Temmuz 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları
| 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dağlık Karabağ sorunu | |||||||||
 Çatışmaların yaşandığı bölgeler kırmızı ve mavi (Azerbaycan iddiası) kare ile işaretlendi. | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Ermenistan |  Azerbaycan | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Nikol Paşinyan (Ermenistan Başbakanı, Başkomutan) David Tonoyan (Ermenistan Savunma Bakanı) |  İlham Aliyev(Azerbaycan başkanı, Başkomutan) Zakir Hasanov (Azerbaycan Savunma Bakanı) | ||||||||
| Çatışan birlikler | |||||||||
| Kayıplar | |||||||||
Ermenistan kaynakları:[3][4][5]
Azerbaycan kaynakları:[6][7][8][9][10]
| Azerbaycan kaynakları:[11][12][13][14]
Ermenistan kaynakları:[15][16][17]
| ||||||||
2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları, 12 Temmuz 2020'de başlayan, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri arasındaki askeri çatışmalardır. İlk çatışmalar, Ermenistan'ın Tavuş vilayetindeki Movses[18] ve Azerbaycan'ın Tovuz Rayonu'nda bulunan Ağdam köyü arasında Azerbaycan-Ermenistan devlet sınırında yaşandı.[19] Tovuz Rayonu'nda azalan çatışmalar 27 Eylül 2020'de Temmuz çatışmalarının yaşandığı bölgelerin dışındaki Dağlık Karabağ'da yeniden başladı. Çatışmalar savaş durumuna yükseldi ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı başladı.[20]
Arka plan
Dağlık Karabağ sorunu, Ermenistan'ın desteklediği Dağlık Karabağ'ın Ermenileri ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasında 80'lerin sonları ve 90'ların sonlarında savaşa kadar tırmanan etnik çatışmadır. 1994'te savaşın sonunda Ermeniler, Azerbaycan'ın çevre bölgelerine ek olarak yerleşim alanının tamamını kontrol altında tutuyorlardı (Shahumyan hariç). Mayıs 1994'te Rusların aracılığıyla bir ateşkes imzalandı ancak o zamandan bu yana 2016 Dağlık Karabağ çatışmaları gibi çok sayıda çatışma meydana geldi.
Bazı iddialara göre ise çatışmaların Rusya-Türkiye arasındaki sorunlardan dolayı tekrar başladığı ifade edildi.[21][22][23][24][25][26]
Çatışmalar
12 Temmuz
12 Temmuz 2020 saat 16.08'de Azerbaycan Savunma Bakanlığı "Ermeni Silahlı Kuvvetleri birimleri Azerbaycan-Ermenistan devlet sınırının Tovuz bölgesi yönünde ateşkesi ağır bir şekilde ihlal ederek topçu ateşi ile mevzilerimizi ateş altına aldılar." diye bildirdi.[27] Meydan TV'de çalışan Azerbaycanlı muhabir, Habib Muntazir'e göre, Goranboy Rayonu de topçu ateşleri yapıldı.[28]
Sonra, 16.55'te Ermeni Savunma Bakanı David Tonoyan'ın basın sözcüsü Shushan Stepanyan Facebook hesabından bir yazılı açıklama yayımladı. Stepanyan'a göre, saat 12.30'da, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri askerleri, bilinmeyen nedenlerden ötürü bir UAZ arabası içerisinde Ermenistan Cumhuriyeti devlet sınırını geçmeye çalıştı. Ermeni tarafının uyarılarından sonra Azerbaycan askerleri araçlarını terk ederek mevzilerine geri döndüler. 13.45'te Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri askerleri, topçu ateşi kullanarak Ermeni Silahlı Kuvvetlerinin sınır pozisyonunu işgal etme girişimlerini tekrarladılar ancak Ermeniler tarafından baskı altına alındılar ve geri gönderildiler. Stepanyan'a göre, daha önce Azerbaycan askerleri tarafından kontrol edilen araç kısa bir süre sonra imha edildi.[29]
Ardından saat 17.20'de Azerbaycan Savunma Bakanlığı olayla ilgili açıklama yaptı. Açıklamada "alınan önlemler sonucunda düşman vuruldu ve kayıplarla geri püskürtüldü" ifadelerine yer verildi.
