İçeriğe atla

Temenye Höyüğü

Arkeolojik Höyük
Adı:Temenye Höyüğü
il:İstanbul
İlçe:Pendik
Köy:
Türü:Höyük
Tahribat:
Tescil durumu:Tescilli[1]
Tescil No ve derece:3054 / 1
Tescil tarihi:06.04.1993
Araştırma yöntemi Kazı

Temenye Höyük, İstanbul ili Pendik ilçe merkezinin kabaca 1,5 km. doğusunda, günümüzde Borusan Fabrikası ve SSK Hastanesi bahçesi altında bulunan bir höyüktür. Tepe, Marmara Denizi kıyısında, Temenye Burnu'nun doğusundadır. Oval biçimli, oldukça yayvan bir yükseltidir. Çanak çömlek buluntularına bakılarak 280 x 180 metre boyutlarında olduğu düşünülmektedir. Birçok arkeolojik metinde Pendik Höyük olarak geçmektedir.

Kazılar

Höyükte Türk Tarih Kurumu adına Şevket Aziz Kansu başkanlığında 1961 yılında 4 küçük sondajdan oluşan bir kazı çalışması yapılmıştır. İlerleyen zamanda, Pendik Höyüğü'nün en derin kültür dolgusunun olduğu tepe bölgesi, buradan geçen demiryolu tarafından tümüyle tahrip edilmiştir. Güneybatısı bir fabrika (Borusan Fabrikası),[2] güneydoğusu ise söz konusu fabrikanın spor tesisi tarafından aynı sonuca uğratılmıştır. Demiryolu yarmasının kuzeyi ise tarım yapılan bir sahadır. Ancak 1980'li yıllara doğru parsellenmiş ve inşaata açılmıştır. Kısa süre sonra bir yapı kooperatifinin inşaatı başlamış ve bir hastane yapımı hazırlıklarına girişilmiştir. Bu durumun öğrenilmesi üzerinde acil olarak bir kurtarma kazısı başlatılmıştır.[3] Kültür Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü adına, Edibe Uzunoğlu başkanlığında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Kürsüsü üyelerinden oluşan bir ekiple kazı çalışmalarına başlanmıştır.[4]

Buluntular

Mimari yapı olarak oval ve dairesel planlı çukurlar ortaya çıkarılmıştır. Zemin toprağında 3-6 metre çapında ve 50–80 cm. derinlikteki çukurların tabanı bazılarında iri yassı taşlarla, bazılarında ise çakıl taşlarıyla döşenmiştir. Bunun üzerinde ahşap bir zemin ve onun da üzerine taban sıvası atıldığı düşünülmektedir. Çukurun dış kenarlarına ise, zemine gömülmeden kalın ağaç gövdelerle çatı oluşturulmuştur. Bu ağaç gövdelerini arası bir çit gibi örülmüş ve ardından çamurla sıvanmıştır. Kazılan iki kulübede taban altında büzülmüş durumda iki yetişkin gömü bulunmuştur.[5]

Fikirtepe Höyüğü'yle karşılaştırıldığında oldukça bol kemik ve boynuz alet bulunmuştur. Yontma taş aletler çoğunlukla çakmak taşından yapılmış olup diğerleri obsidiyendir. Fikirtepe Kültürü'ne dahil diğer çağdaş yerleşmelerdeki gibi Epipaleolitik taş alet geleneğinin bu yerleşmede de sürdüğü görülmektedir.

