İçeriğe atla

Temrük Muharebesi

Temrük Muharebesi
Osmanlı-Kazak Savaşları

Osmanlı Donanmasının Karadeniz'de Kazaklarla mücadelesi
Tarih19 Ağustos 1638
Bölge
Temrük, Kerç Boğazı, Rusya
Sonuç Kesin Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Kazaklar
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Piyale Kethüda
Osmanlı İmparatorluğu Yusuf Paşa (Kefe Valisi)		 ??
Güçler
1.000-1.500 asker
kadırgalar ve tombazlar		 1.700 asker
24 şayka
Kayıplar
Yok denecek kadar az 24 şayka esir
1.200 ölü
500 esir

Temrük Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklarla askerî mücadelelerinde evre.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Azak Kalesini geri almaya matuf keşif harekâtı sırasında Piyale Kethüda komutasındaki Osmanlı donanması Kazakları 19 Ağustos 1638'de Temrük'te (bugün Rusya'da) kesin bir yenilgiye uğrattı.

Muharebe öncesi

Kazaklar'ın 1637 yılında bir baskınla işgal ettikleri Azak Kalesi'ni geri almak amacıyla Osmanlı İmparatorluğu hazırlıklara başladı.

1638 yılında Osmanlı Padişahı IV. Murad 1623'ten beri Safevî işgali altındaki Bağdat'ı kurtarmak için sefere çıkarken, Piyale Kethüda komutasındaki 32 parçalık donanmanın Karadeniz'e çıkmasını emretti[1] ve Kırım Hanı I. Bahadır Giray'dan ise Nogaylarla birlikte karadan Azak’a yürümesini istedi. Bahadır Giray'ın Nisan ayında Kazak şeflerine gönderdiği elçinin kaleyi teslim etme teklifinin reddedilmesi üzerine, keşif harekâtı fiilen başladı. Osmanlı donanması yaz başlarında Taman Yarımadası açıklarına ulaştı.

Piyale Kethüda komutasındaki Osmanlı donanması Kazakları 26-28 Temmuz'da 1638'de Çoçka Burnu'nda (bugün Rusya'da Коsa Çuşka) büyük bir yenilgiye uğrattı.

Muharebe

Piyale Kethüda yaklaşık 20 tombaz, Kazaklardan esir alınan 5 şayka ve birçok sandalı alabildikleri kadar top ve askerle doldurarak 15 Ağustos’ta yeniden Kazakların üzerine gitti.

Kazaklar bu hazırlıktan haberdar olmakla birlikte, kaçmaları mümkün olmadığından Temrük'e akan çayın sazlıklarına sığındılar. Piyale Kethüda büyük tombazlarla çayın ağzını sıkıca kapattı. 19 Ağustos’ta Pişter Boğazı'nda sıkışan Kazakların 24 şaykası Osmanlılarca ele geçirilirken karaya çıkan 1.700 Kazağın 1.200'ü öldürülüp, 500'ü esir alındı. Piyale Kethüda ele geçirdiği 30 şayka ve esirlerin 250'siyle İstanbul'a döndü.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Târih-i Naʽîmâ", Naîmâ Mustafa Efendi, (Haz: Mehmet İpşirli), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara (2014), c.3, s.905
  2. ^ "Fezleke [Osmanlı Tarihi (1000-1065/1591-1655)]", Kâtip Çelebi, (haz. Zeynep Aycibin), Çamlıca Basım Yayın, İstanbul (2017), c.1, s.815

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1768-1774 yılları arasında yapılmış savaş

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlıların Ruslara yenik düşmesiyle sonuçlanmış bir savaştır. Bu savaşın sonucunda Ukrayna'nın güneyi, Kuzey Kafkaslar ve Kırım, Rusya'nın eline geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cerbe Deniz Muharebesi</span> 1560 yılında gerçekleşen deniz savaşı

Cerbe Deniz Muharebesi 1560 yılının Mayıs ayında Tunus'un Cerbe Adası açıklarında Kaptan-ı Derya Piyale Paşa kumandası altındaki Osmanlı Donanmasıyla İspanyol kuvvetlerinin başını çektiği bir Haçlı Donanması arasında yapılmış bir deniz savaşıdır. Osmanlıların büyük bir zafer kazandığı bu savaşta Haçlı gemilerinin yarısı batırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal İttifak (Habsburg İmparatorluğu, Polonya-Litvanya, Venedik, Rusya) arasında yapılan ve ittifakın zaferiyle sona eren bir dizi savaş (1683-1699)

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

III. Mehmed Giray 1584—1629 yılları arasında yaşayan Kırım Hanıdır. II. Saadet Giray'ın oğludur. 1623—1628 seneleri arasında saltanat sürmüştür. Saltanatı Sultan I. Mustafa ve IV. Murad dönemine rastlar.

<span class="mw-page-title-main">Azak</span> Rusyada şehir

Azak Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı il ve ilin merkezi şehir. Coğrafi konumu nedeniyle değerli olan Azak Kalesi ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Malta Kuşatması</span> Osmanlı İmparatorluğunun 1565te Maltayı Kuşatması

Malta Kuşatması ya da Malta Seferi, 1565 yılında Malta adasının Osmanlı İmparatorluğu kuvvetleri tarafından kuşatılması ve Hospitalier Şövalyeleri tarafından adanın savunulması sürecidir.

<span class="mw-page-title-main">Karaharman Deniz Muharebesi</span>

Karaharman Deniz Muharebesi, Osmanlı Devleti'nin Karadeniz sahillerini yağmalayan Kazaklar'a karşı 1625 yılında yürüttüğü ve Osmanlı Donanması'nın zaferiyle sonuçlanan deniz harekâtı.

I. Bahadır Giray Kırım Hanı.

<span class="mw-page-title-main">Kastelnovo Kuşatması</span>

Kastelnovo Kuşatması, 1537-1540 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre, Osmanlı Devleti'nin bir yıl önce Kutsal İttifak bünyesindeki İspanya Krallığı'nın eline geçmiş olan kaleyi 1539 yılında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Türk donanmasının kuşatması sonucunda geri aldığı askeri çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Seferi (1584)</span>

Kırım Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun isyan eden Kırım Hanı II. Mehmed Giray'ı cezalandırmak, Kırım Hanlığı'nda hakimiyetini tesis etmek ve yeni Han II. İslam Giray'ı tahta çıkarmak amacıyla 1584 yılında düzenlediği iki askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Ladjin Muharebesi</span>

Ladjin Muharebesi, 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Seferi (1689)</span>

Kırım Seferi, 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı ve Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Azak Seferi (1641-1642)</span>

Azak Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklar ve Rusya Çarlığı ile askerî mücadelelerinde evre.

<span class="mw-page-title-main">Çoçka Burnu Muharebesi</span>

Çoçka Burnu Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklarla askerî mücadelelerinde evre.

Çoçka Burnu, Kerç Boğazı'nın Rusya tarafında Karadeniz yönüne doğru uzanan kumluk kara parçası.

<span class="mw-page-title-main">İnceki Deniz Muharebesi</span>

İnceki Deniz Muharebesi, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Kuşatması (1806-1807)</span>

İsmail Kuşatması, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">1683-1699 Osmanlı-Lehistan Savaşı</span>

Osmanlı-Lehistan Savaşı (1683-1699), Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan Krallığı arasında 1683 yılından 1699 yılına kadar süren askerî mücadele, Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarının bir cephesi.

<span class="mw-page-title-main">Azak Deniz Muharebesi</span>

Azak Deniz Muharebesi, Osmanlı-Kazak mücadelesinde evre.

Kırım'ın İşgali, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.