Yakındaki Azerbaycanlılar tarafından kaydedildiği iddia edilen bir kayıt, yerel Azerbaycan medyası tarafından yayımlandı. Kayıtta Azerbaycan askerleri "Azerbaycan askerleri ileri" diye bağırırken arka planda ateş etme sesleri duyulmaktadır.[30]
23.12'de Habib Muntazir Twitter hesabından "Tovuz'daki olaylar tekrar kızıştı. İki taraftan da topçu ateşleri duyuluyor." şeklinde bir paylaşım yaptı.[31]
13 Temmuz
Saat 01.30'da Azerbaycan Devlet Haber Ajansı Ermeni kuvvetlerinin 120mm topçu ile Ağdam, Tovuz'u ateş altına aldıklarını bildirdi.[32] Stepanyan, açıklamalara yanıt olarak Ermeni kuvvetlerinin yalnızca "Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin mühendislik altyapısını ve teknik araçlarını" hedeflediğini belirtti.[33]
14 Temmuz
15 Temmuz
Saat 11:00'da Azerbaycan Savunma Bakanlığının resmi Twitter hesabından yapılan açıklamaya göre askeri bir tesis ile Ermeni ateş noktası kullanılamaz hale getirildi.[34][35]
Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın resmi Twitter hesabından saat 14.05'te yapılan açıklamaya göre Ermenistan kuvvetlerine ait bir askeri araç Azerbaycan kuvvetleri tarafından kullanılamaz hale getirildi. Azerbaycan'da yayın yapan İctimai TV, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı savaş uçaklarının Ermenistan sınırında uçuş gerçekleştirdiğini açıkladı ve bu konuda video paylaştı.[36]
16 Temmuz
Azerbaycan Savunma Bakanlığının resmi sitesinden yapılan açıklamalara göre Ermenistan günün erken vakitlerde tekrar Azerbaycan-Ermenistan sınırındaki Tovuz Rayonu'na saldırı girişimlerinde bulundu. Ayrıca Ağdam, Dondar Kuşçu ve Vagidli köylerinin yüksek kalibreli silah ve havanlarla ateş altına alındığı bildirildi.[37]
Azerbaycan Savunma Bakanlığının resmi sitesinden yapılan açıklamalara göre Ermenistan'a ait X-55 taktiksel insansız hava aracı keşif uçuşu yaptığı sırada Azerbaycan kuvvetlerince tespit edildi ve düşürüldü.[38]
Meydan TV muhabiri Habib Müntazir'in paylaştığı bir tweete göre Tovuz'da yaşanan şiddetli çatışmalar sonucu Azerbaycan kuvvetlerinde bir zayiatın olmadığını, Ermenistan kuvvetlerinden 10 askerin yaralandığını bildirdi. Bilgiler resmi kaynaklarca doğrulanmadı.
Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın resmi sitesinden 17:35'te yapılan açıklamalara göre Ermenistan, Tovuz Rayonu'na yönelik askerî operasyonlarına 04:45'te başladı. Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, süregelen çatışmalar sonucu Azerbaycan kuvvetleri tarafından 1 zırhlı araç, 1 elektronik harp, muharebe karakolları ve üsleri imha edildi, 20 askerî personel öldürüldü. Azerbaycan Ordusu'ndan ise Ismayilov Nazim Afgan çatışmalarda öldü.[39]
Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın resmi sitesinden sırasıyla 20:00 ve 21:05'te yapılan açıklamalar ile Ermenistan ordusuna ait bir kışlanın ve bir askeri aracın Azerbaycan kuvvetlerince vurulduğu bildirildi.[40][41]
17 Temmuz
Azerbaycan Savunma Bakanlığının 09:05'teki açıklamalarına göre Ermenistan kuvvetleri ateşkesi yüksek kalibreli makineli tüfekler ve keskin nişancı tüfekleri ile 97 kez ihlal etti. Açıklamanın yapıldığı anda Azerbaycan yerleşkelerinin ateş altında olmadığı ancak genel olarak gerginliğin hala yüksek olduğu bildirildi.[42]
Meydan TV muhabiri Habib Müntazir'in paylaştığı bir tweete göre Tovuz Rayonu'nun Ağdam köyünde gün boyunca çatışma yaşanmadı.[43] Azerbaycan ordusu gün içerisinde tabur ve bölükleri ile askeri tatbikatlar gerçekleştirdi.[44]