Değerlendirme

Höyük, ele geçen tüm buluntularıyla Fikirtepe Kültürü'nü temsil etmektedir. Ancak Fikirtepe Kültürü ile ilgili buluntuların elde edilebileceği Erenköy, Tuzla ve Göztepe yerleşmeleri tahrip olduğundan geriye sadece Pendik Höyük kalmıştır.[6]

Pendik'te Marmaray çalışmaları sırasında Temenye Höyüğüne ait kalıntılar gün ışığına çıktı. Kaynarca SGK Hastanesi yakınlarında kazı çalışmaları başlatıldı.[7][8]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012. 
  2. ^ Bayçın, Nermin (7 Mayıs 1991). "İçinden Tren Geçen Höyük". Cumhuriyet Gazetesi. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
  3. ^ 4. Kazı Sonuçları Toplantısı (1982) 15 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 26
  4. ^ 4. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 27
  5. ^ 4. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 27-28
  6. ^ 4 Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 25
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2013. 
  8. ^ http://ekonomi.haber7.com/guncel/haber/965879-pendikte-arkeolojik-kalintilar-gun-yuzune-cikti []

İlgili Araştırma Makaleleri

Değirmentepe Höyüğü, Malatya ilinin 24 km. kuzeydoğusunda Karakaya Barajı Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür.

Bakla Tepe Höyüğü, İzmir il merkezinin 30 km. güneyinde, Menderes (Cumaovası) ilçesinde, Tahtalı Barajı nedeniyle terk edilen Bulgurca Çiftlik Köyü'nün hemen yakınında yer alan bir Höyüktür. Yıllardır bakla yetiştirilen bir alan olduğundan Köy'de Bakla Tepe olarak bilinmekteydi. Tarihöncesi bir yerleşimin höyükten köy altına kadar uzandığı, sapılan sondalardan anlaşılmaktadır.

Akarçay Tepe Höyük ya da Akarçay Höyük, Şanlıurfa il merkezinin batısında, Birecik ilçesinin 15 km. güneyinde bulunan bir höyüktür. Yaklaşık 350 x 150 metre büyüklüğündeki höyük 6 metre yüksekliktedir. Çanak çömlek yayılımına göre yerleşmenin 2,9 hektarlık bir alana yayıldığı belirtilmektedir.

Çine Tepecik Höyük, Aydın İl merkezinin güneyinde, Çine İlçesinin 5 km. batısında, Karakollar Köyü'nün 3 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Çine Çayı'nın 1 km. doğusunda bulunan höyük 120 x 40 metre boyutlarında olup 9 metre yüksekliktedir.

Fikirtepe Höyüğü, İstanbul İli'nin Anadolu yakasında, Kadıköy İlçe merkezinin birkaç kilometre doğusunda, Fikirtepe Tepesi'nin doğu kenarında yer alan bir düz yerleşmedir. Denizden 26 metre yükseklikteki yayvan bir tepenin güney-güneydoğu kesiminde, Kalamış Koyu'nda Marmara Denizi'ne dökülen Kurbağalıdere'ye doğru uzanan yamaçta bulunmaktaydı. Günümüz yerleşiminin altında kalmış ve tümüyle tahrip olmuştur. Yerleşmenin Kalamış Koyu'na mesafesi 1.300 metre, Kadıköy Koyuna ise 2 km.dir. eski çağlarda çevrenin ormanlık olduğu, bu yüzden balıkçılık, avcılık ve sınırlı ölçüde de olsa tarım olanaklarına sahip olduğu düşünülmektedir.

Ilıpınar Höyüğü, Bursa İl merkezinin kuzeydoğusunda, Orhangazi İlçesi'nin yaklaşık 2 km. güneyinde, İznik Gölü'nün 2 km. batısında yer alan bir höyüktür. Yerleşim alanı 2,5 hektar olup tepenin çağı 250 metredir. Yüksekliği 3 metreden 10 metreye değişmektedir. Höyükte ilk yerleşmenin günümüzden 8 bin yıl önce gerçekleştiği ileri sürülmektedir. İlk yerleşimcilerin Orta Anadolu'dan 10-15 aile olarak gelip yerleştikleri düşünülmektedir. Höyüğün ilk yerleşmede dahi eksiksiz bir tarım ekonomisine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Şimdilik, bölgede tarıma başlanılan ilk yerleşim olarak görülmektedir.

