek mutfağı, 1519'da Avrupa ile etkileşime girmeden önce Meksika Vadisi'ndeki eski Aztek İmparatorluğu ve Nahua halklarının mutfağıdır.