Ermenistan Savunma Bakanlığının resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamalarda Azerbaycan-Ermenistan devlet sınırının kuzeydoğu bölgelerinin göreceli olarak stabil olduğu bildirildi.[]
18 Temmuz
Saat 08:46'da Ermenistan Savunma Bakanlığının resmi twitter hesabından yaptığı açıklamalarda gece vaktinden beri Azerbaycan-Ermenistan devlet sınırının göreceli olarak sakin olduğu bildirildi.[]
Saat 08:58'de Azerbaycan Savunma Bakanlığının yaptığı açıklamalar ile Ermenistan ordusunun yüksek kalibreli makineli tüfekler ve keskin nişancı tüfekleri kullanarak gün içerisinde çeşitli cephelerde ateşkesi 53 kez ihlal ettiklerini bildirdi. Açıklamanın yapıldığı anda Azerbaycan yerleşkelerinin ateş altında olmadığı ancak genel olarak gerginliğin hala yüksek olduğu bildirildi.[45]
Tepkiler
Taraflar
- Ermenistan - Savunma Bakanlığı, ilk çatışmalarda Ermeni tarafında herhangi bir kaybın olmadığını bildirdi. Buna rağmen Azerbaycan Savunma Bakanlığı her iki tarafın da kayıp verdiğini açıkladı.[46]
- Azerbaycan - Savunma Bakanlığı ilk olarak çatışmalarda 2 Azerbaycan askerinin öldürüldüğünü, 5 Azerbaycan askerinin da yaralandığını bildirdi. Birkaç saat sonra, yaralı askerlerden birinin tıbbi müdahaleye rağmen hayatını kaybettiği bildirildi. Ermenistan Savunma Bakanlığı eski basın sözcüsü Artsrun Hovhannisyan, "Düşman sadece insan kaybına maruz kalmadı. Onlar ayrıca değerli bir kuşunu da kaybetti" şeklinde bir açıklama yaptı ancak Azerbaycan Savunma Bakanlığı bu iddiaları reddetti.[47] Azerbaycan Tümgenerali Polad Haşimov çatışmalarda öldü. 5.000'den fazla kişi Sumgayıt'taki evine sonra da Bakü'ye cenazeyi taşımak için toplandı.[48] Azerbaycan halkı çıkan çatışmalar sonucu Milli Meclisin ve Şehitler Hiyabanı'nın önünde Ermenilerin düzenlediği saldırıları ve bu saldırılardaki can kayıplarını protesto etmek için toplandı. "Şehitler ölmez vatan bölünmez" ve "Başkomutan, silah ver bize" şeklinde sloganlar atıldı.[49] Azerbaycan Savunma Bakanlığının açıklamalarına göre 13 Temmuz ile 17 Temmuz arasında 7000'den fazla Azerbaycanlı, Azerbaycan ordusuna destek amaçlı askere yazılmak ve askerî harekâtlara katılmak için Bakanlığa başvuruda bulundu.[50]
Uluslararası
Türkiye - Dışişleri Bakanlığı Ermenistan'ı Azerbaycan'ın Tovuz kentindeki saldırıları nedeniyle kınadı ve "Hayatını kaybeden Azerbaycanlı şehitler için dost ve kardeş Azerbaycan halkına ve Hükümetine başsağlığı, yaralılara acil şifalar diliyoruz." şeklinde başsağlığı diledi. Ermenistan tarafının bu tür tehlikeli taktiklerden vazgeçmesi aklıselim ve hukukun yolunu seçmesi gerektiğini belirtti. Bakanlık açıklamasında "Türkiye, toprak bütünlüğünü koruma mücadelesinde tüm imkanlarıyla Azerbaycan’ın yanında yer almaya devam edecektir." ifadelerine yer verdi.[51] Sosyal medyada birçok Türk vatandaşı ve Türk siyasiler #SeninleyizAzerbaycan hashtagi ile Azerbaycan'a desteklerini belirttiler.[52][53][54][55] Adalet ve Kalkınma Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve İYİ Parti ortak bildiri yayınlayarak, Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik saldırısını kınadı.[56] Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir, "Savunma sanayiimiz SİHA’larımızdan mühimmatlarımız ve füzelerimize, elektronik harp sistemlerimize kadar bütün tecrübe, teknoloji ve kabiliyetleriyle her zaman Azerbaycan’ın emrindedir" dedi.