Menteşe Höyüğü, Bursa İl merkezinin doğu-kuzeydoğusunda, Menteşe Köyü'nün yaklaşık 500 metre güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük, Yenişehir Ovası'nın kuzeybatısında olup, 100 x 4 metre boyutlarındadır. Ilıpınar Höyüğü'ne 25 km. mesafededir. Yakın zamanlara kadar tepenin birkaç yüz metre mesafesinde bataklık bir alan vardı. Bu bataklık alan antik çağlarda geniş bir alana yayılmış bir göldü. Höyük'te ele geçen buluntular İznik Müzesi'nde sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aktopraklık Höyüğü</span>

Aktopraklık Höyüğü, Bursa İl merkezinin 25 km. güneybatısında, Nilüfer İlçesi'nin batısında, Ulubat Gölü'nün doğu kıyısında yer alan bir höyüktür. Akçaları Sırtı Höyüğü ve Aktopraklık Mevkii olarak da bilinmektedir.

Yenibademli Höyük, Kuzey Ege'de, Gökçeada'nın güneyinde, Kaleköy'ün yaklaşık 1,7 km. güney-güneybatısında yer alan bir höyüktür. Günümüzde denizden uzaklığı 1,5 km.dir. Tepe 130 x 120 metre ölçülerindedir.

Büyük Güllücek Höyük, Çorum İl merkezinin güneybatısında, Alaca İlçesi'nin kuzeybatısında, Büyük Güllücek Köyü'nün güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyüğün gerçek adı Kaletepe olmakla birlikte arkeoloji yazınında en yakın yerleşimin adıyla geçmektedir. Yerel olarak ise Nurlu Kale olarak bilinmektedir. Tepe, Kaledere ve Ağçeviren dereleri arasındaki sırtta, dereden 50 metre yüksekliktedir. Çapı yaklaşık olarak 50 metredir. Höyük, Alacahöyük'ün 15 km. kadar kuzeydoğusuna düşmektedir.

Zank Höyük, Nevşehir İl merkezinin kuzeydoğusunda, Avanos İlçesi'nin Sarılar kasabasının yaklaşık 4 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 300 metre çapında ve 30 metre yüksekliktedir. Höyüğün 20 dönüm kadar bir alana yayılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Kaman Kalehöyük, Kırşehir İl merkezinin kuzeybatısında, Kaman İlçesi'nin 3 km. doğu-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 280 metre çapında olup 16 metre yüksekliktedir.

Kanlıgeçit Höyüğü, Kırklareli İl merkezinin 500 metre güneyinde, Haydar Dere'nin iki yanında yer alan bir höyüktür. Aşağı Pınar Höyüğü'nün 300 metre kadar batısındadır. Demiryolu ve Haydar Dere tarafından üçe bölünen höyüğün bu parçaları Kanlıgeçit Kuzey, Kanlıgeçit Doğu ve Kanlıgeçit Güney olarak adlandırılmıştır. Kanlıgeçit Kuzey nekropol alanı olup yayvan bir tepe görünümümdedir.

Salat Cami Yanı, Diyarbakır İli, Bismil İlçesi'nin yaklaşık 20 km. doğusunda, Dicle'nin bir kolu olan Salat Çayı kıyısında yer alan bir höyüktür. Höyükteki Neolitik yerleşim alanı 220 x 130 metrelik bir alana yayılmıştır. Kazı çalışmaları başlamadan önce höyükten sürekli olarak toprak alınması ve yapılaşma sonucunda tepenin büyük bir kısmı ortadan silinmişti.

Boncuklu Höyük, Konya İl merkezinin güneydoğusunda, Karatay İlçesi'ne bağlı Hayıroğlu Beldesi sınırları içinde, Çatalhöyük'e 9 km. mesafede yer alan bir höyüktür. Boncuklu Höyük'ü iskan eden topluluk yerleşik avcı-toplayıcı bir topluluktur. Kazı çalışmalarında tarım yapıldığına ilişkin herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Bununla birlikte Boncuklu Höyük sakinlerinin "tarımcılık aşamasının başlarında bulunan bir grup" olduğu düşünülmektedir ve Çatalhöyük Kültürü'nün öncüsü olarak görülmektedir. Tepe, 180 x 120 metre boyutlarında olup 2 metre yüksekliktedir. Bu tepe üzerindeki yerleşmenin 1 hektarlık alana yayıldığı belirtilmektedir.