[57][58] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Ermenistan sürekli Azerbaycan'ın sivil bölgelerine saldırıyor. Biz kardeş Azerbaycan'ı kesinlikle yalnız bırakmayız, tüm desteği vereceğiz." ifadelerini kullandı.[59][60] Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, çatışmalar başladıktan sonra 16 Temmuz 2020'de Ermenistan hakkında "Bu açtıkları kumpasın altında kalacak, bu kumpasta boğulacak ve yaptıkları işin hesabını mutlaka ödeyeceklerdir" açıklamasında bulundu.[61] Bu açıklamadan bir gün sonra Boğaziçi Üniversitesinde konuşan Akar, "Yukarı Karabağ'ı haksız ve hukuksuz bir şekilde işgal altında bulunduran Ermenistan, geçtiğimiz günlerde Azerbaycan'ın Tovuz bölgesine yönelik boyunu ve haddini aşan bir saldırı gerçekleşmiştir. Azerbaycan bizim canımızdır. Bu acıyı derinden hissediyoruz. Bu menfur saldırıyı en ağır şekilde, şiddetle kınıyoruz. Biz Türkiye olarak daima can kardeşimiz Azerbaycan'ın yanında olmaya devam edeceğiz" dedi.[62]
Rusya - Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova "Eksik olan tek şey Peter'in Forumu ve Bakü'deki "Zhara". Siz anladınız." şeklinde Facebook sayfasından bir paylaşım yaptı.[63] Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada “Tarafları itidalli olmaya ve ateşkes rejimine sıkı şekilde riayet etmeye çağırıyoruz. Rusya Dışişleri Bakanlığı, durumun istikrara kavuşturulması için gerekli desteği sunmaya hazır” ifadelerini kullandı.[64] Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov yaptığı açıklamada "Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki çatışmalardan derin endişe duyuyoruz. Her iki tarafı da itidale ve ateşkes rejimi kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye davet ediyoruz. Farklı düzeylerde dile getirdiğimiz gibi Rusya, Minsk Grubu eş başkanı sıfatıyla çözüm için arabuluculuk yapmaya hazır" ifadelerini kullandı.[65][66] Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Rudenko, “Sadece sınırdaki mevcut sorunu değil, genel olarak bizim için kardeş ve yakın iki ülke olan Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin iyileşmesi için mümkün olan her şey yapacağımızı ve Rus diplomasisinin, halk diplomasisinin en iyi özelliklerini sergileyeceğimizi temin ederim” ifadesini kullandı.[67][68]
Pakistan - Dışişleri Bakanlığı, Pakistan'ın Ermeni kuvvetlerinin Azerbaycan Türkleri'nin kayıp verdiği Tovuz Rayonu'na yönelik saldırılarını şiddetle kınadığını bildirdi ve hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı diledi.[]
İran - Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Seyid Resul Musavi, Tahran'ın Azerbaycan ve Ermenistan arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu söyledi.[69][70][71]
ABD - Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, "Tarafları derhal güç kullanmayı bırakmaya, daha fazla tırmanmayı önlemek için aralarındaki mevcut doğrudan iletişim bağlantılarını kullanmaya ve ateşkese kesinlikle uymaya çağırıyoruz" dedi.[72][73] Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Ermenistan ve Azerbaycan'ı müzakereleri sürdürmeye ve ateşkes yapmaya çağırdı.[74]
Gürcistan - Cumhurbaşkanlığının açıklamasında "Bölgenin barış ve güvenliği, Gürcistan'ın yanı sıra dost ve ortak ülkelerimiz olan Azerbaycan ve Ermenistan'ın gelecekteki gelişimi ve refahı için önemlidir." ifadeleri kullanıldı.[75]
Ukrayna - Dışişleri Bakanlığı taraflara itidal çağırısı yaptı. Açıklamada, “Ukrayna tarafı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınan sınırlarında egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde durumun siyasi olarak çözülmesini savunuyor.” ifadeleri kullanıldı.[76][77]
Moldova - Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada "Moldova Cumhuriyeti, uluslararası kabul görmüş sınırları içinde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde çatışma durumunun barışçıl yollarla çözülmesini savunuyor." ifadelerini kullandı.[78]
Fransa Dışişleri Bakanlığı açıklamasında Ermenistan ve Azerbaycan sınırında Pazar gününden bu yana meydana gelen ve birçok ölüme neden olan silahlı çatışmaları kınadığını, tarafları ateşkese saygı duymaya ve tırmanmayı önlemek için diyaloğu sürdürmeye çağırdığını belirtti.[79]
Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Macaristan'ın uluslararası kabul görmüş sınırlar içinde Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü sıkı bir şekilde desteklediğini söyledi.[80]
Birleşmiş Milletler - Genel Sekreterlik Sözcüsü Stéphane Dujarric, Genel Sekreter'in çatışmalara bir an önce son verilmesi, gerginliği azaltma ve kışkırtıcı söylemlerden kaçınma çağırısı yaptığını belirtti.[81][82]
Türk Devletleri Teşkilatı - Genel Sekreter Bağdad Amreyev, Ermenistan'ın Tovuz Rayonu'na yönelik saldırılarını kınadı ve bölgede gerginliğin artmasına ilişkin endişelerini dile getirdi. Hayatını kaybedenlerin ailelerine, Azerbaycan halkına ve Hükûmetine taziyelerini ileterek, yaralılara acil şifalar diledi. Amreyev, çatışmanın bir an önce son bulması, taraflara tansiyonu düşürme ve 1993 yılında kabul edilen BM Güvenlik Konseyi'nin ilgili kararlarına dayanarak çatışmayı barış içinde çözmenin yollarını aramaya devam etmeleri çağrısında bulundu.[83]
Olaylar
- İran - Bazı gruplar tarafından Azerbaycan'a destek vermek amacıyla gösteriler yapıldı.Tahran’da Ermenistan Büyükelçiliği önünde toplanmaya çalışan İranlıları, polis ve Devrim Muhafızları Ordusu dağıttı.[84]
- ABD - Azerbaycanlılar, Ermenistan'a tepki göstermek için Ermenistan'ın Washington Büyükelçiliği önünde protesto gerçekleştirdi.[85]
Birleşik Krallık - Londra'da Ermenistan büyükelçiliğinin önünde Azerbaycanlılar ve Türk vatandaşları,[86] Ermenistan'ı protesto etti. Daha sonra Azerbaycan destekçisi ve Ermenistan destekçisi iki grup arasında arbede yaşandı.[87][88][89]
Katar - Doha şehrinde Azerbaycanlılar, Ermenistan'ı protesto etti.[90]
Ayrıca bakınız
- 2008 Mardakert çarpışması
- 2012 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları
- 2014 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları
- 2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları
- Günnüt Harekâtı
- Güney Azerbaycanlıların 2020'de Azerbaycan'a destek eylemleri
Notlar
Kaynakça
- ^ "The Prime Minister of the Republic of Armenia presented the position of Armenia regarding the recent escalation on the Armenian-Azerbaijani border and the Nagorno-Karabakh peace process". primeminister.am. The Prime Minister of the Republic of Armenia. 23 Temmuz 2020. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
There is no doubt that we have passed this test with victory... [...] ...we strengthened our positions after the victorious battles in July...
- ^ "Opening speech by Ilham Aliyev at the Cabinet meeting on results of socio-economic development in first quarter of 2020 and future tasks". president.az. President of the Republic of Azerbaijan. 15 Temmuz 2020. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.
This operation, the military confrontation of recent days, is yet another glorious victory for us.