Karavelyan Höyüğü, Diyarbakır'ın doğusunda, Bismil İlçesi'nin 13 km. doğusunda, Bismil'in Tepe Beldesi, Merdan Köyü'nün yaklaşık 2 km. batısında, Karavelyan Düzünün kuzeydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Arkeoloji yazınında Karavelyan Tarlası 2 olarak da geçmektedir. Höyüğün çok yakınında Çeltikdüzü olarak bilinen bataklık bir alan vardır. Birbirine yakın iki hafif yüksek iki düzlük, yöre halkı tarafından Karavelyan ve Hınçıka olarak adlandırılır. Bu iki düzlükten batıdaki Karavenyan, devlet haritalarında Karaveyan Düzü olarak geçer. Tepe, 75 metre çapında olup 1-2 metre yüksekliktedir. Dicle'nin güney, Savur Çayı'nın batı kıyısındadır. Çevre, birikinti sekileri, yaz kış akan akarsularla verimli topraklara sahip olduğu gibi hayvancılık için uygun otlak alanları vermektedir. Yerleşme yeri olarak seçilmesinde bu çevresel özelliklerin belirleyici olduğu düşünülmektedir. Çok küçük bir höyük olup bir Halaf yerleşmesidir. Hınçıka Höyük yüzey araştırmalarında ulaşılan buluntulardan, Höyük'ün Orta Asur ve Geç Asur Dönemleri'nde iskan edildiği anlaşılmaktadır. Karavelyan Höyük'te iskanın MÖ 5700 yıllarında başladığı ileri sürülmektedir. Yerleşimin Halaf Dönemi'nden sonra terk edildiği, Orta Asur Dönemi'nde ise Karavelyan'ın değil 100 metre doğudaki Hınçıka Höyük'e yerleşildiği belirtilmektedir.

Gre Abdurrahman Höyüğü, Diyarbakır İli Bismil İlçesi sınırları içinde, Diyarbakır'a 77, Bismil'e 23 km. mesafede, Aşağı Cırıf Köyü sınırları içinde yer alan bir höyüktür. Sulu tarım ve geçici işçi barınakları nedeniyle önemli ölçüde zarar görmüştür. Tepe, 80 x 70 metre boyutlarında olup 5 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla Yukarı Dicle Vadisi'ndeki en küçük yerleşimlerden birisi olarak görülmektedir. Höyük, Dicle Nehri'nin kuzey kıyısındadır.

Maydos Kilisetepe Höyüğü, Çanakkale İli sınırları içinde, Gelibolu Yarımadası'nın Çanakkale Boğazı'na bakan tarafında, Eceabat İlçesi içinde yer alan bir höyüktür. Maydos Kale olarak da bilinmektedir. Tepe üzerinde Çanakkale Savaşı sırasında tahrip olan bir Orta Çağ kalesinin kalıntıları vardır. Tepe, 200 x 180 metre boyutlarında ve 33 metre yüksekliktedir. Günümüzde denizden yaklaşık olarak 200 metre ilçeride bulunmaktadır.

Kanlıtaş Höyük, Eskişehir il merkezinin kuzeyinde, Aşağıkuzfındık Köyü'nün 1 km. doğusunda, "Kanlıtaş Mevkii" olarak bilinen yörede yer alan bir höyüktür. Yerleşme, vadinin ortasındaki kayalık bir yükseltinin kuzey yamacındadır. Tepe, 30 metre çapında olup 4 - 7 metre yüksekliktedir.

Karayavşan Höyüğü, Ankara il merkezinin güneybatısında, Polatlı İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Karayavşan Köyü'nün hemen yanında yer alan bir höyüktür. Polatlı – Haymana kara yolunun hemen kuzeyindedir. Tepe, 13 metre yükseklikte orta boy bir höyüktür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.