- ^ "Հետք - Լուրեր, հոդվածներ, հետաքննություններ". web.archive.org. 14 Haziran 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Եվս 2 զինծառայող է զոհվել - Հրապարակ". web.archive.org. 14 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "«Ունենք 5 վիրավոր». Տավուշի մարզպետ | ՄԱՄՈՒԼ.am լրատվական գործակալութ…". archive.is. 13 Temmuz 2020. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ De-mar, Studio. "Nazir müavini: General Polad Həşimov, Polkovnik Mirzəyev İlqar şəhid olub". www.realtv.az (Azerice). 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "MN: Düşmənə məxsus PUA vurulub (VİDEO)". 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Kərim Vəliyev: Düşmənin 100-ə qədər canlı qüvvəsi, çoxlu texnikası və mühüm obyektləri məhv edilib". 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Müdafiə Nazirliyi: Ermənistana məxsus PUA məhv edildi". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "İtki verən düşmən geri otuzdurulub". web.archive.org. 12 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Düşmən hücumunun qarşısı alınarkən hərbi qulluqçularımız şəhid olub". web.archive.org. 12 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Vaqif Dərgahlı: Bu gün səhər saatlarında bölmələrimiz düşmənə sarsıdıcı zərbələr endiriblər VİDEO - AZƏRTAC – Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi". web.archive.org. 13 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Oxu.az - Azərbaycan Ordusu daha yeddi şəhid verdi - SİYAHI". web.archive.org. 14 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "«Հակառակորդը միայն մարդկային կորուստներ չի կրել։ Թանկարժեք թռչնակ էլ կորցրեցին». Արծրուն Հովհաննիսյան". web.archive.org. 13 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Բացառիկ լուսանկար․ հայկական կողմը խոցել է ադրբեջանական ԱԹՍ ~ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅ ԶԻՆՎՈՐԻ ՀԿ | ԲԱՆԱԿ․ԻՆՖՈ". web.archive.org. 13 Temmuz 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ "Shushan Stepanyan'ın Facebook'ta paylaştığı bilgi". www.facebook.com (İngilizce). 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Մովսես գյուղում ադրբեջանական կողմից կրակոցներն արձակվում են գյուղին շատ մոտ հեռավորությամբ․ ՄԻՊ". CivilNet (Ermenice). Civilitas Foundation. 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ "Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Tovuz istiqamətində təxribat törədib". mod.gov.az (Azerice). Azerbaijan Ministry of Defence. 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ "Fighting erupts between Armenia, Azerbaijan over disputed region". www.aljazeera.com (İngilizce). 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
- ^ "Azerbaijan-Armenia Clashes Highlight Turkey-Russia Rift | Voice of America - English". www.voanews.com (İngilizce). 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Ermenilerin saldırısı, Rusya'nın Ayasofya misillemesi mi?". Kırım Haber Ajansı - QHA. 13 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ TEKİN, Arslan (16 Temmuz 2020). "Ermenistan'ın saldırısı tesadüfî değil". Yeni Çağ Gazetesi. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Minsk Grubu, 'Ermeni ve 'Suriye' kartını oynamaya başladı". Memurlar.Net. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan'ın ortak projelerinin bulunduğu bölgede saldırı düzenliyor". Anadolu Ajansı. 17 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "Bu saldırı Türkiye'ye: Ermenistan bu kumpasta boğulacak". Yeni Şafak. 17 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "The units of the armed forces of Armenia committed a provocation in the Tovuz direction of the front". mod.gov.az (İngilizce). Azerbaijan Ministry of Defence. 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ Müntəzir, Həbib [@muntezir] (12 Temmuz 2020). "Goranboy istiqamətində də bizimkilər top atəşinə başladı. Bütün istiqamətlərdə bir saylı döyüş həyəcanı verildi" [Ours [soldiers] started firing with artillery in the direction of Goranboy. №1 battle alarm was given in all directions.] (X gönderisi) (Azerice). 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020 – X vasıtasıyla.
- ^ "Տավուշում հրետանի է կիրառվել, Ադրբեջանը 2 զոհ, 5 վիրավոր ունի". PanARMENIAN.Net (Ermenice). 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ "Tovuzda döyüşənlər əsgərlər marş oxuyublar". Aze Voice (Azerice). 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ Müntəzir, Həbib [@muntezir] (12 Temmuz 2020). "Tovuz istiqamətində vəziyyət yenidən gərginləşib. Hər iki tərəfdən artileriya atəşi atılır, ağır top-mərmi səsləri eşidilir" (X gönderisi) (Azerice). 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020 – X vasıtasıyla.
- ^ "Ermənistan silahlı qüvvələri Tovuzun kəndini minaatanlardan atəşə tutub". AZƏRTAC (Azerice). Azerbaijan State News Agency. 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2020.
- ^ "«Հայկական զինված ուժերը ադրբեջանական բնակավայրերի ուղղությամբ կրակ չեն վարում». Շուշան Ստեփանյան". 168.am (Ermenice). 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ @wwwmodgovaz (15 Temmuz 2020). "twitter.com/wwwmodgovaz/status/1283310098568425486?s=20" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ @wwwmodgovaz (15 Temmuz 2020). "twitter.com/wwwmodgovaz/status/1283310358296498176?s=20" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ "Türkiye'nin F-16'ları Azerbaycan'a destek uçuşu gerçekleştirdi". itv.az. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "The situation in the Tovuz direction remains tense". MoD of Azerbaijan. 16 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "The tactical UAV belonging to Armenia was destroyed". MoD of Azerbaijan. 16 Temmuz 2020. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Military operations in the Tovuz direction continue". MoD of Azerbaijan. 16 Temmuz 2020. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Enemy military barrack was destroyed". MoD of Azerbaijan. 16 Temmuz 2020. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Enemy's vehicle was destroyed by the accurate fire". MoD of Azerbaijan. 16 Temmuz 2020. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "17 July 2020 10:05". 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ @muntezir (17 Temmuz 2020). "Tovuzun Ağdam kəndində nisbi sakitçilikdir, heç bir döyüş başlamayıb, günboyunca belə olub. Soruşan çox idi deyə, qeyd etmək istədim" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ "Tactical exercises continue in the Combined Arms Army". 17 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "18 July 2020 09:58". 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "МО Азербайджана сообщило об обстреле позиций своей армии ВС Армении". Euronews Russia (Rusça). 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ "MN: Azərbaycana məxsus PUA-nın vurulması barədə yayılan məlumatlar yalandır". Azerbaijan State News Agency (Azerice). 12 Temmuz 2020. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ Müntazir, Habib [@muntezir] (14 Temmuz 2020). "twitter.com/muntezir/status/1283133003313618945" (X gönderisi) (Azerice). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020 – X vasıtasıyla.
- ^ Rehimov, Ruslan (15 Temmuz 2020). "Azerbaycan'da halk seferberlik talebiyle Milli Meclisin önünde toplandı". Anadolu Ajansı. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
- ^ "The Ministry of Defense receives numerous appeals". 17 Temmuz 2020. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "No: 149, 12 Temmuz 2020, Azerbaycan'a Yönelik Ermeni Saldırısı Hk". mfa.gov.tr. Turkey Ministry of Foreign Affairs. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ "TOP TWITTER TRENDS FOR TURKEY NOW". trends24 (İngilizce). 12 Temmuz 2020. 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
- ^ "Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, Ermenistan'ın Azerbaycan mevzilerine saldırısını kınadı". Anadolu Ajansı. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'ndan Azerbaycan'a destek mesajı". Anadolu Ajansı. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "TBMM Başkanı Şentop: Kardeş ülke can Azerbaycan'ın başı sağ olsun". Diriliş Postası. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ Çelik, Atakan (16 Temmuz 2020). "AK Parti, CHP, MHP ve İYİ Parti Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik saldırısını kınadı". Anadolu Ajansı. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Türkiye'den son dakika açıklaması: 'SİHA'larımız emrindedir.'". Milliyet. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Türk SİHAları Azerbaycanın emrinde". Posta. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan önemli açıklamalar". İhlas Haber Ajansı. 17 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bayramda kısıtlama gündemimizde yok". www.trthaber.com. 17 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Akar'dan Ermenistan'a sert tepki!". Habertürk. 16 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'dan Fransa'ya sert tepki: Herkesin efelik yapacağı bir ülke olmadığımızı görsünler". Takvim. 17 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "Прямо вот не хватает Питерского форума и «Жары» в Баку. Ну, вы понимаете". Facebook (Rusça). 12 Temmuz 2020. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2020.
- ^ "Rusya'dan Azerbaycan ve Ermenistan'a itidal çağrısı". tr.sputniknews.com. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Kremlin'den Azerbaycan ve Ermenistan'a itidal çağrısı: Arabuluculuğa hazırız". tr.sputniknews.com. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Rusya'dan Ermenistan ile Azerbaycan'a 'itidal' çağrısı: Taraflar ateşkes süreci yükümlülüklerine uymalı". Yeni Şafak. 14 Temmuz 2020. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Azerbaycan-Ermenistan gerilimine Rusya'dan açıklama!". Mynet Haber. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Rusya: Azerbaycan ve Ermenistan arasında gerilimi azaltmak için her şeyi yapacağız". tr.sputniknews.com. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Iran ready to mediate between Armenia, Azerbaijan". Mehr News Agency (İngilizce). 16 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "İran: Azerbaycan ve Ermenistan arasında arabuluculuk yapmaya hazırız". tr.sputniknews.com. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Iran Says Ready to Help Ease Tensions between Azerbaijan, Armenia - Politics news". Tasnim News Agency (İngilizce). 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "US urges Armenia, Azerbaijan to halt border violence" (İngilizce). Anadolu Ajansı. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "ABD'den Azerbaycan ve Ermenistan açıklaması". Haber7. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ Cowan, Steve (15 Temmuz 2020). "Pompeo called on Armenia and Azerbaijan to resume negotiations". Free News. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
- ^ "საქართველოს პრეზიდენტის განცხადება". president.gov.ge (Gürcüce). 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ Cura, Ali (15 Temmuz 2020). "Ermeniler Azerbaycan'a destek veren Ukrayna'nın Büyükelçiliği'ne saldırdı". Anadolu Ajansı. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "Ermenilerden Ukrayna'nın Erivan Büyükelçiliğine çirkin saldırı!". Kırım Haber Ajansı - QHA. 15 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "Ministerul Afacerilor Externe şi Integrării Europene al Republicii Moldova". www.mfa.gov.md. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
- ^ "Arménie - Azerbaïdjan – Affrontements armés à la frontière entre les deux pays (15.07.20)". France Diplomatie - Ministère de l'Europe et des Affaires étrangères (Fransızca). 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
- ^ "Minister: Hungary firmly supports Azerbaijan's territorial integrity". Trend.Az (İngilizce). 17 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
- ^ Dujarric, Stéphane (13 Temmuz 2020). "Statement attributable to the Spokesman for the Secretary-General on exchanges of fire along the Armenia-Azerbaijan border". Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ Yürük, Betül (14 Temmuz 2020). "BM'den Azerbaycan ve Ermenistan'a gerginliği azaltma çağrısı". Anadolu Ajansı. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "TÜRK KONSEYİ GENEL SEKRETERİNİN ERMENİSTAN-AZERBAYCAN YUKARI KARABAĞ SORUNUNA İLİŞKİN AÇIKLAMASI". Türk Konseyi Genel Sekreterliği. 14 Temmuz 2020. 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "İran polisi Azerbaycan'a destek gösterilerine izin vermedi". Yeni Şafak. 16 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Azerbaycanlılardan Ermenistan'ın Washington Büyükeçiliği önünde protesto". İhlas Haber Ajansı. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ "Azərbaycanın Britaniyadakı səfirliyi erməni səfirliyi qarşısında baş vermiş insidentə münasibət bildirib". apa.az (Azerice). 18 Temmuz 2020. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
- ^ Günaydın, Enis (17 Temmuz 2020). "Londra'da Azeri ve Ermeni göstericiler arasında arbede yaşandı". euronews. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "Londra sokaklarında Ermeniler Azerilere saldırdı". Ahaber. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "Londra'da Ermenistan elçiliği önünde protesto". Sabah. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "Qətərdə yaşayan soydaşlarımız Ermənistanın təxribatçı əməllərinə etiraz məqsədilə Doha şəhərində yürüş təşkil ediblər" (Azerice). 17 Temmuz 2020. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
